Era Dau Vakaraitaka na iTovo Vinaka na iTalatala ni Kalou

‘Moni vakatotomuria na Kalou.’​—EFESO 5:1.

1, 2. (a) Na cava e bibi kina na itovo vinaka? (b) Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

E VOLA o Sue Fox e dua na dauvolaivola me baleta na veidokai: “E sega ni vakaraitaki vagauna na itovo vinaka. E yaga e veigauna kei na vanua kece.” Nida vakamatauni keda na vakaitovotaka na itovo vinaka, e vakalailaitaka noda veileqaleqataki kei ira tale eso qai wali vinaka. E dina tale ga na kena veibasai. Ni veibeci noda itovo, ena tini ga ena veileqaleqati, veivorati, kei na lomabibi.

² E takalevu na itovo vinaka ena ivavakoso vaKarisito dina. Ia, meda qarauna meda kua ni vakaitovotaka na itovo ca e takalevu tu ena gauna qo. Meda levea qori eda na vulica ena ulutaga qo na noda muria na ivakavuvuli vakaivolatabu me baleta na vakarokoroko, qo ena uqeti ira eso tale mera mai sokalou dina. Meda kila vinaka na veika e vauci ena itovo vinaka, meda vulica mada nodrau ivakaraitaki na Kalou o Jiova kei na Luvena.

O Jiova kei na Luvena​—iVakaraitaki ena iTovo Vinaka

3. Na ivakaraitaki cava ni itovo vinaka e vakaraitaka na Kalou o Jiova?

³ E ivakaraitaki uasivi ena itovo vinaka na Kalou o Jiova. Dina ni Kalou Cecere ni lomalagi kei vuravura, ia e dau lomani keda na kawatamata qai dau veidokai. Ni vosa vei rau o Eparama kei Mosese, e cavuta o Jiova e dua na vosa vakaIperiu e veisautaka na veivakaroti me kerekere. (Vkte. 13:14; Lako 4:6) Nira cala ena so na gauna na nona dauveiqaravi, o Jiova e “dauyalololoma, ka daulomasoli, sa vosovoso vakadede, ka dauyalovinaka ka daudina.” (Same 86:15) E duidui sara o koya ni vakatauvatani kei na so na tamata ra dau katakatataki ira tale eso ni sega ni yaco na ka era namaka.

4. Eda na vakatotomuri Jiova vakacava nira vosa vei keda eso?

⁴ E votu tale ga na itovo vinaka ni Kalou ena nona dau vakarogoci keda. Ni taroga eso na taro o Eparama me baleti ira e Sotoma, a yalovosovoso o Jiova na sauma yadudua nona taro. (Vkte. 18:23-32) A sega ni okata nona kauai o Eparama me vakalusi gauna. Dau rogoca o Jiova nodra masu nona dauveiqaravi kei na nodra vakamamasu o ira na veivutunitaka nodra cala. (Wilika Same 51:11, 17.) Sega li ni dodonu meda vakatotomuri Jiova ena noda dau vakarorogo nira vosa tiko eso?

5. Eda na vakavinakataka vakacava noda veimaliwai nida muria na ivakaraitaki i Jisu ena itovo vinaka?

⁵ Dua na ka a vulica vei Tamana o Jisu Karisito oya me dau vinaka nona itovo. Dina ni levu na gauna kei na kaukaua a vakayagataka ena cakacaka vakaitalatala o Jisu, a dau yalovosovoso qai yalololoma. Era raica na tauvi vukavuka, ira na mataboko dravudravua, kei na so tale ni dau tu vakarau o Jisu na vukei ira. E sega ni vakatikitikitaki koya ena gauna era gole yani kina vua, dina ni dau tawanamaki nodra gole yani. E dau biuta na ka e cakava tiko me vukea e dua e sotava tu na leqa. A dau nanumi ira vakalevu na vakabauti koya o Jisu. (Mari. 5:30-34; Luke 18:35-41) Nida lotu vaKarisito, eda muria na ivakaraitaki i Jisu meda dau yalovinaka qai dau veivukei. Na itovo va qo era dau kauai kina na wekada, ira eda tiko veitikivi, kei na so tale. E vakacerecerei kina o Jiova, eda na marau tale ga.

