O na Soli Iko Beka Vakarawarawa?

¹ Dua na ka vakasakiti a yaco ena yabaki 778 B.S.K. Ena raivotu, a raica kina na parofita o Aisea “na Turaga [o Jiova] ni sa tiko e nai tikotiko vakaturaga, sa cecere ka toka sara ki cake.” Sa qai rogoca o Aisea na domo ni nodra kaila na serafimi nira kacivaka tiko na lagilagi i Jiova: “E dodonu, e dodonu, e dodonu, ko Jiova ni lewe vuqa.” Sa bau veivakauqeti dina! Ena ituvaki gona oya, e bau ka ni bolebole kina na taro e taroga o Jiova: “Ko cei me’u tala, ia ko cei ena lako e na vuku i keitou?” E sega ni vakamacalataki se na vakacava tu na ilesilesi oya se cava ena rawata kina o koya e bole me cakava. Ia, sega tale ni qai lomalomarua o Aisea ena nona kaya: “Koi au oqo; mo ni talai au.”​—Aisea 6:1, 3, 8.

² Era kilai tani na tamata i Jiova ena nodra tu vakarau ni cabori ira ina cakacaka cava ga e tukuna o Jiova me caka. (Same 110:3) O sa tu vakarau mo soli iko me vakataki Aisea? Ena so na gauna era dau gadrevi kina vakalevu o ira na mataveitacini tagane mera veiqaravi e Peceli. Na veisureti oqo e vauca na nodra na vakaliuca na Matanitu ni Kalou ra qai tu vakarau ni cakava na cakacaka cava ga era na tokona kina na cakacaka vakavunau ena vuravura raraba. (Maciu 6:33) Na nona mai lewenivuvale e Peceli e dua, e sala vinaka vua me qaravi Jiova kina vakatabakidua. E rawa vakacava?

³ Cakacaka e Peceli: Vakasamataka mada na cakacaka kece e caka tiko e Peceli ena vuravura raraba. Me kena ivakaraitaki, mai Mereke era le 5,730 na mataveitacini, era lewenivuvale e Peceli e kea ra qai kalougata nira tokona vakavoleka na ilawalawa e vaka e le dua na dauveiqaravi yalodina ka vuku, kei na iLawalawa Dauvakatulewa e vakayagataka tiko ena kena tabaki na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu, me vakayagataki ena cakacaka vakavunau e vuravura raraba kei na noda vuli vakataki keda. (Maciu 24:45, VV) Ena yabaki vakacakacaka se qai oti ga oqo, era veivuke ena kena tabaki, qai vakau rawa sara e 24,364,670 na ivola, 39,813,464 na ivola lalai kei na brochure, 270,528,000 na ivoladraudrau, qai katoni rawa e 1,271,041 na kaseti. Dua na tama ni sasaga vakaitamera e caka ena vakekeli me digitaki kina na “vosa vinaka” me ‘volai na ka dodonu, io na vosa dina’ ena veivola oqo. (Dauv. 12:9, 10) Ena veivalenitabana, era sivia na le 1,900 na daunivakadewa era veivuke ena kena vakadewataki na ivola ena sivia na 300 na vosa. Ena itikotiko liu vaka kina na Peceli ena so tale na vanua, e soli na veivuke ena taravaki ni Assembly Hall, kei na 15,248 na Kingdom Hall e gadrevi sara ga vakatotolo ena so tale na vanua e sega nira tu vinaka vakailavo. Ena veiyasa i vuravura, e vica vata na drau na bolecakacaka e gadrevi mera veiqaravi ena tabaivola kei na kena vakau, sasamaki, vakavinakataki vale, vakasaqa, qaravi ni volivoli, tabana ni bula, kei na levu tale na taba ni veiqaravi e Peceli.

⁴ Na rawati ni cakacaka oqo e tama ni cakacaka levu, ia e veivakacegui vakayalo. E vakavumarau nida kila nida vakayagataka noda kaukaua kei na noda igu kece me tokoni kina na cakacaka vakavunau kei na veivakavulici. Na veiqaravi e Peceli e vukei keda meda kila vinaka sara kina na isoqosoqo i Jiova. E tokaruataki vei keda ni a uqeti ira na Isireli na daunisame mera kila vinaka na itikotiko ni veiliutaki vakalou e vuravura ena nodra gauna.​—Same 48:12, 13.

