Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w85 7/1 bf. 4-7
  • HARMAGEDON—Nɔ Ni Ejieee

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • HARMAGEDON—Nɔ Ni Ejieee
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1985
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Ejeee he ko Pɔtɛɛ Yɛ Shikpɔŋ Nɔ
  • Ejeee Shikpɔŋ nɔ Jeŋmaji Ateŋ Ta
  • Ejeee Nuklea Ta kɛ La Hiɛkpatamɔ
  • Ejeee Ekpakpa Kɛ Efɔŋ Teŋ Ta Ni Awuɔ Daa
  • Ejeee Jeŋ Shikahelɛtemɔ Ni Baafite
  • Ejeee Ta Yɛ Boka Teŋgbɛ
  • Nɔ ni Adamɔɔ nɔ anaa Hiɛnɔkamɔ
  • Harmagedon Shishijee ko ni Yɔɔ Miishɛɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2005
  • Ani Harmagedon Baaje Shishi Yɛ Israel?​—Mɛni Biblia Lɛ Kɛɔ Yɛ He?
    Saji Krokomɛi
  • Mɛni Biblia Lɛ Kɛɔ?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Maŋbii Anɔ)—2017
  • Wɔkɛ Miishɛɛ Miikpa Harmagedon Ta Lɛ Gbɛ!
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi (Nikasemɔ Nɔ)—2019
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1985
w85 7/1 bf. 4-7

HARMAGEDON​—Nɔ Ni Ejieee

He ni oyaa lɛ kɛ Haifa teŋ jɛkɛɛɛ kwraa. Kar ni ota mli lɛ kɛ foi yɛ Boka Teŋgbɛ hulu ni tsoɔ waa lɛ mli kɛyaa wuoyigbɛ kɛtsɔɔ Kishon Fɛɛ lɛ he kɛyashiɔ be mli ni jɔɔ lɛ bafeɔ bibioo. Obaatsɔ Karmel gɔji ni kwɔlɔ lɛ kɛ Galilea ŋmeŋmei lɛ ateŋ kɛya, kɛyashi be mli ni trukaa lɛ jɔɔ lɛ gbeleɔ ekoŋŋ yɛ ohiɛ tamɔ plɛte tɛtrɛɛ agbo ko​—Isdraelon Ŋa Kpataa lɛ. Ota kar lɛɔ mli kɛmiiya ŋa kpataa lɛ wuoyigbɛ aahu kɛyashi be mli ni ohiŋmɛi aaagba gɔŋ ko ni eyiteŋ tɛtrɛɛ nɔ. Enɛ ji nɔ ni otaoɔ lɛ! Megido, no bua shi tamɔ gɔŋ lɛ, he ni wiemɔ, Harmagedon jɛ lɛ.

AKƐ teemɔŋsane ko kɛ shishinumɔ ni bɛ eha wiemɔ, Harmagedon he. Jwɛŋmɔi sɔrɔtoi ni ahiɛ yɛ nɔ ni eji he lɛ fa babaoo. Shi wiemɔ, Harmagedon lɛ jɛ Har-Magedon, aloo Megido Gɔŋa mli. Eji Biblia mli wiemɔ ko ni anaa yɛ Kpojiemɔ 16:​16, ni kaneɔ akɛ: “Ni ebua amɛnaa kɛtee he ko ni atsɛɔ jɛi yɛ Hebri wiemɔ mli akɛ Harmagedon [aloo, Armageddon lɛ].”

Namɛi abuaa amɛnaa kɛyaa Harmagedon lɛ ni mɛni hewɔ? Kpojiemɔ 16:14 haa hetoo: “Maŋtsɛmɛi ni yɔɔ je muu lɛ fɛɛ lɛ” ni akɛ amɛ yaa “Nyɔŋmɔ Ofe lɛ gbi wulu Iɛ nɔ ta” lɛ he.

Nakai hetoo lɛ teeɔ sanebimɔi babaoo shi. “Maŋtsɛmɛi” lɛ kɛ namɛi wuɔ ta lɛ, ni amɛmiiwuu yɛ mɛɛ sane hewɔ? Nɛgbɛ amɛbaawuu ta lɛ yɛ? Ani amɛkɛ nuklea tawuu nii baatsu nii? Ani abaanyɛ atsi ta lɛ naa? Yɛ anɔkwale mli lɛ, mɛni ji Harmagedon?

