“Suɔmɔmɛi, . . . Nyɛtoa Nyɛhe Yɛ Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli”
“Shi suɔmɔmɛi, nyɛ Iɛ nyɛhaa nyɛnane amɔa shi yɛ nyɛhemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋŋ fe fɛɛ lɛ nɔ, ni nyɛsɔlea yɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ Iɛ mli, ni nyɛtoa nyɛhe yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ Iɛ mli.”—Yuda 20, 21.
1, 2. Yɛ kɔkɔbɔɔi asɛɛ Iɛ, mɛɛ famɔ hu anaa yɛ Yuda wolo lɛ mli?
1 YEHOWA duromɔ lɛ jeɔ kpo yɛ bɔ ni ekɛ mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ yeɔ haa lɛ mli. Etsɔɔ e-Wiemɔ ni jɛ mumɔŋ lɛ nɔ etsɔɔ amɛ nɔ ni etaoɔ yɛ amɛdɛŋ. Ni kwɛ miishɛɛ ni wɔna akɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ fã, ni ji Yuda wolo lɛ kɛ kɔkɔbɔɔ ni baanyɛ aye abua wɔ ni wekukpaa kpakpa akã wɔkɛ Yehowa Nyɔŋmɔ teŋ haa wɔ!
2 Shi kɛlɛ, yɛ kɔkɔbɔɔ ni he ehiaa ni ekɛhaa lɛ sɛɛ lɛ, Yuda tsɔɔ wɔ nɔ ni esa akɛ wɔfee ni atswa wɔ ama shi yɛ mumɔŋ ni ‘wɔhi Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli.’ No hewɔ lɛ, kɛji akɛ wɔsusu Yuda wolo lɛ naagbee fa lɛ he lɛ ehe baaba sɛɛnamɔ babaoo aha wɔ.
Agba Akɛ Hefɛoyelɔi Baaba
3, 4. Mɛɛ Yesu bɔfoi lɛ “awiemɔi” Yuda wie he?
3 Yɛ be mli ni ekɛ kaimɔ ko ni he hiaa haa lɛ, Yuda ŋma akɛ:
“Shi, suɔmɔmɛi, nyɛ lɛ nyɛkaia wiemɔi ni wɔnuŋtsɔ Yesu Kristo bɔfoi lɛ wie sa lɛ; akɛ amɛkɛɛ nyɛ akɛ naagbee be lɛ mli lɛ hefɛoyelɔi ni nyiɛɔ yɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛkɔnɔi fɔji lɛ anaa lɛ aaaba. Mɛnɛɛmɛi ji mɛi ni kɛ mligbalamɔi baa lɛ, helooŋ gbɔmɛi ni bɛ mumɔ.” (Yuda 17-19)
Yuda wie babaoo ni ekɛkpa “nɔshafeelɔi” ni juɔ shi baboteɔ asafo lɛ mli lɛ he mama. Agbɛnɛ yɛ be mli ni ekpaa enanemɛi heyelilɔi ni esumɔɔ amɛ babaoo lɛ fai lɛ, Yuda tsɛ amɛjwɛŋmɔ yisɛɛ akɛ amɛkai tsutsu wiemɔi ni Yesu bɔfoi lɛ kɛɛ amɛ lɛ. Nakai wiemɔi lɛ akaimɔ baatsirɛ anɔkwale Kristofoi fɛɛ ni ‘amɛpele hemɔkɛyeli lɛ he waa.’
4 Bɔfo Paulo bɔ nanemɛi nɔkwɛlɔi lɛ kɔkɔ akɛ, “hii ni wieɔ nii ni ejaaa aaate shi” kɛaajɛ amɛteŋ nɔŋŋ “ni amɛ aaakpala kaselɔi lɛ amɛshwie amɛsɛɛ.” (Bɔfoi lɛ Asaji 20:29, 30) Ekɛɛ Timoteo akɛ ‘yɛ naagbee gbii lɛ amli lɛ mɛi komɛi aaakwa hemɔkɛyeli lɛ.’ (1 Timoteo 4.:1, 2) Ni bɔfo Petro je gbɛ ebɔ kɔkɔ akɛ ‘yɛ naagbee gbii lɛ amli lɛ hefɛoyelɔi baate shi ni amɛkɛɛ akɛ: “Nɛgbɛ ba ni eba lɛ he shiwoo lɛ yɔɔ?’”—2 Petro 3:1-4, NW.
5. Ekolɛ te “nɔshafeelɔi” ni ju shi babote asafo lɛ mli lɛ kɛ Kristofoi anɔkwafoi Iɛ ye amɛha tɛŋŋ, shi mɛni ji nɔ ni gbɔmɛi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei lɛ baafee yɛ enɛ he?
