Amɛfee Yehowa Suɔmɔnaa Nii
Ŋa Taomɔ Kɛha Isak
ETƆ nuu onukpa ni ta nu bu lɛ he lɛ waa diɛŋtsɛ. Ekɛ mɛi ni fata ehe lɛ kɛ amɛyoomai nyɔŋma lɛ efã gbɛ kakadaŋŋ kɛjɛ Beersheba niiaŋ tɔ̃ɔ kɛba Mesopotamia kooyigbɛ—gbɛ ni jɛkɛmɔ fe kilomitai 800.a Amrɔ nɛɛ ni amɛshɛ he ni amɛyaa lɛ, nɛkɛ gbɛfalɔ ni etɔ lɛ nɛɛ wa fioo koni esusu enitsumɔ ni wa lɛ he. Namɔ ji nuu nɛɛ, ni mɛni hewɔ eje gbɛfaa ni yɔɔ tɔlɛ waa nɛɛ shishi?
Nuu lɛ ji Abraham tsulɔ, “ni ji ewe lɛ onukpa.” (1 Mose 24:2) Eyɛ mli akɛ atsiii egbɛi atã yɛ sane lɛ mli moŋ, shi eyɛ faŋŋ akɛ Eliezer, mɔ ni Abraham wie ehe be ko akɛ ‘ewenuu,’ ní ewie yɛ ehe akɛ lɛ ji mɔ ni ‘baaye enii’ lɛ ni. (1 Mose 15:2, 3) Yɛ anɔkwale mli lɛ, nakai beaŋ ji beni Abraham kɛ Sara bɛ bi lɛ. Amrɔ nɛɛ amɛ binuu, Isak, eye afii 40, ni eyɛ mli akɛ Eliezer jeee Abraham gboshiniyelɔ titri moŋ, shi eka he eji etsulɔ lolo. No hewɔ lɛ beni Abraham kɛ nibimɔ ko ni mli wa waa fɔ̃ ehiɛ lɛ, ebo lɛ toi. Mɛni ji no?
Nitsumɔ ko ni Wa Waa
Yɛ Abraham beaŋ lɛ, gbalashihilɛ esaaa weku lɛ pɛ he, shi moŋ esaa akutso, loo blematsɛmɛi ashihilɛ kuu muu lɛ fɛɛ he. No hewɔ lɛ, eji fɔlɔi lɛ agbɛnaa nii akɛ amɛhala hefatalɔ amɛha amɛbii. Shi, beni etaoɔ ŋa eha ebinuu Isak lɛ, Abraham kɛ yiŋkɔshikɔshi-feemɔ shihilɛ ko kpe. Kanaanbii ni eyɔɔ amɛteŋ lɛ ashihilɛ ni Nyɔŋmɔ gbeyeishemɔ bɛ mli lɛ hãaa esusu amɛ kɛ gbalashihilɛ mlibotemɔ he po. (5 Mose 18:9-12) Ni eyɛ mli akɛ nɔ ni afɔɔ feemɔ ji ni nuu kɛ yoo ni jɛ ejaku maŋ abote gbalashihilɛ mli moŋ, shi he ni Abraham wekumɛi yɔɔ lɛ jɛkɛmɔ feɔ kilomitai ohai abɔ, yɛ Mesopotamia kooyigbɛ tɔ̃ɔ. Enyɛŋ eha Isak aku esɛɛ ni eyahi jɛmɛ, ejaakɛ Yehowa ewo Abraham shi akɛ: ‘Oseshi maŋɔ nɛkɛ shikpɔŋ nɛɛ mahã,’ ni ji Kanaan shikpɔŋ lɛ. (1 Mose 24:7) No hewɔ lɛ, Abraham kɛɛ Eliezer akɛ: “[Yaa] mishikpɔŋ lɛ nɔ kɛ miweku lɛ mli ni oyawɛ yoo obahã mibi Isak.”—1 Mose 24:4.
Beni egbe gbɛfaa kakadaŋŋ lɛ naa lɛ, Eliezer yajɔɔ ehe yɛ nu bu lɛ he ni ebɔi enitsumɔ lɛ hesusumɔ. Ena akɛ etsɛŋ ni yei lɛ baaba nu bu lɛ he ni amɛbayɛ nu ni he baahia kɛha nitsumɔ gbɛkɛ. No hewɔ lɛ ekpa Yehowa fai akɛ: “Obalayoo mɔ ni makɛɛ lɛ akɛ: ‘Miikpao fai, too ogbɛ lɛ kɛba shi, ni manu nu lɛ eko,’ ni eeekɛɛ akɛ: ‘Nuu, ni mahã oyoomai lɛ hu eko amɛnu’ lɛ, ha lɛ nɔŋŋ etsɔ mɔ ni ojie oha otsulɔ Isak, ni no maŋɔle akɛ omli ehi yɛ minuntsɔ nɔ.”—1 Mose 24:14.
