Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w10 1/1 bf. 4-6
  • Mɛni Ji Mumɔ Krɔŋkrɔŋ Lɛ?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Mɛni Ji Mumɔ Krɔŋkrɔŋ Lɛ?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2010
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • “Ŋwɛinyo lɛ Hewalɛ”
  • ‘Nuŋtsɔ Yehowa Mumɔ lɛ yɛ Minɔ’
  • Mumɔ Krɔŋkrɔŋ Lɛ Yɔsemɔ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1991
  • ‘Yɛ Mumɔ Krɔŋkrɔŋ Lɛ Gbɛi Amli’
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1992
  • Yehowa Nikeenii Ni Ji Mumɔ Krɔŋkrɔŋ Lɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1992
  • Nyɔŋmɔ Mumɔ Lɛ Kudɔ Klɛŋklɛŋ Afii oha Lɛ Mli Bii Lɛ, Ni Ekudɔɔ Wɔ Ŋmɛnɛ Hu
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2011
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2010
w10 1/1 bf. 4-6

Mɛni Ji Mumɔ Krɔŋkrɔŋ Lɛ?

BE KO lɛ, Yesu bi ekaselɔi lɛ akɛ: “[Mɛɛ] tsɛ yɔɔ nyɛteŋ ni kɛji ebi bi lɛ aboloo, ni eeeha lɛ tɛ? aloo kɛji ebi lɛ loo lɛ, ni eeeŋɔ onufu efee loo eha lɛ? Aloo kɛji ebi wuɔ wɔlɔ lɛ, ni eeeha lɛ nyɔŋmɔŋkrakro?” (Luka 11:11, 12) Galilea gbekɛbii sumɔɔ wuɔ wɔlɔ kɛ loo waa; amɛsumɔɔ ni aha amɛ niyenii ni amɛtaoɔ.

Yesu kɛɛ akɛ esa akɛ wɔya nɔ wɔkɛ hiɛdɔɔ abi ni aha wɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ, taakɛ gbekɛ ko ni hɔmɔ miiye lɛ lɛ baabi ni aha lɛ niyenii lɛ. (Luka 11:9, 13) Kɛ́ wɔnu nɔ ni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji lɛ shishi lɛ, ebaaha wɔna akɛ ehe hiaa waa yɛ wɔshihilɛ mli. No hewɔ lɛ, klɛŋklɛŋ lɛ, nyɛhaa wɔpɛia nɔ ni Biblia lɛ wieɔ yɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ he lɛ mli wɔkwɛa.

“Ŋwɛinyo lɛ Hewalɛ”

Ŋmalɛi lɛ feɔ lɛ faŋŋ akɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji hewalɛ ni Nyɔŋmɔ kɛtsuɔ eyiŋtoo he nii. Beni bɔfo Gabriel yakɛɛ Maria akɛ, eyɛ mli akɛ oblayoo fro ji lɛ moŋ, shi ebaafɔ bi nuu lɛ, bɔfo lɛ kɛɛ Maria akɛ: “Mumɔ krɔŋkrɔŋ aaaba onɔ, ni Ŋwɛinyo lɛ hewalɛ aaabaha onɔ, no hewɔ lɛ nakai bi krɔŋkrɔŋ lɛ hu ní ooofɔ lɛ, aaatsɛ́ lɛ Nyɔŋmɔ bi.” (Luka 1:35) Wiemɔi ni Gabriel kɛtsu nii lɛ tsɔɔ akɛ, tsakpãa ko kã mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kɛ “Ŋwɛinyo lɛ hewalɛ” lɛ teŋ.

Anaa susumɔ ni tamɔ nɛkɛ yɛ Biblia lɛ mli hei krokomɛi hu. Gbalɔ Mika kɛɛ akɛ: “Miyi obɔ̃ kɛ hewalɛ kɛ Yehowa Mumɔ lɛ.” (Mika 3:8) Yesu wo ekaselɔi lɛ ashi akɛ: “Kɛ́ Mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ná ba nyɛnɔ lɛ, nyɛaaná hewalɛ.” (Bɔfoi lɛ Asaji 1:8) Bɔfo Paulo hu wie “Mumɔ krɔŋkrɔŋ hewalɛ” lɛ he.—Romabii 15:13, 19.

