Ladjè ka fè tout moun soufè

Ladjè pé anni pété an koté i té ni lapé. É pas i ni anpil liannaj ant tout sé péyi-a, menm sé moun-lan ki pa ka viv la ki ni ladjè pé soufè. Anplis, déga ladjè ka fè pé ni konsékans bien lontan apré i bout. Annou wè yonn-dé ègzanp :

• Ladjè ka mennen lafanmin. An rapò Pwogram alimantè mondial (an biwo ONU) ka èsplitjé « ladjè sé prèmié rézon ka fè i ni lafanmin adan monn-lan, pas laplipa sé moun-lan ki ka mò fen ka viv koté ki ni ladjè épi laviolansb ».

• Ladjè ka mennen pwoblèm santé kontèl déprésion ouben dòt maladi. Lè sé moun-lan pè ladjè pété adan péyi-yo, sa pé mété anpil èstrès épi langwas anlè yo. Sé moun-lan ki ka viv koté ki ni ladjè an danjé, pas yo pé blésé yo oben yo pé trapé maladi kontèl ladéprésion. É souvan pa ni dòktè pou endé yo.

• Ladjè ka fè sé moun-lan pati kité kay-yo. Gran komisè Lénasionzini pou sé réfijié-a èsplitjé, an sèptanm 2023, pasé 114 milion moun té ja pati kité kay-yo, akòz di ladjè.

• Ladjè ka mennen pwoblèm ékonomik. Pa ègzanp, bagay sé moun-lan té ni labitid achté ka kouté pli chè ki avan. Anplis, sé moun-lan ka soufè lè gouvènman-an ka ba larmé lajan-an yo té ni labitid sèvi pou lasanté oben pou lédikasion. É lè ladjè-a fini, yo bizwen anpil lajan pou rikonstwi péyi-a.

• Ladjè ka bimen latè-a. Ladjè ka polié dlo-a, latè-a épi lè-a sé moun ka rèspiré. Popilasion péyi-a ka soufè é pé trapé anpil maladi. É lontan apré ladjè-a fini, sé moun-lan toujou an danjé pas lènmi-a kité bonm ki pé blésé yo oben tjwé yo.