Jwɛŋmɔŋ Toiŋjɔlɛ Namɔ yɛ Gbɔmɛi ni Shiɔ Akaŋ Ateŋ
YESU Kristo wo ebɔfoi lɛ ŋaa akɛ: “Kɛ mɔ ko miitao klɛŋklɛŋ mɔ atsɔ lɛ, eeetsɔ mɛi fɛɛ sɛɛkpelɔ kɛ mɛi fɛɛ tsulɔ.” No mli lɛ bɔfoi lɛ miitaa saji anaa yɛ mɔ ni ji onukpa yɛ amɛteŋ lɛ he. Amɛle akɛ Yesu miihi nakai mumɔ lɛ kwraa. Ehaaa ekaselɔi lɛ kɛ amɛhe ashi akaŋ kɔkɔɔkɔ akɛ gbɛ ni eeetsɔ nɔ eha amɛná mumɔŋ hiɛyaa.—Marko 9:33-37.
Dani eeeba shikpɔŋ nɔ lɛ, Yesu Kristo ná gbɛfaŋnɔ yɛ klɛŋklɛŋ adesai enyɔ lɛ abɔɔ mli ni ele bɔ ni afee amɛ aha. (Kolosebii 1:15, 16) Abɔ klɛŋklɛŋ adesai lɛ kɛ nyɛmɔ ni amɛkɛaaya amɛhiɛ ni ehe ehiaaa ni amɛkɛ mɛi krokomɛi ashi akaŋ shɛii. Ehe ehiaa ni adesai kɛ amɛhe anɔ ni amɛkɛtao amɛteŋ mɔ ni ji yitso, ni nakai nɔŋŋ amɛkɛ kooloi lɛ eshiii akaŋ yɛ shihilɛ he mpleshii mli.—1 Mose 1:26; 2:20-24; 1 Korintobii 11:3.
Akaŋshii Mumɔ lɛ Shishijee Hé
Belɛ, te fee tɛŋŋ ni akaŋshii mumɔ shɛii batsɔ hewalɛ ko ni naa mɛi anɔ hewalɛ waa yɛ adesai ashihilɛ mli nɛkɛ? Gbɔmɔgbee he klɛŋklɛŋ sane ni ba yɛ adesai ayinɔsane mli lɛ kɛ ehe jwɛŋmɔ ko haa wɔ. Akaŋshii mumɔ ni bote Kain, ni ji klɛŋklɛŋ adesai enyɔ lɛ abi nukpa lɛ mli lɛ kɛ amanehulu ba. Kain gbe enyɛmi nuu Habel ejaakɛ Habel afɔleshaa lɛ sa Nyɔŋmɔ hiɛ, shi Kain nɔ lɛ esaaa ehiɛ. Ni Biblia lɛ kɛɔ akɛ Kain “jɛ mɔ fɔŋ lɛ mli ni egbe enyɛmi lɛ.”—1 Yohane 3:12; 1 Mose 4:4-8.
Hɛɛ, Satan Abonsam mɔ fɔŋ lɛ ji akaŋshii mumɔ lɛ shishijelɔ kɛ mɔ ni woɔ hewalɛ ni haa eyaa hiɛ hu. Eyɛ mli akɛ Nyɔŋmɔ bii ŋwɛibɔfoi lɛ eko ji lɛ, ni eyɛ hegbɛi ni nɔ kwɔlɔ moŋ, shi eetao babaoo. (Okɛto Ezekiel 28:14, 15 he.) Beni elaka Hawa lɛ, ejie lɛ diɛŋtsɛ etaomɔ nii nɛɛ kpo. Ewie akɛ kɛji yoo lɛ ye tso yibii ni agu amɛ yeli lɛ, ebaatsɔ “tamɔ Nyɔŋmɔ.” (1 Mose 3:4, 5) Yɛ faŋŋ mli lɛ, Satan ji mɔ ni taoɔ atamɔ Nyɔŋmɔ lɛ, ni ekɛ Yehowa ashi mple. Mumɔ ni ba emli akɛ ekɛ Nyɔŋmɔ ashi akaŋ lɛ tsirɛ lɛ ewo atuatsemɔ mli.—Yakobo 1:14, 15.
