Nyɔŋmɔ Nilee Lɛ Jeɔ Kpo Faŋŋ Yɛ Adebɔɔ Nibii Amli
“Mɔ ni tsɔɔ wɔ nilee fe shikpɔŋ lɛ nɔ kooloi lɛ, kɛ ŋaa hu fe ŋwɛi loofɔji lɛ.”—HIOB 35:11.
LOOFƆJI yɛ nyɛmɔi ni yɔɔ naakpɛɛ. Mɛi ni feɔ kɔɔyɔŋ lɛji lɛ nyaa bɔ ni loofɔji filikiɔ yɛ kɔɔyɔŋ kɛbɔleɔ shi lɛ he waa diɛŋtsɛ. Loofɔji komɛi nyɛɔ amɛfilikiɔ kilomitai akpei abɔ kɛtsɔɔ ŋshɔ ko ni kã shi shwaŋŋ hiɛ ni amɛyashɛɔ he ni amɛyaa lɛ pɛpɛɛpɛ ní amɛduuu gbɛ.
Nyɛmɔ kroko ni sa kadimɔ waa ni loofɔji yɔɔ—nɔ ko ni haa anaa nilee ni amɛ-Feelɔ lɛ yɔɔ—ji nyɛmɔ ni amɛyɔɔ ni amɛkɛgbaa sane kɛtsɔ bolɔmɔi kɛ lalai anɔ lɛ. Susumɔ nɔkwɛmɔnii komɛi ahe okwɛ.
Loofɔji Kɛ Amɛhe Gbaa Sane
Loofɔji henɔi komɛi jeɔ sanegbaa shishi po dani afɛlɛɔ amɛ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, trakɔ yoo nyɛɔ eŋmɛɔ wɔji aaashɛ kpaanyɔ, ni eŋmɛɔ wɔji nɛɛ ekome daa gbi. Kɛ́ bii ni yɔɔ wɔji lɛ amli lɛ fɛɛ dara yɛ be kome too lɛ nɔŋŋ mli lɛ, no lɛ esa akɛ wɔji lɛ fɛɛ afɛlɛ yɛ gbii kpaanyɔ mli. Kɛ́ ebalɛ nakai lɛ, ebaabi ni trakɔ nyɛ lɛ akwɛ ebii ni amɛye otsi kome lɛ ni yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ eya nɔ ebu wɔlɔ ni eshwɛ ni fɛlɛko lɛ nɔ, ni enɛ baafee nitsumɔ ko ni wa. Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, wɔji kpaanyɔ ni trakɔ lɛ bu nɔ lɛ fɛɛ fɛlɛɔ yɛ ŋmɛlɛtswai ekpaa pɛ mli. Te feɔ tɛŋŋ ni enyɛɔ ebaalɛ nakai? Niiamlipɛilɔi etsɔɔ akɛ, yiŋtoo titri kome hewɔ ni enyɛɔ ebaalɛ nakai ji akɛ bii ni yɔɔ wɔji ni fɛlɛko lɛ amli lɛ kɛ amɛhe gbaa sane, ni yɛ gbɛ ko nɔ lɛ amɛtoɔ gbɛjianɔ koni amɛ fɛɛ amɛfɛlɛ yɛ be kome too mli.
Kɛ́ loofɔji lɛ dara lɛ, bei pii lɛ amɛteŋ hii lɛ ji mɛi ni láa. Be titri ni amɛfeɔ nakai ji be mli ni amɛtaoɔ amɛkɛ yoo ko aná bɔlɛ lɛ, ni amɛfeɔ enɛ koni amɛkɛbu amɛshihilɛhe lɛ he loo koni amɛkɛha loofɔlɔ yoo ko asumɔ amɛ. Kɛ́ wɔɔkɛɛ lɛ, loofɔji henɔi akpei abɔ ni yɔɔ lɛ ateŋ eko fɛɛ eko yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛwiemɔ, ni no haa yei lɛ yooɔ amɛhefatalɔi ni ji amɛhenɔi lɛ.
Bei titrii ni loofɔji fɔɔ lámɔ ji leebi maŋkpa kɛ hulu shinyɔɔ be mli, ni amɛfeɔ nakai yɛ yiŋtoo kpakpa ko hewɔ. Yɛ nɛkɛ bei nɛɛ amli lɛ, kɔɔyɔɔ etswaaa tsɔ ni bolɔmɔ hu ni haŋ anu amɛlala lɛ he bɛ tsɔ. Niiamlipɛilɔi eyɔse akɛ anuɔ lalai ni loofɔji láa lɛ ahe jogbaŋŋ shii toi 20 yɛ leebi kɛ gbɛkɛnaashi mli fe bɔ ni anuɔ he yɛ shwane mli.
Eyɛ mli akɛ bei pii lɛ hii lɛ ji mɛi ni láa moŋ, shi hii kɛ yei lɛ fɛɛ kpãa bɛji srɔtoi, loo amɛbolɔɔ kpitiokpitio, ni enɛɛmɛi fɛɛ hiɛ shishinumɔi srɔtoi. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, loofɔlɔ henɔ ko ni atsɛɔ lɛ Chaffinch lɛ kpãa loo eboɔ yɛ gbɛ̀i srɔtoi nɛɛhu sɔŋŋ nɔ. Kɛ́ loofɔlɔ awuiyelɔ ko nyiɛ kɔɔyɔɔ lɛ mli—tamɔ loofɔlɔ awuiyelɔ ko ni miitao kooloo ko emɔ—lɛ, amɛyɛ kpãmɔ kome ni amɛkpãa kɛbɔɔ kɔkɔ yɛ enɛ he, shi amɛyɛ kpãmɔ kroko hu ni amɛkpãa kɛbɔɔ kɔkɔ akɛ kooloo awuiyelɔ ko nyiɛ shikpɔŋ kɛmiifo shi eetao nɔ ko emɔ.
