Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w99 7/15 bf. 21-23
  • Sanegbaa Kpakpa Nɔ ni Kɛ Gbalashihilɛ Kpakpa Baa

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Sanegbaa Kpakpa Nɔ ni Kɛ Gbalashihilɛ Kpakpa Baa
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1999
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Nɔ ni Ji Sanegbaa Kpakpa
  • Nibii ni Tsĩɔ Sanegbaa Kpakpa Naa
  • Bɔ ni Aaafee Koni Sanegbaa Kpakpa Aya Nɔ
  • Sanegbaa Ni Aaaya Nɔ Yɛ Weku Lɛ Mli Kɛ Asafo Lɛ Mli
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
  • Wajemɔ Ogbalashihilɛ Lɛ Kɛtsɔ Sanegbaa Kpakpa Nɔ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2013
  • Ha Ogbalashihilɛ Lɛ Hiɛ Aba Nyam
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1984
  • Ha Ogbalashihilɛ lɛ Afee Ekomefeemɔ ni Hiɔ Shi Daa
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1994
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1999
w99 7/15 bf. 21-23

Sanegbaa Kpakpa Nɔ ni Kɛ Gbalashihilɛ Kpakpa Baa

Yɛ afi 1778 lɛ, Robert Barron fee kladowa ni atsɔmɔɔ esamfee lɛ shii enyɔ kɛgbeleɔ, ni no ji nɔ ni akwɛɔ nɔ lolo akɛfeɔ ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ kladowa. Kladowa ni efee nɛɛ bi koni aná samfee kome ni baanyɛ awó kladowa lɛ mli nibii enyɔ ni ŋmɛɔ mli lɛ fɛɛ nɔ shikome.

NAKAI nɔŋŋ gbalashihilɛ ni yeɔ omanye lɛ damɔ wu kɛ ŋa ni kɛ ekomefeemɔ tsuɔ nii ni kɛ amɛhe kpãa gbee lɛ nɔ. Bɔni afee ni agbele gbalashihilɛ kpakpa mli miishɛɛ ni ŋɔɔ waa lɛ naa koni nine ashɛ nɔ lɛ, nɔ kome ni he hiaa waa ji sanegbaa kpakpa.

Nɔ ni Ji Sanegbaa Kpakpa

Mɛni ji sanegbaa kpakpa? Wiemɔ komekomei ashishitsɔɔmɔ wolo ko tsɔɔ sanegbaa shishi akɛ “susumɔi, yiŋtoi aloo saji ni ahaa mɛi leɔ aloo akɛ mɛi gbaa he sane kɛtsɔ wiemɔ, niŋmaa, loo okadii anɔ.” No hewɔ lɛ, nɔ ni yɔɔ sanegbaa mli ji henumɔi kɛ yiŋsusumɔi ni akɛ mɛi krokomɛi gbaa he sane. Ni sanegbaa kpakpa tsɔɔ nibii ni tswaa mɔ emaa shi, ní haa mɔ tsui nyɔɔ emli, ní ji jeŋba kpakpa ní sa yijiemɔ, kɛ nɔ ni shɛjeɔ mɔ mii.​—⁠Efesobii 4:​29-32; Filipibii 4:⁠8.

