-
Nǔ ka Nyí Mɔ̌ Dóó À?Atɔxwɛ (Nùkplɔnkplɔn Tɔn)—2016 | mars
-
-
XOTA E ÐÒ AKPÀ Ɔ JÍ É | ETƐWU JEZU KA JIYA BO KÚ?
Nǔ Ka Nyí Mɔ̌ Dóó À?
Ðò Xwèjísun kpo Lidosun xwè 33 H.M. tɔn kpo vlamɛ ɔ, è hu Jezu Nazalɛtinu ɔ. È ɖó hwɛ agɔ n’i ɖɔ é dɔn tò fún lɛ̌n, bo xò è dó daka mɛ, lobo xwè è nyì atín wu. É sè wuvɛ̌ ɖesu bo kú wubla kú. Amɔ̌, Mawu fɔ́n Jezu sín kú, bɔ azǎn 40 gudo ɔ, é yì jixwé.
Tan nǔ baɖabaɖa enɛ e jɛ é tɔn ɖò Wɛnɖagbe-Wema ɛnɛ Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlan Dó Glɛkigbe Mɛ, bɔ è nɔ ylɔ ɖɔ Alɛnuwema Yɔyɔ̌ ɔ é tɔn lɛ mɛ. Nǔ enɛ lɛ ka jɛ nugbǒ à? Nùkanbyɔ enɛ sɔgbe bo lɛ́ ɖò taji tawun. Enyi nǔ enɛ lɛ ma jɛ ǎ hǔn, Klisanwun lɛ sín nùɖiɖi nyí nǔ yayǎ nɛ, lobɔ nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn ɖò Palaɖisi mɛ sɔ́ nyí nùɖé zɛ dlɔ̌ e ma na ɖi gbeɖé ǎ é ɖé wu ǎ. (1 Kɔlɛntinu lɛ 15:14) Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, enyi nǔ enɛ lɛ jɛ nugbǒ nugbǒ hǔn, sɔgudo ɖagbeɖagbe ɖé tíìn nú gbɛtɔ́ lɛ nɛ, bɔ hwi lɔ sixu ɖu lè tɔn. Enɛ wu ɔ, nugbǒ wɛ tan e ɖò Wɛnɖagbe-Wema lɛ mɛ é nyí à alǒ xɛxó kpowun wɛ?
NǓ E KÚNNUÐENÚ LƐ XLƐ́ É
Nǔ e è wlan dó Wɛnɖagbe-Wema lɛ mɛ é sɔgbe céɖécéɖé bo gbajɛ̌mɛ nú nǔ e jɛ lɛ é hlɛ́nhlɛ́n. Xɛxó lɛ ka nɔ cí mɔ̌ ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, fí e tíìn nugbǒ nugbǒ lɛ é sín nyikɔ wɛ gɔ́ Wɛnɖagbe-Wema lɛ mɛ, bɔ fí enɛ lɛ gègě ɖè bɔ è sixu yì égbé. Ye ɖɔ mɛ e nɔ gbɛ̀ kpɔ́n nugbǒ lɛ é xó, bɔ hwenuxó-wlantɔ́ égbé tɔn lɛ dó zǒgbe jí.—Luki 3:1, 2, 23.
Nǔwlantɔ́ gbɛ̀ ɔ tɔn xwè kanweko nukɔntɔn ɔ kpo wegɔ ɔ kpo tɔn lɛ lɔ ɖɔ Jezu xó.a Lee è hu i gbɔn bɔ Wɛnɖagbe-Wema lɛ ɖɔ é sɔgbe xá lee Hlɔmanu lɛ nɔ hu mɛ gbɔn hwe ɔ nu é. Hú mɔ̌ ɔ, tan lɛ sɔgbe bo lɛ́ nyí tan jɔ tan lɛ, bo tlɛ lɛ́ ɖɔ nùwanyido ahwanvu Jezu tɔn ɖé lɛ tɔn. (Matie 26:56; Luki 22:24-26; Jaan 18:10, 11) Kúnnuɖenú enɛ lɛ xlɛ́ tawun ɖɔ nǔ e mɛ e wlan Wɛnɖagbe-Wema lɛ é wlan dó Jezu wu lɛ é nyí nugbǒ bo sɔgbe.
ETƐ MǏ KA SIXU ÐƆ DÓ FÍNFƆ́N SÍN KÚ JEZU TƆN WU?
Mɛ gègě nɔ yí gbè ɖɔ Jezu nɔ gbɛ̀ bo kú nugbǒ, amɔ̌, mɛɖé lɛ nɔ xò nǔ kpɔ́n dó fínfɔ́n sín kú tɔn wu. Mɛsɛ́dó tɔn lɛ lɔ ɖi nǔ hwenu e è ɖɔ nú ye azɔn nukɔntɔn ɔ ɖɔ é fɔ́n sín kú é ǎ. (Luki 24:11) Amɔ̌, ye wá ɖó nǔxokpɔ́n ɔ te hwenu e ye kpo ahwanvu ɖevo lɛ kpo wá mɔ Jezu ɖò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ b’ɛ ɖò gbɛ̀ é. Nugbǒ ɔ, gbɛtɔ́ hugǎn 500 wɛ mɔ ɛ ɖò ninɔmɛ lɛ ɖokpo mɛ.—1 Kɔlɛntinu lɛ 15:6.
È sixu wlí ahwanvu Jezu tɔn lɛ lobo hu ye có, ye kpankɔ́n bo jla fínfɔ́n sín kú Jezu tɔn ɔ mɛ bǐ, kaka jɛ ye mɛ e hu i lɛ é jí. (Mɛsɛ́dó 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Enyi ahwanvu tobutobu enɛ lɛ ma ka kudeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ Jezu fɔ́n sín kú nugbǒ ǎ ɔ, ye ka na kpankɔ́n sɔmɔ̌ à? Fɔ́n e Jezu fɔ́n sín kú nugbǒ é wɛ zɔ́n bɔ è tuùn Klisanwun lɛ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ hwenɛnu kpo égbé kpo.
Kú Jezu tɔn kpo fínfɔ́n sín kú tɔn kpo sín tan e ɖò Wɛnɖagbe-Wema lɛ mɛ é ɖó wuntun e hwenuxó jɔ hwenuxó lɛ nɔ ɖó é. Enyi a xwè sɔ bo xà tan enɛ lɛ ganji ɔ, a na ɖó ganjɛwu ɖɔ nǔ enɛ lɛ jɛ nugbǒ. Ganjɛwu enɛ e a na ɖó é na lɛ́ syɛn d’eji hwenu e a na mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu nǔ enɛ lɛ jɛ é mɛ é. Xota e na bɔ d’ewu é na tinmɛ.
a Tacitus e è jì ɖò 55 H.M. mɔ̌ é ɖò ye mɛ, é wlan ɖɔ “Pɔnsu Pilatu e nyí ɖokpo ɖò tokpɔngán mǐtɔn lɛ mɛ é ɖó kúhwɛ́ nú Klisu, ee mɛ nyikɔ [Klisanwun lɛ] ɔ gosin é, ɖò hwenu e Tibɛ́ɛ ɖò axɔsu ɖu wɛ é.” Mɛ elɔ lɛ lɔ ɖɔ xó dó Jezu wu: Suetonius (xwè kanweko nukɔntɔn ɔ); hwenuxó-wlantɔ́ Jwifu e nɔ nyí Josèphe é (xwè kanweko nukɔntɔn ɔ); kpo Pline Kpɛví tokpɔngán Bitiníi tɔn ɔ kpo (bǐbɛ̌mɛ xwè kanweko wegɔ ɔ tɔn).
-
-
Etɛwu Jezu ka Jiya Bo Kú?Atɔxwɛ (Nùkplɔnkplɔn Tɔn)—2016 | mars
-
-
XOTA E ÐÒ AKPÀ Ɔ JÍ É
Etɛwu Jezu Ka Jiya Bo Kú?
“Hwɛhuhu ɔ, gbɛtɔ́ ɖokpo géé jí wɛ é gbɔn bo wá gbɛ̀ ɔ mɛ; mɛ enɛ ɔ wɛ nyí Adamu; hwɛhuhu ɔ ka dɔn kú wá.”—Hlɔmanu lɛ 5:12
Enyi è kanbyɔ we ɖɔ “A ka jló na ɖò gbɛ̀ tɛgbɛ à” jí ɔ, etɛ a ka na ɖɔ? Mɛ gègě na ɖibla yí gbè ɖɔ emi jló, amɔ̌ ɖɔ nǔ kún sixu nyí mɔ̌ gbeɖé ó. Ye nɔ ɖɔ ɖɔ nukún e mɔ hwesivɔ é bǐ wɛ nɔ yì sava.