5 No hewɔ lɛ mɛi ni amɛnine shɛ Yuda wolo lɛ nɔ lɛ yɛ yiŋtoo kpakpa hewɔ ni amɛbaakpa gbɛ akɛ “hefɛoyelɔi” baapue yɛ be kuku ni baatsɔ Yudafoi anibii agbɛjianɔtoo lɛ naagbee lɛ hiɛ lɛ mli. Ejeee nɔ ni nyɛŋ aba akɛ “nɔshafeelɔi” loo gbɔmɛi ni leee Nyɔŋmɔ ni amɛju shi amɛbabote asafo lɛ mli lɛ ye heyelilɔi anɔkwafoi ni kɛ amɛhe kpɛtɛɔ Yehowa jalɛ tɛi ni efolɔ eshwie shi ni amɛkɛ amɛhe ebɔɔɔ “apasa nyɛmimɛi” lɛ ahe yɛ jeŋba shara mli lɛ ahe fɛo. Shi kɛlɛ ehe miihia ni gbɔmɛi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei lɛ ‘apele hemɔkɛyeli lɛ he waa,’ ni ekɔɔɔ he eko akɛ apasa tsɔɔlɔi ‘ni nyiɛɔ amɛ diɛŋtsɛ’ “amɛkɔnɔi fɔji lɛ anaa” ni amɛ diɛŋtsɛ amɛjeŋba shara lɛ tsirɛɔ amɛ lɛ baaye amɛhe fɛo.—Okɛto 2 Korintobii 11:26; Galatabii 2:4, 5 he.
6. Eyɛ mli akɛ Nyɔŋmɔ ma ekomefeemɔ ni baahi mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ ateŋ lɛ nɔ mi moŋ, shi mɛni ji nɔ ni hefɛoyelɔi ni sheee Nyɔŋmɔ gbeyei lɛ bɔ mɔdɛŋ akɛ amɛaafee?
6 Akɛni Nyɔŋmɔ tsɔ emumɔ lɛ nɔ eha ekomefeemɔ hi mɛi ni sumɔɔ lɛ lɛ ateŋ hewɔ lɛ, nakai nɔshafeelɔi ni leee Nyɔŋmɔ ni yeɔ mɛi ahe fɛo lɛ bɔ mɔdɛŋ ni “amɛkɛ mligbalamɔi,” aloo “mɛi amli jiemɔi” aba, ni amɛmiibɔ mɔdɛŋ ni amɛkɛ mligbalamɔ nitsumɔ ko aba Yehowa webii ateŋ. (Yuda 19, New World Translation, 1950 nɔ, shishigbɛ niŋmaa; Lala 133:1-3; 1 Korintobii 1:10) Eyɛ mli akɛ hefɛoyelɔi nɛɛ wie amɛshi hii anɔkwafoi ni hiɛ gbɛnaa yɛ asafo lɛ mli lɛ moŋ, shi nɔshafeelɔi ni leee Nyɔŋmɔ nɛɛ jie aŋkroaŋkroi ni amɛbaana sɛɛnamɔ ko kɛjɛ amɛdɛŋ lɛ ayi. (Yuda 8, 16) Amɛtamɔ Farisifoi lɛ ni kuɔ amɛhiɛ amɛshwieɔ heshibalɔi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei yɛ asafo lɛ mli lɛ anɔ. Ni amɛkɛ Nuŋtsɔ lɛ moŋ aaabua naa lɛ amɛgbɛɔ amɛshwaa. Ŋmɛnɛ po, mɛi komɛi bɔɔ mɔdɛŋ ni amɛgbala mɛi ni fiii shi shiŋŋ lɛ amɛfee amɛ kuui bibii, kɛ yiŋtoo akɛ “amɛ-miikase Biblia.” Enɛ nyɛŋ ekɛ suɔmɔ kɛha Nyɔŋmɔ, Kristo kɛ Kristofoi asafo lɛ aba kɔkɔɔkɔ.—Luka 11:23.
7. Mɛni hewɔ atsɛ “nɔshafeelɔi” nɛɛ akɛ yɛ gbɛ ni sa nɔ Iɛ?
7 Awie nakai gbɔmɛi lɛ ahe yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ “helooŋ gbɔmɛi,” ejaakɛ amɛji bɔɔ nii ni amɛhenumɔi amli wawai ni ŋmɛɛɔ amɛhe amɛhaa heloo mli henumɔi, akɔnɔi kɛ tsinebaa nii. (Okɛto Kingdom Interlinear Translation lɛ he yɛ kuku 19.) Eyɛ mli akɛ amɛbu amɛhe akɛ amɛle nii yɛ mumɔŋ moŋ, shi Yuda tsɔɔ akɛ amɛji mɛi “ni bɛ mumɔ,” aloo, kɛ aaawie lɛ pɔtɛɛ lɛ, mɛi ni bɛ “mumɔ lɛ.” Yɛ anɔkwale mli lɛ nakai “helooŋ gbɔmɛi” lɛ bɛ Yehowa mumɔ lɛ, amɛnyɛɛɛ amɛnu mumɔŋ nibii ashishi, mɛi ni fe kooloi ni leee nii lɛ yɛ gbɛ fioo ko pɛ nɔ. Kɛji akɛ wɔyɛ Yehowa mumɔ lɛ ni wɔnuɔ “Nyɔŋmɔ nibii ni mlikwɔlɔ tete” lɛ ashishi lɛ, esa akɛ wɔda wɔŋwɛi Tsɛ lɛ shi babaoo.—1 Korintobii 2:6-16.