Mumɔ nɛɛ tsɛŋeɔ mɔ. Kɛtsɔ Satan hewalɛ nɔ lɛ, Nyɔŋmɔ toiŋjɔlɛ ni yɔɔ klɛŋklɛŋ weku gbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ laaje. (1 Mose 3:6, 16) Kɛjɛ be mli ni etse Nyɔŋmɔ hiɛ atua nɛɛ, Satan Abonsam eye adesai anɔ, ni eha akaŋshii mumɔ etee hiɛ waa, ni elaka hii kɛ yei po ni amɛhe amɛye akɛ akaŋshii shɛii nɛɛ ji nɔ titri ni he hiaa kɛha omanyeyeli. Shi, Biblia lɛ tsɔɔ mli akɛ: “He ni awuŋayeli kɛ bei yɔɔ lɛ, jɛi sakasakafeemɔ kɛ nishaianii fɛɛ yɔɔ.” (Yakobo 3:14-16) Satan etsɔ nɛkɛ gbɛ nɔ ehe gbɔmɔ miishɛɛ kɛ jwɛŋmɔŋ toiŋjɔlɛ kɛjɛ edɛŋ.
Omanyeyeli ni Akaŋshii Bɛ Mli
Nɔ ni tamɔɔɔ Satan lakamɔ lɛ, Biblia lɛ haa nɔkwɛmɔ nii ni tsɔɔ omanyeyeli ni akaŋshii ko kwraa bɛ mli. Amɛteŋ klɛŋklɛŋ mɔ kwraa ji Yesu Kristo. Eyɛ mli akɛ Nyɔŋmɔ su lɛ mli eyɔɔ moŋ, shi esusuuu he shikome po akɛ ekɛ Nyɔŋmɔ aaaye egbɔ, shi moŋ eŋɔ tsulɔ su efɔ enɔ ni eba shikpɔŋ nɛɛ nɔ. Nɔ ni fe no lɛ, eba ehe shi ni ebo toi aahu kɛtee sɛŋmɔtso nɔ gbele mli po. Nɛkɛ toiboo su, ni akaŋshii mumɔ ko kwraa bɛ mli nɛɛ ha ena Nyɔŋmɔ hiɛ duromɔ. “Enɛ hewɔ hu ni Nyɔŋmɔ wo enɔ gojoo, ni eduro lɛ gbɛi ni ta gbɛi fɛɛ gbɛi nɔ.” (Filipibii 2:5-9) Mɛɛ omanye bɔɔnɔ ko baanyɛ aye fe enɛ? Esa e-Tsɛ lɛ hiɛ aahu bɔ ni bɔɔnɔ ko kwraa bɛ ni baanyɛ afee nakai, ni efee enɛ ni mpleshii loo akaŋshii mumɔ ko bɛ mli.—Abɛi 27:11.
Ŋwɛibɔfoi anɔkwafoi babaoo ni yɔɔ ŋwɛi lɛ jieɔ nɛkɛ su nɛɛ nɔŋŋ kpo. Eyɛ mli akɛ Yesu, ni ji ŋwɛibɔfoi lɛ ayitso lɛ ba shi fioo fe amɛ beni eyɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ moŋ, shi amɛjɛ suɔmɔ mli amɛtsu ehiamɔ nii ahe nii. Eyɛ faŋŋ akɛ, susumɔ ko baaa amɛyiŋ akɛ amɛkɛ hegbɛ ni amɛna nɛɛ baaka akɛ amɛkɛaajie lɛ kɛjɛ egbɛhe lɛ akɛ Ŋwɛibɔfo nukpa.—Mateo 4:11; 1 Tesalonikabii 4:16; Hebribii 2:7.
Kɛ wɔsusu bɔ ni amɛfee amɛnii amɛha yɛ Nyɔŋmɔ yiŋtoo akɛ eeewó gbɔmɛi adesai ni yeee emuu lɛ ateŋ mɛi komɛi anɔ kɛya mumɔŋ shihilɛ ni gbele bɛ mli, koni ‘amɛkojo ŋwɛibɔfoi’ lɛ he lɛ, ehaa wɔnaa bɔ ni amɛnyɛɔ akaŋshii mumɔ kwraa lɛ jogbaŋŋ. (1 Korintobii 6:3) Ŋwɛibɔfoi yɛ niiashikpamɔ babaoo yɛ Yehowa sɔɔmɔ mli, ni amɛyɛ nyɛmɔ ni amɛkɛaatsu nii jogbaŋŋ kwraa fe gbɔmɛi adesai ni yeee emuu. Shi, ŋwɛibɔfoi lɛ kɛ miishɛɛ sɔmɔɔ mɛi ni afɔ amɛ mu ni yɔɔ shikpɔŋ nɔ lɛ, ni amɛyeee nɔ ni mɛnɛɛmɛi anine baashɛ nɔ lɛ he awuŋa. (Hebribii 1:14) Amɛsui kpakpa ni akaŋshii bɛ mli lɛ haa amɛnyɛɔ amɛyaa nɔ amɛsɔmɔɔ yɛ Jeŋ Fɛɛ Nuŋtsɔ Yehowa maŋtsɛsɛi lɛ hiɛ.
No sɛɛ lɛ, susumɔ Yehowa tsuji anɔkwafoi ni hi shi yɛ blema ni abaatee amɛ shi yɛ shikpɔŋ nɔ lɛ hu ahe. Abraham ji hemɔkɛyeli he nɔkwɛmɔ nɔ ko ni ekaaa ni atsɛ lɛ akɛ ‘mɛi fɛɛ ni heɔ yeɔ lɛ atsɛ.’ (Romabii 4:9, 11) Hiob hu fee tsuishiŋmɛɛ he nɔkwɛmɔ nɔ ni sa kadimɔ waa. (Yakobo 5:11) Mose, ní “ehe jɔ fe gbɔmɛi fɛɛ ni yɔɔ shikpɔŋ nɛɛ nɔ” lɛ nyiɛ Israel maŋ lɛ hiɛ kɛtee heyeli mli. (4 Mose 12:3) Adesai ni yeee emuu lɛ ateŋ namɛi yɔɔ ni amɛfee hemɔkɛyeli, tsuishiŋmɛɛ, kɛ heshibaa he nɔkwɛmɔ nɔ fe mɛnɛɛmɛi? Shi kɛlɛ, amɛ gbɛhe ji amɛnine ni aaashɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ shikpɔŋ nɔ nɔyeli he lɛ nɔ. (Mateo 25:34; Hebribii 11:13-16) Taakɛ Yohane Baptisilɔ lɛ ji lɛ, abaabu amɛ akɛ amɛbaa shi fe “mɔ ni ji bibioo kwraa yɛ ŋwɛi maŋtsɛyeli lɛ mli.” (Mateo 11:11) Ani amɛbaasusu he po akɛ amɛaawie he, kɛ nɔmimaa akɛ amɛhemɔkɛyeli, tsuishiŋmɛɛ, aloo heshibaa lɛ kɛ mɛi ni aha amɛ wala yɛ ŋwɛi lɛ anɔ́ yeɔ egbɔ aloo bei komɛi po lɛ efe amɛnɔ lɛ? Eka shi faŋŋ akɛ dabi! Amɛbaafee Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ shishibii ni yɔɔ miishɛɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ.
Ŋmɛnɛ hu, eyɛ miishɛɛ babaoo diɛŋtsɛ akɛ akɛ gbɔmɛi ni bɛ akaŋshii mumɔ aaahi shi. Yasuo, ni atsĩ eta yɛ klɛŋklɛŋ sane lɛ mli lɛ bɔ nyɔmɔ waa yɛ ehiɛ ni ekɛfɔ shika nɔ akɛ ebaana nii kɛjɛ mli lɛ hewɔ, ni enibii fɛɛ je edɛŋ. “Enanemɛi” hu shi lɛ. Akɛni eŋa kɛ Yehowa Odasefoi ebɔi Biblia lɛ kasemɔ hewɔ lɛ, etee amɛkpeei ashishi kɛ heshwamɔ henumɔ ko yɛ amanehulu ni ekɛba eweku muu lɛ fɛɛ nɔ lɛ hewɔ. Yɛ naagbee lɛ, ejie akaŋshii mumɔ kwraa kɛjɛ eshihilɛ mli ni ebatsɔ Yehowa Odasefoi ateŋ mɔ kome. Amrɔ nɛɛ eyɛ miishɛɛ akɛ eyɛ nanemɛi Kristofoi ateŋ, gbɔmɛi ni sumɔɔ akɛ amɛaaye amɛbua lɛ yɛ haomɔ bei amli.
Bɔ ni Aaafee Ana Jwɛŋmɔŋ Toiŋjɔlɛ Daa
Ebɛ mlɛo akɛ aaana jwɛŋmɔŋ toiŋjɔlɛ be fɛɛ be yɛ jeŋ ni mɔbɔnalɛ bɛ mli, ni akaŋshii yɔɔ mli nɛɛ mli. Wɔɔfee jogbaŋŋ akɛ wɔɔkadi akɛ Biblia lɛ buɔ “nyɛɛ, bei, awuŋayelii, mlilawoi, bolɔmɔi, atuatsemɔi, mligbalamɔi, hiɛkɔɔi” akɛ “heloo lɛ nitsumɔi” ni tsĩɔ gbɔmɛi anaa koni amɛnine akashɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ nɔ. Nɛkɛ nitsumɔi nɛɛ fɛɛ kɛ akaŋshii mumɔ nyiɛɔ pɛpɛɛpɛ. Ebɛ naakpɛɛ akɛ bɔfo Paulo wo Galatabii lɛ hewalɛ akɛ: “Wɔhiɛ akakɔ̃ yakayaka anunyam nɔ ni wɔwowoo wɔhe mlila ni wɔhe miitsɛ̃tsɛ̃ɛ wɔhe!”—Galatabii 5:19-21, 26.
Yɛ shishinumɔ nɛɛ naa lɛ, Paulo wolo lɛ tsɔɔ gbɛ titri ni aaatsɔ nɔ adamɔ yaka anunyam taomɔ he akaŋshii lɛ naa. Ewie akɛ: “Mumɔ lɛ yibii ji suɔmɔ, miishɛɛ, hejɔlɛ, tsuishitoo, mlihilɛ, ejurɔfeemɔ, hemɔkɛyeli, mlijɔlɛ, hiɛshikamɔ; enɛɛmɛi lɛ mla ko eguuu.” (Galatabii 5:22, 23) Mumɔ lɛ yibii lɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔjieɔ akaŋshii kɛjɛɔ wɔjwɛŋmɔ mli. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, susumɔ su ni ji suɔmɔ lɛ he okwɛ. Paulo tsɔɔ mli akɛ: “Suɔmɔ he tsɛ̃ɛɛ mɔ; suɔmɔ eshwãaa, efeee pupuupu, efeee nii ni esaaa, epeleee lɛ diɛŋtsɛ enɔ, emli wooo la.” (1 Korintobii 13:4-7) Kɛji wɔna suɔmɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔjie hetsɛ̃, ni ji hewalɛ ni kudɔɔ akaŋshii mumɔ lɛ kwraa kɛjɛ wɔhe. Mumɔ lɛ yibii lɛ hu yeɔ ebuaa wɔ ni wɔjieɔ akaŋshii mumɔ shɛii lɛ mli sui komɛi ni ekolɛ eyɔɔ wɔtsuii kɛ wɔjwɛŋmɔi amli lɛ kwraa kɛjɛɔ jɛmɛ. Ni, kɛ wɔyɛ henɔyeli lɛ, etsɛŋ ni wɔbaanyɛ wɔye henumɔi ni baate shi yɛ wɔmli ni wɔkɛ mɛi krokomɛi ashi akaŋ lɛ anɔ!—Abɛi 17:27.
Shi, esa akɛ wɔŋmɛ Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ gbɛ ni etsu nii yɛ wɔnɔ koni no aha wɔnyɛ wɔna sui nɛɛ. Wɔbaanyɛ wɔwo mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nitsumɔ kpakpa nɛɛ he hewalɛ kɛtsɔ sɔlemɔ ni wɔɔsɔle daa ni wɔbi ni Nyɔŋmɔ mumɔ lɛ aye abua wɔ lɛ nɔ. (Luka 11:13) Mɛni Nyɔŋmɔ baafee aha wɔ yɛ wɔsɔlemɔ lɛ hetoohamɔ mli? Biblia lɛ haa hetoo akɛ: “Nyɛkahaoa yɛ nɔ ko nɔ ko he, shi moŋ nɔ fɛɛ nɔ mli lɛ, nyɛkɛ sɔlemɔ kɛ faikpamɔ kɛ shidaa atsĩa nyɛtutɔmɔi lɛ atã yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ; ni Nyɔŋmɔ hejɔlɛ ni fe jwɛŋmɔi fɛɛ lɛ aaato nyɛtsuii kɛ nyɛjwɛŋmɔi lɛ yɛ Kristo Yesu mli!”—Filipibii 4:6, 7.
Enɛ je kpo faŋŋ yɛ Yesu bɔfoi lɛ agbɛfaŋ. Beni Yesu eto Nuŋtsɔ lɛ Gbɛkɛnaashi Niyenii lɛ shishi yɛ naagbee gbɛkɛ ni ekɛ bɔfoi lɛ ye lɛ sɛɛ po lɛ, no mli lɛ amɛmiitaa naa lolo, yɛ amɛteŋ mɔ ni ji agbo fe fɛɛ lɛ he. (Luka 22:24-27) Yesu eka yɛ bei sɔrɔtoi amli akɛ ebaaye ebua amɛ ni amɛjaje amɛsusumɔ, shi nɛkɛ akaŋshii mumɔ nɛɛ ehe shi waa yɛ amɛmli. (Marko 9:34-37; 10:35-45; Yohane 13:12-17) Shi, beni amɛnine shɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ nɔ aaafee gbii 50 sɛɛ yɛ nakai naataamɔ lɛ sɛɛ lɛ, amɛtsake amɛsu nɛɛ. Naataamɔ ko baaa yɛ mɔ ni baadamɔ amɛnajiaŋ ni ewie etsɔɔ asafoi babaoo ni bua amɛhe naa yɛ Pentekoste gbi lɛ nɔ lɛ he.—Bɔfoi lɛ Asafoi 2:14-21.