⁵ Veivakalougatataki na Veiqaravi e Peceli: Era raica vakacava na nodra itavi o ira na veiqaravi tiko e Peceli? Rogoca mada na ka era kaya na lewenivuvale gone kei na qase e Peceli mai Mereke. E kaya e dua na tacida yalewa sa tolu na yabaki na nona marautaka voli na veiqaravi e Peceli: “Na noqu tiko e Peceli e vaqaqacotaka na neirau veiwekani kei Jiova. Na balavu ga ni noqu veiqaravi tiko e ke kei na levu ni ka au vulica ena kena cicivaki na Peceli, au vulica kina vakalevu na itovo i Jiova. Na veiqaravi e Peceli e dolava na mataqu meu raica ni vakayagataki ira nona tamata o Jiova​—era duikaikai. Sega ni gadrevi sara mo uasivi me qai vakadonui iko o koya.”

⁶ E kaya e dua na tacida cauravou: “Qo na ka au dau vosavosaiyaloqutaka tu, ‘Sa dua dina na ka vinaka meu na bula yani ena vuravura vou, au na talanoataka vei ira na tamata yalodina ena gauna makawa era na vakaturi mai niu a veiqaravi tu vakabalavu e Peceli, au sega ni vaqara iyau ni vuravura.’”

⁷ E nanuma lesu e dua na tacida cauravou na veika e vulica e Peceli: “Noqu sa qai mai kilai au kei na ka meu vakavinakataki au kina, au qai saga meu bulataka na itovo oya, sa bau veivakalougatataki dina. Au vakila niu sa qai rawa ni qaravi Jiova vinaka ena gauna oqo. Au vakila tale ga niu sa qai dau vosovoso, lewa matau, au sa qai dau loloma tale ga.”

⁸ E vakasamataka e dua na tacida yalewa na veivakalougatataki e sotava me yaco mai nikua: “Na porokaramu vakayalo e ke e vakavulici au ena levu na ka me baleti Jiova me rawa niu vakatotomuria vinaka na nona vakasama, yalona, kei na nona itovo. Ni sega ni cegu na veivakavulici e ke, e sega tale ga ni cegu na veivakalougatataki.”

⁹ E kaya e dua na tacida tagane sa 59 na yabaki na balavu ni nona cakacaka vakaitalatala vakatabakidua, qai sivia e 43 na yabaki nona veiqaravi e Peceli: “O Peceli e sega ni vaka na monastiri me vaka era nanuma e so. Levu na ka keimami rawata e ke baleta ni sa rui tuvanaki vinaka na neimami bula. . . . Sega vakadua ni dua na siga ni noqu cakacaka meu sega ni marautaka na ka au cakava. Baleta? Nida cakava mai vu ni lomada na noda cakacaka vei Jiova, eda lomavakacegu nida kila ‘nida sa vakayacora na ka sa noda itavi meda cakava.’”​—Luke 17:10, VV.

¹⁰ E kaya e dua tale na tacida tagane sa 62 na yabaki na nona veiqaravi e Peceli: “Au vakabauta dei ni o Peceli e vanua vinaka duadua meda tiko kina e vuravura ni bera ni yaco mai na Parataisi dina e vuravura. Au sega vakadua ni veivutunitaka na noqu digidigi meu cakacaka vakaitalatala vakatabakidua ena noqu bula taucoko. E vakavureki dina vei au niu sega ni raica wale ga, ia au bau vakaitavi toka vakalailai ena tubu vakaitamera ni isoqosoqo i Jiova e vuravura! Au saga tiko kei na veivuke tale ga i Jiova, meu na tiko ga e Peceli meu qai soli au vakatabakidua ena kena vakatetei na veika e vauca na Matanitu ni Kalou.”

¹¹ O ira na lewenivuvale oqo e Peceli era tukuna e vica ga na ka ni veivakalougatataki o rawa ni marautaka ke o soli iko mo veiqaravi kina. Ia mo rawata e dua na itavi dokai, taumada mo rawata na kena ivakatagedegede. Na cava e so na ivakatagedegede mo dua kina na lewenivuvale e Peceli?