Ejeee he ko Pɔtɛɛ Yɛ Shikpɔŋ Nɔ

Harmagedon nyɛŋ afee he ko pɔtɛɛ yɛ shikpɔŋ nɔ. Gɔŋ ko bɛ ni hiɛ nakai gbɛi lɛ​—eyɛ mli akɛ ŋmeŋme ko ni atsɛɔ lɛ Megido yɛ kɛbashi ŋmɛnɛ gbi nɛɛ. Harmagedon shishinumɔ diɛŋtsɛ lɛ yaa shɔŋŋ yɛ yinɔsane mli, kɛyaa ta ni awuɔ yɛ he ni Megido yɔɔ lɛ.

Megido efee he ni áwuu tai ni mli wa waa yɛ, yɛ Boka Teŋgbɛ yɛ yinɔsane mli. Fɛɛ je shishi yɛ afii akpei enyɔ D.Ŋ.B. lɛ mli, beni Mizraim nɔyelɔ Thutmose III ye Palestina kɛ Siria nɔyelɔi lɛ anɔ kunim lɛ, ni enɛ tee nɔ yɛ afii ohai abɔ lɛ mli kɛbashi 1918, beni Ŋleshi Tatsɛnukpa Viscount Allenby ye Turkibii lɛ anɔ kunim kɛmɔ shi lɛ.

Shi nɔ ni he hiaa Biblia kaselɔi waa ji akɛ, Megido na kunimyeli kpeteŋkpele ko ni Israel tabilɔi ni yɔɔ Kojolɔ Barak shishi lɛ ye yɛ Maŋtsɛ Jabin, Kanaan asraafoi ni he wa ni amɛ tatsɛnukpa Sisera nyiɛ amɛhiɛ lɛ nɔ lɛ. Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ ehe wo mli, ni ekɛ kunimyeli kwraa ha Israelbii lɛ.​—Kojolɔi 4:​7, 12-16, 23; 5:​19-21.

No hewɔ lɛ, Harmagedon jeɔ shishi kɛ tawuu ni hiɛdɔɔ yɔɔ mli, nɔ ni mɔ kome pɛ shwɛɔ ni yeɔ kunim kwraa yɛ mli.

Ejeee Shikpɔŋ nɔ Jeŋmaji Ateŋ Ta

Sane ni kɔɔ Harmagedon ta lɛ he​—jeŋ nɔyeli​—ji sane wulu ko ni ka shi ŋmɛnɛ. Shi eyɛ mli akɛ jeŋ hewalɛi enyɔ ni peleɔ jeŋ nɔyeli he yɛ bianɛ moŋ, shi Harmagedon efeŋ jeŋ ta ni nɛkɛ jeŋmaji enyɔ nɛɛ kɛ amɛhe miiwuu. Eji anɔkwale akɛ je lɛ kɛ ehe ewo tawuu nii afeemɔ kɛ amɛnaabuamɔ mli fe be fɛɛ yɛ yinɔsane mli, ni enɛ ha awie sane ko yɛ wolo ni ji India Today lɛ mli, akɛ: “Enɛɛmɛi fɛɛ miitsi shibɔlemɔ ŋulami nɛɛ kɛmiiya Harmagedon masɛi kpaakpa kɛ gbeyei​—ta ni esa akɛ eba jeŋmaji lɛ ateŋ kɛ̃ lɛ.” Shi Kpojiemɔ 16: 14 tsɔɔ akɛ “maŋtsɛmɛi ni yɔɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ” buaa amɛhe naa yɛ ekomefeemɔ mli “kɛ yaa Nyɔŋmɔ Ofe lɛ gbi wulu lɛ nɔ ta” lɛ he.