Gbɛ ko kwraa bɛ kɛha adesa ko akɛ eeeye Kristofoi asafo lɛ nɔ. Beni eba akɛ esa akɛ atao naagba ni kɔɔ ketiafoo he lɛ naa lɛ, Yakobo, ni jeee kaselɔ po ji lɛ beni Yesu gbo lɛ ji mɔ ni fee sɛinɔtalɔ kɛha nakai kpee ni he hiaa lɛ. Okadi ko kwraa bɛ ni tsɔɔ akɛ amɛtaa naa yɛ mɔ ni baanyiɛ hiɛ yɛ nakai Kristofoi asafo lɛ nɔyeli kuu lɛ kpee lɛ mli lɛ he. Kwɛ tsakemɔ kpele ni eba kɛ akɛto be mli ni anaa akaŋshii mumɔ he okadi yɛ bɔfoi lɛ ahe lɛ he! Kɛtsɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ yelikɛbuamɔ nɔ lɛ, amɛkai Yesu tsɔɔmɔi lɛ ni amɛbɔi nibii ni etsɔɔ amɛ lɛ shishinumɔ.—Yohane 14:26.
Enɛ baanyɛ afee anɔkwale yɛ wɔ hu wɔhe. Kɛtsɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ yelikɛbuamɔ nɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔye henumɔi ni wɔɔna akɛ wɔkɛ mɛi krokomɛi ashi akaŋ koni wɔtsɔ amɛshigbeemɔ nɔ wɔya hiɛ lɛ nɔ kunim. Shi moŋ, wɔbaanyɛ wɔna jwɛŋmɔŋ toiŋjɔlɛ ni fe susumɔi fɛɛ lɛ. Biblia lɛ maa nɔ mi ehaa wɔ akɛ etsɛŋ ni akɛ akaŋshii shɛii ni yaa nɔ nɛɛ jɛɛhe, Satan Abonsam baawo bu kwɔŋkwɔŋ ko mli, ni enyɛŋ nɔ ko kwraa efee dɔŋŋ. (Kpojiemɔ 20:1-3) Akaŋshii ehiŋ shi yɛ kuuŋbii ateŋ dɔŋŋ. Ani no baaha efee adesai ashihilɛ ni amɛyaaa amɛhiɛ? Dabi kwraa! Adesai baaya hiɛ kɛyashɛ emuuyeli mli, jeee kɛtsɔ akaŋshii ni aaaba amɛteŋ nɔ, shi moŋ kɛtsɔ Yesu kpɔmɔ afɔleshaa ni akɛaatsu nii yɛ amɛgbɛfaŋ lɛ nɔ.—1 Yohane 2:1, 2.
Keinosuke, ni atsi eta kɛtsɔ hiɛ, ni na je lɛŋ omanyeyeli mli ŋɔɔmɔ kɛtsɔ kar sɔrɔtoi babaoo ni enyɛ ehɔɔ lɛ nɔ lɛ gbo deŋme waa ni etɔ lɛ yɛ jwɛŋmɔŋ kɛ gbɔmɔtsoŋ fɛɛ, shi yɛ naagbee lɛ, eshi nitsumɔ nɛɛ kwraa. Ewie akɛ: “Agbɛnɛ, mishihilɛ eyi obɔ kɛ anɔkwa miishɛɛ.” Ebana nɔ hewɔ ni anɔkwa omanyeyeli kadi Yesu shihilɛ lɛ. Amrɔ nɛɛ enaa hejɔɔmɔ yɛ nɔ fɛɛ nɔ ni ebaanyɛ efee yɛ Nyɔŋmɔ jeŋ muu fɛɛ asafo lɛ mli lɛ mli. Enɛ hewɔ lɛ aasaa lɛ kɛha jeŋ hee ni akaŋshii ehiŋ mli lɛ mli hilɛ. Bo hu obaanyɛ ole bɔ ni jeŋ gbɛjianɔtoo hee nɛɛ mli shihilɛ baafee kɛtsɔ Maŋtsɛyeli Asai ni yɔɔ he ni oyɔɔ lɛ nɔ ni oooya kɛ agbɛnɛ kɛtsɔ Yehowa Odasefoi kɛ bɔɔ nɔ.
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]
Adesai ashihilɛ baana toiŋjɔlɛ kɛ ekomefeemɔ mli ŋɔɔmɔ yɛ Nyɔŋmɔ jeŋ hee lɛ mli