Nǔ E Wema Levíi-ví lɛ Tɔn Kplɔ́n Mǐ Dó Lee Mǐ Na Nɔ Wà Nǔ Xá Mɛ Ðevo lɛ Gbɔn É Wu É

1-2. Etɛ lɛ jí mǐ ka ɖɔ xó dó ɖò xóta e wá yì é mɛ? Etɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n ɖò xóta elɔ mɛ?

ÐÒ XÓTA e wá yì é mɛ ɔ, mǐ gbéjé nǔkplɔnmɛ e nyɔ́ zán, bo ɖò Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ mɛ é ɖé lɛ kpɔ́n. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò wemafɔ 3gɔ́ ɔ mɛ ɔ, Jehovah ɖegbe nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ni nɔ sí mɛjitɔ́ yetɔn lɛ. Mǐ ɖɔ xó dó lee mǐ sixu setónú nú gbeɖiɖe enɛ ɖò égbé gbɔn é wu, bo mɔ ɖɔ enyi mǐ nɔ kpé nukún dó mɛjitɔ́ mǐtɔn lɛ wu ɖò agbaza, lee nǔ nɔ cí nú mɛ é kpo gbigbɔ kpo lixo hǔn, mǐ ɖò tónú sè nú gbeɖiɖe enɛ wɛ nɛ. Ðò wemafɔ enɛ ɖokpo ɔ mɛ ɔ, è flín lee Gbɔjɛzán ɔ nyinyi ɖò taji sɔ́ é togun Mawu tɔn. Mǐ kplɔ́n ɖɔ égbé ɔ, mǐ kún sɔ́ ɖò Gbɔjɛzán sín sɛ́n ɔ glɔ́ ó có, mǐ ka sixu zán nǔgbododó e ɖ’emɛ é, bo nɔ ɖè hwenu ɖó vo, lobo nɔ wà nǔɖe nú Jehovah gbè bǐ gbè. Enyi mǐ nɔ wà nǔ gbɔn mɔ̌ hǔn, xlɛ́xlɛ́ wɛ mǐ ɖè ɖɔ mǐ ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na nyí mɛ mímɛ́ lee Levíi ví lɛ 19:2 kpo 1 Piyɛ́ɛ 1:15 kpo ɖɔ gbɔn é.

² Ðò xóta elɔ mɛ ɔ, mǐ na lɛ́vɔ gbéjé wemafɔ ɖevo lɛ kpɔ́n ɖò Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ mɛ. Mǐ na mɔ nǔ e wemata enɛ kplɔ́n mǐ dó nǔ elɔ lɛ wu é: lee mǐ na wlí yɛ̌yi nú wɔ̌nɖowǔnanɔ lɛ gbɔn é, lee mǐ na nɔ ɖɔ nǔgbo ɖò azɔ̌ mǐtɔn lɛ kɔn gbɔn é kpo lee mǐ na yí wǎn nú nɔzo mǐtɔn lɛ gbɔn é kpo. Mǐ ba na nyí mɛ mímɛ́ Mawu ɖɔhun, enɛ wu ɔ, mi nú mǐ ni gbéjé nǔ e mǐ sixu wà b’ɛ na kpa mǐ é ɖé lɛ kpɔ́n.

NƆ NYƆ́ XOMƐ DÓ MƐ ÐĚÐEE ÐÓ WƆ̌N ÐÒ WǓ LƐ É WU

3-4. Sɔgbe xá Levíi ví lɛ 19:14 ɔ, nɛ̌ è ka ɖó na wà nǔ xá tókúnɔ lɛ kpo nukúntíntɔ́nnɔ lɛ kpo gbɔn?

³ Xà Levíi ví lɛ 19:14. Jehovah nɔ ba ɖɔ togun tɔn ni nyɔ́ xomɛ dó wɔ̌nɖowǔnanɔ lɛ wu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Izlayɛli-ví lɛ ɖó na zun tókúnɔ ɖé ǎ. Mɛzunzun enɛ nɔ byɔ ɖɔ è ni gblɔ́n adǎn n’i, alǒ ɖɔ nǔ nyanya dó wǔ tɔn. Nǔ wà gbɔn mɔ̌ xá tókúnɔ ɖé nyla tawun! É sixu sè nǔ e ɖɔ dó wǔ tɔn wɛ è ɖè é ɖě ǎ, enɛ wu ɔ, é na sixu jɛ ahwan éɖée jí ǎ.