¹² iVakatagedegede e Gadrevi ena Veiqaravi e Peceli: Na ivakatagedegede e gadrevi vei ira na via cakacaka e Peceli e tiko ena kato. E bibi tale ga mera dau tu vakarau ni cakacaka vakaukaua, ra qai kua ni “lomana vakalevu na marau.” (2 Tim. 3:4; 1 Kor. 13:11) E dodonu mera matua vakayalo o ira na lewenivuvale e Peceli ra qai saga me vinaka tiko ga na ivakarau ni nodra vuli vakataki ira, ra vakavulica tale ga na nodra vakasama mera “vakaduiduitaka na vinaka mai na ca.” (Iper. 5:14, VV) Me laurai nira lotu Vakarisito matua ena nodra isulusulu, sasauni, ivakatagi era rogoca kei na ka ni veivakamarautaki era dau digitaka. Era na dau tu vakarau na lewenivuvale i Peceli mera cakacaka ena vanua cava ga era gadrevi kina. O ira na lewenivuvale gone e dau soli vei ira na cakacaka me vaka na tawani kei na kedra vakau na ivola, vakavinakataki vale, sasamaki, sava isulu, yayani, kei na vakasaqa. (Vkai. 20:29) E sega ni vaka na cakacaka saumi, na ilesilesi yadua e veivakacegui nira raica me veiqaravi tabu qai vakalagilagi kina o Jiova.​—Kolo. 3:23.

¹³ E dau soli e dua na yabaki vei ira na sureti i Peceli. Era vakavulici ena loma ni gauna oqo me rawa nira kila vinaka kina na nodra cakacaka. E namaki mera na rawa ni tiko vakadua e Peceli. Nodra lomani Jiova e uqeti ira na lewenivuvale i Peceli mera vakaliuca na cakacaka ni Matanitu ni Kalou, mai na nodra vakaliuca ga na nodra gagadre, oqo e marau kina o Jiova.​—Maciu 16:24.

¹⁴ Ka e Gadrevi Vakalevu: Era gadrevi vakalevu na tacida tagane era dawai ena levu na Peceli. E sega ni tukuni ni muri oqo ena veigauna, ia ena levu na gauna era dau vakadonui na painia tudei, nira sa cakacaka rawa tiko vakaitalatala vakatabakidua. So na gauna era rawa tale ga ni vakadonui na tacida yalewa dawai kei ira na veiwatini mai na yabaki 19 ina 35, era kila tu e so na cakacaka e gadrevi e Peceli. Ke so na mataveitacini era sa sivia na yabaki 35 ia era kenadau ena dua na cakacaka e rawa ni yaga e Peceli, era uqeti tale ga mera vakalewe fomu. Ke o vakalewe fomu o qai sega ni sureti, kua ni yalolailai. O rawa ni vakalewe fomu mai ena veiyabaki.

¹⁵ E itavi dokai dina vei ira na cakacaka e Peceli ena nodra qaravi Jiova na nodra veimaliwai voleka kei ira na taci Karisito. E vakavinavinaka na iLawalawa Dauvakatulewa vei ira kece na cabori ira mera cakacaka ena vukudra na mataveitacini e vuravura raraba.​—Fpai. 2:20-22; 2 Tim. 4:11.

¹⁶ Ra iTabagone—Vakarautaki Kemuni ena Veiqaravi e Peceli: Nona vakarautaki koya e dua na itabagone me veiqaravi e Peceli e se tekivu makawa sara tiko mai ni bera na yabaki 19, na yabaki e qai rawa kina me curu i Peceli e dua. Na cava era rawa ni cakava na itabagone mera vakarautaki ira ena veiqaravi e Peceli? E kaya o Jisu: “Ko cei vei kemudou, kevaka sa via tara vale, ena sega ni tiko sobu mada eliu, me wilika na kenai voli?” (Luke 14:28) E bibi na vakavakarau kei na lalawa me vakaoti vinaka kina na tara vale, e bibi tale ga na nodra vakasamataka vinaka na itabagone se vakavakarau cava era sa cakava tiko me rawa kina nira na vakayagataka nodra gauna se bera mai ena cakacaka i Jiova! E dodonu me bucini na yavu e dei nira se gonelalai mera na rawata kina na nodra isausau vakayalo. Ni o itabagone, e vakacava sara mada na dei ni yavu o sa bucina tiko? Ke o via veiqaravi e Peceli, ena yaga ke o vakasamataka vinaka na veitikina era koto oqo.

¹⁷ “Bula Galala” Mo Cakava na iTavi Dokai Oqo: Ena Maciu 19:12 (NW), e uqeti ira nona tisaipeli o Jisu ke rawa nira “bula galala,” se bula dawai. Baleta? Sega ni baleti ira ga, ia “ena vuku ni matanitu vakalomalagi.” E veiuqeti tale ga o Paula ena ituvaki oya “me ka taucoko na nomuni soli kemuni ki na cakacaka ni Turaga.” (1 Kor. 7:32-35, VV) Ka ni rarawa ni so era sa calata na itavi dokai ni veiqaravi vakadawai e Peceli nira sa via vakawati nira se gone. Era uqeti na tacida cauravou mera vakayagataka na nodra kaukaua ena cakacaka vakaitalatala vakatabakidua nira se galala tu ena icolacola vakavuvale. Ia, ke ra qai via vakawati ni sa oti toka e dua na gauna, era na yaco mera tagane vakawati vinaka nira sa kila vinaka cake na iwalewale ni bula kei na cakacaka vakaitalatala vakarisito. Ni sa balavu toka mai na nodra veiqaravi e Peceli, e so era sa qai vakawati ra qai veiqaravi tiko ga e Peceli vakaveiwatini. Ke mani soli vei ira e so tale na itavi dokai, me vaka na painia lavotaki se ivakatawa dauveilakoyaki, era sega vakadua ni veivutunitaka na gauna era a bula galala tu kina mera veiqaravi e Peceli.

¹⁸ Kua ni Vagolei Tani ena Qarai ni Veika Vakayago: De vinaka mera tarogi ira na itabagone: ‘Niu sa na biu vuli, e noqu isausau beka meu na cakacaka saumi se meu na qaravi Jiova vakatabakidua?’ Sa macala ga, noda qaravi Jiova vakatabakidua ena gadrevi kina na noda vakuai keda mai na so na ka. E vakatale ga kina na cakacaka saumi! E muri, na cakacaka cava ena tudei na kena yaga? E sauma vakamatata o Jisu. E kaya ena Maciu 6:19-21: “Dou kakua ni kumuna vata vei kemudou nai yau e vuravura, e dauvakacacana kina na sarasara kei na veveka, a sa ravabasuka kina na daubutako ka butakoca: ia mo dou kumuna vata na nomudoui yau mai lomalagi, sa sega ni vakacacana kina na sarasara se na veveka, a sa sega ni ravabasuka kina na daubutako me butakoca: ni na tiko talega na yalomudou e na yasana sa tiko kina na nomudoui yau.” Me kua mada ga ni vagolei tani na yaloda mai na noda qaravi Jiova tiko mai vu ni lomada meda qara na cakacaka vakavuravura se veika vakayago. Meda kila kece ni iyau yaga duadua ga meda saga oya na noda veiwekani vinaka kei Jiova, meda vakamarautaki koya. (Vkai. 27:11) Nida vakaliuci Jiova nida se gone, eda sa vakaraitaka tiko na vanua e tiko kina na lomada kei na kena bibi vei keda na Matanitu ni Kalou. Nanuma tiko ni “veivakalougatataki maivei Jiova sa ia na veivakavutuniyautaki, ka sa sega ni kuria ko koya e na ka rarawa.” (Vkai. 10:22) E gauna vinaka vei ira na gone na nodra gauna vakaitabagone mera vakaraitaka kina se malele tiko e vei na lomadra, ena nodra dolea lesu vei Jiova na ka vinaka e cakava vei ira. Na veiqaravi gona e Peceli e gauna vinaka vei ira era rawata na kena ivakatagedegede.

¹⁹ O Ira na Veiqaravi e Peceli me Savasava Nodra iValavala: E taroga na daunisame: “Ena vakasavasavataka vakaevei na nonai valavala na cauravou?” E sauma: “Ni sa qarauna ga me vaka na nomuni vosa [Jiova].” (Same 119:9) Oqori e okati kina na noda sega ni cakava na itovo vakasisila ni ituvaki i Setani. Na iyaloyalo ca ena Internet, na itovo baleca ena veimaliwai ni tagane kei na yalewa, ivakatagi veivakacaraki, ka ni veivakamarautaki torosobu, kei na nodra siova na gunuvi ni yaqona ni valagi se yaqona ni viti na itabagone, oqo e so ga na ivadi e vakayagataka o Setani me tarovi ira noda itabagone mera rawata nodra isausau vakayalo. Ena gadrevi na sasaga vagumatua me vorati kina na ivadi oqo. Ni o dua na itabagone o kila ni o cakava tiko na itovo oqo, tukuna vei iratou na qase ena nomu ivavakoso me wali rawa na leqa oqo ni bera ni o vakalewe fomu i Peceli. E bibi na lewaeloma savasava nida qaravi Jiova tiko mai vu ni lomada.​—1 Tim. 1:5.

