Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • km 12/89 bf. 3-4
  • Teokrase Nɔyaa Ni Wɔkɛaanyiɛ

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Teokrase Nɔyaa Ni Wɔkɛaanyiɛ
  • Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1989
  • Saneyitsei Bibii
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • [KADIMƆ: Sane ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ tsɔɔ bɔ ni Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika gbɛjianɔtoo lɛ eye ebua nyɛmimɛi ni yɔɔ U.S Amerika lɛ kɛ bɔ ni nyɛmimɛi lɛ ejɛ amɛsuɔmɔ mli amɛtsu onia kɛha Shika lɛ. Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika lɛ etsu nii yɛ Ghana yɛ nɔ ni fa fioo fe afi yɛ mli. Amrɔ nɛɛ nɔ ni ana yɛ Shika lɛ mli lɛ miihe ashɛ ₵1,000,000. Enɛ mlijaa etɛ mli ekome ji yelikɛbuamɔ ni ana kɛjɛ maji krokomɛi anɔ, shi jeee Ghana. Obaana amrɔ nɔŋŋ akɛ ehe miihia ni wɔha wɔyelikɛbuamɔ ni wɔkɛhaa kɛha Shika lɛ aya hiɛ, kɛji akɛ wɔbaanyɛ wɔma Maŋtsɛyeli Asa kome po lɛ. Wɔheɔ wɔyeɔ akɛ sane ni aŋma nɛɛ baawo nyɛ hewalɛ ni nyɛfee nakai. Nyɛfainɛ nyɛkadia akɛ yɛ naatsii lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, asafoi kɛ aŋkroaŋkroi baanyɛ amɛkɛ amɛyelikɛbuamɔ kɛha Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika lɛ amaje daa, taakɛ eji yɛ tsutsu lɛ. Anaa faŋŋ akɛ kɛ ajie naatsii lɛ nɔŋŋ lɛ Maŋtsɛyeli Asai heei babaoo he baahia wɔ amrɔ nɔŋŋ.]
  • Babaoo Yɛ Ni Esa Akɛ Atsu
  • Yelikɛbuamɔ Ni Hiɛ Sɔɔ Lɛlɛŋ
  • Ogbɛfaŋnɔ Yɛ Tsumaa Kɛha Wɔsɛɛ Lɛ Mli
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1990
  • Yifalɛ ni Yaa Hiɛ Ha Ehe Bahia ni Akɛ Oyaiyeli Agbele Mli
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2002
  • Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa He Gbɛjianɔtoo lɛ Miiya Hiɛ
    Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—2002
  • Tsumaa Nitsumɔ ni Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam
    Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ Ebɔi Nɔyeli!
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ—1989
km 12/89 bf. 3-4

Teokrase Nɔyaa Ni Wɔkɛaanyiɛ

[KADIMƆ: Sane ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ tsɔɔ bɔ ni Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika gbɛjianɔtoo lɛ eye ebua nyɛmimɛi ni yɔɔ U.S Amerika lɛ kɛ bɔ ni nyɛmimɛi lɛ ejɛ amɛsuɔmɔ mli amɛtsu onia kɛha Shika lɛ. Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika lɛ etsu nii yɛ Ghana yɛ nɔ ni fa fioo fe afi yɛ mli. Amrɔ nɛɛ nɔ ni ana yɛ Shika lɛ mli lɛ miihe ashɛ ₵1,000,000. Enɛ mlijaa etɛ mli ekome ji yelikɛbuamɔ ni ana kɛjɛ maji krokomɛi anɔ, shi jeee Ghana. Obaana amrɔ nɔŋŋ akɛ ehe miihia ni wɔha wɔyelikɛbuamɔ ni wɔkɛhaa kɛha Shika lɛ aya hiɛ, kɛji akɛ wɔbaanyɛ wɔma Maŋtsɛyeli Asa kome po lɛ. Wɔheɔ wɔyeɔ akɛ sane ni aŋma nɛɛ baawo nyɛ hewalɛ ni nyɛfee nakai. Nyɛfainɛ nyɛkadia akɛ yɛ naatsii lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, asafoi kɛ aŋkroaŋkroi baanyɛ amɛkɛ amɛyelikɛbuamɔ kɛha Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika lɛ amaje daa, taakɛ eji yɛ tsutsu lɛ. Anaa faŋŋ akɛ kɛ ajie naatsii lɛ nɔŋŋ lɛ Maŋtsɛyeli Asai heei babaoo he baahia wɔ amrɔ nɔŋŋ.]