No hewɔ lɛ, te wɔbaamu sane naa wɔha tɛŋŋ yɛ ŋmalɛi nɛɛ anaa? Tsakpãa kpaakpa kã mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kɛ Nyɔŋmɔ hewalɛ lɛ teŋ. Mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji gbɛ ni Yehowa tsɔɔ nɔ ejieɔ ehewalɛ kpo. Yɛ kukufoo mli lɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ ji Nyɔŋmɔ hewalɛ ni miitsu nii. Eji hewalɛ kpele diɛŋtsɛ! Wɔjwɛŋmɔ nyɛŋ ashɛ hewalɛ ni ehe bahia ni akɛbɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ lɛ he. Yehowa tsɔ gbalɔ Yesaia nɔ ewo wɔ ŋaa ni wɔjwɛŋ saji ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ anɔ: “Nyɛholea nyɛhiŋmɛii anɔ kɛyaa ŋwɛi, ni nyɛkwɛa: Namɔ bɔ enɛɛmɛi? Lɛ mɔ ni ejieɔ amɛsafo lɛ kpo yɛ yibɔ naa, ni etsɛɔ amɛ fɛɛ kɛ amɛgbɛii; enyɛmɔ ni fa kɛ ehewalɛ kpele lɛ hewɔ lɛ amɛteŋ ekome folo po eshwɛɛɛ.”—Yesaia 40:26.

No hewɔ lɛ, Biblia lɛ haa efeɔ faŋŋ akɛ, Nyɔŋmɔ Ofe lɛ ‘nyɛmɔ ni fa’ loo ehewalɛ lɛ hewɔ nibii fɛɛ ni yɔɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ mli lɛ tsuɔ nii jogbaŋŋ yɛ gbeekpamɔ naa lɛ. Ekã shi faŋŋ akɛ, hewalɛ ni Nyɔŋmɔ kɛtsuɔ nii lɛ fa waa, ni wɔwala damɔ nɔ.—Kwɛmɔ akrabatsa ni ji “Nɔ ni Mumɔ Krɔŋkrɔŋ lɛ Enyɛ Etsu” lɛ.

Taakɛ Yehowa kɛ emumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ tsu nii kɛbɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ lɛ, ebaanyɛ ekɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ atsu nitsumɔi wuji. Shi, ebaanyɛ ekɛtsu nii koni ebɔɔ nii ni ji adesai lɛ hu aná he sɛɛ. Ŋmalɛi babaoo yɛ Biblia lɛ mli ni tsɔɔ akɛ, Nyɔŋmɔ hewalɛ ni miitsu nii lɛ ha etsuji ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ ná hewalɛ.

‘Nuŋtsɔ Yehowa Mumɔ lɛ yɛ Minɔ’

Yesu sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ haa wɔnaa bɔ ni Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baanyɛ aha Nyɔŋmɔ tsuji aná hewalɛ yɛ gbɛ ni haa mɔ naa kpɛɔ ehe waa nɔ. Yesu kɛɛ Nazaretbii lɛ akɛ, “Nuŋtsɔ [Yehowa] Mumɔ lɛ yɛ minɔ.” (Luka 4:18) Mɛni Yesu nyɛ ekɛ “Mumɔ lɛ hewalɛ lɛ” tsu? (Luka 4:14) Etsa helai srɔtoi fɛɛ, eha ŋshɔ ni efee hamahama ŋmɛ dɛmm, ekɛ aboloo fioo kɛ loo fioo lɛ̀ mɛi akpei abɔ, ni etee gbohii po ashi. Bɔfo Petro wie Yesu he akɛ, eji ‘nuu ni Nyɔŋmɔ tsɔ̃ enine nɔ efee hewalɛ nitsumɔi kɛ naakpɛɛ nii kɛ okadii.’—Bɔfoi lɛ Asaji 2:22.