No hewɔ lɛ, Harmagedon jeee gbɔmɔ ta. Eji Nyɔŋmɔ ta. Harmagedon baanina shikpɔŋ nɔ jeŋmaji fɛɛ akɛ amɛfee ekome ni amɛkɛ ‘ŋwɛi tai’ ni yɔɔ “maŋtsɛmɛi a-Maŋtsɛ kɛ nuŋtsɔmɛi a-Nuŋtsɔ,” Kristo Yesu famɔ shishi lɛ miiwuu. Eji jeŋ nɔyelɔ ni ja, ejaakɛ Nyɔŋmɔ hu “eŋɔ nibii fiaa eto [Kristo] enajiashi.”​—Kpojiemɔ 19:​14, 15; Efesobii 1:⁠22.

Ejeee Nuklea Ta kɛ La Hiɛkpatamɔ

Mɛi pii yɛ ni nuklea ta ji nɔ ko ni haa ŋmiŋmi mɔɔ amɛ ni amɛsumɔɔɔ ni amɛsusuɔ he. Nikasemɔ ko ni jeŋ nilelɔi 40 fee yɛ 1983 lɛ bu naa akɛ kɛ nuklea tawuu fɛ lɛ, je lɛŋ gbɔmɛi ayifalɛ lɛ mli etɛ mlijaa ekome kaamishɛ fã baagboi amrɔ nɔŋŋ. Amaniɛ ni abɔ ni aŋma yɛ Science wolo tɛtrɛɛ lɛ mli lɛ bɔ kɔkɔ ko ni yɔɔ gbeyei kɛha mɛi ni baaje mli lɛ. Ebɔ kɔkɔ akɛ: “Kɛ nuklea tawuu fɛ yɛ jeŋ hewalɛi enyɔ lɛ ateŋ ni amɛkɛ enɛ tsu nii lɛ, tsakemɔ kpele baaba kɔɔyɔŋ kɛ shikpɔŋ nɔ kɛ nu mli bɔ ni no aaaha shikpɔŋ lɛ nɔ kwɛɛnii kɛ kooloi ateŋ nɔ ni fa alaaje yɛ Shikpɔŋ lɛ nɔ. Kɛ ebalɛ nakai lɛ, anyɛŋ aje bulemɔ ni aaabule gbɔmɛi awala shishi kɛjɛ shikpɔŋ nɔ lɛ he ŋwane.”

Ani Nyɔŋmɔ Ofe Yehowa baaŋmɛ hiɛkpatamɔ ni yɔɔ gbeyei ni tamɔ nɛkɛ gbɛ? Dabi? Ebɔɔɔ shikpɔŋ lɛ “efolo,” shi moŋ emaa nɔ mi kɛhaa wɔ akɛ “eshɔ lɛ ni ahi nɔ.” (Yesaia 45:18) Nyɔŋmɔ “baafite mɛi ni fiteɔ shikpɔŋ lɛ” yɛ Harmagedon​—Kpojiemɔ 11:⁠18.

Ejeee Ekpakpa Kɛ Efɔŋ Teŋ Ta Ni Awuɔ Daa

Jamɔ mli hiɛnyiɛlɔi komɛi heɔ yeɔ akɛ Harmagedon ji ekpakpa kɛ efɔŋ hewalɛi ata ni awuɔ daa, kɛji akɛ yɛ jeŋ fɛɛ aloo yɛ jwɛŋmɔ lɛ mli. Biblia shishitsɔɔlɔ ko kɛɛ akɛ “Harmagedon miiya nɔ daa yɛ je lɛ fa ko daa gbi.” Te aaafee tɛŋŋ ni enɛ aaaba lɛ nakai yɛ be mli ni Biblia lɛ woɔ shi akɛ Harmagedon kɛ jeŋmaji kɛ gbɔmɛi gbohii ahiɛkpatamɔ baaba oya lɛ? Ni ákɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛ ni afɔ lɛ mu yɛ Harmagedon, Kristo, ‘kɛ dadetso baakumɔ amɛ ni ejwala amɛ tamɔ gbɛshɔlɔ gbɛ!’​—Lala 2:9; kwɛmɔ Abɛi 2:​21, 22; Kpojiemɔ 19:​11-21 hu.