²⁰ Vulica Mo Veimaliwai Vinaka kei Ira Tale na So: Dua na ka bibi me rawa ni vinaka kina na noda veiqaravi e Peceli, meda vulica meda veimaliwai vinaka kei ira tale na so. Era tiko e Peceli na mataveitacini e duidui na nodra ivakatagedegede ni bula. Na duidui oqo e vakabulabulataka na totoka vakayalo e Peceli, ia ena so tale na gauna e dau ka toka ni bolebole. Ke o vakasamataka tiko na veiqaravi e Peceli, de vinaka mo na tarogi iko mada: ‘Au dau leva beka nira sega ni duavata kei na noqu nanuma e so tale? E rawarawa beka na noqu veimaliwai kei ira tale na so?’ Ke gadrevi mo vakavinakataka na veitikina oya, mo se tekivu cakacaka sara ga kina ena gauna oqo. Ni o cakava oqo, ena rawarawa sara na nomu veimaliwai kei na nomu cakacaka vata kei ira na vo ni lewenivuvale e Peceli.

²¹ Saga mo matua vakayalo ena nomu bucina mo veiwekani voleka kei Jiova. Tekivuna e dua na porokaramu vinaka ni nomu vuli vakataki iko, wili kina na wili iVolatabu e veisiga. Vakaitavi wasoma ena nomu wasea yani na itukutuku vinaka. Ni o bulataka na itovo oqo, o sa vakaraitaka sara tiko ga ni o sa tubu cake tiko vakayalo. (1 Tim. 4:15, VV) Sa dua dina na inuinui totoka e tu mai liu vei ira era saga tiko ena gauna oqo mera na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua!

²² Ra iTubutubu, Vakavulici Ira na Luvemuni: Na cava era rawa ni cakava na itubutubu mera uqeti ira kina na luvedra lalai mera tadolova na cakacaka vakaitalatala vakatabakidua? E kaya o Jisu: “Ko koya yadua sa vakaotia vakavinaka na nona vuli [se, “vakavulici vakavinaka,” NW], sa na qai tautauvata kei na nona qasenivuli.” (Luke 6:40) Na gonevuli vakavulici vinaka ena sega tale ni qai lomalomarua ni muria na itovo vinaka i nona qasenivuli gugumatua. Mera nanuma tiko na itubutubu vakarisito na ivakavuvuli oqo nira saga ena nodra igu mera vakavulici ira na luvedra mera “qarava na Kalou ena yalodina.” (1 Tim. 4:7, NW) Nira vinakata na gone mera muria na itovo ni rai vakayalo ni nodra itubutubu, de vinaka mera na dui tarogi ira na itubutubu: ‘Eda kila tiko beka na yaga ni cakacaka e vakayacori tiko e Peceli me vakatetei kina na sokalou dina vei Jiova? Eda vakadinadinataka na veivakalougatataki i Jiova ena ituvatuva e Peceli? Eda vakabauta ni nodra digitaka na luveda mera solia vakatabakidua nodra bula ena veiqaravi vei Jiova e digidigi vinaka duadua?’ Na noda vakavinavinakataka mai vu ni lomada na veiqaravi e Peceli kei na cakacaka e vakayacori tiko kina ena vukei keda meda teivaka na yalo vata oya vei ira na luveda.

²³ E titobu na nodrau vakavinavinakataka na sokalou dina o Elikana kei Ana. Rau kotora e dua na ivakaraitaki vakasakiti vei ira na itubutubu vakarisito edaidai. E Isireli makawa, o ira ga na tagane era vinakati mera “rairai” vakatolu ena dua na yabaki “e na mata i Jiova na Turaga” ena valeniveitavaki. Kena irairai ni dau taubaletaka o Elikana e rauta ni 30 na kilomita, kei na nona vuvale “e na veiyabaki” me lai vakacaboisoro vei Jiova. (Lako 23:17; 1 Sam. 1:3, 4, 9, 19; 2:19) Macala e ke ni ulunivuvale oqo e vinakati iratou kece na lewe ni nona vuvale me ratou kila ni kauaitaka dina o koya na veika vakayalo.