Nikeenii ko ni Nɔ Bɛ
Eji anɔkwale akɛ nilee ni Yehowa kɛwo loofɔji amli lɛ yɛ naakpɛɛ. Shi nyɛmɔi ni adesai yɔɔ ni amɛkɛgbaa sane lɛ yɛ naakpɛɛ kwraa fe enɛ. Hiob 35:11 lɛ kɛɔ akɛ, Nyɔŋmɔ eha adesai “ŋaa hu fe ŋwɛi loofɔji lɛ.” Nɔ ko ni haa adesai feɔ srɔto kwraa yɛ kooloi ahe ji nyɛmɔ ni amɛyɔɔ ni amɛkɛgbaa susumɔi ni bɛ faŋŋ ni yɔɔ hwanyaŋŋ ahe saji kɛtsɔ gbeei ni jɛɔ amɛsɛ̃kpãai lɛ amli kɛbaa lɛ nɔ, aloo kɛtsɔ amɛgbɔmɔtsei lɛ kɛ nitsumɔ nɔ.
Ákɛ mɛi ni tamɔɔɔ bɔɔ nii krokomɛi lɛ, etamɔ nɔ ni akɛ nyɛmɔ ni haa anyɛɔ akaseɔ wiemɔi ni yɔɔ hwanyaŋŋ fɔ́ adesai. Wolo tɛtrɛɛ ni ji American Scientist ni emli saji yɔɔ Internet lɛ nɔ lɛ kɛɛ akɛ: “Abifabii nyɛɔ amɛkaseɔ wiemɔi ni amɛfɔlɔi kɛ amɛ ewieee lɛ po; ni gbekɛbii ni nuuu nii lɛ hu feɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛmumuii awiemɔ kɛji atsɔɔɔ amɛ eko yɛ shĩa.”
Nyɛmɔ ni wɔyɔɔ ni haa wɔnyɛɔ wɔkɛ mɛi krokomɛi gbaa wɔsusumɔi kɛ henumɔi ahe sane kɛtsɔ wiemɔ loo mumuii awiemɔ nɔ lɛ ji nikeenii kpele ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ lɛɛlɛŋ. Kɛlɛ, nikeenii ko ni nɔ bɛ ni akɛha adesai ji nyɛmɔ ni amɛyɔɔ ni haa amɛnyɛɔ amɛkɛ Nyɔŋmɔ gbaa sane kɛtsɔ sɔlemɔ nɔ lɛ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ fɔ̃ɔ wɔ nine koni wɔkɛ lɛ agba sane. Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni ji Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɛkahaoa yɛ nɔ ko nɔ ko he, shi moŋ nɔ fɛɛ nɔ mli lɛ nyɛkɛ sɔlemɔ kɛ faikpamɔ kɛ shidaa atsia nyɛtutɔmɔi lɛ atã yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ.”—Filipibii 4:6.
Kɛ́ wɔkɛ shihilɛi ni mli wawai kpe ni ebaabi ni wɔkpɛ wɔyiŋ yɛ he lɛ, Yehowa miisumɔ ni wɔkɛ wɔhe afɔ̃ nilee babaoo ni eha aŋma yɛ Biblia lɛ mli lɛ nɔ kɛha shihilɛi nɛɛ ahe nitsumɔ. Ebaaye ebua wɔ hu koni wɔle bɔ ni wɔɔfee wɔkɛ ŋaawoo ni wɔbaana yɛ Biblia lɛ mli lɛ atsu nii. Biblia ŋmalɔ Yakobo kɛɛ akɛ: “Kɛ́ nilee eshwɛ nyɛteŋ mɔ ko lɛ, ékpa Nyɔŋmɔ ni haa mɛi fɛɛ faa ni ewieee mɔ ko hiɛ lɛ fai, ni aaaŋɔha lɛ.”—Yakobo 1:5.
Te Enɛ Saa Ohe Ehaa Tɛŋŋ?
Kɛ́ onu loofɔlɔ ko lala ni ŋɔɔ jogbaŋŋ he loo onu ni gbekɛ ko ni miikase wiemɔ lɛ fã enaa klɛŋklɛŋ kwraa lɛ, te enɛ saa ohe ehaa tɛŋŋ? Ani oyɔseɔ Nyɔŋmɔ nilee lɛ yɛ nibii ni ebɔ lɛ amli?
Beni lalatsɛ David jwɛŋ gbɛ nɔ ni atsɔ afee lɛ lɛ nɔ lɛ sɛɛ lɛ, enɛ tsirɛ lɛ ni ekɛɛ Nyɔŋmɔ akɛ: “Miidao shi, ejaakɛ bɔ ni atsɔ afee mi lɛ yɛ gbeyei kɛ naakpɛɛ; onitsumɔi lɛ yɛ naakpɛɛ, ni misusuma le enɛ krɛdɛɛ.” (Lala 139:14) Ekã shi faŋŋ akɛ, kɛ́ otee nɔ okɛ hiɛsɔɔ pɛi bɔ ni Nyɔŋmɔ nilee lɛ jeɔ kpo faŋŋ yɛ adebɔɔ nibii amli lɛ mli lɛ, ebaaha hemɔkɛyeli ni oyɔɔ yɛ emli akɛ ebaaha bo gbɛtsɔɔmɔi ni hi jogbaŋŋ lɛ mli awa diɛŋtsɛ.
[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 5]
Nyɛmɔ ni akɛgbaa sane lɛ ji nikeenii ni jɛ Nyɔŋmɔ ŋɔɔ
[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 4 lɛ Jɛ]
© Dayton Wild/Visuals Unlimited