⁴ Gɔ́ na ɔ, ɖò wemafɔ 14gɔ́ ɔ mɛ ɔ, mǐ kplɔ́n ɖɔ mɛ e nyí mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ é kún ɖó na “sɔ́ nǔ ɖó alixo nú nukúntíntɔ́nnɔ bonu é wá klɛ́n afɔ d’ewu ó.” Wema ɖé ɖɔ dó wɔ̌nɖowǔnanɔ lɛ wu ɖɔ: “Ðò Izlayɛli hwexónu tɔn ɔ, è nɔ kɔ́n wi sín ta nú ye, bo nɔ xò daka ye wǔ.” Boya adakaxotɔ́ ɖé na sɔ́ afɔklɛ́nnú ɖé ɖó ali jí nú nukúntíntɔ́nnɔ ɖé, bo na dó gblewǔ i, alǒ, bo na dó ko è. Enɛ ka nyla tawun! Jehovah na sɛ́n enɛ, bo na dó d’alɔ togun tɔn bonu é na mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ emi ɖó na sè wuvɛ̌ xá mɛ ɖěɖee ɖó wɔ̌n ɖò wǔ lɛ é.

5. Nɛ̌ mǐ ka sixu sè wuvɛ̌ xá mɛ ɖěɖee ɖó wɔ̌n ɖò wǔ lɛ é gbɔn?

⁵ Jezu sè wuvɛ̌ xá mɛ ɖěɖee ɖó wɔ̌n ɖò wǔ lɛ é. Flín wɛn elɔ e Jezu dó sɛ́dó Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ é: “Nukúntíntɔ́nnɔ lɛ ɖò nukúnnú mɔ wɛ, sékunɔ lɛ ɖò zɔnlin ɖi wɛ, gudunɔ lɛ sín wǔtu ɖò te jɛ wɛ, tókúnɔ lɛ ɖò nǔ sè wɛ, è ɖò mɛkúkú lɛ fɔ́n wá gbɛ̀ wɛ.” Ee mɛ lɛ mɔ nǔjiwǔ e bló wɛ Jezu ɖè lɛ é ɔ, “ye bǐ jɛ Mawu mlá jí.” (Luk. 7:20-22; 18:43) Klisanwun lɛ nɔ ba na xwedó kpɔ́ndéwú Jezu tɔn, lobo nɔ sè wuvɛ̌ xá wɔ̌nɖowǔnanɔ lɛ. Enɛ wu wɛ mǐ nɔ nyɔ́ xomɛ dó mɛ mɔ̌hun lɛ wu, kéya nú ye, bo nɔ lɛ́ ɖó suúlu dó ye wu. É ɖò wɛn ɖɔ Jehovah kún na mǐ nǔwukpíkpé ɔ, bonu mǐ na bló nǔjiwǔ lɛ ó. Amɔ̌, mǐ ɖó wǔjɔmɛ ɔ, bo na ɖɔ xó nú mɛ ɖěɖee tɔ́n nukún tawun lě, alǒ tɔ́n nukún ɖò gbigbɔ lixo lɛ é dó wɛnɖagbe e ɖɔ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ na ɖó lanmɛ syɛn hunsin ɖagbe, lobo lɛ́ ɖò ganji ɖò gbigbɔ lixo ɖò palaɖisi mɛ é wu. (Luk. 4:18) Wɛnɖagbe enɛ ko zɔ́n bɔ mɛ gegě nɔ mlá Mawu.

NƆ ÐƆ NǓGBO ÐÒ AZƆ̌ KƆN

6. Nɛ̌ Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ ka d’alɔ mǐ bo mǐ mɔ nukúnnú jɛ Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ hugǎn gbɔn?

⁶ Wemafɔ ɖé lɛ ɖò Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ mɛ bo gbajɛ̌mɛ nú nǔ ɖěɖee è ɖɔ ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ lɛ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, sɛ́n tantɔngɔ́ ɔ ɖɔ kpowun ɖɔ: “Ma ja ajo ó.” (Tín. 20:15) Mɛɖé sixu lin ɖɔ enyi emi ma sɔ́ nǔ e nyí mɛ ɖevo tɔn é ɖé gbeɖé ǎ ɔ, emi ɖò tónú sè nú sɛ́n enɛ wɛ. Amɔ̌, é sixu ɖò ajo ja wɛ ɖò ali ɖevo lɛ nu.