1 Yɛ Nehemia gbii lɛ amli lɛ ehe bahia ni atswa gbogboi ni buɔ Yerusalem he lɛ ekoŋŋ ejaakɛ amɛkumɔ. Nehemia bafee hiɛnyiɛlɔ ni nyɛɔ ekpɛɔ eyiŋ, ni maŋbii lɛ here nɔ akɛ: “Nyɛhaa wɔtea shi ni wɔ. maa.”​—Neh. 2:⁠18.

2 Ŋmɛnɛ, Yehowa webii lɛ miikpee hiamɔ ni ehia ni amamɔ Maŋtsɛyeli Asai heei ni asaa ekrokomɛi hu lɛ naa yɛ nakai gbɛ nɔŋŋ nɔ. Ehe miihia waa ni asaa Maŋtsɛyeli Asai ohai abɔ, ni ehe miihia hu ni amamɔ eheei ohai abɔ hu bɔni afee ni enyɛ ekpee nɔyaa ni baa yɛ Yehowa gbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ naa. Taakɛ bɔ ni Nehemia to nitsumɔ lɛ he gbɛjianɔ ni asaa atswa Yerusalem gbogboi lɛ ekoŋŋ lɛ, nakai nɔŋŋ “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” kuu lɛ eto tsumaa nitsumɔ ko he gbɛjianɔ ŋmɛnɛ kɛtsɔ Maŋtsɛyeli Asa Tsumaa Shika ni ato he gbɛjianɔ lɛ kɛ Kpokpaa Tsumaa Ajinafoi ni ahala lɛ anɔ.​—Mat. 24:⁠45.

3 Yehowa jɔɔmɔ ehi Asafo Maŋtsɛyeli Asa Shika gbɛjianɔtoo lɛ nɔ. Yɛ afii ekpaa ni ekɛtsu nii lɛ mli lɛ, eye ebua ni anyɛ amamɔ Maŋtsɛyeli Asai heei babaoo ni kulɛ anyɛŋ amamɔ yɛ shika ni anaaa lɛ hewɔ. Ana shika bɔ ni sa ni anyɛ akɛye abua ni amamɔ Maŋtsɛyeli Asai heei 649, ni asafoi 960 yaa Asai nɛɛ amli. Bɔ ni nyɛmimɛi lɛ jɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛyeɔ too lɛ eha, Asafo lɛ enyɛ ena shika eha asafoi ni hiamɔ titri yɔɔ jɛmɛ lɛ. Bɔ ni ahere enɛ nɔ akɛti teokrase nɔyaa lɛ sɛɛ lɛ kanyaa mɔ tsui waa diɛŋtsɛ.​—1 Tes. 4:​9, 10.

4 Yehowa jɔɔmɔ ehi Kpokpaa Tsumaa Ajinafoi lɛ hu anɔ. Amrɔ nɛɛ, Kpokpaa Tsumaa Ajinafoi nɛɛ akui 65 miitsu nii yɛ U.S. Amerika. Yɛ nyɛsɛɛ afi lɛ mli lɛ, anyɛ amamɔ Maŋtsɛyeli Asai heei ni asaa ememeji ni yɔɔ lɛ hu ohai abɔ.

5 Esa akɛ ajie nyɛmimɛi ni tsuɔ nii yɛ Tsumaa Ajinafoi akui amli lɛ ayi waa yɛ ekaa babaoo ni amɛkɛtsu nii ni amɛnyɛ amɛkpee hiamɔ ni ehe ehia ni ana Maŋtsɛyeli Asai babaoo lɛ naa lɛ hewɔ. Asafo lɛ kɛ gbɛtsɔɔmɔ eha koni eye ebua ni akɛkwɛ tsui ahe gbɛjianɔtoi amli. No hewɔ lɛ, nɛkɛ ajinafoi nɛɛ yɛ hegbɛ ni hi jogbaŋŋ ni baaha amɛye amɛbua asafo mli onukpai lɛ ni amɛto Maŋtsɛyeli Asa ni baafee mlɛo ni hi jogbaŋŋ ni abaana nibii ni ajɔɔ nɔ aha ni akɛma lɛ he gbɛjianɔ. Ebaahi jogbaŋŋ akɛ onukpai akui lɛ aaasusu saji ni kɔɔ he lɛ fɛɛ he jogbaŋŋ, koni amɛna nibii ni onukpai ni ahala ni sɔmɔɔ yɛ Kpokpaa Tsumaa Ajinafoi akuu lɛ mli ni yɔɔ niiashikpamɔ lɛ ena lɛ he sɛɛ kɛmɔ shi.​—Luka 14:​28-30.

Babaoo Yɛ Ni Esa Akɛ Atsu

6 Eyɛ mli akɛ amamɔ Maŋtsɛyeli Asai babaoo agbe naa moŋ, shi babaoo yɛ lolo ni esa akɛ atsu koni wɔnyɛ wɔkɛ teokrase nɔyaa lɛ anyiɛ pɛpɛɛpɛ. Amrɔ nɛɛ Maŋtsɛyeli Asai heei ni amamɔ lɛ ekomɛi yɛ ni asafoi etɛ loo ejwɛ kpeɔ yɛ amɛmli. Enɛ tsɔɔ akɛ etsɛŋ ni ehe baahia ni ana asa kroko koni enyɛ ekpee nɔyaa ni baa yɛ nɛkɛ hei nɛɛ lɛ naa. Asafoi krokomɛi babaoo hu yɛ ni miimɛ ni amɛnine ashɛ shika nɔ koni amɛkɛtsu amɛ amrɔ hiamɔ nii ahe nii. Eka shi faŋŋ akɛ ya ni wɔɔya nɔ wɔti Asafo Maŋtsɛyeli Asa Shika lɛ sɛɛ lɛ he miihia.

7 Ŋmalɛi lɛ fiɔ yelikɛbuamɔ ni akɛhaa yɛ shika gbɛfaŋ lɛ sɛɛ. Hebri wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ “tooyeli” lɛ shishi ji “nɔwomɔ nikeenii.” (2 Mose 25:​2, New World Translation Reference Bible shishigbɛ niŋmaa) Eja gbɛ akɛ Kristofoi aaashwe akɛ amɛkɛ amɛbe, hewalɛ, kɛ heloo naa nibii ni amɛyɔɔ lɛ aaaye abua ni amɛkɛha Maŋtsɛyeli lɛ he nibii lɛ aya hiɛ. Yelikɛbuamɔi ni wɔkɛhaa kɛha Yehowa nitsumɔ lɛ haaa etsɔ niiatsɛ, shi wɔtsɔɔ suɔmɔ ni wɔyɔɔ kɛha lɛ lɛ yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ, ni ejɔɔ mɛi ni jɛɔ amɛtsui mli amɛyeɔ too lɛ hu.​—1 Kron. 29:​14-17; Abɛi 3:⁠9.

8 Paulo ŋma yɛ 2 Korintobii 8:12 akɛ: “Ejaakɛ kɛ tsui yɛ he lɛ, esa hiɛ hu bɔ ni mɔ oyɔɔ, jeee bɔ ni obɛ.” Abaanyɛ awo mɛi fɛɛ hewalɛ ni amɛkɛ nɔ ko afɔ shi daa gbi yɛ bɔ ni amɛshihilɛ yɔɔ kɛ bɔ ni amɛshweɔ lɛ naa. (Okɛto 1 Korintobii 16:​1-4 he.) Tertullian ŋma yɛ klɛŋklɛŋ Kristofoi asafo lɛ he akɛ: “Daa nyɔŋ nɔ lɛ nuu fɛɛ nuu kɛ shika bibioo ko baa​—aloo be fɛɛ be ni esumɔɔ, ni ja kɛ eesumɔ ni efee nakai, ni ebaanyɛ efee pɛ; ejaakɛ anyɛɛɛ mɔ ko mɔ ko nɔ; eji nikeenii ni ajɛɔ tsui mli akɛhaa.” Yɛ nɔ ni tamɔɔɔ jamɔi babaoo ni yɔɔ ŋmɛnɛ ni kɛ tooyeli plɛtei tsɔɔ mɛi ahiɛ ni amɛkɛheɔ shika lɛ, ajɛɔ tsui mli akɛ heloo naa nikeenii fɛɛ ni akɛbahaa Kristofoi asafo lɛ haa. (2 Kor. 9:⁠7) Yɛ enɛ mli lɛ December 1988 Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ lɛ wie akɛ: “Asafoi kɛ kpokpai babaoo eye ebua yɛ be fɛɛ mli kɛtsɔ yiŋkpɛi ni amɛfeɔ lɛ anɔ ni amɛfaa koni akɛ yelikɛbuamɔ aha kɛha Asafo Maŋtsɛyeli Asa Shika lɛ. . . . Eyɛ mli akɛ ekolɛ asafo ko kɛ nɛkɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ miitsu nii moŋ, shi Asafo Maŋtsɛyeli Asa Shika he oniatsumɔ adeka ni akɛma he ni hi yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ baaye abua aŋkroaŋkroi ni miisumɔ ni amɛfee nakai lɛ ni amɛjɛ amɛsuɔmɔ mli amɛkɛ shika aye abua.” Kɛ akane shika ni atsɔ hiɛ akɛmaje ni akpɛlɛ nɔ lɛ ahe woji atsɔɔ asafo lɛ, akaiɔ mɛi fɛɛ yɛ gbɛfaŋnɔ ni amɛaana akɛ aŋkroaŋkroi lɛ he.

