Aia Titiraki Taani Wareware . . .

A riai kaaro n reiakinia natiia bwain rabwataia aika irekereke ma te kakariki?

▪ A bati kaaro aika kabanei korakoraia ni kamanoia natiia man ewekakia n aoraki aika kakaiaki. A riai naba kaaro ni kakorakoraia ni kamanoia natiia man aroaro ni maiu aika buakaka. Te anga teuana ae a kona ni karaoa iai anne, bon rinanon reiakinaia natiia baika riai ibukini bwain rabwataia aika irekereke ma te kakariki. (Taeka N Rabakau 5:3-23) E rangi ni kakawaki te reirei ni kataneiai mairouia kaaro, ao te kairiri ae eti ibukin te aroaro ae riai ibukina bwa a aki toki ataei n nori taamnein te wene n taanga n te TV ma te Internet, booki, ao maekatin aika kangare.

E kabwarabwaraa Diane Levin ae te tia reirei n te reirei ae rietata ao te tia kororongorongo ni kangai: “E aki riki te kangaanga ni boong aikai man reiakinaia ara ataei taekani bwain rabwataia aika irekereke ma te kakariki. Ma te kangaanga, bon te baere a reiakinna, roroia ngke a reiakinna, ao reiakinaia mairouia aomata aika aki riai n reireinia. A karekei reireiaia ataei ni kaineti ma bwain rabwataia aika irekereke ma te kakariki aika anainano, ao ni karuanikai mairouia taani katanoata ao bitaki ma katei aika taabangaki.”

A riai kaaro ni kamanoia natiia man iango aika kairua ao aroaro ni maiu aika aki riai ake a kabuakakaa te botannaomata. (Taeka N Rabakau 5:1; I-Ebeto 6:4) A riai ataei n ataa aron rikiraken rabwataia, tararuaan rabwataia, ao kamanoaia mairouia aomata aika aki maiuakina te aroaro ni maiu ae riai. Imwain rokoia n te roro n ataeinimwaane ao n ataeinnaine are a kaoti iai kanikina ibukini bitakini bwain rabwataia, e riai te ataeinnaine n atai bitaki ake a na riki nakon rabwatana ao n ota n rikin te aoraki n aine. N aron anne, e riai naba te teinimwaane ni kaman ataa taekan tiinakon ana tari n te bong, ke n te mii ni karao bure are e tiinako iai ana tari. A kona kaaro ni moana reiakinaia natiia aika uarereke arani bwain rabwataia. A reiakinia natiia kaaro aika tatangira reirei aika kakawaki aika tenua ibukini bwain rabwataia: (1) A okoro ao a riai ni karabaaki. (2) A aki riai ni maroroakinaki n te aro ae buakaka. (3) A aki riai n riringaki ke ni kaotiotaki nakoia tabemwaang. Ngkana a a ikawai ataei, a riai kaaro n ataa te tai are a riai ni kabwarabwaraa iai aron te aine ni kona ni bikoukou.a

N ningai ae a riai iai kaaro ni moana karaoan anne? A riai ni moantaai nakon are a iangoia aomata. E kona n teiao te ataeinnaine ngkana ai 10 ana ririki ni maiu ke imwaina riki. E kona naba n tiinako ana tari te ataeinimwaane n te bong ngkana ai 11 ke 12 ana ririki. A kona ni karikii raraomaia ataei bitaki aika a riiriki nakon rabwataia, ngkana a aki ota iai. A riai ni kamani karauaki nanoia ataei bwa akea te kangaanga bwa bon irian rikiraken rabwataia. Aio naba te tai ibukini buokaia, bwa a na ota ni manenan ao kakawakin touani mwini kaetieti ibukin aroaro ni maiu aika riai n te Baibara, ae akea n angiin aia kaetieti kaain te aonnaba n aia reirei i aoni bwain te rabwata aika irekereke ma te kakariki.—Taeka N Rabakau 6:27-35.

[Te Kabwarabwara mai nano]