Bɔ Ni Wɔɔfee Wɔhi Nyɔŋmɔ Suɔmɔ Lɛ Mli
8. Wiemɔ “hemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ” lɛ baanyɛ atsɔɔ mɛni?
8 Agbɛnɛ Yuda tsɔ ehiɛ eha faikpamɔ ni mli wa, akɛ:
“Shi, suɔmɔmɛi, nyɛ lɛ nyɛhaa nyɛnane amɔa shi yɛ nyɛhemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ lɛ nɔ, ni nyɛsɔlea yɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ mli, ni nyɛtoa nyɛhe yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli, ni nyɛkwɛa wɔ-Nuŋtsɔ Yesu Kristo mɔbɔnalɛ lɛ gbɛ, koni nyɛna naanɔ wala.” (Yuda 20, 21)
Yuda jɛ suɔmɔ mli etsɔɔ bɔ ni enanemɛi heyelilɔi ni esumɔɔ amɛsane waa lɛ baanyɛ ahi Yehowa sɔɔmɔ lɛ mli. Nɔ ni baafata eŋaawoo lɛ sɛɛnyiɛmɔ he hu ji hemɔkɛyeli, Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ yibii lɛ eko ni aaana. (Galatabii 5:22, 23) Shi akɛni Yuda etsɔ hiɛ ewie pelemɔ ni aaapele ‘hemɔkɛyeli lɛ ni atuu awo krɔŋkrɔŋbii Iɛ adɛŋ’ (kk. 3) lɛ he hewɔ lɛ, wiemɔ “nyɛhemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ” lɛ baanyɛ akɔ Kristofoi atsɔɔmɔi lɛ fɛɛ, ni yiwalaheremɔ he sanekpakpa lɛ hu fata he lɛ he. Anɔkwale hemɔkɛyeli ni tamɔ nɛkɛ lɛ shishitoo ji Kristo, ni atsɛlɛ “krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ’” ejaakɛ ekɛ ehiɛ fɔɔ Nyɔŋmɔ ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nɔ, ni fɛɛ damɔ e-Wiemɔ ni yɔɔ lɛ pɛ nɔ.—Bɔfoi lɛ Asaji 20:32; 1 Korintobii 3:10-15.
9. Mɛni esa akɛ wɔfee ‘ni wɔnane amɔ shi yɛ wɔhemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ’ lɛ mli?
9 Kɛ Kristofoi ‘aaaha amɛnane amɔ shi yɛ amɛhemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ’ lɛ nɔ aloo amɛaawaje lɛ lɛ, belɛ esa akɛ amɛkɛ hiɛdɔɔ akase Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ amɛ diɛŋtsɛ kɛ agbɛnɛ kɛ asafo lɛ. Kɛ wɔkɛ wɔnanemɛi odasefoi Kristofoi lɛ susu Ŋmalɛi lɛ ahe yɛ be fɛɛ mli ni agbɛnɛ wɔtee nɔ wɔjaje sanekpakpa lɛ wɔtsɔɔ mɛi krokomɛi lɛ, ebaaha hiɛsɔɔ ni wɔyɔɔ kɛha Biblia lɛ mli akwɔ yɛ wɔtsuii amli. Shi anyɛŋ afee enɛ eko eko ni sɔlemɔ ni jɛ tsuiŋ diɛŋtsɛ fataaa he. Kɛ mɔ ko ‘miisɔle kɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ’ lɛ belɛ eesɔle yɛ ehewalɛ shishi kɛ agbɛnɛ yɛ gbɛ ni kɛ nibii ni yɔɔ Yehowa Wiemɔ lɛ mli lɛ kpaa gbee nɔ. Agbɛnɛ, Ŋmalɛi lɛ ni aŋmala yɛ Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ hewalɛ shishi lɛ tsɔɔ wɔ gbɛ ni wɔɔtsɔ nɔ wɔsɔle kɛ nɔ ni esa akɛ wɔbi yɛ sɔlemɔ mli. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔsɔle kɛ hekɛnɔfɔɔ ni Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ayimɔ wɔmli obɔbɔ. Kɛ ‘wɔkɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ sɔle’ lɛ wɔsɔlemɔi lɛ baajie bɔ ni tsui lɛ yɔɔ diɛŋtsɛ lɛ kpo, tsui ni Nyɔŋmɔ sumɔɔ. Enɛ baabu wɔhe kɛjɛ hewalɛ fɔŋ ni esaaa ni aaana yɛ wɔnɔ lɛ he, ni “nɔshafeelɔi” ni baaju shi ababote asafo lɛ mli Iɛ ajwɛŋmɔi hu fata he.—Luka 11:13; Romabii 8:9, 26, 27.
10. Mɛni he hiaa Yuda nanemɛi heyelilɔi Iɛ koni ‘amɛto amɛhe yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli?
10 Kɛ Yuda nanemɛi heyelilɔi lɛ ‘aaato amɛhe yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli’ lɛ, belɛ esa akɛ amɛye Yehowa kitai lɛ kɛ e-Bi lɛ hu nɔ lɛ anɔ. (Yohane 15:10; 1 Yohane 5:3) Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli ni wɔɔhi lɛ biɔ wiemɔ kɛ nifeemɔ ni Yehowa kpɛlɛɔ nɔ. Akɛni wɔyeee emuu ni wɔfeɔ esha hewɔ Iɛ, esa akɛ anɔkwafoi lɛ ni sumɔɔ ni amɛhi Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli lɛ aya nɔ ni amɛbi Yehowa mɔbɔnalɛ ni ekɛhaa kɛtsɔɔ Yesu Kristo nɔ ni enɛ nyɛɔ ebaa lɛ nakai yɛ amɛ-Nuŋtsɔ lɛ kpɔmɔ afɔleshaa lɛ hewɔ lɛ. (Romabii 5:8; 9:14-18; 1 Yohane 4:9, 10) Ŋwɛi mɔbɔnalɛ ni aaajie lɛ kpo atsɔɔ Yesu sɛɛnyiɛlɔi anɔkwafoi Iɛ kɛ naanɔ wala baaba abaha amɛ yɛ naagbee.—Yohane 3:16.
Bɔ Ni Ehe Hiaa Akɛ Wɔjie Mɔbɔnalɛ Kpo Wɔtsɔɔ Mɛi Krokomɛi
11. Mɛni Yuda wie yɛ mɔbɔnalɛ he, ni namɛi ahe nii ehe hiaa ni akɛ enɛ atsu yɛ be mli ni ajieɔ Iɛ kpo atsɔɔ lɛ?
11 Yɛ bɔ ni ehe hiaa akɛ ajie mɔbɔnalɛ kpo atsɔɔ he lɛ, Yuda tee nɔ ekɛɛ akɛ:
“Agbɛnɛ hu, nyɛyaa nɔ nyɛnaa mɛi komɛi ni yiŋ feɔ amɛ kɔshikɔshi lɛ mɔbɔ; nyɛshaa amɛ kɛjɛa la lɛ mli ni nyɛkɛherea amɛyiwala. Shi nyɛyaa nɔ nyɛnaa mɛi krokomɛi amɔbɔ, ni nyɛkɛ gbeyeishemɔ afea, yɛ be mli ni nyɛnyɛɛɔ mligbɛ ataade ni akɛ heloo ewo he muji tete lɛ.” (Yuda 22, 23, NW)
Kɛji akɛ Yuda nanemɛi heyelilɔi lɛ baaya nɔ ni amɛnine ashɛ ŋwɛi mɔbɔnalɛ nɔ lɛ, belɛ esa akɛ amɛna mɛi krokomɛi ni amɛnaanɔ wala yɔɔ oshara mli lɛ hu mɔbɔ. (Yakobo 2:13) Shi kɛji anɔkwafoi lɛ ‘aaaya nɔ amɛjie mɔbɔnalɛ kpo amɛtsɔɔ mɛi ni yiŋ feɔ amɛ kɔshikɔshi lɛ,’ ehe hiaa ni amɛle sɔrɔtofeemɔ ni ka mɛi ni mɔbɔnalɛ sa amɛ lɛ kɛ mɛi ni ji ‘lalɔi’ Iɛ ateŋ.
12. (a) Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ mɛi komɛi ayiŋ feɔ amɛ kɔshikɔshi yɛ “nɔshafeelɔi” lɛ ni naa amɛnɔ hewalɛ Iɛ hewɔ? (b) Te aaafee tɛŋŋ anyɛ ‘asha mɛi komɛi kɛjɛ la Iɛ mli?
12 Yɛ amɛ apasa tsɔɔmɔ, huhuuhu wiemɔi, ŋwanejee kɛ ekrokomɛi lɛ ahewɔ lɛ, “nɔshafeelɔi” ni leee Nyɔŋmɔ lɛ miiha mɛi ni fiii shi shiŋŋ yɛ, mumɔŋ lɛ ayiŋ afee amɛ kɔshikɔshi. Akɛni apasa tsɔɔlɔi lɛ anaafuu wiemɔi lɛ ehoso amɛ hewɔ lɛ, mɛi ni yiŋ feɔ amɛ kɔshikɔshi lɛ baanyɛ asusu kɛji akɛ Kristofoi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ lɛ ji Yehowa webii lɛlɛŋ ni amɛbaakpa amɛkɛ amɛ bɔɔ yɛ jamɔ mli kɛ agbɛnɛ yɛ sanekpakpa lɛ shiɛmɔ mli. Nɛkɛ mɛi ni fiii shi nɛɛ yɛ oshara mli yɛ “la” aloo naanɔ hiɛkpatamɔ lɛ hewɔ. (Okɛto Mateo 18:8, 9; 25:31-33; 41-46 he.) Shi kɛji akɛ afee oya akɛ mumɔŋ ŋaawoo kɛ sɔlemɔ ye bua amɛ lɛ, Kristofoi ni amɛfi shi shiŋŋ, titri lɛ asafo mli nɔkwɛlɔi lɛ baanyɛ ahere amɛyiwala, ‘amɛshá amɛ kɛjɛ la lɛ mli.’—Galatabii 6:1; Yakobo 5:13-20.
13. (a) Mɛi komɛi ‘ewo amɛmligbɛ ataade Iɛ he muji’ yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ aaatsɔ ‘ahere’ ‘mɛi ni amɛwo amɛtaade mli muji lɛ ‘ayiwala’?
13 Ekolɛ mɛi komɛi ŋmɛɛ amɛhe amɛha mɛi ni buleɔ heloo lɛ ni amɛkɛ amɛ gbee jeŋba shara mli, aloo mumɔŋ gbalafitemɔ mli. (Yakobo 4:4) Yɛ amɛhe ni amɛkɛ wo heloo mli nifeemɔi amli hewɔ lɛ amɛbatsɔmɔ mɛi ni ‘amɛwo amɛmligbɛ ataade lɛ he muji.’ Amɛwo amɛmligbɛ su kɛ baŋ akɛ anɔkwale Kristofoi lɛ he muji, tamɔ mligbɛ ataade. (Okɛto Kpojiemɔ 8:4, 5 he.) Yehowa odasefoi anɔkwafoi lɛ kwɛɔ amɛhe nɔ jogbaŋŋ kɛjɛɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛ ataade ni ji Kristofoi asu kɛ baŋ lɛ mli muji ni amɛaawo yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ he ejaakɛ enɛ esaaa Yehowa Nyɔŋmɔ hiɛ ni ebaanyɛ ekɛ hiɛkpatamɔ aba. Shi kɛlɛ, gbɔmɛi ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei, titri lɛ onukpai ni ahala amɛ kɛ musuŋtsɔlɛ bɔɔ mɔdɛŋ ni amɛye amɛbua mɛi ni fiii shi shiŋŋ lɛ ni woɔ ‘ataade ni akɛ heloo ewo he muji’ lɛ ni amɛku sɛɛ amɛba yiwalaheremɔ gbɛ lɛ nɔ. Kɛ gbɛdulɔi nɛɛ jie anɔkwale tsuitsakemɔ kpo lɛ, abaanyɛ ‘ahere amɛyiwala’ kɛjɛ gbele ni jɛ ŋwɛi fɔbuu ni shihilɛ gbɛ ni he tseee kɛ amɛ baabote mli lɛ mli.—Abɛi 28:13.
Nyɛkɛ Anunyam, Agbojee, Hewalɛ Kɛ Hegbɛ Ahaa Nyɔŋmɔ
14, 15. (a) Namɔ nyɛ ebu Yuda nanemɛi jálɔi ni afɔ amɛ mu lɛ ahe koni amɛkatɛrɛ, ni mɔ ko baanyɛ atɛ ni egbee mɛni mli? (b) Te Yehowa odasefoi anɔkwafoi ni afɔ amɛ mu lɛ aaafee tɛŋŋ ‘ni kpa ko akahi amɛhe’ yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ? (d) “Asafo babaoo” Iɛ miikpa mɛni gbɛ?
14 Yɛ naagbee lɛ, Yuda kɛ mɛi ni kaneɔ ewolo lɛ wo Nyɔŋmɔ dɛŋ, akɛ:
“Agbɛnɛ mɔ ni nyɛɔ ebuɔ nyɛhe koni nyɛkatɛrɛ, ni ekɛnyɛ damɔɔ enunyam lɛ hiɛ akɛ mɛi ni kpa ko bɛ amɛhe kanyamɔ babaoo, Nyɔŋmɔ kome pɛ ni ji wɔ-Yiwalaherelɔ kɛtsɔ Yesu Kristo, wɔ-Nuŋtsɔ lɛ nɔ lɛ, lɛ aŋɔ anunyam, agbojee, hewalɛ kɛ hegbɛ aha yɛ naanɔi ni eho lɛ fɛɛ mli kɛ amrɔ nɛɛ kɛ agbɛnɛ kɛyashi naanɔi fɛɛ mli. Amen.” (Yuda 24, 25, NW)
Akɛni ekɛ kɔkɔbɔɔ ni jɛ mumɔŋ kɛ ŋaawoo kpakpa eha hewɔ lɛ, agbɛnɛ esa akɛ Yuda kɛ enanemɛi heyelilɔi ni mumɔŋ oshara eba amɛhe lɛ awo Nyɔŋmɔ dɛŋ. Yehowa pɛ ji mɔ ni baaha amɛye omanye yɛ shi ni amɛteɔ amɛwoɔ “nɔshafeelɔi” aloo Nyɔŋmɔ kwalɔi ni yɔɔ amɛteŋ lɛ mli. No hewɔ lɛ Yuda kɛ ewolo lɛ ba naagbee kɛ yijiemɔ ni sa ni akɛhaa Ŋwɛi Floflonyo lɛ.
15 Yuda nanemɛi jalɔi ni afɔ amɛ mu lɛ baanyɛ ana Yehowa mli hekɛnɔfɔɔ akɛ ‘mɔ ni baanyɛ abu amɛhe ni amɛkatɛrɛ.’ Nyɔŋmɔ baanyɛ abu amɛhe ni amɛkagbee tɔmɔ mli ni amɛkaŋmɛɛ amɛhe amɛha amɛhe ni amɛkɛaawo jeŋba shara mli ni Nyɔŋmɔ kwalɔi ni buleɔ heloo lɛ aaawo amɛ hewalɛ yɛ nakai feemɔ mli lɛ he. Yɛ anɔkwale mli lɛ, Yehowa baanyɛ abu mɛi ni sheɔ lɛ gbeyei lɛ ahe ni ‘amɛkatɛrɛ’ kɛmiigbee esha ni mli wa kɛ hiɛkpatamɔ ni mɛɔ apasa Kristofoi ni ji heloo gbɔmɛi ni tsakeee amɛtsui lɛ mli. Agbɛnɛ hu, Yehowa nyɛ ekɛ edasefoi anɔkwafoi lɛ damɔ “enunyam lɛ hiɛ akɛ mɛi ni kpa ko bɛ amɛhe,” aloo, “yɛ enunyam mumɔ lɛ hiɛ.” (NW, 1950 nɔ) Amɛbaanyɛ amɛdamɔ shi akɛ mɛi ni kpa ko bɛ amɛhe yɛ mumɔŋ yɛ Nyɔŋmɔ duromɔ hewɔ. (Efesobii 2:1-7; Kolosebii 1:21-23) Yehowa odasefoi anɔkwafoi ni afɔ amɛ mu lɛ miisumɔ ni Yesu Kristo atee amɛ shi ni ekɛ amɛ aha yɛ mumɔŋ emuuyeli mli yɛ Nyɔŋmɔ ni ji “anunyam gbɔmɔ” lɛ hiɛ. (Yohane 5:25; 11:24, 25) Yɛ anɔkwale mli lɛ enɛ kɛ “nyamɔ babaoo” baaba abaha amɛ. Nakai nɔŋŋ hu “asafo babaoo” lɛ kpaa gbɛ akɛ abaabaa amɛyi kɛtsɔ “amanehulu kpeteŋkpele” lɛ mli ni amɛyana “sɔɔmɔ krɔŋkrɔŋ” kroko mli hegbɛi amli ŋɔɔmɔ yɛ be mli ni amɛyaa hiɛ kɛyashɛɔ adesa emuuyeli mli yɛ biɛ yɛ shikpɔŋ nɛɛ nɔ lɛ.—Kpojiemɔ 7:9, 10, 14-17.
16. (a) Mɛni hewɔ abaanyɛ atsɛ Yehowa akɛ “Nyɔŋmɔ kome pɛ ni ji wɔ-Yiwalaherelɔ kɛtsɔ Yesu Kristo wɔnuŋtsɔ lɛ nɔ”? (b) Mɛɛ yijiemɔi loo sabalai Yuda kɛha lɛ Nyɔŋmɔ ni mɛni hewɔ enɛɛmɛi sa lɛ?
16 Taakɛ Yuda kɛɛ lɛ, Yehowa ji “Nyɔŋmɔ kome pɛ ni ji wɔ-Yiwalaherelɔ kɛtsɔ Yesu Kristo, wɔ-Nuŋtsɔ lɛ nɔ.” Afɔɔ Yehowa he wiemɔ yɛ Ŋmalɛi lɛ amli akɛ Yiwalaherelɔ (Lala 106:21; Yesaia 43:3; Yeremia 14:8; Luka 1:46, 47) Lɛ ji Mɔ ni kɛ yiwalaheremɔ tsɔɔ Nuŋtsɔ Yesu Kristo nɔ ekɛhaa (Mateo 20:28; Yohane 3:16; Romabii 5:8; 1 Yohane 4:9, 14) Yuda kɛ “anunyam” (Hela, doxa) , ni eshishi ji wulamɔ kɛ fɛo toɔ Yahowa he yɛ gbɛ ni sa nɔ. (Okɛto Lala 29:1, 2 he.) Ekɛ “agbojee” (Hela, megalōsynē) ni tsɔɔ maŋtsɛ ko “ni da kpeteŋkpele” toɔ Nyɔŋmɔ he. (Int) Enɛ ji jeŋ muu fɛɛ maŋtsɛ ni Yehowa ji kɛ hegbɛ ni eyɔɔ akɛ “naanɔ Maŋtsɛ” lɛ nɔkpɛlɛmɔ ni sa. (1 Timoteo 1:17) Akɛ kratos, aloo “hewalɛ” hu to Yehowa he, ni eka shi faŋŋ akɛ enɛ hu miitsɔɔ enɔyeli loo maŋtsɛyeli, kɛ yɛ ŋwɛi jio aloo yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ jio. (Okɛto Daniel 4:25; Kpojiemɔ 11:16-18 he.) Agbɛnɛ Yuda kɛ “hegbɛ” (Hela, exousia) toɔ Nyɔŋmɔ he, ejaakɛ Yehowa ji mɔ ni yɔɔ hegbɛ kɛ nyɛmɔ akɛ efeɔ nɔ ni Lɛ esumɔɔ aloo esa ehiɛ.—Daniel 4:34, 35.
17 Mɛni hewɔ Yuda yijiemɔ ni ekɛha Nyɔŋmɔ lɛ baafee nɔ ni sa (a) “yɛ naanɔi ni eho lɛ fɛɛ mli”? (b) “amrɔ nɛɛ”? (d) “kɛyashi naanɔi fɛɛ amli”?
17 Yuda kɛ anumnyam, agbojee, hewalɛ kɛ hegbɛ to Yehowa he “yɛ naanɔi ni eho lɛ fɛɛ mli,” aloo “dani be fɛɛ ba,” kɛjɛ be mli ni gbɔmɛi baanyɛ ale, ejaakɛ Yehowa ji Nyɔŋmɔ “kɛjɛ be ni aleee kɛyashi be ni aleee.” (Yuda 25, NW, 1950 nɔ, shishigbɛ niŋmaa; Lala 90:2) Yehowa jálɔi kɛ nɛkɛ nibii nɛɛ baaha lɛ yɛ gbɛ ni sa nɔ “amrɔ nɛɛ,” ni ji akɛ, be mli ni Yuda ŋma nakai wolo lɛ kɛ agbɛnɛ yɛ ŋmɛnɛ hu. Agbɛnɛ yijiemɔ ni ji “kɛkashi naanɔi fɛɛ mli” lɛ sa Yehowa, ejaakɛ egboŋ gbi ko gbi ko ni eeena anɔkwa yijielɔi daa nɛɛ. (Habakuk 1:12; Lala 148) Yuda kɛ “Amen” aloo “Aba mli nakai” fata esɔlemɔ kpakpa lɛ he yɛ naagbee. Ni Yehowa odasefoi Kristofoi anɔkwafoi fɛɛ jɛɔ amɛtsui mli amɛkpɛlɛɔ nɛkɛ yijiemɔ wiemɔi nɛɛ anɔ.
Ye Yuda Shɛɛ Wiemɔ Nɛɛ Nɔ!
18. Mɛni wɔkase kɛjɛ Yuda wolo lɛ mli yɛ (a) apasa tsɔɔlɔi ahe? (b) ‘nyenyeŋtswibɔɔ’ he? (d) hemɔkɛyeli ni bɛ he? (e) bulɛ kɛha hegbɛ he? (ɛ) huhuuhu wiemɔi kɛ krɔlɔi ahe? (f) mɛi ahiɛŋtsei anɔ kwɛmɔ loo mɛi ahiɛnyam woo yɛ pɛsɛmkunya sɛɛnamɔ hewɔ lɛ he?
18 Yuda wolo lɛ hiɛ shishinumɔ ko diɛŋtsɛ kɛha Yehowa Odasefoi ŋmɛnɛ. Esa akɛ wɔkɛ wɔhe akpɛtɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ he gbagbalii ni wɔkpoo apasa tsɔɔlɔi kwraa. (Hiob 13:16; 27:8, 9; Yeremia 17:13; Yuda 4, 19) Esa akɛ anɔkwafoi lɛ ate shi awo lakamɔ fɛɛ lakamɔ ni akɛaaba ni no aaaha amɛkɛ amɛhe awo “nyenyeŋtswibɔɔ’ mli lɛ. (Yuda 3, 4; 1 Mose 39:7-12) Ni asaŋ esaaa akɛ wɔŋmɛɔ wɔhe wɔhaa hemɔkɛyeli laajemɔ, ejaakɛ enɛ baaha wɔlaaje naanɔ wala. (Hebribii 3:12; Yuda 5) Esa akɛ Yuda sane lɛ hu atsirɛ wɔ ni wɔkɛ bulɛ aha hegbɛ ni Nyɔŋmɔ eto lɛ ni wɔte shi wɔwo kaa ni aaaba wɔnɔ ni no aaaha wɔwie wɔshi anɔkwafoi ni akɛ gbɛnaa ewo amɛdɛŋ yɛ asafo lɛ mli lɛ. (Hebribii 13:17; Yuda 8, 9) Ni wɔɔwie huhuuhu, aloo wɔɔtsɔmɔ krɔlɔi lɛ, esa akɛ Yuda wolo lɛ atsirɛ wɔ ni wɔjie suɔmɔ kɛha Nyɔŋmɔ kɛ wɔnanemɛi heyelilɔi lɛ akpo. (Mateo 22:37-40; Yohane 13:34, 35; Romabii 13:8-10; Yuda 16) Yuda wiemɔi lɛ hu woɔ wɔ hewalɛ ni wɔkwa mɛi eyijiemɔ kɛha pɛsɛmkunya hegbɛ namɔ, ejaakɛ enɛ ji gbɛi ni sɛɛnamɔ bɛ he ni baaha wɔtsɔmɔ mɛi ni Yehowa nyɛɛ̃ɔ lɛ ekomɛi.—Abɛi 3:32; Yuda 16.
19. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔkɛ Yuda mumɔ naa wiemɔ Iɛ ato ni wɔtsu he nii Iɛ?
19 No hewɔ lɛ, akɛ Yehowa kɛ esuɔmɔ Bi lɛ odasefoi Kristofoi ni wɔjɔɔ wɔhe nɔ lɛ, eba akɛ wɔkɛ kaselɔ Yuda shɛɛ wiemɔ ni suɔmɔ yɔɔ mli ni sɛɛnamɔ babaoo yɔɔ he lɛ aaato ni wɔtsu he nii. (Okɛto Yesaia 43:10-12; Bɔfoi lɛ Asaji 1:8 he.) Ewiemɔi lɛ baaha wɔfee mɛi ni amɛnane emɔmɔ shi shiŋŋ yɛ be mli ni wɔnyiɛɔ “wala gbɛ” lɛ nɔ lɛ. (Lala 16:11) Eba akɛ wɔɔha ‘wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ taakɛ Yehowa wiemɔ,’ ni Yuda wolo lɛ hu fata he lɛ tsɔɔ lɛ. (Lala 119:9-16) Yɛ nakai gbɛ nɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔye omanye ‘yɛ hemɔkɛyeli lɛ he pelemɔ waa’ lɛ mli ni wɔbaanyɛ wɔtsɔ ŋwɛi yelikɛbuamɔ nɔ ‘wɔto wɔhe yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ lɛ mli.’a
[Shishigbɛ niŋmai]
a Ajie kɛjɛ September 1, 1982 Blɔfo Buu-Mɔɔ lɛ mli
Ani okaiɔ saji otii nɛɛ?
□ Namɔ bɔ kɔkɔ akɛ ‘naagbee gbii lɛ amli lɛ hefɛoyelɔi baaba,’ ni mɛni hewɔ Yuda gbala jwɛŋmɔ kɛtee enɛ nɔ?
□ Mɛni ji “hemɔkɛyeli ni yɔɔ krɔŋkrɔŋ fe fɛɛ” lɛ, ni mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ ni wɔha wɔnane amɔ shi yɛ mli?
□ Te Yuda nanemɛi heyelilɔi lɛ aaafee tɛŋŋ ‘amɛto amɛhe yɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔ’ lɛ mli?
□ Mɛɛ yiŋtoo hewɔ ni mɔbɔnamɔ he hiaa Kristofoi lɛ ateŋ mɛi komɛi lɛ, ni “nyɛshaa amɛ kɛjɛa la Iɛ mli” lɛ tsɔɔ mɛni?
□ Mɛni hewɔ esa akɛ Yuda kɛ anunyam, agbojee, hewalɛ kɛ hegbɛ aha Yehowa Nyɔŋmɔ lɛ?
□ Esa akɛ wɔkpɛlɛ Yuda sane lɛ nɔ ni wɔye nɔ ejaakɛ ebaaye ebua wɔ ni wɔnyɛ wɔdamɔ mɛɛ naagbai anaa yɛ omanyeyeli mli?
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 15]
Yehowa odasefoi anɔkwafoi ni hi shi yɛ klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli lɛ ‘pele hemɔkɛyeli lɛ he waa’, eyɛ mli akɛ ekolɛ apasa tsɔɔlɔi lɛ ye amɛhe fɛo
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 16]
‘Okɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ asɔle’