Mǐ ni ɖɔ ɖɔ è lilɛ nùkanbyɔ ɔ lobo kanbyɔ we ɖɔ: “A ko ɖò gbesisɔmɛ bo na kú à?” Enyi tɔ̀ ma sà agɔ ǎ ɔ, mɛ gègě wɛ na gbɛ́. Etɛ enɛ ka ɖexlɛ́? Jlǒ e sɔgbe bɔ mǐ nɔ ɖó ɖò kpaà mɛ ɔ wɛ nyí ɖɔ mǐ na nɔ gbɛ̀, enyi mǐ na bo tlɛ ɖò tɛnkpɔn kpo tagba lɛ kpo mɔ wɛ ɔ nɛ. Biblu xlɛ́ ɖɔ Mawu dá gbɛtɔ́ lɛ bonu ye na ɖó jlǒ gbɛ̀ ninɔ tɔn. É ɖɔ: “Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú gbɛtɔ́, bɔ é na ba na tuùn nǔ e ko jɛ wá yì lɛ kpodo nǔ e na wá jɛ kaka sɔyi lɛ kpo.”—Nùnywɛtɔ́xó 3:11.
Amɔ̌, gbɛtɔ́ lɛ nɔ nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ǎ. Nɛ̌ ka gbɔn lo? Hú mɔ̌ ɔ, Mawu ka wà nùɖé bo na dó jla ninɔmɛ ɔ ɖó à? Xósin e Biblu na é dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ tawun, bo kúnkplá nǔ e wu Jezu jiya bo kú é tlɔlɔ.
NǓ E JƐ É
Wema Biblu tɔn e nɔ nyí Bǐbɛ̌mɛ é sín wemata atɔn nukɔntɔn lɛ ɖɔ nú mǐ ɖɔ Mawu sɔ́ nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn ɖó nukɔn nú asú kpo asì kpo nukɔntɔn ɔ, Adamu kpo Ɛvu kpo, bo lɛ́ ɖɔ nǔ e ye ɖó na wà bá mɔ é nú ye. Enɛ gudo ɔ, tan ɔ ɖɔ lee ye ma setónú nú Mawu ǎ lobo hɛn nukúnɖiɖo enɛ ɔ bú gbɔn é. Tan ɔ gɛ́dɛ́ ɖebǔ ǎ, è ɖò wɛn sɔmɔ̌ bɔ mɛɖé lɛ nɔ yawǔ xwè è dó xɛxó lɛ hwan mɛ. Loɔ, Bǐbɛ̌mɛ lɔ ɖó wuntun ɖěɖee ɖexlɛ́ ɖɔ é nyí tan jɔ tan é Wɛnɖagbe-Wema lɛ ɖɔhun.a
Etɛ mɛ tónúmase Adamu tɔn ka tɔ́n kɔ dó? Xósin e Biblu na é ɖíe: “Hwɛhuhu ɔ, gbɛtɔ́ ɖokpo géé jí wɛ é gbɔn bo wá gbɛ̀ ɔ mɛ; mɛ enɛ ɔ wɛ nyí Adamu; hwɛhuhu ɔ ka dɔn kú wá. Enɛ ɔ, gbɛtɔ́ lɛ bǐ nɔ kú, ɖó mɛ bǐ wɛ hu hwɛ.” (Hlɔmanu lɛ 5:12) Ðó Adamu tlitó nú Mawu wutu ɔ, é hu hwɛ. Mɔ̌ mɛ ɔ, é hɛn nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn ɔ bú, bo wá kú ɖò gudo mɛ. Ðó mǐ nyí kúnkan tɔn lɛ wutu ɔ, mǐ ɖu gǔ hwɛhutɔ́ e é nyí é tɔn. Enɛ ɔ wɛ zɔ́n bɔ mǐ nɔ j’azɔn, nɔ kpò, bo nɔ kú. Nǔ e wu mǐ nɔ kú é sín tinmɛ enɛ xò nǔ dó akpà ɖokpo ɔ mɛ xá nǔ e mǐ tuùn dó gǔɖuɖu wu ɖò égbé é. Amɔ̌, Mawu ka wà nùɖé bo na dó jla ninɔmɛ ɔ ɖó à?
NǓ E MAWU WÀ É
Mawu bló tuto bo na vɔ́ nǔ e Adamu hɛn bú nú kúnkan tɔn lɛ é xɔ, nǔ ɔ wɛ nyí nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn. Nɛ̌ Mawu ka wà enɛ gbɔn?
“Axɔ e hwɛhuhu nɔ sú mɛ ɔ wɛ nyí kú,” wɛ Biblu ɖɔ ɖò Hlɔmanu lɛ 6:23 mɛ. Enɛ xlɛ́ ɖɔ hwɛhuhu wɛ dɔn kú wá. Adamu hu hwɛ, enɛ wu wɛ é kú. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, mǐɖesunɔ hu hwɛ lobo nɔ sún sìn tɔn, é wɛ nyí kú. Amɔ̌, mǐɖesunɔ wu wɛ é sín ǎ, é jì mǐ dó hwɛhuhu mɛ wɛ. Mawu yí wǎn nú mǐ bo sɛ́ Vǐ tɔn Jezu dó b’ɛ wá sú ‘axɔ hwɛhuhu tɔn ɔ’ nú mǐ. Nɛ̌ nǔ ka nyí mɔ̌ gbɔn?
Kú Jezu tɔn hun gbɛ̀ ninɔ kaka sɔyi ɖò awǎjijɛ mɛ sín ali nú mǐ
Ðó sunnu nukɔntɔn ɔ Adamu e nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖé é tlitó bo dɔn hwɛ kpo kú kpo wá wutu ɔ, è ɖó hudo mɛ maɖóblɔ̌ e na setónú kaka jɛ kú bo tún kàn nú mǐ sín kú sí é tɔn. Biblu tinmɛ bo ɖɔ: “Lee tónúmase gbɛtɔ́ ɖokpo géé tɔn zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ gègě huzu hwɛhutɔ́ ɔ, mɔ̌ jɛn tónúsíse gbɛtɔ́ ɖokpo géé tɔn zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ gègě huzu hwɛjijɔnɔ.” (Hlɔmanu lɛ 5:19) Jezu wɛ nyí “gbɛtɔ́ ɖokpo géé” e zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ gègě huzu hwɛjijɔnɔ é. É gosin jixwé, bo huzu gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ ɖéb, lobo kú dó ta mǐtɔn mɛ. Enɛ zɔ́n bɔ mǐ hɛn ɔ mǐ na nyí hwɛjijɔnɔ ɖò Mawu nukɔn bo na ɖó nukún gbɛ̀ mavɔmavɔ.
NǓ E WU JEZU JIYA BO KÚ É
Etɛwu é ka ɖò dandan ɖɔ Jezu ni kú bonu nǔ ni nyí mɔ̌? Mawu Nǔbǐwukpétɔ́ ɔ hɛn ɔ, é na ɖè gbeta ɖé tɔ́n kpowun bo ɖɔ ɖɔ kúnkan Adamu tɔn ni nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi à cé? É ɖó acɛ bo na bló mɔ̌. Loɔ, enɛ na t’afɔ xó e é ko ɖɔ bo ɖɔ ɖɔ axɔ e hwɛhuhu nɔ sú mɛ ɔ wɛ nyí kú é jí. Xó enɛ nyí xó ɖé kpowun bonu è na wɔn ya na alǒ ɖyɔ lee é jló mɛ gbɔn é ǎ. É ɖò dandan, bonu nǔ wà ɖó sɛnxwi jí nugbǒ na dó tíìn.—Ðɛhan 37:28.
Enyi Mawu ma wà nǔ ɖó sɛnxwi jí ɖò ninɔmɛ enɛ mɛ ǎ ɔ, gbɛtɔ́ lɛ sixu kanbyɔ yeɖée ɖɔ é ma ka na lɛ́ bló mɔ̌ ɖò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ à jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ka na wà nǔ ɖó sɛnxwi jí hwenu e é na ɖò kúnkan Adamu tɔn e jɛxa gbɛ̀ mavɔmavɔ lɛ é cyan wɛ é à? È ka sixu ɖeji dó wǔ tɔn ɖɔ é na ɖè akpá e é dó lɛ é à? Nǔ e Mawu wà ɖó sɛnxwi jí bonu mǐ na dó sixu mɔ hwlɛngán é na ganjɛwu mǐ ɖɔ é na nɔ wà nǔ e sɔgbe é tɛgbɛ.
Gbɔn vɔsisa Jezu tɔn gblamɛ ɔ, Mawu hun gbɛ̀ mavɔmavɔ ɖò Palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí sín ali nú mǐ. Ðǒ ayi xó e Jezu ɖɔ ɖò Jaan 3:16 mɛ é wu: “Mawu yí wǎn nú gbɛtɔ́ sɔmɔ̌, bo sɔ́ Vǐɖokponɔ tɔn jó, bonu mɛ e na ɖi nǔ n’i lɛ ɖebǔ ma dɔn ó; loɔ, ye bǐ ni mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ.” Mɔ̌ mɛ ɔ, kú Jezu tɔn nyí nǔ wà ɖó sɛnxwi jí Mawu tɔn sín xlɛ̌ kɛɖɛ ǎ, loɔ, wanyiyi ɖaxó e é ɖó nú gbɛtɔ́ lɛ é sín xlɛ̌ wɛ é lɛ́vɔ nyí tawun.
É ɖò mɔ̌ có, etɛwu Jezu ka ɖó na jiya bo kú wubla kú, lee è tinmɛ gbɔn ɖò Wɛnɖagbe-Wema lɛ mɛ é? Zě e Jezu zé éɖée jó nú mɛtɛnkpɔn syɛnsyɛn enɛ, bo ka nɔ gbeji é ɖexlɛ́ kaka sɔyi ɖɔ xó e Awovi ɖɔ bo ɖɔ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ kún na nɔ gbeji nú Mawu ɖò mɛtɛnkpɔn mɛ ó é nyí adingban. (Jɔbu 2:4, 5) Xó enɛ sixu ko vlɛ́ xó jɔ xó hwenu e Satáan dɔn Adamu e nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖé é dó hwɛ mɛ é. Amɔ̌, Jezu ee nyí mɛ maɖóblɔ̌ ɖé Adamu ɖɔhun pɛ́ɛ́ é mɔ wuvɛ̌ syɛnsyɛn có, é setónú hwebǐnu. (1 Kɔlɛntinu lɛ 15:45) Mɔ̌ mɛ ɔ, é ɖexlɛ́ ɖɔ Adamu lɔ hɛn ɔ é na setónú nú Mawu, enyi é jló è ɔ nɛ. Dɛ e Jezu dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn mɛ é nyí kpɔ́ndéwú ɖé b’ɛ zé ɖ’ayǐ nú mǐ bɔ mǐ na xwedó. (1 Piyɛ́ɛ 2:21) Mawu d’ajɔ Vǐ tɔn ɖó tónúsíse maɖóblɔ̌ tɔn wu, bo na ɛ gbɛ̀ jɔmakú ɖò jixwé.
LEE A SIXU ÐU LÈ Ð’EMƐ GBƆN É
Jezu kú nugbǒ. Gbɛ̀ mavɔmavɔ sín ali ɔ ɖò nuvo. A ka jló na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi à? Jezu ɖɔ nǔ e mǐ ɖó na wà é: “Gbɛ̀ mavɔmavɔ ɔ wɛ nyí ɖɔ ye ni tuùn we, bo tuùn ɖɔ hwi wɛ nyí Mawu nugbǒ ɖokpo e tíìn é, bo lɛ́ tuùn Jezu Klisu e a sɛ́dó gbɛ̀ ɔ mɛ é.”—Jaan 17:3.
Mɛ e ɖè xójlawema elɔ tɔ́n lɛ é ɖò gbehwan nyì sɛ́dó we wɛ ɖɔ a ni kplɔ́n nǔ ɖevo lɛ dó Jehovah Mawu nugbǒ ɔ kpo Vǐ tɔn Jezu Klisu kpo wu. Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn e ɖò xá towe mɛ lɛ é na hun xomɛ dó d’alɔ we. A sixu lɛ́ mɔ nǔ e na d’alɔ we é ɖevo lɛ ɖò tɛn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn www.pr418.com jí.
a Kpɔ́n “Historicité de la Genèse” ɖò Étude perspicace des Écritures mɛ, Akpáxwé 1, wexwɛ 986, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wɛ ɖetɔ́n.
b Gbɛ̀ Jezu tɔn e Mawu sɔ́ sín jixwé dó adɔgo Mali tɔn mɛ é zɔ́n b’ɛ mɔ xò, bɔ gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn cyɔn alɔ Jezu jí b’ɛ ɖu hwɛhuhu gú ɖò Mali gɔ́n ǎ.—Luki 1:31, 35.
-