6. E ivakaraitaki vinaka vakacava o Jisu ena veinanumi kei na veikauaitaki?

⁶ E dau veidokai tale ga o Jisu ena nona cavuta na yacadra na lewenivanua. Era cakava beka qo na iliuliu ni lotu Jiu? Sega. Era raici ira na sega ni kila na Lawa nira ‘ilala cudruvi,’ra qai beci ira. (Joni 7:49) A sega ni va qori na Luve ni Kalou. Ratou rogoca o Marica, Meri, Sakiusa kei na levu tale ni kacivi ira ena yacadra o Jisu. (Luke 10:41, 42; 19:5) E dina ni vakatau ina ivalavala vakavanua kei na ituvaki na noda kacivi ira kina eso ena gauna qo, ia era saga na dauveiqaravi ni Kalou mera dau veikauaitaki.a Era sega ni veivakaduiduitaki ena nodra dokai ira na tacidra ena vakabauta, kei na so tale.​—Wilika Jemesa 2:1-4.

7. E yaga vakacava na ivakavuvuli vakaivolatabu ena noda vakaraitaka na itovo vinaka vei ira kece na tamata?

⁷ Na nodrau kauaitaki ira na tamata kece ena veivanua kei na duidui matatamata na Kalou kei na Luvena e vakaraitaka na nodrau veidokai. Qo e uqeti ira na yalomalumalumu mera taleitaka na ka dina. Ia, na itovo vinaka e duidui ena dui vanua. Koya gona, eda sega ni muria tu ga e dua na ivakarau ni itovo.Eda muria na ivakavuvuli vakaivolatabu me rawa kina nida dokai ira na tamata kece ena veivanua. Meda veivosakitaka mada na kena vuavuaivinaka na noda cakacaka vakavunau nida vakaraitaka na itovo vinaka.

Na Veikidavaki kei na Veivosaki

8, 9. (a) Na itovo cava ena rawa ni nanumi ni ivakarau ca? (b) Na cava meda muria kina na vosa i Jisu ena Maciu 5:47 ena noda veimaliwai?

⁸ Ena levu na vanua ena gauna qo sa laurai tu kina na bula osooso, dau matau me rau veisivi ga e le rua rau sega mada ni kaya “bula” se “sa vakacava tiko?” Sega ni kainaki meda vosa vei ira kece eda veisivi ena tolonisala osooso. Ena levu tale na ituvaki, ena veiganiti qai vinaka meda kauai. E dau nomu ivalavala mo kauai? Se, o dau lako tasivi ga o sega ni bau matadredredre se tukuna e dua na ka? De dua o sega ni kauai sara kina, ia o sa na vakaraitaka tiko e dua na ivakarau ca.

⁹ E tukuna o Jisu: “Kevaka dou veikidavaki duaduaga kei ira na wekamudou, a cava dou sa uasivi cake kina? era sega li ni cakava vakaoqo ko ira na lewe ni veimatanitu tani?” (Maciu 5:47) Ena tikina qo, e vola e dua na daunivakasala o Donald Weiss: “Era sega ni taleitaka na tamata ke dua e sega ni vosa vei ira. E sega ni dua na nomu ulubale mo kua kina ni vosa vei ira. E rawarawa sara na kena iwali: Kidavaki ira. Vosa vei ira.” Ena vinaka noda veimaliwai ke da sega ni vakalevulevui keda se vakayawaki keda.

10. Ena vuavuaivinaka vakacava na noda cakacaka vakaitalatala ni vinaka na noda itovo? (Raica na kato “Matadredredre.”)

¹⁰ E dua na veiwatini lotu vaKarisito o Tom kei Carol, rau vakaitikotiko ena dua na siti levu ena vualiku kei Mereke. Rau okata me tiki ni nodrau cakacaka vakaitalatala me rau veitalanoa vinaka kei ira rau tiko veitikivi. Rau cakava vakacava? Me salavata kei na Jemesa 3:18, e kaya o Tom: “Keirau saga me keirau dau veikauaitaki qai veiyaloni. Keirau vosa vei ira na tiko ena nodra lomanibai kei ira na cakacaka tiko ena yalava ya. Keirau matadredredre qai vakabula vei ira. Keirau veitalanoataka na ka era kauai kina—na luvedra, nodra koli, nodra vale, nodra cakacaka saumi. Ni toso na gauna, era okati keirau me nodra itokani. E tomana o Carol: “Dua tale na gauna keirau veivosaki kei ira, keirau tukuna na yaca i keirau, qai taroga na yacadra. Keirau vakamacalataka na ka keirau cakava tiko, ia e lekaleka ga na veivosaki. Toso na gauna, keirau qai vunau.” Levu vei ira qori era yalorawarawa na vosa vei rau na veiwatini. E levu era ciqoma na ivola vakaivolatabu, eso era vinakata sara ga mera kila na ka dina.

Vakaraitaka na iTovo Vinaka ena Gauna Dredre

11, 12. Na cava meda namaka kina nida na beci nida vunau, eda na sauma vakacava?

¹¹ Ena so na gauna era sega ni dau veidokai o ira eda vunau vei ira. Eda namaka qo, ni a vakadreti ira nona tisaipeli o Karisito Jisu: “Kevaka era a vakacacani au, era na vakacacani kemudou talega.” (Joni 15:20) Ena sega ni rawati e dua na ka vinaka ke da sauma lesu na vosa veibeci. Na cava meda cakava? A vola na yapositolo o Pita: “Ni vakarokorokotaki Karisito ga e yalomuni me nomuni Turaga. Mo ni dau vakarau tu e na veigauna kece ga mo ni vakamacalataka vua na tamata yadua e via kila na i nuinui sa tu vei kemuni.” (1 Pita 3:15, VV) Na noda vakaraitaka na itovo vinaka—oya noda sauma ena yalomalua kei na veidokai—e rawa nira malumu sara ga kina o ira na vosa vakacacataki keda.​—Taito 2:7, 8.

¹² Ena rawa beka nida vakarautaki keda meda sauma na vosa veibeci ena sala e vakamarautaka na Kalou? Io. E vakatututaka o Paula: “Me ia tikoga na nomudou vosa e na yalovinaka, ka vakatuituinataki e na masima, mo dou kila kina se cava sa dodonu mo dou kaya tale vei ira na tamata yadua.” (Kolo. 4:6) Ke da dau vakamatauni keda meda vakaraitaka na itovo vinaka vei ira noda lewe ni vuvale, ira eda vuli vata, ira eda cakacaka vata, ira na lewe ni ivavakoso, kei ira eda tiko veitikivi, eda sa vakarautaki keda tiko meda vosota na veivakalialiai kei na vosa vakacaca ena sala era kilaitani kina na lotu vaKarisito.—Wilika Roma 12:17-21.

13. Tukuna e dua na ivakaraitaki ni rawa ni veisautaka nodra rai na dauveitusaqati na noda itovo vinaka.

¹³ Noda vakaitovotaka na itovo vinaka ena ituvaki dredre ena tini vinaka. Me kena ivakaraitaki, e dua na dautukutuku mai Japani e vakalialiai koya e dua na itaukeinivale kei na nona vulagi. Ena veidokai, a biubiu mai na vale ya na tacida. Ni tomana tale nona vunau ena yalava ya, a raica o koya ni vakaraici koya tiko na vulagi oya mai na dua na vanua voleka. Ni lai vosa yani vua na tacida qo, e kaya sara na turaga ya: “Vosoti au sara. Keirau a vosa beci iko, ia au raica ni o matadredredre tiko ga. Na cava meu cakava meu vaka tale ga qori?” E tukuna na turaga oya ni a sake mai na nona cakacaka, a mate tale ga na tinana, a sega ni vakabauta ni na marau tale. E veisureti sara na tacida me vulica na iVolatabu, a vakadonuya. Toso na gauna, rau sa vuli vakarua ena dua na macawa.