Hekɛnɔfɔɔ, anɔkwayeli, kɛ shishinumɔ ni akɛtsuɔ nii lɛ haa anyɛɔ akɛ sanegbaa kpakpa tsuɔ nii. Nɛkɛ sui nɛɛ baa kɛ́ abu gbalashihilɛ akɛ wala be fɛɛ wekukpaa ní atswa fai shi waa akɛ abaaha eye omanye lɛ. Beni afii ohai 18 lɛ mli niŋmalɔ Joseph Addison wieɔ wekukpaa ni tamɔ enɛ he lɛ, eŋma akɛ: “Mɛi enyɔ ni ehala amɛhe kɛjɛ adesai krokomɛi fɛɛ ateŋ, ní hiɛ yiŋtoo akɛ amɛbaafee miishɛjemɔ kɛ miishɛɛnamɔ jɛɛhe kɛha amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ lɛ ekpaŋ akɛ amɛbaafee mɛi ni mii shɛɔ amɛhe, ní amɛyɔɔ mlihilɛ, ní yɔɔ nilee, ní kɛ esha faa, ní toɔ tsui shi, kɛ mɛi ni mli filiɔ amɛ yɛ amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ tɔ̃mɔi kɛ nibii kpakpai ni amɛfeɔ lɛ gbɛfaŋ kɛtsɔ nakai feemɔ nɔ kɛyashi beni amɛwala aaaba naagbee.” Kwɛ miishɛɛ ni ekomefeemɔ ni tamɔ nakai lɛ ji ha! Ni sui ni tamɔ jwinei nɛɛ baanyɛ awula ogbalashihilɛ, ejaakɛ onine baanyɛ ashɛ nɔ kɛtsɔ sanegbaa kpakpa nɔ.

Nibii ni Tsĩɔ Sanegbaa Kpakpa Naa

Gbalashihilɛ mli hefatalɔi babaoo kpaa nɔ̃ kpakpa gbɛ, ni amɛkɛ mlifilimɔ ni tekeɔ nɔ tsɔ po susuɔ gbalashihilɛ he. Shi kɛlɛ, yɛ mɛi babaoo agbɛfaŋ lɛ, etsɛɛɛ ni mlifilimɔ ni tekeɔ nɔ tsɔ nɛɛ laajeɔ, ni nɔ̃ kpakpa gbɛ ni amɛkpaa lɛ sɛɛ foɔ. Ekolɛ nijiaŋwujee, mlifu, nyɛ̃ɛ, suɔmɔ ni bɛ kwraa po ni ji henumɔi ni fɛɛ efutu bɔ ni ehiii kwraa lɛ baaye shweshweeshwe henumɔ ni ayɔɔ lɛ najiaŋ. Kɛkɛ lɛ gbalashihilɛ lɛ ebatsɔ shihilɛ ko ni esa akɛ ato tsui shi yɛ mli “kɛyashi beni gbele aaagbala wɔteŋ.” Belɛ, bɔni afee ni aha sanegbaa kpakpa ni he hiaa kɛha gbalashihilɛ kpakpa lɛ aya hiɛ loo eya nɔ daa lɛ, esa akɛ aye gbɛtsii nibii komɛi anɔ kunim.

Nɔ ko diɛŋtsɛ ni tsĩɔ sanegbaa kpakpa naa lɛ baanyɛ afee gbeyei ni asheɔ yɛ bɔ ni gbalashihilɛ mli hefatalɔ aaafee enii yɛ sane ko he loo nɔ ni etsɔɔ akɛ esumɔɔ lɛ he. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ekolɛ amɛteŋ mɔ kome baashe gbeyei akɛ mɔ kroko lɛ baashwie lɛ, beni ená ele akɛ eená gbɔmɔtsoŋ hela ko ni naa wa waa lɛ. Mɛɛ gbɛ nɔ mɔ ko baatsɔ akɛɛ hefatalɔ ko akɛ nifeemɔ ko miiya nɔ, ní baatsake egbɔmɔtso kwraa loo nyɛmɔ ni eyɔɔ akɛ ekɛaafee nɔ ko lɛ? Yɛ shihilɛi ni tamɔ nakai mli lɛ, sanegbaa ni jɛ anɔkwayeli mli kɛ gbɛjianɔtoo ni akɛsusuɔ nii ahe kɛha wɔsɛɛ be lɛ he miihia fe be ko ni eho. Wiemɔi ni akɛmaa nɔ mi ahaa mɔ be fɛɛ be akɛ aasumɔ lɛ, kɛ suɔmɔ nifeemɔi ni akɛhaa be fɛɛ be lɛ baajie mɔ he miishɛɛ kpo atsɔɔ, ni no baanyɛ aye abua koni eha aná gbalashihilɛ ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli waa diɛŋtsɛ. Esa akɛ abɛbua nɛɛ aya nɔ jogbaŋŋ kɛmɔ shi yɛ gbalashihilɛ mli: “Naanyo sumɔɔ mɔ bei fɛɛ mli, ni afɔ lɛ akɛ nyɛmi ha haomɔ be.”​—⁠Abɛi 17:⁠17.