Yelikɛbuamɔ Ni Hiɛ Sɔɔ Lɛlɛŋ

9 Ni wɔɔya nɔ wɔfi Asafo Maŋtsɛyeli Asa Shika lɛ sɛɛ akɛ kpokpai, asafoi, kɛ aŋkroaŋkroi lɛ he miihia bɔni afee ni wɔnyɛ wɔkɛ teokrase nɔyaa lɛ anyiɛ pɛpɛɛpɛ. Hiɛ sɔɔ bɔ ni ojɛɔ osuɔmɔ mli ofiɔ nɛkɛ gbɛjianɔtoo nɛɛ sɛɛ kɛ mɛi akpei abɔ krokomɛi ni kɛ amɛbe kɛ amɛnilee yeɔ buaa ni akɛmamɔɔ Maŋtsɛyeli Asai heei ni asaa ekrokomɛi hu lɛ jogbaŋŋ diɛŋtsɛ. Shi kɛlɛ, ehe miihia ni wɔha wɔnɔyaa lɛ aya hiɛ bɔni afee ni wɔnyɛ wɔkpee hiamɔ ni yɔɔ kɛha Maŋtsɛyeli Asai babaoo lɛ naa.

10 Asafo ko ŋma akɛ: ‘Wɔmiisumɔ ni wɔda nyɛ shi anyɛmimɛi yɛ hemɔkɛyeli kɛ hekɛnɔfɔɔ ni nyɛna yɛ wɔmli ni nyɛfa wɔ shika ni wɔkɛgbe nitsumɔ nɛɛ naa lɛ hewɔ. Kɛfata he hu lɛ, wɔmiisumɔ ni wɔda nyɛ shi yɛ Kpokpaa Tsumaa Ajinafoi lɛ hu he, ni wɔhiɛ sɔɔ nyɛmimɛi ni aduro amɛ kɛ nilee ni akɛtsu nii yɛ wɔtsumaa nitsumɔ lɛ he lɛ hu hewɔ.

11 Asafo kroko hu kɛɛ: ‘Beni wɔto asafo ni etse ehe lɛ shishi yɛ May 1985 mli lɛ, wɔje shishi wɔbɔi kpee yɛ nyɛmiyoo ko shia. Nyɛmimɛi ni abaptisi amɛ lɛ ateŋ mɛi pii damɔɔ shi yɛ kpeei Iɛ ashishi. Beni wɔyi bɔi famɔ lɛ, agbɛnɛ anaaa hei ni abaadamɔ po dɔŋŋ. Asafo lɛ baasumɔ ni amɛkɛ shidaa ni jɛ amɛtsuii amli tɔɔ amaje nyɛ anyɛmimɛi yɛ oyaiyeli ni nyɛkɛtsu nii kɛ miishɛɛ ni nyɛna yɛ wɔhiamɔ nii ahe lɛ hewɔ. Enɛ hu ji jɔɔmɔ ni jɛ Yehowa ŋɔɔ yɛ wɔsɔlemɔi lɛ anɔheremɔ mli. Eŋɔɔ asafo lɛ naa waa akɛ wɔyɛ nɛkɛ Maŋtsɛyeli Asa hee fɛfɛo nɛɛ mli.

12 Aŋmala nibii ni anyɛ atsu yɛ Nehemia gbii lɛ amli lɛ ashwie shi aha wɔ. Yɛ shitee-kɛ-woo ni ba kɛjɛ maji ni te shi wo amɛ lɛ aŋɔɔ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, Israelbii lɛ nyiɛ Nehemia hiɛnyiɛmɔ ni ekaa yɔɔ mli lɛ sɛɛ, ni Yehowa jɔɔmɔ hu hi amɛnɔ ni amɛnyɛ amɛgbe Yerusalem gbogboi lɛ naa yɛ gbii 52 pɛ mli. Nehemia 3:38 kɛɔ akɛ “maŋ lɛ yɛ nitsumɔ lɛ he tsui.” Nakai nɔŋŋ hu, ŋmɛnɛ, aanyɛ aatsu tsumaa nitsumɔ kpele yɛ tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ lɛ gbɛtsɔɔmɔ shishi, ni Yehowa ŋmɛnɛŋmɛnɛ beaŋ gbɛjianɔtoo lɛ “yɛ nitsumɔ lɛ he tsui.” Wɔfataa nyɛhe kɛsɔleɔ wɔbiɔ Yehowa jɔɔmɔ babaoo yɛ be mli ni wɔbɔɔ mɔdɛŋ ni wɔkɛ teokrase nɔyaa anyiɛ lɛ.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje