Teimatoa n Nakonako Bwa te Aomata ae Kairaki n te Taamnei!
“Teimatoa n nakonako ni kairakimi n te taamnei.”—IKAR. 5:16.
1, 2. Tera ae e kunea te tari te mwaane temanna bwa akea irouna, ao tera are e karaoia?
E BWABETITOAKI Robert ngke tebwi tabun ana ririki, ma e aki rangi ni kakawaki te koaua irouna. E taku: “I tuai ni karaoa te bwai teuana ae bure, ma I a bon irira naba ae kakaraoaki. E taraa ni korakora au onimaki ngkai I iririi bobotaki nako ao ni karaoa te bwaiania ae aki katoatai n tabetai i nanon te ririki. Ma bon iai te bwai ae akea irou.”
2 E aki ataia Robert bwa tera te bwai are akea irouna ma e a tibwa kunea imwini marena. N tabetai, a kakaraoa aia kamwaninga i aon te Baibara ngaia ma buuna. E korakora ana onimaki buuna, ao e bebete irouna kaekaan titiraki, ma n angiin te tai e namakina te maamaa Robert bwa e aki ataa te kaeka. E taku: “E taraa n ae akea te bwai ae I ataia. I iango ao I taku: ‘Ngkana I kan riki bwa atuni buu ae ikawai n te onimaki, I riai ni karaoa te bwai teuana.’” Ao e boni karaoa anne Robert. E taku: “I kabatiaa au tai n ukeuke n reirei n te Baibara ao I a kona n atai baika bati. E a raka riki au atatai ao ae kakawaki riki, e a kaan au iraorao ma Iehova.”
3. (a) Tera reireiara man rongorongon Robert? (b) Taekin reirei aika kakawaki ake ti na rinanoi ngkai.
3 A kona n reke reireiara aika kakawaki man rongorongon Robert. Tao iai ara atatai teutana man te Baibara ao ti katoatai n irii bobotaki n te ekaretia ni Kristian, ma tiaki nanona bwa ti a riki bwa aomata aika kairaki n te taamnei. Ke tao ti a kaman rikirake n te onimaki, ma ngke ti a tuoira ti a nori itera ake ti kona n rikirake riki iai. (IBir. 3:16) Ibukini buokara bwa ti na teimatoa n rikirake, ti na kaekai titiraki aika kakawaki aika tenua n te kaongora aei: (1) Tera ae e na buokira n ataia bwa tera aroni korakoran ara onimaki? (2) Ti na kangaa n rikirake bwa te aomata ae kairaki n te taamnei ao n teimatoa iai? (3) E na kangaa ara onimaki ae korakora ni buokira ni maiura ni katoabong?
TUOAKIRA I BON IROURA
4. E kaineti nakon antai te reirei ni kairiri n I-Ebeto 4:23, 24?
4 Ngkana ti a riki bwa ana toro te Atua, ti boni karaoi bitaki aika rotaki iai iterani maiura nako. Ao e na reitinako anne imwini bwabetitoara. Ti tuangaki n te Baibara bwa ti na ‘teimatoa ni kabooui nanora ae ngaia ae kaira ara iango.’ (IEbe. 4:23, 24) Ibukin aki kororaoira, ti riai n teimatoa ni karaoi bitaki. E ngae ngkana ti a rangi ni maan ni beku ibukin Iehova, ma ti bon riai naba ni kateimatoa ara iraorao ae kaan ma ngaia.—IBir. 3:12, 13.
5. Taekin titiraki ake a na buokira n tuoira i bon iroura.
5 Ngkana ti kani kanakoraoa riki ara iraorao ae kaan ma Iehova ao ni kateimatoa, ti riai n tuoira raoi ao n aki mwamwanaira i bon iroura. E ngae naba ngkana ti a kara ke ti ataei ma ti kona n titirakinira n tatabemanira nako ni kangai: ‘I nori bitaki ake I karaoi bwa e oti iai ae I a tabe n riki bwa te aomata ae iaiangoi bwaai n taamnei? I a rikirake ni katotonga aroaroni Kristo? Tera ae kaotaki ibukini korakoran au onimaki man aroarou ao anuau ni bobotaki ni Kristian? Tera ae kaotaki ni baika I tangiri ni maiuu man au mamaroro? Tera ae kaotaki ibukiu man arou n ukeuke n reirei, kunnikaiu ao arou ni katamaroaai, ao arou nakon te reirei ni kairiri ae I anganaki? Tera ae I karaoia ngkana I kaaitara ma kariri? I a riki bwa te Kristian ae ikawai n te onimaki?’ (IEbe. 4:13) Ngkana ti iaiangoi ara kaeka nakon titiraki aikai, ti a kona iai ni buokaki n ataia bwa tera aron rikiraken ara onimaki.
6. Tera riki ae kainnanoaki ibukin tuoani korakoran ara onimaki?
6 N tabetai, ti kainnanoa buokara mairouia tabemwaang ibukin tuoani korakoran ara onimaki. E kabwarabwaraa te abotoro Bauro bwa e aki kona ni kakukureia te Atua te aomata ae kairaki ni baike e tangiri nanona. Ma te aomata ae kairaki n te taamnei, e atai ana iango te Atua ibukini baika riai ni karaoaki. E ataia naba ae e aki kukurei Iehova n te maiu ae kairaki ni baike e tangiri te nano. (1Kor. 2:14-16; 3:1-3) N angiin te tai ao unimwaane aika iai irouia ana iango Kristo, a a kaman nori kanikinaean te aomata ae e a moanna ni kairaki ni baike e tangiri nanona. Ngkana a taekini baikai nakoira, ti butimwaea aia reirei ni kairiri ao ni maiuakinna? Ni karaoan anne, ti a kaotia iai bwa ti boni kan rikirake n te onimaki.—TeMin. 7:5, 9.
KARIKIRAKEAN TE ONIMAKI
7. E aera bwa e aki tau tii te atatai man te Baibara ngkana ti na riki bwa aomata aika iaiangoi bwaai n taamnei?
7 Uringnga bwa e aki tau tii karekean te atatai man te Baibara ngkana ti na riki bwa te aomata ae iaiangoi bwaai n taamnei. E bati ana atatai ibukin Iehova te Uea rimoa ae Toromon. Rimwi riki, a riki ana taeka n rabakau bwa kanoan naba te Baibara. Ma n tokina, e boni kabwaka ni kateimatoa kakaonimakina nakon Iehova. (1Uea 4:29, 30; 11:4-6) Ngaia are tera riki ae kainnanoaki irarikin te atatai man te Baibara? Ti riai n teimatoa ni karikirakei ara onimaki. (IKoro. 2:6, 7) Ma n te aro raa?
8, 9. (a) Tera ae e na buokira ni karikirakea ara onimaki? (b) Tera tiara ngkana ti ukeuke n reirei ao ni kananoa ara iango n te reirei teuana? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)
8 E kaumakiia Kristian ake n te moan tienture Bauro bwa a na “kakorakoraia n eweka te mwaneka n ikawai.” (Ebera 6:1) Baikara mwaneka aika ti kona ni karaoi ibukini maiuakinan ana reirei ni kairiri Bauro ni boong aikai? Te mwaneka teuana ae kakawaki bon reiakinan te boki ae “Kawakiningkami n te Aro ae Kam na Teimatoa n Tangiraki Iai Iroun te Atua.” Ngkana e a bane am reirei n te boki anne, ko na buokaki iai n nora arom ni maiuakin ana boto n reirei te Baibara. Ngkana e a kamani bane am reirei iai, ko kona n reiakini booki riki tabeua aika kona ni kateimatoa am onimaki? (IKoro. 1:23) Ko kananoa am iango ao n tataroakina arom ae ko na maiuakin iai baika ko tabe n reiakin?
9 Uringnga n taai nako bwa ngkana ti ukeuke n reirei ao ni kananoi ara iango n te reirei teuana, ti riai ni karaoia ma iangoan tiara ae karikirakean te nano ni kani kakukureia Iehova ao te ongeaba n ana tua. (TaiAre. 40:8; 119:97) N te tai naba anne, ti a ataia ae ti riai n rarawa nakoni baika a na tuka rikiraken ara onimaki.—Tit. 2:11, 12.
10. Tera ae a kona ni karaoia rooro n rikirake ibukini karikirakean aia onimaki?
10 Ngkana te roro n rikirake ngkoe, iai tiam n te onimaki? Ngkana e iririi ruunga te tari te mwaane temanna ae beku n te Betaera, e karekea bwa anuana te mamaroro ma naake a nang bwabetito imwaini moanakin te botaki, ake angia i buakoia bon rooro n rikirake. E titirakinia te tari aei bwa tera tiaia n te onimaki. A bati aika aia kaeka e kaotaki iai bwa a iaiangoi baika a kani karaoi ibukin aia beku iroun Iehova, tao kabwaninan aia tai ni beku ke te ibuobuoki n taabo ake e korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea. Ma tabeman rooro n rikirake, a taraa n aki ataa kaekaana. E oti iai bwa a tuai motikia bwa tera tiaia n te onimaki? Ngkana te roro n rikirake ngkoe, titirakiniko ni kangai: ‘I irira te taromauri ao te mwakuri ni minita tii ibukina bwa a kantaningaai au karo bwa N na karaoia? I a kaan riki ma te Atua ni karikirakean au iraorao ma ngaia?’ E aki tii kaineti katean tiia n te onimaki nakoia rooro n rikirake. Ngkana ti katei tiia akanne, ti na bane iai ni kakorakoraaki n te onimaki ngkai ana toro Iehova ngaira.—TeMin. 12:1, 13.
11. (a) Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti na rikirake n te onimaki? (b) Taekina te katoto n te Baibara ae ti kona ni kakairi iai.
11 Ngkana ti a atai itera aika ti riai ni katamaroai riki, ti a riai ni karaoi bitaki. E rangi ni kakawaki aei iroun te aomata ae kairaki n te taamnei bwa e irekereke ma te maiu ke te mate. (IRom 8:6-8) Ma tiaki nanona bwa ti na kororaoi ngkana ti na ikawai n te onimaki. E kona ni buokira Iehova n taamneina ae raoiroi bwa ti na karaoi bitaki aika riai. Ma ti bon riai ni kakorakoraira iai. Ngke e mwanewea Ruka 13:24 tabeua te ririki n nako, John Barr are kaain te Rabwata n Tautaeka, ao e katuruturua aei: “A bati aika bwaka ibukina bwa akea aia kakorakora.” Ti riai ni katotonga Iakoba are aki roko n te bwara nanona ni kaunrabwata ma te anera ni karokoa rekeni kakabwaiaana. (KBwaai 32:26-28) E ngae ngke e kakukurei te ukeuke n reirei n te Baibara, ma ti riai n aki kantaningaia bwa te boki ni karaki ibukin te kaakibotu. Ti riai ni kakorakoraira n ukeri koaua aika kakawaki aika ti na buokaki iai.
12, 13. (a) Tera ae e na buokira bwa ti na maiuakina I-Rom 15:5? (b) Ti na kangaa ni buokaki n ana katoto te abotoro Betero ma ana reirei ni kairiri? (c) Tera ae ko kona ni karaoia ibukini karikirakean am onimaki? (Nora te bwaoki ae “Aanga Ake Ko Kona ni Karikirakea Riki Iai Am Onimaki.”)
12 Ngkana ti kakorakoraira ni karikirakea ara onimaki, e na anganira te korakora te taamnei ae raoiroi bwa ti aonga ni bitii ara iango. Ti kona n iaiango n aroni Kristo teutana imwin teutana man ana ibuobuoki te taamnei. (IRom 15:5) E kona naba ni buokira n taeki nako wakaan te kaibwabwaru mai nanora ao ni karikirakei aroaro aika kakukureia te Atua. (IKar. 5:16, 22, 23) Ngkana ti noria bwa ti a moanna ni kaatuua iangoan te kaubwai ke baike e tangiri nanora, ti riai n aki kabwarai nanora. Teimatoa ni bubutii taamnein Iehova bwa e na manga kaetii ara iango bwa ti na kaatuui iangoani baika riai. (Ruka 11:13) Uringa te abotoro Betero are n tabetai e aki iango n aron te aomata ae kairaki n te taamnei. (Mat. 16:22, 23; Ruka 22:34, 54-62; IKar. 2:11-14) Ma e aki kabwaraa nanona. Teutana imwin teutana, ao Betero e a rikirake n iaiango n aroni Kristo man ana ibuobuoki Iehova. Ti kona naba ni karaoa anne.
13 Imwina riki ao Betero e bon taekin aroaro tabeua aika ti kona ni buokaki iai. (Wareka 2 Betero 1:5-8.) Ngkana ti ‘kabanei korakorara’ ni karikirakei aroaro n aron te taubaang, te nanomwaaka, ao te itangitangiri n tari, ti na buokaki iai n teimatoa n iaiangoi bwaai n taamnei. E aera bwa ko aki titirakiniko ni katoabong ni kangai, ‛Tera te aroaro ae N na mwakuria n te bong aei ibukini karikirakean au onimaki?’
MAIUAKINAN ANA BOTO N REIREI TE BAIBARA NI KATOABONG
14. Tera aron rotakini maiura ngkana ti iaiangoi bwaai n taamnei?
14 Ngkana ti iaiango n aroni Kristo, e na nakoraoi iai ara taetaenikawai, aroarora n te tabo ni mwakuri ke n te tabo n reirei, ao ara motinnano aika ti kakaraoi ni katoabong. E na kaotaki man ara motinnano akanne bwa ti kakorakoraira ni kakairi irouni Kristo. Ngkai aomata ngaira aika ti kairaki n te taamnei, ti aki tangira te bwai teuana bwa e na urua ara iraorao ma Tamara are i karawa. Ngkana ti kaaitara ma kariri, bwainan aroaroni Kristo e na kaungaira bwa ti na rarawa nakoni kariri. Imwaini karaoan ara motinnano, ti na tei moa ao n iaiangoi titiraki aikai: ‛Baikara ana boto n reirei te Baibara aika a na buokai? Tera ae e na karaoia Kristo ngke arona bwa e rinanon aei? Tera te motinnano ae e na kakukureia Iehova?’ Ngkana ti na kataneiaira n iango n aron aei, ti na rinanoi katoto tabeua. Ni katoai katoto aikai, ti na rinanon ana boto n reirei te Baibara ae kona ni buokira ni karaoi motinnano aika manena.
15, 16. Taekini katoto bwa e na kangaa aroni Kristo n iaiango ni buokira ni karaoan ara motinnano ibukin (a) rinean raora ni mare. (b) rineaia raoraora.
15 Rinean te rao ni mare. Iai ana boto n reirei te Baibara ni kaineti ma aei n 2 I-Korinto 6:14, 15. (Warekia.) E mataata n ana taeka Bauro bwa e aki kona ni kukurei raoi te aomata ae kairaki n te taamnei, ngkana e iraorao ma te aomata ae kairaki ni baike e tangiri nanona. E na kangaa n ibuobuoki te boto n reirei aei n rinean te rao ni mare?
16 Taian iraorao. Nora ana boto n reirei te Baibara n 1 I-Korinto 15:33. (Warekia.) E na aki iraorao te aomata ae kairaki n te taamnei ma naake a kona ni karuanikaia ana onimaki. Baikara titiraki aika kona ni buokiko ni maiuakina te boto n reirei aei n te aro ae uaana? N te katoto, e na kangaa ni kaineti aei nakon te rereitaki ma aomata n te intanete? Ke tera ae ko riai ni karaoia ngkana ko tuangaki bwa ko na takaakaro ma aomata aika ko aki kinaia n te intanete?
N na buokaki n au motinnano ni karikirakea au onimaki? (Nora barakirabe 17)
17-19. Ko na kangaa ni buokaki n iaiangoani bwaai n taamnei bwa ko na (a) rarawa nakoni mwakuri aika akea uaaia? (b) katei tiam i nanoni maium? (c) kaeti taiani kauntaeka?
17 Mwakuri aika tuka rikiraken ara onimaki. E anga te kauring Bauro n ana taeka nakoia raona ni Kristian. (Wareka Ebera 6:1.) Baikara “mwakuri aika mate” ake ti riai n rarawa iai? Boni mwakuri aika akea manenaia ake a aki buokira ni karikirakei riki ara onimaki. Ti kona ni buokaki n te boto n reirei aei ni kaekai titiraki n aron aikai: ‘E mena i buakoni baike e tangiri te nano te mwakuri aei? I riai n irekereke ma te waaki ni bitineti aei? E aera bwa I aki riai n iriia aomata aika kataia ni kanakoraoa te waaki n te aonnaba?’
N na buokaki n au motinnano ni katei tiau n te onimaki? (Nora barakirabe 18)
18 Tiia n te onimaki. Ana taeka Iesu n ana Kabwarabwara i Aon te Maunga, e bon anga iai te kairiri ae mataata ibukini katean tiia. (Mat. 6:33) Te aomata ae kairaki n te taamnei e moanibwai ni maiuna tiia ibukin te Tautaeka n Uea. Ngkana ti teimatoa n ururinga te boto n reirei aei, ti na buokaki iai ni kaekai titiraki n aron aikai: ‘I riai n uaiakina te reirei ae rietata imwini banen au reirei? I riai ni butimwaea te mwakuri ni kareketianti aei?’
N na buokaki n au motinnano ni “karekea te rau”? (Nora barakirabe 19)
19 Taiani kauntaeka. Ti na kangaa ni buokaki n ana reirei ni kairiri Bauro nakon te ekaretia i Rom ibukini kaetan taiani kauntaeka? (IRom 12:18) Ngkai taan rimwini Kristo ngaira, ti kabanea ara konaa ni “karekea te rau ma aomata ni kabane.” Tera arora ngkana a riki kauntaeka? E kangaanga iroura butimwaean ana iango temanna ke ti kinaaki bwa taani “karekea te raoi”?—Iak. 3:18.
20. E aera bwa ko kan teimatoa n nakonako bwa te aomata ae kairaki n te taamnei?
20 Aikai tii katoto tabeua aika oti iai bwa ngkana ti iaiangoi ana boto n reirei te Baibara, ti a kona ni buokaki iai ni karaoi ara motinnano n aron ae e kantaningaaki mairoun te aomata ae kairaki n te taamnei. Ngkana ti iaiangoi bwaai n taamnei, ti a buokaki iai ni karekea te maiu ae kakukurei ao ni karaunano riki ni katoabong. E taku Robert are maroroakinaki ni moan te kaongora aei: “Imwini karikirakean au iraorao ae kaan ma Iehova, I a riki bwa te buu te mwaane ao te karo ae raoiroi riki. E bon rau nanou ao I kukurei.” Ti kona ni karekei kakabwaia naba akanne ngkana ti moanibwaia karikirakean ara onimaki. Ngkai aomata aika ti kairaki n te taamnei ngaira, ti na karekea te kimwareirei ao te raunnano riki ngkai, ao “te maiu ni koaua” n te tai ae imwaira.—1Tim. 6:19.