²⁴ E duavata kei watina o Ana ena tutaki ni sokalou dina. E kila deivaki ni nona itavi me tokona na sokalou dina ena valeniveitavaki. E bubuluitaka o Ana ke solia vua o Jiova e dua na luvena tagane, ena solia na luvena tagane me lai veiqaravi ena valeniveitavaki. (1 Sam. 1:11) Na Lawa i Mosese e vakatarai ira na tagane vakawati mera vakadaroya e dua na vosa ni yalayala nei watidra e sega ni veiganiti. (Tiko 30:6-8) Ia, e sega ni vakatitiqataki ni vakadonuya o Elikana na vosa ni yalayala i Ana, e vakaraitaka oya ni tokona tale ga o koya na ituvatuva ni sokalou dina!​—1 Sam. 1:22, 23.

²⁵ E yaga beka vua na luvedrau o Samuela na ituvaki ni rai vakasakiti erau vakaraitaka na nona itubutubu? Io. Ni se gonetagane lailai o Samuela, e tu vakarau ena yalodina me cakava na nona ilesilesi qai vakavulici ena so tale na itavi dokai ena cakacaka i Jiova. Nodrau kauaitaki Samuela tiko na nona itubutubu e sega ni yala wale ga ena nona sa lai veiqaravi tiko o Samuela ena valeniveitavaki. Rau dau sikovi koya wasoma me rau vakayaloqaqataki koya, rau qai tokoni koya me tomana tiko ga na nona cakacaka vakatabakidua.​—1 Sam. 2:18, 19.

²⁶ Sa dua dina na ivakaraitaki vinaka erau kotora o Elikana kei Ana vei ira na itubutubu lotu Vakarisito edaidai! Nira rogoca na luveda na noda vakavinavinakataka mai vu ni lomada na itavi dokai ni veiqaravi e Peceli, ra qai raica na yalo ni cabori keda eda vakaraitaka ena vakatetei ni veika e vauca na Matanitu ni Kalou, era na bucina tale ga e lomadra mera na dauveiqaravi. Levu sara na itubutubu sa yaga na nodra vakavulici ira tiko na luvedra ena ivakavuvuli yaga oqo. E vola e dua na goneyalewa yabaki vitu: “Niu na levu, au via cakacaka e Peceli, e vica na cakacaka au via cakava e kea. (1) Au na taipataka Na Vale ni Vakatawa kei na Yadra!, (2) cakacaka ena tabana ni droini, (3) lobia na isulu sava. Au na cakava na cakacaka cava ga e soli vei au. Sega ni dua na ka vei au na cakacaka oqori.” Sa bau veilauti dina nira bucina na luveda na yalo ni cabori ira vaka oya!

²⁷ Kemuni ragone, nanuma tiko ni “ko vuravura sa lako tani yani, kei na kena gagadre talega; ia ko koya sa cakava na ka sa vinakata na Kalou, sa tu dei ga ka sega ni mudu.” (1 Joni 2:17) Ni tomana tiko ga mo ni tadolova na isausau vakayalo, wili kina na itavi dokai ni veiqaravi e Peceli. Ra itubutubu, ni vakatotomuria na nodra ivakaraitaki na tamata yalodina ena gauna makawa, era a uqeti ira na luvedra mera bucina na sokalou dina. (2 Pita 3:11) Meda dui cakava kece mada ga na noda itavi ena noda vukei ira na tacida itabagone mera qarava na Dauveibuli ena kena levu ga era rawata, ni “sa yalataki kina na ka ni bula oqo, kei na ka ni bula talega ena muri mai.”​—1 Tim. 4:8; Dauv. 12:1.

[Kato ena tabana e 4]

So na iVakatagedegede e Gadrevi Ena Veiqaravi e Peceli

● Oti e yabaki dua nona papitaiso

● Vakamareqeta na veika vakayalo qai titobu nona lomani Jiova kei na nona isoqosoqo

● Kaukaua vakayalo, bulabula vinaka vakayago, tu vinaka na ivakarau ni nona vakasama kei na yalona

● Ke rawa ni kila na wilika, vola qai vosataka na vosa vakavalagi

● Yabaki 19-35