7. Nɛ̌ ajɔ̌tɔ́ ɖé ka sixu t’afɔ sɛ́n tantɔngɔ́ e ɖò Sɛ́n Wǒ lɛ mɛ, bo ɖɔ xó dó ajojija wu é jí gbɔn?

⁷ Ajɔ̌tɔ́ ɖé sixu lin ɖɔ emi kún ja ajo kpɔ́n ó, ɖó é sɔ́ nǔ e nyí mɛ ɖevo tɔn é ɖě kpɔ́n ǎ wutu. Amɔ̌, enyi é kpé nǔɖe xá mɛ ɖevo lɛ ɖò ajɔ̌ linu ɔ, é ka nɔ ɖɔ nǔgbo hwebǐnu à? Ðò Levíi ví lɛ 19:35, 36 mɛ ɔ, Jehovah ɖɔ: “Mi ma zé nǔdagan e ma sɔgbe ǎ é dó da nǔ ó; mi ma ka zé nǔjlɛká e ma sɔgbe ǎ é dó jlɛ́ nǔ ó. É nyɔ́ wà ɔ, nǔdagan e sɔgbe ɔ wɛ mi na nɔ zán; kilóo e sɔgbe ɔ wɛ mi na nɔ zán, nǔjlɛnú e sɔgbe ɔ wɛ mi na nɔ zán.” Ajɔ̌tɔ́ e nɔ zán nǔdagan, alǒ nǔjlɛnú e ma sɔgbe ǎ é bo na dó kɔ́tɔ́ axisinɔ tɔn lɛ é ɔ, ajo ja wɛ é ɖè ɖò ali ɖé nu. Wemafɔ ɖevo lɛ ɖò Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ mɛ, bo lɛ́ xlɛ́ enɛ nyi wɛn.

8. Nɛ̌ gǒflɛ́mɛ ɖěɖee ɖò Levíi ví lɛ 19:11-13 mɛ lɛ é ka d’alɔ Jwifu lɛ bɔ ye mɔ nukúnnú jɛ nǔgbododó e ɖò sɛ́n tantɔngɔ́ ɔ mɛ é wu gbɔn? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖu lè tɔn gbɔn?

⁸ Xà Levíi ví lɛ 19:11-13. Levíi ví lɛ 19:11 bɛ́ gbɔn lě: “Mi ma jɛ ajo . . . ó.” Wemafɔ 13gɔ́ ɔ cá ajojija ɖó kpɔ́ xá wlɛnwín ajɔ̌wiwa tɔn e ma sɔgbe ǎ lɛ é, bo ɖɔ: “Mi ma táfú nɔzo mitɔn ó.” Hǔn, mɛtítáfú ɖò ajɔ̌ linu cá kan xá ajojija. Sɛ́n tantɔngɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ ajojija nyla. Amɔ̌, gǒflɛ́mɛ ɖěɖee ɖò wema Levíi ví lɛ tɔn mɛ lɛ é d’alɔ Jwifu lɛ bɔ ye mɔ nukúnnú jɛ lee ye sixu zán nǔgbododó e ɖò sɛ́n enɛ mɛ é gbɔn é wu. Tamɛ linlin dó linlin e Jehovah nɔ ɖó dó nǔgbomaɖɔ kpo ajo kpo wu é jí sixu wà ɖagbe nú mǐ. Mǐ sixu kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: “Ee un lin tamɛ dó Levíi ví lɛ 19:11-13 jí é ɔ, un mɔ ɖɔ é byɔ ɖɔ má bló huzuhuzu ɖé lɛ ɖò gbɛzán ce mɛ, taji ɔ, ɖò lee un nɔ w’ajɔ̌ gbɔn é linu wɛ à?”

9. Nɛ̌ sɛ́n e ɖò Levíi ví lɛ 19:13 mɛ é ka nɔ nya xɛ ɖò azɔ̌watɔ́ lɛ jí gbɔn?

⁹ Mǐ ni ɖɔ xó dó ali ɖevo e nu Klisanwun e ɖò mɛ yí dó azɔ̌ mɛ wɛ é ɖé ɖó na lin tamɛ dó nǔgboɖiɖɔ jí ɖè é wu. Levíi ví lɛ 19:13 fó gbɔn lě: “Mi ma gɔn axɔ́ sú mɛ e wà azɔ̌ nú mi é, bonu ayǐ hɔ́n dó ó.” Ðò Izlayɛli ɔ, mɛ gegě wɛ nɔ wà glezɔ́, bɔ azɔ̌watɔ́ ɖěɖee ye nɔ yí dó gle mɛ lɛ é ɔ, è ɖó na sú axɔ́ ye ɖò azɔ̌ gudo ɖò gbadanu. Nú è ma sú akwɛ azɔ̌watɔ́ ɖé ɖò fifónu azǎn ɖé tɔn ǎ ɔ, é sixu gɔn akwɛ e sín hudo é ɖó bo na na nǔɖuɖu xwédo tɔn é mɔ. Jehovah tinmɛ ɖɔ: “É ɖó nǔɖe ǎ, bɔ enɛ mì kɔtán dó wɛ é ɖè.”—Sɛ́n. 24:14, 15; Mat. 20:8.

10. Etɛ Levíi ví lɛ 19:13 ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹⁰ Égbé ɔ, mɛ e è yí dó azɔ̌mɛ é gegě wɛ è nɔ sú axɔ́ azɔn ɖokpo, alǒ we ɖò sun ɖokpo mɛ, é nɔ nyí gbè bǐ gbè ǎ. É ka ɖò mɔ̌ có, nǔgbododó e ɖò Levíi ví lɛ 19:13 mɛ é kpò ɖò nǔ ɖu wɛ. Mɛ e yí mɛ d’azɔ̌mɛ é ɖé lɛ nɔ ɖu lè ɖò mɛ e ye yí d’azɔ̌mɛ é jí, ɖó ye nɔ sú axɔ́ e ye jɛxa é ye ǎ wutu. Ye tuùn ɖɔ enyi emi na bo tlɛ sú akwɛ klewun ɖé azɔ̌watɔ́ enɛ lɛ ɔ, ye na kpò ɖò azɔ̌ wà nú emi wɛ, ɖó ye kún ɖó ɖěwagbɔn ó. Ðò ali ɖé nu ɔ, mɛ enɛ lɛ e yí mɛ dó azɔ̌mɛ é ɖò ‘axɔ́ sú mɛ e ye yí dó azɔ̌mɛ lɛ é wɛ ǎ.’ Klisanwun e nɔ yí mɛ dó azɔ̌mɛ é ɖé na ba na hɛn xó enɛ ayi mɛ ganji. Dìn ɔ, mi nú mǐ ni kpɔ́n nǔ ɖevo e Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ sixu kplɔ́n mǐ é.

YǏ WǍN NÚ MƐ ÐEVO LƐ HWIÐESUNƆ ÐƆHUN

11-12. Etɛ jí Jezu ka tɛɖɛ̌, hwenu e é ɖè xó sín Levíi ví lɛ 19:17, 18 mɛ é?

¹¹ Mawu nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni nɔ wà nǔ ɖagbe nú mɛ ɖevo lɛ hú alɔ nyinyi kpowun nú nǔ wà dó ye wu. Enɛ jɛ wě ɖò Levíi ví lɛ 19:17, 18 mɛ. (Xà.) Jehovah ɖɔ nyi wɛn ɖɔ: “Mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na yí wǎn nú nɔzo tɔn éɖesunɔ ɖɔhun.” Enyi Klisanwun ɖé ba ɖɔ nǔ emitɔn ni nyɔ́ Mawu nukúnmɛ ɔ, é ɖó na nɔ wà nǔ gbɔn mɔ̌.

¹² Kpɔ́n lee Jezu tɛɖɛ̌ lě dò gbeɖiɖe e ɖò Levíi ví lɛ 19:18 mɛ é ɖò taji sɔ é jí gbɔn é. Falizyɛn ɖé kanbyɔ Jezu gbè ɖokpo ɖɔ: “Sɛ́n tɛ wɛ ka ɖò taji ɖò sɛ́n lɛ bǐ mɛ?” Jezu yí gbè n’i ɖɔ “sɛ́n ɖaxó e jɛ nukɔn nú sɛ́n lɛ bǐ” é wɛ nyí ɖɔ è ni yí wǎn nú Jehovah kpo ayi mɛtɔn bǐ, lindɔ̌n mɛtɔn bǐ gɔ́ nú linlin mɛtɔn bǐ kpo. Enɛ gudo ɔ, Jezu ɖè xó sín Levíi ví lɛ 19:18 mɛ, bo ɖɔ: “Sɛ́n wegɔ́ e bɔ d’ewu, bo ɖi nukɔntɔn ɔ ɖíe: ‘A na yí wǎn nú nɔzo towe hwiɖesu ɖɔhun.’” (Mat. 22:35-40) Ali gegě nu wɛ mǐ sixu yí wǎn nú mɛ ɖevo lɛ ɖè. Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ sixu ɖè ɖé lɛ sín wě xá mǐ.

13. Nɛ̌ tan Jozɛfu tɔn e ɖò Biblu mɛ é ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ Levíi ví lɛ 19:18 mɛ hugǎn gbɔn?

¹³ Ali e nu mǐ sixu yí wǎn nú nɔzo mǐtɔn lɛ ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ, mǐ ni zán wěɖexámɛ e ɖò Levíi ví lɛ 19:18 mɛ é. Finɛ ɖɔ: “Mi ma ba hlɔn ó; mi ma ka hɛn tò mitɔn mɛ nu lɛ dó xomɛ ó.” Mǐ mɛ gegě wɛ tuùn ninɔmɛ e mɛ mɛɖé nɔ hɛn azɔ̌gbɛ́ tɔn, wemaxɔmɛvígbɛ́ tɔn, hɛ̌nnumɔ tɔn, alǒ mɛ e ɖò xwédo tɔn mɛ é ɖé dó xomɛ ɖè lɛ é, bɔ nǔ tlɛ sixu nɔ mɔ̌ nú xwè gegě. Flín ɖɔ nɔví Jozɛfu tɔn wǒ lɛ hɛn ɛ dó xomɛ majomajo, bɔ enɛ zɔ́n bɔ wǎgbɔ tɔn ɔ, ye wá wà nǔ baɖabaɖa ɖé xá ɛ. (Bǐb. 37:2-8, 25-28) Amɔ̌, lee Jozɛfu wà nǔ gbɔn é gbɔn vo tawun nú yetɔn. Hwenu e é ɖò tɛn acɛkpikpa tɔn ɖé mɛ é ɔ, é hɛn ɔ, é na ko ba nǔ e nɔví tɔn lɛ wà xá ɛ é sín hlɔn, amɔ̌, é kú nǔblawu nú ye. Jozɛfu hɛn mɛ dó xomɛ ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é wà nǔ e Levíi ví lɛ 19:18 ɖɔ mǐ ɖó na wà é.—Bǐb. 50:19-21.

14. Etɛ lɛ ka xlɛ́ ɖɔ nǔgbododó e ɖò Levíi ví lɛ 19:18 mɛ lɛ é lɛ́ kpò ɖò nǔ ɖu wɛ?

¹⁴ Jozɛfu hɛn mɛ dó xomɛ, alǒ ba hlɔn ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é sɔ́ hwɛ kɛ mɛ; enɛ nyí kpɔ́ndéwú ɖé nú Klisanwun ɖěɖee ba na nyɔ́ Mawu nukúnmɛ lɛ é. Nǔ enɛ e é wà é lɛ́ sɔgbe xá nǔ e è ɖɔ ɖò ɖɛ kpɔ́ndéwú tɔn ɔ mɛ é. Ðò finɛ ɔ, Jezu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ e wà nǔ nyi dò dó mǐ lɛ é. (Mat. 6:9, 12) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu gb’akpá nú Klisanwun hatɔ́ tɔn lɛ ɖɔ: “Mɛ vívɛ́ná ce lɛ mi, miɖesunɔ ma nɔ ba hlɔn ó.” (Hlɔ. 12:19) É lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú ye ɖɔ: “Mi nɔ mɔ miɖée gbɔ; enyi mɛɖé wà nǔ nyi dò nú mɛɖé ɖò mi mɛ hweɖebǔnu hǔn, mi nɔ sɔ́ hwɛ kɛ miɖée.” (Kolo. 3:13) Nǔgbododó Jehovah tɔn lɛ ko ɖyɔ ǎ. Nǔgbododó e ɖò Levíi ví lɛ 19:18 mɛ lɛ é lɛ́ kpò ɖò nǔ ɖu wɛ égbé.

15. Nǎ nǔjlɛdonǔwu ɖé bonu é na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na mɔ nǔ jɛ nǔ e wu mǐ ɖó na nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ, bo jó xó dó é mɛ.

¹⁵ Ð’ayi kpɔ́ndéwú elɔ wu. È sixu jlɛ́ wuvɛ̌ e mɔ wɛ mɛ e è dó xomɛsin na é ɖé ɖè é dó akpa e è nɔ jɛ dó wǔtu é ɖé wu. Ðé lɛ nɔ nyí akpa klewun ɖé; ɖevo lɛ ka nɔ nyí akpa manya manya. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi mǐ ɖò fɛn kpa wɛ kpo lǎmu kpo ɔ, é sixu gbò mǐ. Enɛ ka sixu zɔ́n bɔ mǐ sè wuvɛ̌ tawun. Amɔ̌, é na lín cobonu wuvɛ̌ enɛ na gbɔ, bɔ akpa ɔ na kú ǎ. Ðò azǎn we, alǒ atɔn mɔ̌ gudo ɔ, bɔya wɛ mǐ na kpò ɖò fí e mǐ jɛ akpa ɔ dó é flín wɛ. Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, nǔ e è wà nyi dò nú mǐ é ɖé lɛ nɔ ɖò taji sɔmɔ̌ ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xɔ́ntɔn mǐtɔn ɖé sixu ɖɔ nǔɖe, alǒ wà nǔɖe nú mǐ ma lin tamɛ, b’ɛ sixu dó xomɛsin nú mǐ, é ɖò mɔ̌ có, mǐ nɔ kpéwú bo nɔ sɔ́ hwɛ kɛ ɛ faa. Amɔ̌, enyi mǐ ɖó akpa manya manya ɖé ɖò wǔ ɔ, dotóo ɖé sixu tɔ̀ nú mǐ, lobo lɛ́ blá kpo akpablanú kpo. Enyi mǐɖesunɔ jló bo zínzín akpa ɔ, mǐɖesunɔ wu jɛn mǐ na wà nǔ dó. É blawǔ ɖɔ enyi è hu hwɛ syɛnsyɛn ɖé dó mɛɖé ɔ, mɛ ɔ sixu nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò nǔ mɔ̌hun wà wɛ. É sixu nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò tamɛ lin dó nǔ e è wà dó wǔ tɔn é jí wɛ. É sixu nɔ lɛ́ ɖò tamɛ lin dó xomɛsin e è dó n’i é jí wɛ. Amɔ̌, mɛ ɖěɖee nɔ hɛn mɛ dó xomɛ lɛ é ɔ, yeɖée wu jɛn ye nɔ wà nǔ dó. Tónúsíse nú wěɖexámɛ e ɖò Levíi ví lɛ 19:18 mɛ é ɖó lè tawun!

16. Sɔgbe xá Levíi ví lɛ 19:33, 34 ɔ, nɛ̌ è ka ɖó na wà nǔ xá toɖevomɛnu e ɖò Izlayɛli lɛ é gbɔn? Etɛ enɛ ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹⁶ Hwenu e Jehovah ɖegbe nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ni yí wǎn nú nɔzo yetɔn lɛ é ɔ, ɖiɖɔ wɛ é ɖè ɖɔ ye ni yí wǎn nú Izlayɛli-ví gbɛ̌ yetɔn lɛ kɛɖɛ ǎ; ye ɖó na lɛ́ yí wǎn nú toɖevomɛnu e ɖò tɛntin yetɔn lɛ é lɔ. Enɛ jɛ wě ɖò Levíi ví lɛ 19:33, 34 mɛ. (Xà.) Ye ɖó na wà nǔ xá toɖevomɛnu ɖé “tò [yetɔn] mɛ nu” ɖɔhun, bo ɖó na “yí wǎn n’i” yeɖesunɔ ɖɔhun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, sɛ́n ɔ ɖɔ ɖɔ Izlayɛli-ví lɛ ɖó na yí gbè bɔ toɖevomɛnu kpo wamamɔnɔ kpo e ɖò tɛntin yetɔn lɛ é bǐ na nɔ cyan nǔkún ɖò gle yetɔn mɛ. (Lev. 19:9, 10) Nǔgbododó e kúnkplá wanyiyi nú toɖevomɛnu lɛ é lɛ́ kan Klisanwun lɛ lɔ égbé. (Luk. 10:30-37) Gbɔn nɛ̌ é? Gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ, mɛ livi mɔ̌kpan wɛ ko sɛ̀ tɛn yì jɛ tò ɖevo mɛ, bɔ ye mɛ ɖé lɛ tlɛ sixu ko ɖò malin-malin dó we. É ɖò taji tawun ɖɔ mǐ ni nɔ wà nǔ xá sunnu, nyɔnu, gɔ́ nú vǐ enɛ lɛ kpo sísí kpo.

KPƆ́N NǓ ZƐ LEVÍI-VÍ LƐ WEMATA 19GƆ́ Ɔ WU

17-18. (a) Etɛ Levíi ví lɛ 19:2 kpo 1 Piyɛ́ɛ 1:15 kpo ka dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni wà? (b) Azɔ̌ taji tɛ mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ka dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni wà?

¹⁷ Levíi ví lɛ 19:2 kpo 1 Piyɛ́ɛ 1:15 kpo dó wusyɛn lanmɛ nú togun Mawu tɔn ɖɔ ye ni nyí mɛ mímɛ́. Wemafɔ gegě ɖevo lɛ lɛ́ ɖò Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ mɛ bo sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na mɔ nǔ e mǐ sixu wà bɔ nǔ mǐtɔn na nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ é. Wemafɔ ɖěɖee mǐ gbéjé kpɔ́n lɛ é ɔ, nǔ ɖagbe e mǐ ɖó na wà lɛ é kpo nǔ nyanya ɖěɖee mǐ ɖó na nyi alɔ na lɛ é kpo ɖé lɛ kpowun jí wɛ ye ɖɔ xó dó.b Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlán Dó Glɛkigbe Mɛ É xlɛ́ ɖɔ Jehovah kpò ɖò biba wɛ ɖɔ mǐ ni zán nǔgbododó enɛ lɛ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ. Amɔ̌, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ lɛ́ ɖɔ nǔ ɖevo ɖé xó.

¹⁸ Mǐ sixu nɔ sɛn Jehovah hwɛhwɛ, lobo nɔ lɛ́ wà nǔ ɖagbe gegě nú togun tɔn. Amɔ̌ ɖò taji ɔ, Piyɛ́ɛ dó wusyɛn lanmɛ nú Klisanwun lɛ ɖɔ ye ni nɔ wà nǔ bǔnɔ ɖé. Cobonu Piyɛ́ɛ na dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni nyí mɛ mímɛ́ ɖò nǔwiwa mǐtɔn lɛ bǐ mɛ ɔ, é ɖɔ: “Ayi mitɔn ni nɔ gbesisɔmɛ, bo na wà nǔ.” (1 Pi. 1:13, 15) Nǔ tɛ wiwa xó ɖɔ wɛ é ka ɖè? Piyɛ́ɛ ɖɔ ɖɔ nɔví yí ami dó ɖè Klisu tɔn lɛ na “‘jlá azɔ̌ ɖagbe ɖagbe’ Mawu e ylɔ́” ye é tɔn lɛ. (1 Pi. 2:9) Nǔgbo ɔ, ɖò égbé ɔ, Klisanwun lɛ bǐ ɖó wǔjɔmɛ ɔ, bo nɔ w’azɔ̌ taji enɛ. Azɔ̌ ɖé wɛ bo nɔ d’alɔ mɛ gegě. Ðó mǐ nyí togun mímɛ́ ɖé wu ɔ, wǔjɔmɛ bǔnɔ ɖé wɛ é nyí ɖɔ mǐ ni ɖ’alɔ ɖò azɔ̌ wɛnɖagbe ɔ jijla kpo nǔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ kpo tɔn mɛ ɖò gbesisɔmɛ, kpo kanɖodónǔwu kpo. (Mak. 13:10) Nú mǐ wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo zán nǔgbododó e ɖò Levíi ví lɛ wemata 19gɔ́ ɔ mɛ é hǔn, xlɛ́xlɛ́ wɛ mǐ ɖè ɖɔ mǐ yí wǎn nú Mawu kpo nɔzo mǐtɔn lɛ kpo, gɔ́ na ɔ, mǐ lɛ́ ɖò xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ mǐ ba na “nyí mɛ mímɛ́” ɖò nǔwiwa mǐtɔn lɛ bǐ mɛ.