Tibwangara Ae Moan Te Kakawaki—Tera Nanona Nakoim?
“Nako mai, ngkami akana kam kakabaiaki iroun Tamau, kam na anaa ueami are katauraoaki i bukimi mai moani karikan aonaba.”—MATAIO 25:34.
1. Baikara bwaai tabeua ake a anganaki aomata bwa tibwangaia mairouia aia bakatibu?
BON iai tibwangaia aomata n tatabemania nako ake a karekea mairouia aia bakatibu. Tao tabeman a karekea tibwangaia are te maiu ni kaubwai. Tabeman riki, tibwangaia bon te maiu ni kainnano. Ibukin bwaai ake a riki nakoia ke a ongoraei, rooro tabeua a karikirakea te kairiribai nakoia kaain te baronga teuana, ao e a manga reitaki nako irouia rooro ake imwiia. Ma iai te bwai teuana ae e a tia n reke iroura. Ti a bane ni karekea tibwangara ae te bure mairoun te moan aomata are Atam. Tibwangara are te bure, e a kairira n tatabemanira nako, nakon te mate.—Te Minita 9:2, 10; I-Rom 5:12.
2, 3. Tera tibwangaia natin Atam ao Nei Ewa are e katauraoia Iehova n te moan tai, ao bukin tera bwa e aki reke irouia?
2 N te moan tai, Iehova ae te Tama ae tatangira, e katauraoa tibwangaia aomata ae rangi ni kaokoro ma anne—ae te maiu ae kororaoi are akea tokina, n te Baretaiti. Ara moan aomata aika Atam ma Nei Ewa, a kororaoi n akea aia bure, ngke a moan karikaki. Iehova ae te Atua e anga te buraneti ae te Aonnaba bwa te bwaintangira nakon te botannaomata. (Taian Areru 115:16) E katauraoa te oo-n-aroka are Eten bwa bannan are e kona ni karaoaki nakon te aonnaba ni kabuta, ao e angania ara moan aomata te mwiokoaki ae moanibaan te raoiroi, are a kona ni keiakina karaoana. A na kariki natiia, ni kawakina te aonnaba ma aroka ao maan aika kakaokoro nako ake i aona, ao a na kabuta nako tian te Baretaiti nakon tabon te aonnaba. (Karikani Bwaai 1:28; 2:8, 9, 15) A na ibuobuoki iai natiia. Ai raoiroira te tibwanga aei are a kona n angania natiia!
3 Ma ngkana Atam ma Nei Ewa ao natiia a na kukurei n tibwangaia aei, ao e riai n iai irouia aia iraorao ae raoiroi ma te Atua. A bae n angan Iehova aia tangira ao aia ongeaba, ma Atam ao Nei Ewa a aki nano n te bwai are e anganiia te Atua, ao a riaon ana tua. A kabua mwengaia ae te Baretaiti ao bwaai aika moanibaan te raraoi ake e kamena imwaiia, te Atua. Mangaia are a aki kona ni manga angania natiia bwaai aikai.—Karikani Bwaai 2:16, 17; 3:1-24.
4. Ti na kanga ni kona ni karekei tibwangara ake e kabuai Atam?
4 E nanoanga Iehova, ao e karaoi babaire tabeua bwa a aonga, natiia Atam ma Nei Ewa, ni kona n anganaki tibwangaia ake a bua iroun Atam. N te aro ra? N ana tai te Atua are e a kamani baireia, Natina ae Iesu Kristo e anga maiuna ae kororaoi ibukia natin Atam. N te aro aei, Kristo e kabooia ni kabaneia. Ma a aki karekei bwaai ake a katauraoaki ibukiia, n akea te bwai are a na karaoia. A kainnanoa akoakiia iroun te Atua, are te bwai are a kona ni karekea irouia tii ngkana a onimakina ana karea Iesu ae kabwarai buure, ao ngkana a kaotiota aia onimaki anne n aia ongeaba. (Ioane 3:16, 36; 1 Timoteo 2:5, 6; Ebera 2:9; 5:9) E noraki am kaitau ibukin te babaire aei n anuani maium?