Ejeee Jeŋ Shikahelɛtemɔ Ni Baafite

Je lɛŋ nɔyelii ni he wa lɛ sheɔ gbeyei akɛ kɛ Nɔyelii ni Nako Nɔyaa Tsɔ lɛ kpoo akɛ amɛaawo nyɔmɔ ni amɛhiɛ amɛ Iɛ, enɛ kɛ je muu fɛɛ shikahelɛtemɔ he shihilɛ ko baaba, ni enɛ ji nɔ ni Business Life wolo tɛtrɛɛ lɛ tsɛ lɛ “Economic Armageddon” (Shikahelɛtemɔ Harmagedon) lɛ. Jeŋ shikatoo he gbɛjianɔtoo lɛ fitemɔ kɛ oshara baaba lɛlɛŋ, shi ejeee Harmagedon. Biblia Harmagedon lɛ ji jeŋ shihilɛ ko ni kɔɔ tawuu he, jeee nɔ ni kɔɔ shikahelɛtemɔ he. Gbalɔ Yeremia tsɔɔ mli faŋŋ yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ: “Yehowa kɛ jeŋmaji lɛ ena, ekɛ heloo fiaa baakokojo: mɛi fɔji lɛ, eeeŋɔ amɛ eha klante.”​—Yeremia 25:⁠31.

Ejeee Ta Yɛ Boka Teŋgbɛ

Sanekpakpa jajelɔ Billy Graham ni ehe gbɛi lɛ kɛɛ akɛ, “Be ko baaba ni naagbee ta lɛ baaba yɛ Boka Teŋgbɛ.” Eewie nɔ ni enanemɛi jamɔ mli hiɛnyiɛlɔi lɛ wieɔ lɛ nɔŋŋ. Graham heɔ yeɔ hu akɛ abaanyɛ aha Harmagedon ashashao shi. Ekɛɛ akɛ: “Misusuɔ akɛ je lɛ miiho kɛmiiya Harmagedon he bianɛ. Ni kɛji akɛ wɔhiɛ etsɛɛɛ yɛ mumɔ mli ni wɔtsɔ wɔhe kɛya Nyɔŋmɔ ŋɔɔ lɛ, je lɛ kɛ Harmagedon baakpe yɛ afii nyɔŋma nɛɛ mli.”

“Maŋtsɛmɛi ni yɔɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ” lɛ hoŋ he ni Megido yɔɔ lɛ. (Kpojiemɔ 19:19) Belɛ ani enɛ haŋ tsɔɔmɔ akɛ abaawuu ta yɛ he ni Megido yɔɔ diɛŋtsɛ lɛ afee nɔ ni bɛ mli? Gbalɔ Yeremia tsɔɔ akɛ Harmagedon baakpele “shikpɔŋ lɛ naagbee he kome kɛaatee shikpɔŋ lɛ naagbee he kroko lɛ,” ni mɛi ni baagboi lɛ “aaakamɔ shi kɛaajɛ shikpɔŋ lɛ naagbee he kome kɛaatee shikpɔŋ lɛ naagbee he kroko.”​—Yeremia 25:​32, 33.

Ni akɛni Harmagedon shishi ji “Nyɔŋmɔ Ofe lɛ gbi wulu lɛ nɔ ta” hewɔ lɛ, mɔ ko nyɛŋ atsi naa. Nɔ ko nɔ ko bɛ ni adesai baanyɛ afee ni amɛha eshashao shi. Yehowa “eto be” kɛha ta lɛ shishijee “Ekpeŋ sɛɛ.”​—Kpojiemɔ 16:​14; 11:​18; Habakuk 2:⁠3.

Nɔ ni Adamɔɔ nɔ anaa Hiɛnɔkamɔ

Esaaa akɛ gbɔmɛi ni sumɔɔ jalɛnifeemɔ sheɔ Harmagedon gbeyei. Shi moŋ ebaanyɛ efee nɔ ni amɛbaadamɔ nɔ amɛna hiɛnɔkamɔ. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Ni mina ni agbele Ŋwɛi naa, ni naa, okpɔŋɔ yɛŋ, ni mɔ ni ta nɔ lɛ, atsɛɔ lɛ akɛ: Heyelilɔ kɛ Anɔkwafo; ni jalɛ naa ekojoɔ ni ewuɔ ta.” (Kpojiemɔ 19:11) Harmagedon ta lɛ baatsumɔ yiwalɛ nifeemɔ kɛjɛ shikpɔŋ lɛ nɔ kwraa ni egbele gbɛ kɛha jalɛ shihilɛ ni akɛaaha ekoŋŋ.​—Yesaia 11:​4, 5.

Nɔ ni fe afii oha nɛ ni anu Yehowa Odasefoi agbee ni miijaje kunim ni Nyɔŋmɔ baaye yɛ wɔsɛɛ be mli yɛ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ mli nɔyelɔi ni ekpɔtɔ ni amɛŋmɛɛɛ saje ahe lɛ anɔ. Kɛjɛ afi 1925 mli kɛbaa nɛɛ Odasefoi lɛ enu nɔ ni Harmagedon ji diɛŋtsɛ lɛ shishi, ni amɛkpoo akɛ amɛaafee dioo yɛ enɛ he. Nɔ ni amɛshweɔ ji ni amɛye amɛbua gbɔmɛi ni amɛje Harmagedon mli, shi jeee ni amɛgboi yɛ mli. No hewɔ lɛ amɛwoɔ mɛi fɛɛ ni boɔ toi lɛ hewalɛ ni amɛnyiɛ ŋaawoo ni yɔɔ Yoel 3:​4, 5 ni wieɔ “Yehowa gbi wulu ni he yɔɔ gbeyei ni aaaba” lɛ he lɛ sɛɛ, ni Yoel kɛfataa he akɛ: “Ni aaaba mli akɛ mɔ fɛɛ mɔ ni aaatsɛ Yehowa gbɛi anɔ lɛ, aaahere eyiwala.”

Shi mɛi komɛi baasusu he lolo akɛ: Eyɛ mli akɛ Harmagedon baaba yɛ jeŋ fɛɛ moŋ, shi ani ebaate shi yɛ Boka Teŋgbɛ? Te aaafee tɛŋŋ ni Nyɔŋmɔ ni yɔɔ suɔmɔ lɛ aaaŋmɛ gbɛ ni Harmagedon aba? Ani anɔkwale toiŋjɔlɛ baanyiɛ Harmagedon sɛɛ aba? Kanemɔ Buu-Mɔɔ ni baanyiɛ enɛ sɛɛ aba lɛ mli saji, ejaakɛ amɛbaaha sanebimɔi nɛɛ ahetoo.

[Shishigbɛ niŋmai]

a Kittel, kɛ McClintock kɛ Strong, Biblia mli wiemɔi ahe nilelɔi lɛ leee wiemɔ “Megido” lɛ shishi jogbaŋŋ, shi amɛwieɔ anɔkwale ni eji akɛ wiemɔ Iɛ baanyɛ atsɔɔ “naabuamɔ he” aloo “he ni asraafoi buaa amɛhe naa yɛ” lɛ he.

[Akrabatsa ni yɔɔ baafa 6]

Mɛni Ji Harmagedon?

Harmagedon JEEE . . .

◆ he ko pɔtɛɛ yɛ shikpɔŋ nɔ

◆ ta ni ka Jeŋmaji lɛ ateŋ

◆ nuklea hiɛkpatamɔ kɛ la

◆ jeŋ fɛɛ shikahelɛtemɔ ni fiteɔ

◆ ekpakpa kɛ efɔŋ teŋ mpleshii

◆ Boka Teŋgbɛ tawuu

Harmagedon Jl . . .

◆ Jeŋ shihilɛ ko ni baaba ni emli ni shikpɔŋ lɛ nɔ jeŋmaji fɛɛ kɛ Nyɔŋmɔ Bi, Kristo Yesu, kɛ eŋwɛibɔfoi lɛ baawuu ta yɛ “Nyɔŋmɔ Ofe lɛ gbi wulu lɛ nɔ ta” lɛ mli

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 4]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]

Nyɔŋmɔ Maŋtsɛ, Yesu Kristo kɛ dadetso baakumɔ jeŋmaji ni feɔ efɔŋ lɛ dukuduku tamɔ gbɛshɔlɔ gbɛ’ yɛ Harmagedom​—Lala 2:⁠9.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje