Te Mare​—Te Bwaintangira Mairoun te Atua ae Tatangira

1, 2. (a) Tera ae ti kona n iangoia n tabetai ibukia taanga aika boou, ao bukin tera? (b) Baikara titiraki aika ti na maroroakin n te mwakoro aei?

KO KANI kaakaei botaki ni mare? A bati aika kani kaakaei, bwa a kona n rangi ni kakukurei botaki aikai. Ko noriia taani mare bwa a kunnikainia raoi. Tiaki tii ngaia, ma e oti te kukurei ae bati n ubuia! A bane ni moangare n te tai aei, ao taraan ae e na rangi n nakoraoi ma ni kakukurei taai aika imwaia.

² Ma e ngae n anne, e ataaki bwa e mangaongao aia kantaninga aomata n taai aikai ni kaineti ma te mare. E ngae ngke ti kantaningaia bwa e na nakoraoi aroia taanga ake a a tibwa mare, ma n tabetai ti kona n iango ni kangai: ‘E na kakukurei aia tekateka ni mare? E na teimatoa?’ A boto kaekaan titiraki aikai i aon aron te buu te mwaane ao te buu te aine n onimakina ana reirei te Atua i aon te mare, ao ni kamanena. (Wareka Taeka N Rabakau 3:5, 6.) A riai ni karaoa anne bwa a aonga n teimatoa n tangiraki iroun te Atua. Ti na kaatuua ngkai iangoan ana kaeka te Baibara nakon titiraki aika aua aikai: E aera ngkai e na mare te aomata? Antai raom ae ko riai n rineia ngkana ko na mare? Ko na kanga ni katauraoiko nakon te mare? Ao tera ae kona ni buokiia taanga ni kateimatoa kukureia n aia mare?

E AERA NGKAI E NA MARE TE AOMATA?

3. E aera ngkai e aki wanawana ane e mare n akea raoi bukina?

³ A kakoauaa tabeman bwa e boto te kukurei i aon te tekateka ni mare, ao e aki kona n reke te raunnano ke te kimwareirei iroum ngkana akea raom ni mare. Bon akea koauan anne! E taekina te aki iein Iesu ae te mwaane ae akea buuna bwa te bwaintituaraoi, ao e kaungaia ake a kona aei bwa a na kataua. (Mataio 19:11, 12) E maroroakina naba raoiroin te aki mare te abotoro Bauro. (1 I-Korinto 7:32-38) A aki katea te tua ibukin te aki mare Iesu ao Bauro. Ni koauana, te “aki kariaia te mare” e karinanaki i buakon “aia angareirei taimonio.” (1 Timoteo 4:1-3) Ma e rangi n ibuobuoki te aki iein nakoia ake a kani beku ibukin Iehova na aki katabetabeaki. Mangaia ae e aki wanawana ane mare n akea raoi bukina, tao n aron te iraraang irouia tabonrorona.

4. Tera te ibuobuoki ae bati ni kaineti ma kaikawaaia ataei ae reke man te mare ae nakoraoi?

⁴ N te itera are teuana, iai bukina aika raoiroi ae ko na mare iai? Eng. Bon te bwaintangira naba te mare mairoun Atuara ae tatangira. (Wareka Karikani Bwaai 2:18.) Mangaia ae iai raoiroina ao e kona ni karekea naba te kakukurei. N te katoto, e boto te maiu n utu ae moan te raoiroi man te tekateka ni mare ae nakoraoi. A kainnanoa ataei te tabo ae kamwengaraoi ma aia karo ae a na kaikawaiia, a na tangiriia, a na reireinia, ao a na kaiririia. (Taian Areru 127:3; I-Ebeto 6:1-4) Ma kaikawaaia naati, bon tiaki tii ngaia bukin te mare.

5, 6. (a) Ni kaineti ma Te Minita 4:9-12 (BG), baikara kakabwaia tabeua aika manena ake a reke n te iraorao ae kaan? (b) E na kanga n riki te mare bwa kaanga te biro tennai?

⁵ Iangoa te kibu ae boto mai iai te mwakoro aei n ikotaki ma kanoana ae kangai: “A raoiroi riki uoman nakon temanna; ba kioina ngkae e reke i rouia boon aia makuri ae raoiroi. Ba ngkana tao a bwaka, ao teuane temanna e na manga kateirakea raona: ma e kananoanga te aomata ae mena n ti ngaia ngkana e bwaka, ao akea raona ae na manga kateirakea. Ao ngkana tao a wene ni botaki uoman, ao a aang: ma e na iranna n aang te aomata ae ti temanna ngkana akea raona? Ao ngkana tao e kataea ana kai ae akea raona te aomata temanna, ao a na tei rake n tokanikai uoman i matana; ao e aki kai moti te karai ae te biro tenai.”​—Te Minita 4:9-12, BG.

⁶ E kaatuuaki riki kakawakin te iraorao n te kibu aei. E ataaki bwa te mare bon te iraorao ae te kabanea ni kaan. N aron ae kaotaki n te kibu aei, e kona te reitaki anne ni karekea aia tai taanga n ibuobuoki i marenaia, n uaia ni kabebetei nanoia ao ni kamanoia. E kona ni matoatoa riki te reitaki n te mare ngkana iai riki ae katiteuanaaki ma naaka uoman. N aron ae kaotaki n te kibu aei, e kona ni moti te karai ae te biro uaai. Ma e kangaanga riki motin te karai ae tennai ae rarangaaki ke ni biraki. Ngkana e moanibwai kakukureian Iehova iroun te buu te mwaane ao te buu te aine, ao ai aron te karai ae te biro tennai aia mare. E rangi ni kakawaki Iehova irouia te taanga ni mare, n te aro bwa e na rangi ni matoatoa iai te reitaki.

7, 8. (a) Tera te reirei ae koreia Bauro ibukia Kristian aika tuai n iein aika kekeiaki ma tangiran te wene n taanga? (b) Tera te iango ae riai ibukin te mare ae e anganira te Baibara?

⁷ Te mare bon tii ngaia naba te anga ae riai ae ko kona ni katoka nanom iai n te wene n taanga. Mangaia ae e riai ngkana e iangoaki te wene n taanga i marenaia taanga ni mare bwa te bwai ni kakukurei. (Taeka N Rabakau 5:18) E ngae ngke e a bwakanako te baere aranaki n te Baibara bwa te “bong n roro n rikirake” iroun te aomata ae tuai n iein, ae te tai ae korakora iai te kani wene n taanga, tao e kona neienne ke teuanne n teimatoa ni kaririaki n tangiran te wene n taanga. Ngkana e a aki kona n taonaki te nano nakon namakin aikai, e a kona ni kairiri nakon te aroaro ae kamwara ke ae aki riai. E kairaki Bauro iroun te Atua bwa e na korea te reirei ae kangai ibukia aika tuai n iein: “Ngkana akea irouia te taotaonakinnano, ao ke a mareaki, bwa e raoiroi riki te mare nakon ae a na iraanako korakoran nanoia ni kaibwabwaru.”​—1 I-Korinto 7:9, 36; Iakobo 1:15.

⁸ Na aki ongeia bwa baikara bukini kani maren te aomata, ma e riai ni kantaningai baika a na bon riki. N aron are e koreia Bauro, e na reke irouia ake a mare “rawawatan te rabwata.” (1 I-Korinto 7:28) A kaaitara ma kangaanga aomata ake a a tia ni mare, ae a aki kaaitara ma ngaai aomata ake a tuai n iein. Ngkana ko rinea ae ko na mare, ko na kanga ni kauarerekei kangaanga ao ni kabatiaa te kukurei ao te raunnano? Te anga teuana, boni bwainan te wanawana ngkana ko rinea raom.

ANTAI AE KO NA RINEIA BWA RAOM NI MARE AE NAKORAOI?

9, 10. (a) E kanga Bauro ni kaikonaka karuanikain te reitaki ae kaan ma ake tiaki kaain te onimaki? (b) Tera ae riiriki ngkana e aki tabeakinaki ana reirei te Atua ae ko na aki mare ma ae tiaki kaain te onimaki?

⁹ E kairaki Bauro iroun te Atua bwa e na korea te boto n reirei ae kakawaki ae riai ni kamanenaaki n rinean te rao ni mare, ae kangai: “Kam na tai reitaki ma ake a aki onimaki bwa bon te reitaki buaka anne.” (2 I-Korinto 6:14) E boto ana kaikonaki i aon aron te maiu n ununiki. Ngkana e katokaaki te amo i aoia maan aika uoman aika rangi ni kaokoro buburaia ke korakoraia, ao a na uaia ni kainnano. N aron anne, ngkana e mare te aomata ae kaain te onimaki ma ae tiaki kaain te onimaki, a na boni kaaitara iai ma te rawawata. Ngkana e kan teimatoa te rao temanna n tangiraki iroun Iehova, ao are temanna e karako ke bon akea tabeakinan aei irouna, a na aki boraoi n iango i aoni baika kakawaki riki ni maiuia, ao e na bae n reke te aki rau iai. Mangaia ae e kaumakiia Kristian Bauro bwa a na mare “tii i nanon te Uea.”​—1 I-Korinto 7:39.

¹⁰ Ma iai Kristian tabeman aika tuai n iein ake a a motikia bwa e a raoiroi riki ae a reitaki buaka ma temanna, nakon ae a nang nanamakina te maroaa n tii ngaiia. A iangoia tabeman bwa a nang kakeaa bongan ana reirei te Baibara, ao a a mare ma te aomata ae tiaki ana toro Iehova. E kananokawaki mwina n taai aika bati. A a noria imwina bwa a mare ma te aomata ae e aki tabe ma maroroakinani baika kakawaki riki ma ngaiia, ni kaineti ma te maiu. E kona n reke man anne te maroaa n uringaaba ae tao e a rangi n riao riki nakoni maroaaia are a namakinna imwaini mareia. E kakukurei bwa nga ma nga mwaitiia Kristian aika akea buuia aika onimakina ana reirei te Atua ni kaineti ma aei, ao a kakaonimaki n taua. (Wareka Taian Areru 32:8.) E ngae ngke a kantaningaia bwa a na mare n te taina, ma a teimatoa na aki iein ni karokoa reken raoia i buakoia taan taromauria Iehova ae te Atua.

11. Tera ae kona ni buokiko ni kawanawanako n rinean raom ni mare? (Nora te bwaoki ae “Tera ae i Tataraia Iroun Raou?”)

¹¹ Ni koauana, a aki kona ni kantaningaaki ana toro nako Iehova bwa a na riki bwa raao ni mare aika tau. Ngkana ko iangoa te mare, kakaaea te aomata ae nakoraoi aroarom ma ngaia, a boraoi tiami n te onimaki ao e korakora tangiran te Atua irouna. E a tia te toro ae kakaonimaki ni boreetii reirei aika bati ni kaineti ma aei, ao ko wanawana ngkana ko tataro ma n iangoi reirei man te Baibara aikai, ao ni kariaia bwa a na kairiko ni karaoan te motinnano ae kakawaki aei.a​—Wareka Taian Areru 119:105.

12. Tera te katei ae kakaraoaki n aaba aika bati ni kaineti ma te mare, ao tera te katoto n te Baibara ae anga te kairiri teutana?

¹² N aaba aika bati, ao bon te katei bwa a na matana buun natiia kaaro. E taabangaki n aeka ni katei aikai kakoauaan ae e bati riki wanawanaia kaaro ao mwaataia, ae kainnanoaki ibukini karaoan te matamata ae kakawaki aei. E bati te tai ae nakoraoi iai te matamata n te mare, n aron are e riki n taai ake a karakinaki n te Baibara. E reke reireiaia kaaro ake tao a kakaaea buun natiia ni boong aikai, n ana katoto Aberaam ni kanakoan ana toro bwa e na kakaaea buun Itaaka. E aki tabe Aberaam ma te mwane ke te kaubwai, ma e kekeiaki mwaaka ni kakaaea buun Itaaka i buakoia aomata aika taromauria Iehova.b​—Karikani Bwaai 24:3, 67.

KO NA KANGA NI KATAURAOIKO NAKON TE MARE AE NAKORAOI?

13-15. (a) E na kanga ni buokaki te rorobuaka n ataei ae iangoa te mare n te boto n reirei ae mena n Taeka N Rabakau 24:27? (b) Tera ae e kona ni karaoia te ateiaine ibukini katauraoana nakon te mare?

¹³ Ngkana ko a bon iangoa raoi te mare, ko wanawana ngkana ko titirakiniko ni kangai, ‘I a bon tauraoi raoi?’ E na aki tii boto am kaeka i aon nanom n tangira, ni kani wene n taanga, ni kan reke raom, ke ni kaineti ma kaikawaaia naati. Ma iai tiia aika a riai n iangoi n tatabemania nako, naake a kona n riki bwa buumwaane ao buuaine.

¹⁴ E riai te rorobuaka n ataei ae iangoa karekeani buuna, n iangoa raoi te boto n reirei aei: “Katauraoa moa am makuri i tinaniku, ao kataea nangina n te tawana; Ao rimwi ko na katea am utu.” (Taeka N Rabakau 24:27, BG) Tera ae teretere ikai? Ni boong akekei, ao ngkana e kani “katea [ana] utu” te rorobuaka, ke e kani mare ma ni katei utu, ao e riai ni bon titirakinna ni kangai, ‘I a tauraoi ngkai n tabeakina buu ao ataei ake a na riki, ao ni boutokaiia?’ E riai ni mwakuri moa n tabeakina ana tawaana ke ana kainnamwarake. E kaineti naba te boto n reirei aei ma boong aikai. E riai n tauraoi te rorobuaka ae kani mare ni butimwaea mwiokoana. E riai ni mwakuri n uaa tokini korakorana. E kaotaki n Ana Taeka te Atua bwa te mwaane ae aki tabeakina kainnanon ana utu n te itera n rabwata, n aia namakin, ao n aia onimaki, e buakaka riki nakon te aomata ae aki onimaki!​—Wareka 1 Timoteo 5:8.

¹⁵ N aron anne, te aine ae motikia bwa e na mare, e kaotia bwa e butimwaei mwioko aika bati aika rawawata. A kamoamoaaki n te Baibara taekani konabwai ma aroaro tabeua ake tao e kainnanoi te buu te aine, ngkana e buoka buuna n tabeakina aia utu. (Taeka N Rabakau 31:10-31) A bon rangi ni bangaomata mwaane ao aine ake a ienikuri ni mare, na aki tauraoi ni butimwaei mwioko ake a na kaoti, bwa a kabwaka n iangoia bwa tera ae a kona ni karekea nakon raoia are e nang reke. Ma ae kakawaki riki, a riai n tauraoi aomata ake a iangoa te mare, ni kamanenai ana boto n reirei te Atua n aia mare.

16, 17. Baikara booto n reirei n te Baibara ake a riai ni kananoi aia iango iai, naake a na katauraoi nakon te mare?

¹⁶ E irekereke te katauraoi nakon te mare, ma kananoan te iango i aoni mwioko ake e anga te Atua nakon te buu te mwaane ao te buu te aine. E riai te mwaane n ataa ae nanonaki n te riki bwa atun te utu ni Kristian. Te mwioko aei bon tiaki kariaiakana bwa e na riki bwa te tia kairimatoa ae iowawa. Ma e riai ni katotonga aroaron Iesu ni karaoa mwiokona ni kairiri. (I-Ebeto 5:23) N aron anne, e riai naba te aine ae te Kristian n ataa kakawakini mwiokoan te buu te aine. E na kukurei n aantaeka nakon “ana tua buuna”? (I-Rom 7:2) E a kamani mena neiei i aan ana tua Iehova ao Kristo. (I-Karatia 6:2) E tei mwaakan te buu te mwaane ni kairiri n te utu, ibukin te tua riki teuana. E kona neiei ni boutokaa te mwaaka ni kairiri mairoun te mwaane ae aki kororaoi ao n aantaeka iai? Ngkana e aki kukurei n te kantaninga aei neiei, ao e wanawana ngkana e aki mare.

¹⁷ Irarikina, a riai n tauraoi raao n tatabemania n tabeakini kainnanoia raoia. (Wareka I-Biribi 2:4.) E korea ae kangai Bauro: “Ke e tangira oini buuna temanna ma temanna n arona n tangiria i bon irouna, ao ai arona naba bwa e riai te buu te aine ni korakora karineani buuna irouna.” E noria Bauro i aani kairana iroun te Atua, bwa te mwaane e rangi ni kainnanoa ae e na namakina karineana ae bati irouni buuna. Ao te aine e rangi ni kainnanoa ae e na namakina tangirakina irouni buuna.​—I-Ebeto 5:21-33.

18. E aera ngkai a riai aomata aika iraorao ni bwaina te taotaonakinnano n aia tai ni karekenano?

¹⁸ Mangaia ae te iraorao ni karekenano, bon tiaki tii te tai ibukin te kakukurei. Bon ana tai te mwaane ao te aine n reireinia aroia ae riai i marenaia, ao n noria bwa a riai ni mare ke a aki. Bon aia tai naba ni bwaina te taotaonakinnano! E kona n rangi ni korakora te katikitiki nakoni kani kaotan te tangira n aaro aika tii katauaki ibukia taanga ni mare, bwa bon anne aroaroia aomata. Ma naake a tangiriia ni koaua i marenaia, a na rawa nakoni mwakuri nako ake a kona n urui aia iraorao ma te Atua raoia ake a tangiriia. (1 I-Tetaronike 4:6) Mangaia ae ngkana ko iraorao ni karekenano, bwaina te taotaonakinnano. Ko kona ni kabwaia man te aroaro aei i nanoni maium, e ngae ngkana ko iein ke ko aki.

KO NA KANGA NI KATEIMATOA AM MARE?

19, 20. E kanga ni kaokoro ana iango te Kristian ibukin te mare ma aia iango aomata aika bati n taai aikai? Taekina te kaikonaki ni kaineti ma aei.

¹⁹ Ngkana a na kateimatoa aia mare taanga, a riai ni bwaina te iango ae riai ni kaineti ma kakororaoan aia motinnano. Te mare boni motin te karaki ae kakukurei ae a rangi ni mateakinna aomata n taiani karaki ma birim. Ma ni kaineti ma te maiu ni koaua, bon tiaki motin te karaki te mare ma boni moana, ae moanakin te bae e a tia ni baireia Iehova bwa e na teimatoa. (Karikani Bwaai 2:24) E kananokawaki bwa tiaki anne te iango ae taabangaki ngkai. Ni katei tabeua, a taekina te mare aomata bwa “kabaean uaai te roobu ni katimoiaki.” Tao a aki bati n ota ae e boraoi raoi te kaikonaki aei ma te iango ae taabangaki ibukin te mare. N te aro raa? A iangoia bwa ngkana e na raoiroi te kabaebae ae katimoiaki, e riai ni matoatoa n aron are e kainnanoaki iai, ma e riai naba ni kona ni kabaeaki ao ni kai kabwaraaki.

²⁰ A bati n taai aikai aika iangoa te mare bwa e aki teimaan. A ienikuria te mare ibukina bwa a taku bwa e na katoki kainnanoia, ma a kariaa bwa a kona n raure n te tai naba are e a taraa ni bati iai te kangaanga. Ma uringnga are te kaikonaki ae kabongana te Baibara ibukin te reitaki n aron te mare, bon te karai. A karaoaki taiani karai ke roobu aika kabonganaaki ibukini kaibuke n ieie bwa a na teimatoa, ao a aki kona ni matabwara ke ni bwaranako, e ngae ngkana ai tain te angibuaka ae moan te korakora. N aron anne, e baireaki naba te mare bwa e na teimatoa. Uringnga are e kangai Iesu: “Ane e botiia te Atua ao ke a tai karaureia aomata.” (Mataio 19:6) Ngkana ko mare, ko riai n iangoa naba anne ibukin te mare. E na riki kani kakororaoan am berita anne bwa te uota ae rawawata n te mare? Tiaki ngaia anne.

21. Tera te aroaro ae a riai ni kateimatoa taanga i marenaia, ao tera ae kona ni buokiia ni karaoa anne?

²¹ A riai taanga ni kateimatoa taraakin raoiroia i marenaia. Ngkana e kekeiaki temanna ni kaatuua iangoan raoiroin aroaron are temanna, e kona n riki te mare bwa nibwan te kakukurei ao te raunnano. Te koaua bwa e kona n taekinaki bwa e wanawana te aomata ngkana e kaatuui riki taraakin aroaro aika raraoi aika kaotiotaki iroun raona ae aki kororaoi? E wanawana Iehova ni bwaai ni kabane ake e karaoi, ao e kakawaki iroura iangoan ae e teimatoa n tatarai raoiroira. E titiraki ni kangai te tia areru: “Iehova, ngkana tao Ko mutiakini buure, ao ai antai ae [nang] tei, te Uea?” (Taian Areru 130:3, BG) A riai naba buumwaane ao buuaine n uaia n tatarai raoiroia buuia ao n ikabwarabure.​—Wareka I-Korote 3:13.

22, 23. A kanga Aberaam ma Tara ni katea te katoto ae raoiroi ibukia taanga ni mare ni boong aikai?

²² E kona ni karekea riki te kakukurei ao te raunnano, te mare ae teimatoa i nanon ririki aika bati. E kaotaki nakoira n te Baibara taekan aia tekateka Aberaam ma Tara ngke a a kara. Akea te tai ae a aki rotaki iai n taiani kangaanga ni maiuia. Iangoia bwa tera aron Tara ae te aine ae tao 60 tabun ana ririki, ngke e kitana mwengana ae kamwengaraoi n te kaawa ae kaubwai ae Ura, ao ni kariaia te mamaeka n umwanrianna ni karokoa tokini maiuna. Ma e bon aantaeka naba nakoni mwiokoani buuna ni kairiri. Ngkai te rao ni koaua ngaia ao te tia buoka Aberaam, e karinerine ni buoka kanakoraoan ana babaire nako teuaei. E aki kabwarabae n aantaeka neiei, bwa e taetaekina naba buuna “i nanona” bwa ana uea. (Karikani Bwaai 18:12; 1 Betero 3:6) E nako mai nanona karinean Aberaam.

²³ Tiaki nanona bwa e boraoi n taai nako aia iango Aberaam ma Tara. N te taina, ao e kaota ana iango neiei ae “e bati n rawawata” iai Aberaam. Ma n ana kairiri Iehova, e nanorinano Aberaam n ongo ni bwanaani buuna, ike e a riki bwa te kakabwaia nakon te utu. (Karikani Bwaai 21:9-13, BG) A kona buumwaane ao buuaine ni boong aikai n ikotaki naba ma te koraki ake a a tia ni mare i nanon tatabebwi te ririki, ni karekei reireiaia ae bati irouia te taanga ae a mamaaka te Atua aei.

24. Aeka ni mare raa aika karekea kamoamoaan Iehova ae te Atua, ao bukin tera?

²⁴ Iai n te ekaretia ni Kristian nga ma nga taian tekateka ni mare aika kakukurei, ae e korakora iai ana karinerine te buu te aine nakoni buuna, ao te buu te mwaane e tangira buuna ma ni karinea, ao a uaia ni mwakuria karaoani moa nanon Iehova imwaini bwaai nako. Ngkana ko motikia bwa ko na mare, bwaina te wanawana ngkana ko rinea raom, katauraoiko raoi nakon te mare, kakorakorako bwa e aonga n rau tekatekam ma buum n te reitaki ni mare ae korakora iai te tangira ao e neboaki iai te Atua ae Iehova. N te aro anne, e na buokiko am mare ni kateimatoa tangiram iroun te Atua.