Mlifu ni ahiɛɔ mli lɛ ji nɔ kroko hu ni tsĩɔ sanegbaa kpakpa naa. Akɛɔ yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ, gbalashihilɛ ni miishɛɛ yɔɔ mli lɛ ji mɛi enyɔ ni kɛ eshai faa waa lɛ ekomefeemɔ. Bɔni afee ni gbalashihilɛ mli hefatalɔi asa sanemlitsɔɔmɔ nɛɛ, amɛbaabɔ mɔdɛŋ waa koni amɛkɛ bɔfo Paulo ŋaawoo kpakpa nɛɛ atsu nii: “Hulu akanyɔ shi yɛ nyɛmlila lɛ nɔ.” (Efesobii 4:​26) Yɛ anɔkwale mli lɛ, ŋaawoo nɛɛ ni akɛaatsu nii moŋ fe ni aaahiɛ mlilawoo loo mlifu mli lɛ biɔ sanegbaa yɛ heshibaa mli. Hefatalɔi ni yɔɔ gbalashihilɛ kpakpa mli lɛ eyaaa nɔ amɛŋmɛɛɛ amɛhe amɛhaaa mlifu, kɛ béi, ni amɛbɛɛɛ mɔ amɛwooo amɛmli. (Abɛi 30:​33) Amɛsumɔɔ ni amɛkase Nyɔŋmɔ, mɔ ni ebɛɛɛ mɔ ewooo emli lɛ. (Yeremia 3:​12) Lɛɛlɛŋ, amɛkɛ amɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ tɔ̃mɔ keɔ lɛ kɛjɛɔ tsuiŋ.​—⁠Mateo 18:⁠35.

Nɔ ko ni tsĩɔ sanegbaa fɛɛ sanegbaa naa yɛ faŋŋ mli lɛ ji sanegbaa ni ahaaa eya nɔ dɔŋŋ. Nɔ ni baanyɛ afata enɛ he ji mlifu wiemɔi, mligbigbilimɔi ni naa wa, kpɛŋŋfeemɔ, kɛ hefatalɔ kome ni sumɔɔɔ ni ekɛ mɔ kroko lɛ wieɔ. Gbalashihilɛ mli hefatalɔ ni feɔ enii yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ miijie mlifu ko kpo eetsɔɔ. Shi mɔ diɛŋtsɛ henumɔi ni eeewie he faŋŋ yɛ gbɛ ni baasa mɔ hiɛ nɔ lɛ tsuɔ babaoo koni eha gbalashihilɛ aya hiɛ fe nɔ ni aaafee dioo ni akɛ mlifu atsu nii.

Sane ni abooo toi jogbaŋŋ loo ni aboŋ toi kwraa beni hefatalɔ wieɔ lɛ bafeɔ gbɛtsii nii kroko ni esa akɛ aye nɔ kunim koni aná sanegbaa kpakpa ni baaya nɔ jogbaŋŋ yɛ gbalashihilɛ mli. Ekolɛ etɔ wɔ tsɔ̃ loo wɔbɛ dekã kwraa bɔ ni wɔkɛaaná jwɛŋmɔŋ kɛ henumɔŋ nyɛmɔ ni he hiaa ni wɔkɛaabo wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ toi jogbaŋŋ. Ŋwanejeei baanyɛ ate shi yɛ gbɛjianɔ ni atoɔ ni anuko shishi jogbaŋŋ ni hefatalɔ kroko lɛ susuɔ akɛ eyɛ faŋŋ yɛ be mli ni mɔ kroko lɛ hu maa nɔ mi akɛ kpaako kwraa enuɔ he lɛ he. Eyɛ faŋŋ akɛ, sanegbaa ni eyaaa nɔ jogbaŋŋ lɛ ji nɔ ni kɛ naagbai ni tamɔ nakai baa.

Bɔ ni Aaafee Koni Sanegbaa Kpakpa Aya Nɔ

Kwɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ aaaná be kɛha sanegbaa kpakpa ni suɔmɔ yɔɔ mli! Mɛi komɛi fiteɔ be babaoo tsɔ̃ yɛ TV lɛ hiɛ ní amɛmiikwɛ bɔ ni mɛi komɛi ashihilɛi yaa nɔ ehaa aahu akɛ, be fioo pɛ amɛnáa amɛhaa amɛ diɛŋtsɛ amɛnɔ lɛ. No hewɔ lɛ, tɛlivishiŋ lɛ ni aaagbe ji nifeemɔ ni he hiaa kɛha sanegbaa kpakpa yɛ bei babaoo mli.

Shi kɛlɛ, taakɛ wiemɔ be kpakpa yɔɔ lɛ, nakai nɔŋŋ dioofeemɔ be yɛ. Nilelɔ lɛ kɛɛ: “Nɔ fɛɛ nɔ yɛ ebe ni ato, . . . dioofeemɔ be yɛ, ni wiemɔ be yɛ.” Lɛɛlɛŋ, wiemɔi kpakpai hu yɛ ni akɛaatsu nii. Abɛbua ko kɛɛ akɛ: “Wiemɔ ni awie yɛ be ni sa mli lɛ ehi pam!” (Jajelɔ 3:​1, 7; Abɛi 15:​23) No hewɔ lɛ, kwɛmɔ koni ole be ni hi fe fɛɛ ni okɛaawie sane ni hi jogbaŋŋ lɛ loo ojie nɔ ni yɔɔ otsuiŋ lɛ kpo otsɔɔ. Bi ohe akɛ: ‘Ani etɔ mi-hefatalɔ lɛ loo ejwɛŋmɔ mli ejɔ lɛ kɛ miishɛɛ? Ani sane ni misumɔɔ akɛ mawie he lɛ baanyɛ atee béi ashi waa diɛŋtsɛ? Mɛni ji nɔ ni mi-hefatalɔ lɛ ekpɛlɛɛɛ nɔ yɛ wiemɔi ni mikɛtsu nii lɛ mli beni wɔwie sane nɛɛ he nyɛsɛɛ ko lɛ?’

Ehi akɛ oookai akɛ gbɔmɛi feɔ amɛnii yɛ gbɛ ni hi fe fɛɛ nɔ, kɛji akɛ amɛnyɛ amɛna akɛ ekome ni amɛfeɔ ni abiɔ ni amɛkɛ mɔ ko afee, aloo nɔ ko ni abiɔ ni amɛfee lɛ he nitsumɔ baaha amɛná he sɛɛ lɛ. Kɛ naagba ko ete shi yɛ hefatalɔi ateŋ lɛ, ekolɛ amɛteŋ mɔ kome baasumɔ ni ekɛɛ akɛ, “Nɔ ko miigba minaa, ni wɔbaajaje lɛ amrɔ nɛɛ nɔŋŋ!” Yɛ anɔkwale mli lɛ, wiemɔi pɔtɛɛ ni akɛaatsu nii lɛ baanyɛ adamɔ shihilɛi lɛ anɔ, shi ekolɛ ebaafee nɔ ni hi akɛ aaakɛɛ nɔ ko tamɔ nɛkɛ, “Suɔlɔ, miisusu sane ni wɔgba lɛ he kɛ bɔ ni abaanyɛ atsu nibii ahe nii aha.” Emli te nɔ ni ohefatalɔ lɛ hiɛ baasɔ jogbaŋŋ?