Na Sala Vinaka Meda Vulica Kina na iTovo Vinaka

14, 15. Era tuberi luvedra vakacava na dauveiqaravi i Jiova ena gauna vakaivolatabu?

¹⁴ O ira na itubutubu qaravi Kalou ena gauna vakaivolatabu era dau vakavulici luvedra e vale ena itovo vinaka. Dikeva na nodrau veikacivi ena veidokai o Eparama kei Aisake ena Vakatekivu 22:7. E laurai tale ga ena ka a cakava o Josefa na nodrau veituberi vinaka na nona itubutubu. Ena gauna a vesu tu kina o Josefa, a vakaraitaka na itovo vinaka vei ira na vesu vata tu. (Vkte. 40:8, 14, NW) Nona vosa vei Fero e vakaraitaka ni kila o koya na ivakarau ni veivosaki dokai me vosa kina vei ira na vakailesilesi.​—Vkte. 41:16, 33, 34.

¹⁵ Na Vunau e Tini a soli vei ira na Isireli a okati kina na ivakaro qo: “Mo vakarokorokotaki rau na tamamu kei na tinamu; me dede kina na nomu bula e na vanua sa solia vei iko ko Jiova na nomu Kalou.” (Lako 20:12) Dua na sala era rokovi nodra itubutubu kina na gone oya mera itovo vinaka e vale. A vakasakiti dina nona veidokai na luvena yalewa o Jefica ni talairawarawa ena veidinadinati a cakava o tamana ena dua na ituvaki dredre.​—Dvei. 11:35-40.

16-18. (a) Na cava me caka mera vakavulici kina na gone mera vakaitovo? (b) E yaga vakacava nodra tuberi na gone me vinaka na nodra itovo?

¹⁶ E bibi dina nodra tuberi na luveda me vinaka nodra itovo. Mera tamata vinaka nira sa uabula mai, e bibi mera vulica na lalai na sala veidokai ni veikidavaki, nodra sauma na talevoni, kei na nodra kana vata kei na so tale. Mera kila na vuna mera solia kina nodra idabedabe mera dabe eso tale, mera yalovinaka vei ira na itabaqase kei ira na tauvimate, kei na nodra vukea eso tale ena laveti ni iyaya bibi. Mera kila tale ga na bibi ni kena vu mai lomadra na nodra tukuna “kerekere,” “vinaka,” “kua ni leqataka,” “dua na ka au rawa ni veivuke kina?,” kei na “vosoti au sara.”

¹⁷ E sega ni dredre nodra vakavulici na lalai mera itovo vinaka. Na sala vinaka duadua oya na nomu ivakaraitaki. E kaya o Kurt, e yabaki 25, me baleta na nona vulica kei na tolu na tacina me ratou vakaitovo: “Keitou raica qai rogoca na nodrau dau veivosaki ena yalovinaka o Ta kei Na, kei na nodrau dau yalovosovoso qai veikauaitaki ni rau veimaliwai kei ira tale eso. Ena Kingdom Hall, e dau kauti au o Ta ni bera ni tekivu kei na gauna e oti kina na soqoni me vosa vei ira na mataveitacini itabaqase. Au rogoca nona dau vosa vei ira, ni dau veidokai.” E tomana o Kurt: “Ni toso na gauna, sa rawarawa noqu vakatotomuri koya. Sa matau sara vei au me vinaka noqu itovo. Na itovo vinaka e dua na ka e sega ni namaki vei iko, ia o cakava baleta ni o vinakata.”

¹⁸ Na cava ena yaco ke ra vakavulici luvedra ena itovo vinaka na itubutubu? Ena rawa nira vakaitokani, ra qai veiyaloni kei ira tale eso. Era na vakarau tu mera cakacaka vinaka kei ira na nodra iliuliu ni cakacaka kei ira era cakacaka vata. Kena ikuri, era na marau qai lomavakacegu na itubutubu nira vakaitovo na gone ra qai yalododonu.​—Wilika Vosa Vakaibalebale 23:24, 25.