Te Tibwa ae Katauraoaki Rinanon Aberaam
5. E a kanga Aberaam ni kaota tangiran ana iraorao ma Iehova?
5 Ngke e tabe ni waakin babaire aika a na kariki kakoroan bukin ana kaantaninga ibukin te aonnaba, Iehova e tabeakina Aberaam n te aro ae kaokoro. E tuatua bwa e na kitana oin abana te aomata ae kakaonimaki aei, ma ni mwaing nakon te aba are e na kaotia te Atua nakoina. E kukurei n ongeaba iai Aberaam. Ngke e a roko Aberaam iai, e taku Iehova bwa bon tii kanoan Aberaam ake a na ababa iai, ao tiaki Aberaam. (Karikani Bwaai 12:1, 2, 7) Tera aroaron Aberaam iai? E kukurei ni beku iroun Iehova n taabo ao n aaro nako ake e tuatua te Atua nakoina, bwa a aonga n ababa iai natina. Aberaam e beku iroun Iehova n te aba ae tiaki abana, inanon 100 te ririki ni karokoa matena. (Karikani Bwaai 12:4; 25:8-10) Ko na karaoa naba anne ngke arona bwa ngkoe Aberaam? E taku Iehova bwa Aberaam bon ‘raona.’—Itaia 41:6.
6. (a) Tera are e kaotiotia Aberaam ngke e kukurei ni kareana natina? (b) Tera te tibwa ae kakawaki are e kona n angania natina Aberaam ngkoa?
6 E a kakaantaninga reken natina te mwaane are Itaaka Aberaam inanon ririki aika mwaiti, ao e rangi n tangiria. Ngke te tei aei e a riki n rorobuaka, Iehova e tuanga Aberaam bwa e na kaira natina ma ni kareanna. E aki ataia Aberaam bwa e nang kaota bannan te bwai are e na karaoia te Atua ngke e a anga Natina bwa te kaboomwi; ma e ngae n anne e ongeaba iai ao e nang kareana Itaaka ngke e a manga tukaki iroun ana anera Iehova. (Karikani Bwaai 22:9-14) E a tia Iehova n taekinna bwa a na kakoroaki bukin ana berita nakon Aberaam rinanon Itaaka. Mangaia are Aberaam e onimakinna raoi bwa ngkana e riai, ao te Atua e kona ni manga kauta Itaaka man te mate, e ngae ngke e tuai ni karaoaki te aeka ni bwai anne mai imwaina. (Karikani Bwaai 17:15-18; Ebera 11:17-19) Ibukina bwa e rawa Aberaam n taua natina mairoun Iehova, ao e taku Iehova: “A na bane botanaomatan aonaba ni kabaia iroun am kariki.” (Karikani Bwaai 22:15-18) E kaotaki n aei bwa te Kariki are e taekinaki ni Karikani Bwaai 3:15, ae te tia kamaiu are te Mesia, e na katebenakoaki mai buakon kanoan Aberaam. Ai kakawakira te tibwa aei are e kona n angania natina!
7. A kanga Aberaam, Itaaka ao Iakoba ni kaotia bwa a iangoia bwa tibwangaia bon te bwai ae kakawaki irouia?
7 E aki ota raoi Aberaam n nanon are e tabe ni waakinna Iehova n te tai anne; a aki naba ota iai natina are Itaaka ke tibuna are Iakoba, ake a riki bwa “taan ababa ma ngaia n te taeka n akoi ae ti teuana.” Ma a bane n onimakina Iehova. A aki reitiia ma te kaawa teuana ke te tautaeka n uea teuana n te aba anne, ibukina bwa a ukoukora te bwai ae raoiroi riki—“te kawa are iai aana aika nene, are te tia karika moana ao te tia kateia te Atua.” (Ebera 11:8-10, 13-16) Ma e ngae n anne, a aki bane natin Aberaam n iangoa te tibwa are a kona ni karekea rinanon Aberaam bwa te bwai ae kakawaki irouia.
Tabeman Ake A Ribaa Tibwangaia
8. E a kanga Etau ni kaotia bwa e aki iangoa tibwangana bwa e kakawaki irouna?
8 Etau, are ana karimoa Itaaka, e aki iangoa tibwangana ni karimoa bwa te bwai ae kakawaki. E aki iangoi bwaai aika a reitaki ma ana babaire te Atua bwa bwaai aika a kakawaki irouna. Mangaia are n te bongina ngke e bora ni baki Etau, e kabooa nako tibwangana ni karimoa nakon tarina are Iakoba. Iraua boona? Te marike ae tii teuana ae te tuubu n rentire ao te berena! (Karikani Bwaai 25:29-34; Ebera 12:14-17) Te botannaomata are e na kakoroaki bukin ana berita te Atua nakon Aberaam rinanona, e na riki mairoun Iakoba, are e bitaki arana iroun te Atua nakon Iteraera. Baikara kakabwaia ake a uki nakoia iai?
9. Ibukin tibwangaiia n taamnei, natin Iakoba, are arana teuana Iteraera, a kamaiuaki man tera?
9 N tain te rongo teuana, Iakoba ma ana utu a mwaing nako Aikubita. A kakariki iai ao a rikirake ni mwaiti, ma a kaaunganaki naba iai. Ma Iehova e aki mwanuokina ana berita ma Aberaam. N ana tai te Atua are e a tia ni baireia, e kamaiuia natin Iteraera man tautoronakiia, ao e kaongoiia bwa e na kairiia nakon “te aba ae e ranga iai te rannimamma ma aia karewe maniberu,” are te aba are e a kamani beritana nakon Aberaam.—Te Otinako 3:7, 8; Karikani Bwaai 15:18-21.
10. Baikara riki bwaai aika kamimi ake a riki n te Maunga are Tinai ni kaineti ma tibwangaia natin Iteraera?
10 Ngke natin Iteraera a mwananga nakon te Aba ni Berita, ao Iehova e bootiia irarikin te Maunga are Tinai. E kangai nakoia ngke a mena iai: “Ao ngkana tao kam boni kan ongo bwanau, ma ni kawakina au berita, ao kam na riki iai ba bon au aomata mai buakoia botanaomata ni kabaneia: ba bon au bwai aonaba ni bane: ao kam na riki ba au koraki n ibonga, ma te botanaomata ae tabu.” (Te Otinako 19:5, 6) Ngke a bane aomata ni kariaia anne, Iehova e anganiia ana Tua—ae te bwai are e tuai ma ni karaoia nakon te botannaomata teuana.—Taian Areru 147:19, 20.
11. Baikara bwaai tabeua aika kakawaki aika kanoan tibwangaia n taamnei natin Iteraera?
11 Ai raoiroira bwaai n taamnei ake a katauraoaki bwa tibwangan te botannaomata ae boou anne! A taromauria te Atua ae tii ngaia ae koaua. A boni kamaiuaki irouna mai Aikubita, ao a nori bwaai aika kakamaaku ake a riki ngke a anganaki te Tua irarikin te Maunga are Tinai. E katamaroaki riki tibwangaia ngke a anganaki “ana taeka te Atua” rinanoia burabeti. (I-Rom 3:1, 2) A rineaki iroun Iehova bwa taani kakoaua ibukina. (Itaia 43:10-12) Te Kariki are te Mesia e na kaoti ibuakon aia botannaomata. Te Tua e na kairiia aomata nakoina, e na koteia, ao e riai ni buokiia bwa a na ataa aron kainnanoakina irouia. (I-Karatia 3:19, 24) Ao irarikin anne, a na anganaki aia tai ni beku irarikin te Mesia are te Kariki anne, ngkana a riki bwa te koraki n ibonga ao te botannaomata ae tabu.—I-Rom 9:4, 5.
12. E ngae ngke a rin nakon te Aba ni Berita, ma tera ae aki reke irouia I-Iteraera? Ao bukin tera?
12 E kakaonimaki nakon ana berita Iehova, ao e kairiia tibun Iteraera nakon te Aba ni Berita. Ma n aron are e kabwarabwaraki iroun te abotoro Bauro imwina riki, te aba anne e aki riki bwa ‘te tabo ni motirawa’ ibukina bwa e mamaara aia onimaki. Te botannaomata ae bwanin e aki rin nakon “ana motirawa” te Atua, ibukina bwa a aki ataia ma ni karaoa anuaia ae boraoi ma ana kaantaninga te Atua ni kaineti ma oin ana bongi ni motirawa, ae e moanaki imwin karikaia Atam ma Nei Ewa.—Ebera 4:3-10.
13. Tera are a kabua te botannaomata ae Iteraera ae bwanin, ibukina bwa a aki iangoa tibwangaia n taamnei bwa bon te bwai ae kakawaki irouia?
13 Aongkoa tibun Iteraera a na kona ni kakoroa mwaitiia aomata ni kabane ake a na buokanibwai ma te Mesia n ana Tautaeka n Uea i karawa, ma n riki bwa kaain te koraki n ibonga ao te botannaomata ae tabu. Ma a aki ataa kakawakin te bwai are e katauraoaki ibukiia. Bon tii tabeman mai buakoia I-Iteraera n rabwata ake a butimwaea te Mesia n rokona. Ibukin anne, e uarereke mwaitiia ake a riki bwa kaain te koraki n ibonga. E anaaki te Tautaeka n Uea mairouia Iteraera n rabwata, ao e ‘anganaki nakon te botannaomata ae e kariki uaana.’ (Mataio 21:43) Tera te botannaomata anne?
Baika Katauraoaki i Karawa
14, 15. (a) Imwin maten Iesu, a kanga botannaomata ni moanna ni karekei kakabwaiaia rinanon ana “kariki” Aberaam? (b) Tera tibwangaia ae e na reke irouia kaain “ana Iteraera te Atua”?
14 Te botannaomata are e anganaki te Tautaeka n Uea bon “ana Iteraera te Atua,” ae te Iteraera n taamnei ae kaainaki irouia taani kakairi iroun Iesu Kristo ake a natinaki iroun te taamnei, ake 144,000 mwaitiia. (I-Karatia 6:16; Te Kaotioti 5:9, 10; 14:1-3) Tabeman mai buakoia 144,000 aikai bon I-Iutaia n te rabwata naba, ma angiia, bon Tientaire. N te aro anne, e moanna ni kakoroaki bukin ana berita Iehova nakon Aberaam, are a na bane ni kakabwaiaki iai botannaomata nako rinanon ana “kariki” Aberaam. (Mwakuri 3:25, 26; I-Karatia 3:8, 9) Ni moan kakoroan bukin anne, aomata aika tiaki kaain Iteraera a kabiraki n te taamnei ae raoiroi ao a natinaki iroun Iehova ae te Atua bwa natina n taamnei, ao a riki bwa tarin Iesu Kristo. Mangaia are a riki naba ngaiia bwa te kauoua ni mwakoro ibuakon te “kariki” ni berita.—I-Karatia 3:28, 29.
15 Imwain matena, Iesu e katereterea te berita ae boou, are e na kakoauaki n raraana, nakoia I-Iutaia ake a kona naba n riki bwa kaain te botannaomata ae boou. Ibukina bwa a onimakina te karea anne, akana a kairaki bwa a na kaaina te berita anne a na ‘kakororaoaki n aki toki.’ (Ebera 10:14-18, BK) A kona ni “karikaki n raoiroi,” ao a kona ni kabwaraki aia bure. (1 I-Korinto 6:11, BK) Mangaia are n te aro anne, a riki n ai aron Atam ngke e tuai ni bure. Ma te koraki aikai a na aki maiu n te baretaiti i aon te aonnaba. E taku Iesu bwa e na nako ni katauraoa nneia i karawa. (Ioane 14:2, 3) A kakeaa aia kaantaninga ibukin te maiu i aon te aonnaba bwa a aonga ni ‘bwaibwai n te tibanga ae e katauraoaki i mwaiia i karawa.’ (1 Betero 1:4, BK) Tera are a karaoia iai? E kabwarabwara ni kangai Iesu: “I motika ueami nako imi.”—Ruka 22:29.
16. Tera te beku ae moanibaan te raoiroi ae mena imwaiia Kristian aika kabiraki?
16 A na mwakuri i karawa te koraki akana a na uea ma Kristo ni buoka aron kamaunan naba mwiin te karitei nakon ana tautaeka Iehova ni kabane. (Te Kaotioti 2:26, 27) Kioina ngkai ngaiia boni kauouan mwakoron ana kariki n taamnei Aberaam, a na ibuobuoki ni karekea te kakabwaia ae te maiu ae kororaoi nakoia botannaomata nako. (I-Rom 8:17-21) Ai kakawakira tibwangaia are a anganaki aei!—Ebeto 1:16-18.
17. Baikara kanoan tibwangaia Kristian aika kabiraki, ake a na reke irouia ngke a mena moa i aon te aonnaba?
17 Ma tibwangaia taani kakairi iroun Iesu ake a kabiraki, bon tiaki bwaai aika a na tii reke irouia nakon taai aika a na roko. N te aro ae kaokoro, are tii ngaia are e kona ni karaoia, Iesu e buokiia bwa a na kinaa Iehova ae te Atua ae tii ngaia ae koaua. (Mataio 11:27; Ioane 17:3, 26) N ana taeka ao n ana katoto, e reireiniia ae nanonaki n ‘onimakinan Iehova,’ ao nanon naba te ongeaba iroun Iehova. (Ebera 2:13; 5:7-9) Iesu e mwiokoia n ataakin te koaua ibukin ana kaantaninga te Atua, ao e karaui nanoia ni kaongoia bwa e na roko te taamnei ae raoiroi ni katoamaua otaia iai. (Ioane 14:24-26) E karina inanoia ao n aia iango, ataakin kakawakin ana Tautaeka n Uea te Atua. (Mataio 6:10, 33) Iesu e mwiokoia naba n te mwakuri ni kakoaua te rongorongo ma ni kairaia aomata bwa a na riki bwa taan rimwin Kristo i Ierutarem, Iutaia, Tamaria, ao n tabon te aonnaba nako tabona.—Mataio 24:14; 28:19, 20; Mwakuri 1:8.
Tibwangaia Kaain te Koraki ae Uanao, ae Kakawaki
18. E a kanga ni kakoroaki bukin ana berita Iehova ae a na karekea kakabwaiaiia botannaomata ni kabane rinanon ana “kariki” Aberaam, ni boong aikai?
18 N taraana, e a tia ni koro mwaitiia kaain te Iteraera n taamnei ae te “nanai ae uarereke,” ake taan ababa n te Tautaeka n Uea. (Ruka 12:32) Inanon ririki aika mwaiti ngkai, Iehova e tabeakina ikotakiia kaain te koraki ae uanao mai buakoia botannaomata nako. Mangaia are ana berita Iehova nakon Aberaam are a na kakabwaiaki botannaomata nako rinanon ana “kariki,” e a tabe ni kakoroaki ngkai n te aro ae korakora. A kimwareirei te koraki ake a kakabwaiaki aikai ni beku iroun Iehova ma ni kakoaua bwa kamaiuakiia e a boto i aon onimakinan Iesu Kristo, ae ana Tiibutetei te Atua. (Te Kaotioti 7:9, 10) Ko a tia ngkoe ni butimwaea ana kakao ae akoi Iehova bwa ko na kaaina te koraki ae kukurei aei?
19. Tera tibwangaia ae kaantaningaki rekena irouia botannaomata ake a tabe ngkai ni kakabwaiaki?
19 Tera tibwangaia ae kakawaki are e katauraoia Iehova imwaia aomata aika tiaki kaain te nanai ae uarereke? Bon tiaki te ababa i karawa. Ma bon te bwai are e kona Atam n angania natina—ae te kona ni maiu ni kororaoi n akea tokina n te baretaiti are e na buta te aonnaba iai. Bon te aonnaba ike “e na akea riki te mate. Ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang, ma te maraki.” (Te Kaotioti 21:4) E taekina ae kangai bon nakoim ana Taeka te Atua ae kairaki koreana: “Onimakina Iehova, ao karaoa ae raoiroi; Maeka i aon te aba, ao amamarake i nanon te kakaonimaki. Ao ko na kakukureiko iroun Iehova; Ao E na anganiko baikana e tangiri nanom. Ba ai ti teutana riki, ao akea naba te aomata ae buakaka . . . Ma a na abana te aba akana nimamanei; ao a na kukurei ni kabatian te raoi. A na abana te aba akana raoiroi, ao a na mamaeka iai n aki toki.”—Taian Areru 37:3, 4, 10, 11, 29.
20. N te aro raa ae “tiibu tabemwaang” a na karekea tibwangaia n taamnei aika mwaiti ake a karekeaki naba irouia Kristian aika kabiraki?
20 Ana “tiibu tabemang” Iesu a kona n ababa n aonon te Tautaeka n Uea, are i aon te aonnaba. (Ioane 10:16a) A mwaiti bwaai n taamnei ake a katauraoaki imwaiia taani kabiraki aika a na manga tibwatibwaki naba nakoia tiibu tabemwaang, e ngae ngke a na aki mena i karawa. Rinanon te rabwata ae kaainaki irouia taani kabiraki ae “te toro ae kakaonimaki ae wanawana,” e kaukaki nakoia tiibu tabemwaang ataakin berita aika kakawaki ake a mena n ana Taeka te Atua. (Mataio 24:45-47; 25:34) Taani kabiraki ao tiibu tabemwaang a uaia n ataia ma n taromauria te Atua ae Iehova, ae tii ngaia ae e koaua. (Ioane 17:20, 21) A uaia ni karabwarabwa nakon te Atua ibukin manenan ana karea Iesu ni kabwarai buure. A uaia ni beku inanon te nanai ae tii te nanaina, i aan te tia Kawakin Tiibu ae tii temanna ae Iesu Kristo. (Ioane 10:16b) A kaaina te botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba ae tii teuana. A uaia ni kakabwaiaki n riki bwa taani kakoaua ibukin Iehova ao ana Tautaeka n Uea. Eng, bwaai aikai ni kabane bon kanoan tibwangam n taamnei, ngkana ko a tia ni katabuaki ma ni babetitoaki ao ko toro iroun Iehova.
21, 22. Ti na kanga ngaira n tatabemanira nako ni kaotia bwa ti iangoi tibwangara n taamnei bwa bwaai aika rangi ni kakawaki iroura?
21 Tera aron kakawakin tibwangam n taamnei aikai iroum? E rangi ni kakawaki iroum, n te aro ae ko karika kakaraoan nanon te Atua bwa te bwai ae kakawaki riki i aoni maium? Ibukin kaotiotan aei, ko a tabe ngkai n ira nanon te reirei man ana Taeka ao ana botaki ibukin te kakaonimaki ni kaei botaki ni kabane ake a karaoaki n te ekaretia ni Kristian? (Ebera 10:24, 25) E rangi ni kakawaki tibwangam n taamnei iroum, n te aro ae ko na teimatoa ni beku iroun te Atua e ngae ngkai e kangaanga karaoan anne? Ko iangoia bwa te bwai ae rangi ni kakawaki iroum n te aro ae ko a kakorakoraki iai bwa ko na rarawa nakon kariri ni kabane aika a na kairiko bwa ko na kakeaa bongana?
22 Ti bia bane ni kakawakin tibwangara n taamnei ake e a tia n anganira te Atua. Ti bia kakorakoraira ni buokanibwai ni kakabwaia n taamnei ake e anganira Iehova n te tai aei, ngkai ti katuua ara iango i aon te Baretaiti ae mena imwaira. Ngkana ti kabotoa maiura i aon ara iraorao ma Iehova, ti kakoaua iai bwa tibwangara ake ti anganaki iroun te Atua, boni bwaai aika moan te kakawaki iroura. Ti bia mena ibuakoia aomata ake a kangai: “N na neboiko, Atuau, ae te Uea; . . . N na karaoiroiko n te bong ae koraki; Ao N na kamoamoa aram n aki totoki.”—Taian Areru 145:1.
Tera Am Kabwarabwaraa?
• Ngke arona bwa e kakaonimaki Atam iroun te Atua, tera tibwangara mairouna?
• Tera aroia kanoan Aberaam n tabeakin tibwangaia ae katauraoaki imwaiia?
• Baikara kanoan tibwangaia taan rimwin Kristo aika kabiraki?
• Tera tibwangaia te koraki ae uanao, ao a na kanga ni kona ni kaotia bwa a iangoia bwa e bon kakawaki irouia?
[Taamnei n iteraniba 22]
Ko bon ataa kakawakin tibwangam n taamnei?