E nako Iesu nakon tinani buuni Betero ao e kamarurungnga.—Mataio 8:14, 15; Mareko 1:29-31
Te Koaua Bwa te Aki Iein Bon te Tua Nakoia Minita Aika Kristian?
IAI AARO ni katobibia te aonnaba n aron te Aro ni Katorika n Rom, te Aro n Orthodox aika kakaokoro, te Buddhism, ao tabeua riki, ake a katabuaka te iein irouia aia mataniwi ke aia minita. Ma n te itera are teuana, a mwaiti aomata aika kakoauaa bwa taiani mwakuri ni kaineti ma karaoan te bwaitingako ake a bukinaki iai mataniwi n Aaro, a riki ibukin te tua aei.
Mangaia are e riai bwa e na titiraki te aba ni kangai: Te koaua bwa te aki iein bon te tua man te Baibara nakoia minita aika Kristian? Ibukini kaekaan te titiraki aei, ti na iangoa moan rikin te waaki aei ao taabangakina, n ikotaki ma ana iango te Atua iai.
TE AKI IEIN IBUKIN TE ARO N TAAI AKE RIMOA
E kabwarabwaraaki te aki iein n te Encyclopædia Britannica bwa “te maiu ae akea te iein iai, ngaia are e aki kariaiakaki te wene n taanga. N angiin te tai e reitaki ma ana mwakuri te mataniwi n te Aro, ke taani kairiri n te Aro.” N ana kabwarabwara Bobe Benedict XVI are karaoia n 2006 nakon te rabwata ae te Roman Curia, e taekinna iai bwa katabuakan te iein e boboto i aon “te katei nikawai are moanaki ngkoa n uakaan ma aia tai abotoro.”
Ma te aki iein bon tiaki te katei n te Aro ae kakaraoaki irouia Kristian n te moan tienture. Ni koauana, e anga te kauring nakoia taan onimaki te abotoro Bauro are maiu n te moan tienture, ibukia mwaane ake a na karioi “rongorongo aika bureburea te aba” ao ni ‘katabuaka te iein.’—1 Timoteo 4:1-3.
E moan rin te waaki ae te aki iein i nanon Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia n te aono are mai Maeao, n te kauoua n tienture. N aron ae e taekinaki n te boki ae atuna Celibacy and Religious Traditions, karaoan aei e “boraoi ma te iango ae boou ae rikirake i buakoia kaain te Embwaea n Rom ae te taotaonakinnano nakon te wene ni bure.”
N tienture ake imwina ao taiani kauntira ibukin te Aro ma te koraki ake a aranaki bwa Taama n te Aro, a a boutokaa te aki iein irouia mataniwi n Aaro. A iangoia bwa te wene n taanga e kamwara ao e aki tau ni kaineti ma taiani mwioko ibukia mataniwi n te Aro. Ma e ngae n anne, e taekinna te Encyclopædia Britannica bwa n te tai ae e a rangi ni maan imwina bwa ai te ka-10 n tienture, ao a bati taama ao ebikobo naba tabeman aika iai buuia.”
E a karinaki bwa te tua te aki iein irouia mataniwi n Aaro ni boowin te Aro aika aranaki bwa te Lateran Councils ake a karaoaki n te ririki 1123 ao 1139, ake a boo i Rom, ao n tiku bwa te tua ibukia naake a taua te nakoa n te Aro ni Katorika n Rom, ni karokoa boong aikai. N te tua aei ao e a totokoa iai buani mwaakana te Aro ao ana mwane, ae te bwai ae kona n riki ngke arona bwa a iein aia mataniwi ao ni kaburei ana bwai te Aro nakoia natiia.
ANA IANGO TE ATUA IBUKIN TE AKI IEIN
E kabwarabwaraaki raoi ana iango te Atua ibukin te aki iein n ana Taeka ae te Baibara. Ti wareka iai ana taeka Iesu ibukia naake a tiku n akea buuia “ibukin te Tautaeka n Uea ae bwaini karawa,” n aron naba are e karaoia. (Mataio 19:12) Ni kaineti naba ma anne, e taekinia Kristian te abotoro Bauro ake a baireia bwa a na katotongnga n arona n tiku n akea buuna “ibukin te rongorongo ae raoiroi.”—1 I-Korinto 7:37, 38; 9:23.
Ma a aki tua te aki iein Iesu ao Betero nakoia mataniwi n te Aro. E taekinna Iesu bwa te tiku n akea te buu bon te bwai ae reke irouia “tii ake a anganaki” ao e aki reke irouia taan rimwina ni kabane. Ngke e korea Bauro taekaia “te koraki aika tuai n iein” ao e katerea ni kangai: “Akea irou te tua mairoun te Uea, ma I kaota au iango.”—Mataio 19:11; 1 I-Korinto 7:25, kabwarabwara mai nano.
Irarikin anne, e kaotaki n te Baibara bwa a bati minita aika Kristian n te moan tienture aika iai buuia, n ikotaki naba ma te abotoro Betero. (Mataio 8:14; Mareko 1:29-31; 1 I-Korinto 9:5) Ngke e a taabangaki te mwakuri ni wene ni bure n ana tai n Tautaeka Rom ngkoa, ao e kororeta Bauro bwa ngkana e na mare te Kristian ae te mataniwi, ao e riai ni “buuna te aine ae tii temanna” ao “a na aantaeka natina.”—1 Timoteo 3:2, 4.
Tiaki nanona bwa a aki wewene n taanga naaka a a tia ni mareaki aikai, bwa e taekinna te Baibara bwa “e [riai te buu te mwaane n] angani buuna te bae riai” ao a ‘aki riai n rarawa taanga i marenaia’ ni kaineti ma te wene n taanga. (1 I-Korinto 7:3-5) E teretere ngkanne bwa te aki iein bon tiaki ana tua Atua, ao tiaki naba te kaetieti ae kamatoaaki nakoia minita aika Kristian.
IBUKIN TE RONGORONGO AE RAOIROI
Ngkana ngaia bwa e aki kamatoaaki te aki iein, ao e aera ngkai a taekina raoiroin te tiku n akea te buu Iesu ao Bauro? Ibukina bwa e kona n reke iroun te aomata ae akea buuna ana tai ae bati ni buoka tataekinan te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata. A kona n anga aia tai ae bati riki naake akea buuia kioina ngkai a aki rotaki n te tabeaianga are a rotaki iai naake iai buuia.—1 I-Korinto 7:32-35.
Iangoa ana katoto David are baireia bwa e na kitana ana mwakuri ae bubura boona iai i Mexico City, ao e a mwaing nako buuki i Costa Rica bwa e na reireinia aomata iai n te Baibara. Te koaua bwa e namakina buokana David ni karaoan anne ngkai akea buuna? E taku: “Eng, I boni buokaki iai. E kangaanga kaangaraoan arom ma te katei ae boou ao te aroaro ni maiu ae kaokoro, ma kioina ngkai bon tii ngai, e a bebete riki irou kaangaraoani maiuu.”
E taku Nei Claudia ae te Kristian ae akea buuna, are e a tia ni mwaing nakon taabo ake a kainnanoaki riki iai taan tataekina te rongorongo ae raoiroi: “I kukukurei n au beku ibukin te Atua. E a kakorakoraaki au onimaki ao au reitaki ma te Atua ngke I nora aron tabeakinau irouna.”
“Bon titeboo nanona bwa ngkana iai buum ke akea, ma ko na boni kukurei ngkana ko anga am kabanea n raoiroi nakon Iehova ae te Atua.”—Claudia
E aki riai n riki te tiku n akea te buu bwa te bwai ae karawawata. E reitia ni kangai Claudia: “Bon titeboo nanona bwa ngkana iai buum ke akea, ma ko na boni kukurei ngkana ko anga am kabanea n raoiroi nakon Iehova ae te Atua.”—Taian Areru 119:1, 2.