Eda Kilaitani ena iTovo Vinaka

19, 20. Na cava meda dei kina na muria na Kalou yalovinaka kei na Luvena?

¹⁹ “Mo dou qai vakadamurimuria na Kalou, me vakataki ira na gone ni toko,” a vola o Paula. (Efeso 5:1) Noda vakatotomuria na Kalou o Jiova kei na Luvena e okati kina noda bulataka na ivakavuvuli ni iVolatabu, me vaka era vakamacalataki ena ulutaga qo. Noda cakava qo ena sega kina ni veivakaisini na noda vakarokorokotaki ira na vakaitutu me rawa ga nira taleitaki keda, se meda rawaka kina.​—Juta 16.

²⁰ E soli sele o Setani ena iotioti ni veisiga ni nona veiliutaki ca, me vakarusa na ivalavala veidokai e vakatavulica o Jiova. Ia, ena sega ni vakarusa na Tevoro na nodra ivalavala vinaka na lotu vaKarisito dina. Meda dei tiko mada ga ni muria na nodrau ivakaraitaki na Kalou yalovinaka kei na Luvena. Ena sala qori ena duidui sara noda vosa kei na ivalavala ni vakatauvatani kei ira na digia na itovo ca. Eda na vakalagilagia kina na Kalou o Jiova e dau vinaka nona itovo, ena uqeti ira tale ga na yalomalumalumu ina sokalou dina.

[iVakamacala e ra]

O se Nanuma Tiko?

• Na cava eda vulica vei Jiova kei na Luvena me baleta na itovo vinaka?

• Na cava e vinaka kina vei keda na lotu vaKarisito meda dau kauaitaki ira tale eso?

• Na cava ena vuavuaivinaka kina noda cakacaka vakaitalatala ni vinaka noda itovo?

• Na cava na nodra itavi na itubutubu ena nodra vakavulici luvedra me vinaka nodra itovo?

[Kato ena tabana e 27]

Matadredredre

E levu era dau lomalomarua mera tekivuna na veitalanoa kei na dua era sega ni kila. Nida lomana na Kalou kei ira na wekada, eda gumatua na iVakadinadina i Jiova meda dau veitalanoa kei na so tale me rawa nida wasea na ka dina ena iVolatabu. Na cava meda cakava meda vinaka kina ena tikina qo?

E dua na ivakavuvuli yaga e tiko ena Filipai 2:4, e kaya: “Mo dou kakua ni nanuma na nomudou ka ga koi kemudou yadua, ia mo dou dui nanuma talega na nodra ka na tamata tani.” E tiko kina na vakasama qo: Ke o qai sotava vakadua e dua na tamata, ena raici iko mo vulagi. Na cava mo cakava me kua ni madua kina o koya? Ena yaga sara vakalevu ni o matadredredre qai vakabula. Eso tale na ka o rawa ni vakasamataka.

Ni o saga mo tekivuna na veivosaki kei na dua, ena rairai yali vakasauri na veika e vakasamataka voli. Ke o saga mo drau veivosakitaka na ka o vakasamataka tiko, o qai sega ni kauai ena ka e nanuma o koya, ena rairai sega ni via vosa vei iko. Koya gona, ke o kila rawa na ka e vakasamataka tiko o koya, vakacava mo vakayagataka qori mo drau veivosaki kina? Qori sara ga na ka e cakava o Jisu ni sotava e dua na marama ena dua na toevu e Samaria. (Joni 4:7-26) A vakasamataka tiko na marama qo me taki wai. E tekivuna o Jisu na nodrau veivosaki ena yavu qori, a lai tini sara ena veivosakitaki ni veika vakayalo.

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Noda dau yalovinaka ena rawa nida vunau kina

[iYaloyalo ena tabana e 28]

E dau yaga ena veigauna kece na itovo vinaka