Amrɔ nɛɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ haaa mɛi afee naakpɛɛ nii ni tamɔ nakai. Fɛɛ sɛɛ lɛ, ebaanyɛ efee nibii wuji eha wɔ. Taakɛ Yesu ma nɔ mi eha ekaselɔi lɛ, Yehowa jɛɔ esuɔmɔ mli ekɛ emumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ haa ejálɔi. (Luka 11:13) No hewɔ ni bɔfo Paulo nyɛ ekɛɛ akɛ: “Minyɛɔ nii fɛɛ mifeɔ yɛ mɔ ni wajeɔ mi . . . lɛ mli” lɛ. (Filipibii 4:13) Ani mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baanyɛ awaje bo yɛ gbɛ ni tamɔ nakai nɔ? Sane ni nyiɛ sɛɛ lɛ baaha sanebimɔ nɛɛ hetoo.

[Akrabatsa/Mfoniri ni yɔɔ baafa 5]

Nɔ hewɔ ni mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ jeee gbɔmɔ

Biblia lɛ kɛ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ toɔ nu he. Beni Nyɔŋmɔ woɔ shi akɛ ebaajɔɔ ewebii wɔsɛɛ lɛ, ekɛɛ akɛ: “Mikɛ nu aaashwie mɛi ní kumai yeɔ amɛ lɛ anɔ, kɛ faai hu yɛ shikpɔŋ gbiŋ nɔ: mikɛ mimumɔ lɛ aaashwie oseshi nɔ, kɛ mijɔɔmɔ hu yɛ oshwiei anɔ.”—Yesaia 44:3.

Kɛ́ Nyɔŋmɔ fɔse emumɔ lɛ eshwie etsuji anɔ lɛ, ‘Mumɔ krɔŋkrɔŋ yimɔɔ amɛmli obɔbɔ.’ Awie Yesu, Yohane Baptisilɔ lɛ, Petro, Paulo, Barnaba, kɛ kaselɔi ni bua amɛhe naa yɛ Pentekoste gbi lɛ nɔ yɛ afi 33 Ŋ.B. lɛ fɛɛ ahe akɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ yimɔ amɛmli obɔbɔ.—Luka 1:15; 4:1; Bɔfoi lɛ Asaji 4:8; 9:17; 11:22, 24; 13:9.

Susumɔ enɛ he okwɛ: Ani abaanyɛ ‘afɔse’ mɔ ko ‘ashwie’ aŋkroaŋkroi babaoo anɔ? Ani osusuɔ akɛ gbɔmɔ kome baanyɛ ‘ayimɔ’ gbɔmɛi babaoo amli obɔbɔ? Enyɛŋ eba lɛ nakai. Biblia lɛ wie akɛ nilee, niiashishinumɔ, loo anɔkwa nilee yimɔ mɛi amli obɔbɔ, shi ewieee kɔkɔɔkɔ akɛ gbɔmɔ ko yi gbɔmɔ kroko mli obɔ.—2 Mose 28:3; 1 Maŋtsɛmɛi 7:14; Luka 2:40; Kolosebii 1:9.

Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “mumɔ” lɛ ji pneuʹma, ni wiemɔ nɛɛ hu kɔɔ hewalɛ ko ni anaaa he. Wolo ko (Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words) tsɔɔ mli akɛ, wiemɔ pneuʹma lɛ “shishi diɛŋtsɛ ji kɔɔyɔɔ . . . agbɛnɛ hu, mu ni amuɔ; enɛɛmɛi asɛɛ lɛ, eshishi titri ji mumɔ, ni taakɛ kɔɔyɔɔ ji lɛ, anaaa, anyɛŋ amɔ mli, ni eyɛ hewalɛ.”

No hewɔ lɛ, ekã shi faŋŋ akɛ, mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ jeee gbɔmɔ.a

[Shishigbɛ niŋmaa]

a Kɛ́ ootao enɛ he saji babaoo lɛ, kwɛmɔ “Anɔkwale ni Kɔɔ Tsɛ lɛ, Bi lɛ, kɛ Mumɔ Krɔŋkrɔŋ lɛ He” ni yɔɔ Mɛni Biblia lɛ Tsɔɔ Diɛŋtsɛ? wolo ni Yehowa Odasefoi fee lɛ baafa 201-204 lɛ mli.

[He ni Sane lɛ Jɛ]

Photodisc/SuperStock

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje