Nǔ e nǔxatɔ́ lɛ́ kanbyɔ́ lɛ́ é

Nɛ̌ hɔnnúwa tɛ́npli Salomɔ́ɔ tɔn tɔn ka yi jǐ sɔ?

Hɔnnúwa ɔ mɛ wɛ è nɔ gbɔn bo nɔ byɔ́ Tɛn mímɛ́ tɛ́npli ɔ tɔn mɛ. Sɔgbe xá Biblu gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ tɔn ɖěɖěe è ɖe tɔ́n jɛ nukɔn nú ée è ɖe tɔ́n ɖo 2023 é ɔ, “hɔnnúwa e ɖo xɔ ɔ nukɔn ɔ ɖi ga nú awabá 20 xɔ ɔ sín gblǒ ɖɔhun, bɔ jǐyiyi tɔn nyí 120.” (2 Tan 3:4, nwt) Biblu ɖěvo lɛ́ ɖɔ ɖɔ hɔnnúwa ɔ yi jǐ nú “awabá 120,” b’ɛ bló atɔxwɛ e jǐyiyi tɔn yi mɛ̌tlu 53 é!

Amɔ̌, Biblu gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ tɔn e è zín ɖo 2023 é ɖɔ nǔ élɔ́ dó tɛ́npli Salomɔ́ɔ tɔn sín hɔnnúwa wú: “Jǐyiyi tɔn yi awabá 20,” alǒ mɛ̌tlu 9 mɔ̌.a Mǐ ní kpɔ́n hwɛjijɔ e wú è bló hǔzúhúzú énɛ́ é ɖé lɛ́.

È ɖɔ jǐyiyi hɔnnúwa ɔ tɔn xó ɖo 1 Axɔ́sú lɛ́ 6:3 mɛ ǎ. Ðo wěmafɔ énɛ́ mɛ ɔ, Bibluwlántɔ́ Jelemíi ɖɔ ga hɔnnúwa ɔ tɔn kpó gblǒ tɔn kpó xó, é ɖɔ jǐyiyi tɔn xó ǎ. Énɛ́ gúdo ɔ, ɖo wěmata e bɔ d’é wú é mɛ ɔ, é ná mɔjɛmɛ gěgé ɖěvo lɛ́ dó nǔ nukúnɖéjí e ɖo tɛ́npli ɔ mɛ lɛ́ é wú, káká jɛ basya e è sɔ́ ganvɔ dó bló ná lɛ́ é, kɛkɛ́ví wǒ lɛ́ kpó dotín we e è sɔ́ ganvɔ dó bló bo tun te ɖo kɔ́xota hɔnnúwa ɔ tɔn lɛ́ é kpó jí. (1 Axɔ́. 7:15-37) Ényí hɔnnúwa ɔ yi jǐ hú mɛ̌tlu 50 nǔgbó nǔgbó bo fɔn ta te tɛ́npli ɔ sín akpáxwé e kpo lɛ́ é bǐ wɛ nyí ɔ, étɛ́wú Jelemíi ma ka ɖɔ jǐyiyi tɔn sín xó ǎ? Xwe kanweko mɔ̌kpán gúdo ɔ, hwenuxówlántɔ́ Jwifu lɛ́ tlɛ wlán ɖɔ hɔnnúwa ɔ kún yi jǐ hú tɛ́npli Salomɔ́ɔ tɔn sín akpáxwé e kpo lɛ́ é ó.

Akɔwé lɛ́ xo nǔ kpɔ́n ɖɔ tɛ́npli ɔ sín dǒ lɛ́ ka ná sixú hɛn hɔnnúwa e yi jǐ nú awabá 120 é a jí. Atɔxwɛ ɖěɖěe è zán awǐnnya kpó blǐki kpó dó bló ɖo hwexónu bɔ yě yi jǐ tawun lɛ́ é, ɖi tɛ́npli ɖěɖěe ɖo Ejípu lɛ́ é sín hɔnnúwa lɛ́, nɔ gbló tawun ɖo do, bo nɔ sóbwé ɖo aga. Amɔ̌, tɛ́npli Salomɔ́ɔ tɔn gbɔn vo. Akɔwé lɛ́ ɖɔ ɖɔ dǒ tɔn lɛ́ kún tlí hú awabá 6 alǒ mɛ̌tlu 2,7 ó. Mɔ̌ mɛ ɔ, Theodor Busink éé nyí dobanúnǔtɔ́ dokunkun tɔn bo lɛ́ nyí hwenuxówlántɔ́ é wá gbeta élɔ́ kɔn: “Ényí è zɔn dó hɔnnúwa tɛ́npli ɔ tɔn sín dǒ sín tlitli jí ɔ, è sixú ɖɔ ɖɔ hɔnnúwa ɔ ná yi jǐ nú awabá 120 ǎ.”

É sixú ko nyí ɖɔ vɔ̌ wɛ è vɔ́ 2 Tan 3:4 ɔ wlán nyi do. Nǔwlánwlán ɖěɖěe è wlán kpó alɔ kpó lɛ́ é hwexónu tɔn ɖé lɛ́ ɖɔ “120” ɖo wěmafɔ énɛ́ mɛ có, wěma ɖejidéwú ɖěvo lɛ́ ɖi Codex Alexandrinus xwe kanweko atɔ́ɔ́ngɔ́ ɔ tɔn kpó Codex Ambrosianus xwe kanweko ayizɛ́ngɔ́ ɔ tɔn kpó ɖɔ “awabá 20.” Étɛ́wú nǔvɔ́wlántɔ́ ɖé ka sixú ko wlán nǔ gbɔ bo wlán “120”? Xókwín “kanweko” kpó “awabá” kpó nɔ ɖi yěɖée ɖo Ebléegbe mɛ. Énɛ́ wú ɔ, nǔvɔ́wlántɔ́ ɖé sixú ko wlán “kanweko” ɖó “awabá” sín domɛ.

É ɖo wɛn ɖɔ, hwenu e mǐ ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bá mɔ nukúnnú jɛ gǒflɛ́mɛ énɛ́ lɛ́ mɛ, lobo ɖe tɛ́npli Salomɔ́ɔ tɔn ganjí é ɔ, nǔ e jí mǐ nɔ sɔ́ ayi ɖó tawun é wɛ nyí nǔ e tɛ́npli énɛ́ nɔ te ná é, é wɛ nyí tɛ́npli ɖaxó gbigbɔ tɔn ɔ. É su nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ Jexóva ylɔ́ mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ bǐ ɖɔ yě ní wá sɛn émí ɖo tɛ́npli énɛ́ mɛ!—Ebl. 9:11-14; Nuɖe. 3:12; 7:9-17.