Beni esɔleɔ lolo lɛ, obalayoo ko ni he yɔɔ fɛo waa, ni atsɛɔ lɛ Rebeka lɛ pue. Ni Eliezer kɛɛ lɛ akɛ: “Miikpao fai ni oha manu ogbɛ lɛ mli nu lɛ fioo!” Rebeka fee nakai, ni no sɛɛ lɛ ekɛɛ akɛ: “Mayɛ eko mahã oyoomai lɛ hu kɛyashi beyinɔ ni amɛaanu amɛgbe naa.” Nifeemɔ ni tsɔɔ nihamɔ diɛŋtsɛ nɛ, ejaakɛ yooma ni kumai miiye lɛ lɛ baanyɛ anu nu ni falɛ shɛɔ galɔŋ 25 yɛ minitii nyɔŋma pɛ mli! Kɛji kumai miiye Eliezer yoomai lɛ waa jio, kumai yeee amɛ nakai jio, eka shi faŋŋ akɛ Rebeka le akɛ nitsumɔ ni ekɛɛ ebaatsu lɛ baafee nɔ ni wa waa diɛŋtsɛ. Lɛlɛŋ hu, “ehe fee oya ni etsɔ egbɛ lɛ mli nu lɛ ewo nu-numɔ nɔ̃ lɛ mli, ni esha foi etee bu lɛŋ ekoŋŋ eyayɛ nu lɛ eha eyoomai lɛ fɛɛ.”—1 Mose 24:15-20.
Beni enu he akɛ Yehowa miikudɔ nibii lɛ, Eliezer kɛ shika gugɔ ga kɛ shika nineshi gai enyɔ, ni jara miihe ashɛ $1,400 yɛ ŋmɛnɛ akɔntaabuu naa, hã Rebeka. Beni Rebeka kɛɛ lɛ akɛ Abraham nyɛmi nuu Nahor nabi ji lɛ lɛ, Eliezer sɔle ni ekɛda Nyɔŋmɔ shi. Ekɛɛ: “Yehowa ebatsɔɔ mi minuntsɔ nyɛmimɛi awe gbɛ!” (1 Mose 24:22-27) Akɛ Eliezer ba Rebeka weku lɛ ŋɔɔ. Yɛ be ko sɛɛ lɛ, Rebeka batsɔ Isak ŋa, ni ena hegbɛ akɛ eeetsɔ Mesia, Yesu blemanyɛ.
Nikasemɔi ni Yɔɔ Mli Kɛha Wɔ
Yehowa jɔɔ Eliezer mɔdɛŋbɔɔ ni ekɛ sɔlemɔ fata he, akɛ eeetao hefatalɔ ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei eha Isak lɛ nɔ. Shi, kaimɔ akɛ, Isak gbalashihilɛ lɛ kɛ Nyɔŋmɔ yiŋtoo akɛ ebaaha seshi ko aba kɛtsɔ Abraham nɔ lɛ yɛ tsakpaa tɛ̃ɛ. No hewɔ lɛ esaaa ni sane nɛɛ hãa wɔmuɔ sane naa akɛ abaatsɔ naakpɛɛ gbɛ nɔ aha mɔ fɛɛ mɔ ni taoɔ hefatalɔ lɛ ana eko. Shi kɛlɛ, kɛ wɔkpɛtɛ Yehowa shishitoo mlai ahe lɛ, ebaaha wɔ hewalɛ ni wɔkɛkpee kaai ni fataa shihilɛi sɔrɔtoi nɛɛ mli eko fɛɛ eko—gbalashihilɛ loo oshija shihilɛ he kɛbaa lɛ naa.—1 Korintobii 7:8, 9, 28; okɛto Filipibii 4:11-13 he.
Eliezer bɔ mɔdɛŋ waa akɛ eeefee nibii yɛ Yehowa gbɛ nɔ. Wɔ hu ekolɛ wɔɔna akɛ jeee be fɛɛ be eyɔɔ mlɛo akɛ wɔɔnyiɛ tɛi ni Yehowa efolɔ eshwie shi lɛ asɛɛ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, ekolɛ eeewa akɛ ooona nitsumɔ ni etsĩii teokrase nitsumɔi anaa, hefatalɔ ni sheɔ Nyɔŋmɔ gbeyei, nanemɛi ni tswaa mɔ amɛmaa shi, hiɛtserɛjiemɔ ni fiteee mɔ jeŋba. (Mateo 6:33; 1 Korintobii 7:39; 15:33; Efesobii 4:17-19) Ni kɛlɛ, Yehowa baanyɛ ewaje mɛi ni ekpɛlɛɛɛ akɛ amɛaaŋmɛɛ Biblia shishitoo mlai ahe ni amɛkɛsaa lɛ. Biblia lɛ woɔ shi akɛ: “Okɛ ohiɛ afɔ Yehowa nɔ kɛ otsui fɛɛ, ni okɛ ohe akakpasa bo diɛŋtsɛ ojwɛŋmɔ; kaimɔ lɛ yɛ ogbɛi fɛɛ mli, ni lɛ eeejaje otempɔŋi lɛ!”—Abɛi 3:5, 6.
[Shishigbɛ niŋmai]
a Kɛ́ aasusu yooma foijee he lɛ, ekolɛ ehe amɛ nɔ ni fe gbii 25 ni amɛkɛgbe gbɛfaa lɛ naa.