Hɛɛ, bɔ ni akɛɔ nɔ ko ahaa lɛ he miihia waa. Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Nyɛhaa nyɛwiemɔ he abaa nyam daa, ni ŋoo ahi mli.” (Kolosebii 4:⁠6) Bɔɔ mɔdɛŋ koni bɔ ni ofeɔ ogbee kɛ wiemɔi ni okɛtsuɔ nii lɛ afee nɔ ni yɔɔ nyam. Ha ehi ojwɛŋmɔ mli akɛ, “naajɔlɛ wiemɔi tamɔ wò-agbaku, amɛŋɔɔ susuma naa, ni amɛhaa wui náa hewalɛ.”​—⁠Abɛi 16:⁠24.

Yɛ hefatalɔi komɛi agbɛfaŋ lɛ, ekome ni afeɔ kɛtsuɔ nɔ ko yɛ shia lɛ baanyɛ ekɛ shihilɛ kpakpa ko ni haa agbaa sane aba. Ekomefeemɔ ni tamɔ nɛkɛ baanyɛ aha aná henumɔ kɛha nɔ kome tsumɔ yɛ be mli ni ehaa anáa be kɛha sanegbaa kpakpa. Yɛ gbalashihilɛ mli bii krokomɛi agbɛfaŋ lɛ, ekome ni amɛfeɔ beni amɛnáa miishɛɛ yɛ be mli ni amɛbɔɔɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaatsu nitsumɔ ko lɛ hi waa ni eji nɔ ni sa jogbaŋŋ kɛha sanegbaa kpakpa.

Abaanyɛ akase babaoo yɛ bei babaoo mli kɛtsɔ bɔ ni gbalashihilɛ mli hefatalɔi ni kɛ amɛhe kpãa gbee lɛ kɛ amɛhe gbaa sane lɛ nɔ. Mɛni eha eba lɛ nakai yɛ amɛgbɛfaŋ? Bei pii lɛ, ekomefeemɔ kɛ miishɛɛ ni amɛkɛgbaa sane lɛ jɛɔ bɔ ni amɛbɔɔ mɔdɛŋ amɛhaa, tsuishitoo, kɛ mɔ he susumɔ yɛ suɔmɔ mli lɛ hewɔ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, babaoo yɛ ni amɛ diɛŋtsɛ lɛ amɛbaakase, ejaakɛ gbalashihilɛi kpakpai lɛ baaa trukaa. Belɛ kwɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ ooojwɛŋ ohefatalɔ lɛ susumɔi ahe, koni ohiɛ asɔ ehiamɔ nii, koni okɛ nilee wiemɔ ko ajɔɔ shihilɛi ni naagba yɔɔ mli ni baanyɛ aba lɛ he. (Abɛi 16:​23) Belɛ, kɛ́ óbote gbalashihilɛ mli lɛ, tsu he nii koni ofee mɔ ni kɛ shihilɛ baaŋɔɔ kɛ mɔ ni fɔɔ faikpamɔ. Bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, ebaaye ebua koni ogbalashihilɛ lɛ afee nɔ ni hi.

Yehowa Nyɔŋmɔ miisumɔ ni gbɔmɛi aná gbalashihilɛi ni sɛɛ tsɛɔ ni yɔɔ miishɛɛ mli ŋɔɔmɔ. (1 Mose 2:​18, 21) Shi gbɛ ni aaatsɔ nɔ afee enɛ lɛ yɛ mɛi ni efee ekome yɛ gbalashihilɛ mli lɛ adɛŋ. Ebiɔ gbɔmɛi enyɔ ni sumɔɔ amɛhe ni kɛ ekomefeemɔ baatsu nii lɛɛlɛŋ lɛ koni amɛgbele shinaa ni kɛ mɔ yaa gbalashihilɛ ni yeɔ omanye lɛ mli kɛtsɔ sanegbaa kpakpa he ŋaa ni amɛhe aaasa jogbaŋŋ yɛ mli lɛ nɔ.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 22]

TV lɛ ni aaagbe lɛ haa anáa be babaoo kɛha sanegbaa

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 23]

Sanegbaa kpakpa yeɔ ebuaa koni tsuii lɛ afee ekome yɛ suɔmɔ ni sɛɛ tsɛɔ mli

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje