Baikara Bwaai Ake E Na Karaoi Ana Tautaeka N Uea Te Atua

“E na roko ueam. E na tauaki am taeka i aonaba, n ai aron tauana i karawa.”​—MATAIO 6:10.

1. Tera ae e na nanonaki n rokon ana Tautaeka n Uea te Atua?

NGKE e reireinia taan rimwina Iesu bwa a na tataroa rokon ana Tautaeka n Uea te Atua, e ataia bwa n rokon te tautaeka anne, e na katoki tautaeka ake mairouia aomata ake ake a irekerekeia ma ana kairiri te Atua, akea waaki inanon ririki aika ngaa ma ngaa mwaitiia. Inanon te tai anne, e aki taabangaki kakaraoan nanon te Atua i aon te aonnaba. (Taian Areru 147:19, 20) Ma imwin katean te Tautaeka n Uea i karawa, e na bon taabangaki karaoan nanon te Atua. E a moanna n rangi ni kaan ngkai te bitaki man te tautaeka are irouia aomata, nakon waakinan ana Tautaeka n Uea te Atua mai karawa.

2. Tera ae e na kanikinaea oneanimwin aia tautaeka aomata iroun te Tautaeka n Uea?

² Kanikinaean te bitaki aei bon te tai are e aranaki iroun Iesu bwa ‘te rawawata are korakora, ae e tuai n noraki aekana mai mwini karikan aonaba ni karokoa ngkai, ao e na aki manga noraki naba aekana rimwi.’ (Mataio 24:21, BK) E aki kaotia te Baibara bwa e na maanra te tai anne, ma kabuanibwai ake a na riki iai a na kakamaaku riki nakon bwaai ake a a tia n nonoraki n te aonnaba mai imwaina. Ni moan te rawawata ae korakora, iai te bwai ae e na riki ae a na kuba nako iai angiia aomata i aon te aonnaba: ae kamaunaia Aaro aika kewe ni kabane. A na aki mimi iai Ana Tia Kakoaua Iehova, bwa a kaman kariariaa rikin anne. (Te Kaotioti 17:1, 15-17; 18:1-24) Te rawawata ae korakora e na toki n Aremaketon, ngke ana Tautaeka n Uea te Atua e na kabanea ni kamauna te waaki ae kairaki iroun Tatan.​—Taniera 2:44; Te Kaotioti 16:14, 16.

3. E kanga Ieremia ni kabwarabwarai bwaai ake a na riki nakoia aomata aika a aki-ongeaba?

³ Tera ae nanonaki iai irouia “ake a aki ata te Atua, ma ake a aki ira nanon euangkerion” ana Tautaeka n Uea i karawa ae kairaki iroun Kristo? (2 I-Tetaronike 1:6-9) E tuangira ae kangai te taetae ni burabeti teuana man te Baibara: “Noria, e na oti nako te kai man te botanaomata teuana nakon te botanaomata teuana, ao e na kateirakeaki te ang ae baibati mai tabon aonaba ake a raroa kinokino. Ao a na mena akana kamateaki iroun Iehova mai tabon aonaba te tabona n toki i tabon aonaba te tabona n te bong arei: a na aki tanginiweneiaki, ao a na aki botaki, ao a na aki kaweneaki n ruaia ni mate: kanga mwi ngaiia i aontano.”​—Ieremia 25:32, 33.

Tokin te Bukakaka

4. Bukin tera ngkai e riai bwa Iehova e na karokoa n tokina te waaki ae buakaka aei?

⁴ Inanon ririki aika ngaa ma ngaa mwaitiia, Iehova ae te Atua e a tia n taona nanona nakon te buakaka, ao maanin ana tai n taotaonakinnano anne e tau ibukia aomata aika raoiroi bwa a na ataia ae te tautaeka mairouia aomata e boni karika te kabuanibwai. N aron anne, te boki teuana e taekina bwa inanon te ka-20 n tienture, e raka i aon 150 te mirion, mwaitiia aomata ake a kamateaki n taiani buaka, te karitei nakon te tautaeka, ao kamangaongao riki tabeua ibuakoia aomata. Iowawaia aomata e a korakora riki norakina inanon te Kauoua ni Buaka are Kabuta te Aonnaba, ngke a kamateaki aomata aika 50 tabun te mirion mwaitiia. A mwaiti ibuakoia ake e a rangi n iowawa aron kamateia n aia auti ni kaikain taian Nazi. N aron are e taetae ni burabetinaki n te Baibara, n ara tai aei, a na “riki ni buakaka riki aomata aika buakaka ma taani mamana-te-aba.” (2 Timoteo 3:1-5, 13) Ni boong aikai, e taabangaki te wene ni bure, te mwakuri ni kakeru, te tiritiri, te babakanikawai, ao ribaakin ana kaetieti te Atua. Mangaia are e bon riai Iehova ni karokoa n tokina, te waaki ae buakaka aei.

5, 6. Kabwarabwara aron buakakaia kaaini Kanaan rimoa.

⁵ Aron te aonnaba ngkai bon tii te arona naba ma aroia kaaini Kanaan tao 3,500 te ririki n nako. E kangai te Baibara: “Bwaai ni kabane aika bati ni buakaka i matan Iehova, aika E ribai, a karaoi naba nakoia antiia; ba a boni kabuokiia natiia mwaane ma natiia aine n te ai ba kareaia antiia.” (Te Tua-Kaua 12:31) Iehova e kaongoia tibun Iteraera ni kangai: “E kakioia nako botanaomata aikai mai mwaim Iehova ae Atuam i bukin aia buakaka.” (Te Tua-Kaua 9:5) E taekina ae kangai te tia korea rongorongon rimoa ni kaineti ma te Baibara, ae Henry H.  Halley: “Waakinan taromaurian Baara, Nei Atitoreta ao atuaia kaaini Kanaan tabeman riki, bon taian mwaie aika kammaira; aia tembora bon nibwan karaoan mwaan aika rangi ni kamwara.”

⁶ E kaota aron korakoran aia buakaka Halley, bwa n te tabo teuana, taan rabakau a “kunei batoro aika mwaiti, are kanoaia nikiran rabwataia merimeri ake a kareanaki nakon Baara.” E kangai: “Te tabo anne, kaanga ai bon te ruanimate ibukia merimeri ake a tibwa bungiaki. . . . A waakina aia taromauri kaaini Kanaan n aia katei are a katoki nanoia n te wene ni bure imataia antiia, ao ngkanne, a kamateia natia ake taiani karimoa bwa karea nakoia anti aikai. N tarana, te aba are Kanaan, e a riki bwa te botannaomata are kaanga ai aron Totom ma Komora. . . . Te koaua bwa e riai ni kamaanaki te botannaomata ane e rangi ni kammaira ma n tiritiri anne? . . . Taan rabakau ake a kena mwin kaawani Kanaan, a iangoia bwa bukin tera te Atua ngke e aki moantaai riki ni kamaunaia.”

Te Ababa n te Aonnaba

7, 8. E na kanga te Atua ni kaitiaka te aonnaba aei?

⁷ N ai aron are e kaitiaka Kanaan te Atua, e nang manga kaitiaka naba te aonnaba ae bwanin, ma n anganiia te koraki ake a karaoa nanona. “Ba a na maekana aon te aba akana raoiroi, ao a na tiku i aona akana moa n raoiroi. Ma a na teweaki nako akana buakaka mai aon te aba, ao a na taekaki taani bure mai nanona.” (Taeka N Rabakau 2:21, 22) Ao e kangai te tia areru: “Ba ai ti teutana riki, ao akea naba te aomata ae buakaka. . . . Ma a na abana te aba akana nimamanei; ao a na kukurei ni kabatian te raoi.” (Taian Areru 37:10, 11) E na taekaki nako naba Tatan, bwa e kawa “ni mamanaiia riki botanaomata, ni kakoro ririki ake tenga.” (Te Kaotioti 20:1-3) Eng, “e kume ni mauna aon te aba ma kaibabaruna: ma ane kakaraoa ae E tangiria te Atua, ao e teimatoa n aki toki.”​—1 Ioane 2:17.

⁸ E kangai Iesu ngke e kaota te kaantaninga ae moan te raoiroi ibukia aomata ake a tangiria ni kani maiu n aki toki i aon te aonnaba: “A a kabaia akana nimamanei, ba a na abana te aba.” (Mataio 5:5) Tao e mwanewea iai te Areru 37:29 are e taetae ni burabeti ni kangai: “A na abana te aba akana raoiroi, ao a na mamaeka iai n aki toki.” Iesu e ataa ana kaantaninga Iehova ae aomata aika raoiroi nanoia a na maiu n aki toki n te baretaiti i aon te aonnaba. E kangai Iehova: “I karaoi aonaba, ma aomata ma maan aika mena i aonaba, ni mwakau ae korakora . . .  ao I angania akana e riai anganakiia mai Rou.”​—Ieremia 27:5.

Te Aonnaba ae Boou ae Moanibaan te Raoiroi

9. Tera aron te aonnaba are e na karokoaki iroun ana Tautaeka n Uea te Atua?

⁹ Imwin Aremaketon, ana Tautaeka n Uea te Atua e na karokoa te “aonaba ae e bou” ae “e na maeka iai te raoiroi.” (2 Betero 3:13, BK) Ai bebetera nanoia taani kamaiuaki man Aremaketon ngkana e a mauna te waaki ae karawawata te aba ae buakaka aei! Ai kukureira ngaiia ngkana a rin inanon te aonnaba ae boou ae raoiroi, i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea i karawa, ma ni kaantaningai kakabwaia aika kamimi, ao te maiu are aki toki!​—Te Kaotioti 7:9-17.

10. Baikara bwaai aika buakaka ake a na aki manga noraki i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea?

¹⁰ Aomata a na aki manga maaka te buaka, te kakeru, te baki, ke maan aika tiritiri. “Ao N na karaoa te berita n raoi ma ngaiia, ma ni kamaunaia maan aika kaakang mai aon te aba. . . . Ao e na uaa kain te tawana, ao e na anga baika riki rake aontano, ao a na rau i abaia.” “A na kariki aia kabang ba aia bai n ribana ao aia kainewa ba aia taaba n ereere. E na aki manga bo te buaka i marenaia botanaomata, e na akea riki te kataneiai nakon te buaka. Ma a na bane ni maeka n rau aomata ma aia kainikurebe ma aia biku, ao akea temanna ae e na kakiriweia.”​—Etekiera 34:25-28; Mika 4:3, 4, BK.

11. Bukin tera ngkai ti kona n onimakinna bwa e na bon toki aorakia aomata?

¹¹ Te aoraki, te nanokawaki, ao te mate, a na bane ni kamaunaki. “Ao ane maeka iai e na aki kangai, I aoraki: a na kabaraki aia bure aomata aika maeka i nanona.” (Itaia 33:24) “E na kabane rannimataia te Atua ni kaoi mai mataia. Ao e na akea riki te mate, ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang ma te maraki: ba a mauna nako bwaai rimoa. . . . Noria, I a manga karaoi bwaai ni kabane ba bwaini ngkai.” (Te Kaotioti 21:4, 5) Ngke e mena Iesu i aon te aonnaba, e kaota mwaakana ni karaoi bwaai aikai n te korakora are e anganna te Atua. N ana ibuobuoki te taamnei ae raoiroi, Iesu e kabuta te aba ni kamaiuia mwauku ma ni katoki aoraki.​—Mataio 15:30, 31.

12. Tera te kaantaninga ibukia maate?

¹² Ma e bati riki ae e karaoia Iesu. E kautiia naba maate. Tera aroia aomata ake a nanorinano? Ngke e kauta te ataeinaine ae 12 ana ririki ni maiu, ana karo neiei “a mimi n te mimi ae bati.” (Mareko 5:42) Aio bon te katoto teuana ae kaotii bwaai ake e na karaoi Iesu ibukin te aonnaba ae e mena i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea, bwa n te tai anne e na iai “manga-utiia akana raoiroi ao akana aki raoiroi.” (Mwakuri 24:15) Iangoa te kukurei ae bati ngkana a kautaki maate, te korakina imwin te korakina, ao a manga kaitiboo ma aomata ake a tangiriia! Akea te nanououa bwa e na iai te mwakuri n anga reirei ae abwabwaki ae e na waakinaki i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea, bwa e aonga ni “buta aonaba n atakin Iehova, n ai aron taari ngkae e kabuta marawa.”​—Itaia 11:9.

E Karaoiroaki Aron Ana Tautaeka Iehova

13. E na kanga ni kaotaki raoiroin ana Tautaeka te Atua?

¹³ N tokin tenga te ririki are e na tautaeka iai te Tautaeka n Uea, te natannaomata e na tia ni manga kaokaki nakon te kororaoi, n aia iango ao n rabwataia. Te aonnaba e na tia n riki bwa te oo-n-aroka are Eten, ae te baretaiti. E na tia n reke iai te rau, te kukurei, te mwenga raoi ao te natannaomata ae tatangira. Aroia aomata i aan te Tautaeka n Uea aei, e tuai man noraki arona mai imwaina. Ai korakorara te kaokoro are e na oti, imarenan ririki aika ngaa ma ngaa mwaitiia are e waakinaki iai te tautaeka ae aki nakoraoi irouia aomata, ao te tautaeka ae moanibaan te raoiroi ae nako mairoun ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa, ae maanna tenga te ririki! Ana tautaeka te Atua rinanon te Tautaeka n Uea e na noraki bwa e raoiroi riki nakon tautaeka nako, ni bwaai ni kabane ake e karaoi. Mangaia are e na boni karaoiroaki raoi riain te Atua n tautaeka.

14. Tera ae e na riki nakoia taani karitei ni koron tenga te ririki?

¹⁴ Ni koron tenga te ririki, Iehova e na kariaia aomata aika kororaoi bwa a na kabongana inaaomataia, n rineia bwa antai ae a kani beku irouna. Te Baibara e kaotia bwa “e na kanakoaki Tatan mani nena ni kainaki.” E na kataia riki ni manga mwamwanaia aomata, ao tabeman mai buakoia a na rinea te kan inaaomata mairoun te Atua. Bwa e aonga n ‘aki kauoua teiraken te rawawata,’ Iehova e na kamauna Tatan, ana taimonio, ao taani karitei nakon ana tautaeka Iehova ni kabane. Akea ae e kona n taekinna bwa aomata ake a na kamaunaki n aki toki n te tai anne, a aki anganaki aia tai, ke e kairua aroia ibukina bwa a aki-kororaoi. E aki kona n taekinaki anne ibukina bwa a nang riki n aekakin Atam ao Nei Ewa ake a kororaoi ngkoa, ao a karitei n oin nanoia nakon ana tautaeka ae raoiroi Iehova.​—Te Kaotioti 20:7-10; Naum 1:9.

15. Tera aron te itoman ae a na karekea aomata aika kakaonimaki ma Iehova?

¹⁵ Ma n te itera are teuana, e kona ni kaantaningaki bwa angiia aomata a na rinea boutokoan ana tautaeka Iehova. Ngkana a bane ni kamaunaki taani karitei, aomata aika raoiroi a na tei imatan Iehova imwin kabwaatakiia ni kataakin aia kakaonimaki n ongeaba, ae te kabanea. Aomata aika kakaonimaki n ongeaba aikai a na butimwaeaki iroun Iehova bwa natina mwaane ao aine. N te tai anne, a nang manga karekea te iraorao are aekakin aia iraorao Atam ao Nei Ewa ma te Atua, imwain aia karitei. Mangaia are e na koro bukin I-Rom 8:21: “A na kanakoaki naba aika karikaki [aika aomata] man te toronaki ni mate nako nanon te kainaomataki are ana bwai neboakiia natin te Atua.” E taetae ni burabeti ni kangai Itaia: “E oongaki te mate [iroun te Atua] n aki toki; ao E na kaoi rannimata te Uea ae Iehova mani maata ni bane.”​—Itaia 25:8.

Te Kaantaninga Ibukin te Maiu are Aki Toki

16. Bukin tera ngkai e riai kakaantaningan te kaniwanga are te maiu are aki toki?

¹⁶ Ai kamimira te kaantaninga ae mena imwaiia aomata aika kakaonimaki, ae ataakin ae e na taonako kakabwaiaia mairoun te Atua n aki toki, n te itera n rabwata ao n te itera n taamnei! E riai ngke e taekina ae kangai te tia Areru: “Ko kaurea baim, ao Ko kabaneia akana maiu ni kanuaiia n te bwai ae a tangiria [ae raoiroi].” (Taian Areru 145:16) Iehova e kaungai nanoia te koraki ake a na maeka i aon te aonnaba bwa a kakaantaninga te maiu n te Baretaiti, bwa kaotan onimakinana irouia. E ngae ngkai e kakawaki riki kakoauan riain ana tautaeka Iehova, ma e aki tangiria bwa a na beku irouna aomata, n akea te kaniwanga are e kamena imwaia. Inanon te Baibara, te kakaonimaki nakon te Atua ao kaantaningan te maiu are aki toki, a uaia n reitaki bwa bwaai aika kakawaki, ae kanoan onimakinan te Atua irouia Kristian. “E riai ba ane nako n te Atua ao e na kakoaua ba bon iai, ao ba bon te tia kabo aia onimaki akana kakorakoraia n ukoukoria.”​—Ebera 11:6.

17. E kanga Iesu ni kaotia bwa e riai bwa ti na kateimatoaki n iaiangoan ae kaantaningaki iroura?

¹⁷ E kangai Iesu: “Ao aio te maiu are aki toki, te ataiko ae te Atua ae ti temanna ae koaua, ao Iesu Kristo, ae Ko kanakomaia.” (Ioane 17:3) N te kibu aei, e reita ataakin te Atua ao ana kaantaninga, ma te kaniwanga ae e na karekeaki mai iai. N te katoto teuana, ngke e butiia Iesu te tia bure aei bwa e na ururingnga ngkana e roko n ana Tautaeka n Uea, ao e kangai Iesu: “Ko na mena ma Ngai i Baretaiti.” (Ruka 23:43) E aki tuanga te aomata arei bwa e na onimaki, e ngae ngkana akea kaniwangana iai. E ataia bwa Iehova e tangiriia ana toro bwa a na kaantaninga te maiu are aki toki n te baretaiti i aon te aonnaba, bwa te kaantaninga ae e na kakorakoraia ngkana a kaitara ma kataakiia n te maiu aei. Mangaia are kakaantaningan te kaniwanga aei, bon te bwai n ibuobuoki ae moan te kakawaki ae e na buoka te Kristian bwa e na nanomwaaka.

Aron te Tautaeka n Uea n Taai Aika A na Roko

18, 19. Tera ae e na riki nakon te Uea ao te Tautaeka n Uea ni koron ana tai te Tautaeka ae Maanna Tenga te Ririki?

¹⁸ Kioina ngkai te Tautaeka n Uea bon te tautaeka teuana ae raka ae kabonganaki iroun Iehova ibukin manga kairan te aonnaba ao aomata bwa a na manga kororaoi man raoiakinaki ma ngaia, ao tera ngkanne ana mwakuri te Uea ae Iesu Kristo ao uea ma ibonga ake 144,000 mwaitiia, imwin Tenga te Ririki? “Ao rimwi e na roko te toki are E nang angan te Atua are te Tama ueana iai; ngkana E a tia ni kamauna te nakoa n uea ni kabanea, ma te tau-taeka ni kabanea ma te tau-aro. Ba E riai ba E na uea, ni karokoa te bong are a na bane iai ni kakiaki ana kairiribai i aani waena i Rouna.”​—1 I-Korinto 15:24, 25.

¹⁹ Ngke e a manga kaoka te Tautaeka n Uea Kristo nakon te Atua, tera ae e nanonaki n te Baibara ngke e kangai, bwa te Tautaeka n Uea e na teimatoa n aki toki? Mwiin ana mwakuri te Tautaeka n Uea e na teimatoa n aki toki. E na karineaki Kristo n aki toki ibukin ana mwakuri ni buoka aron karaoiroan ana tautaeka te Atua. Ma kioina ngkai e a tia ni kamaunaki te bure ao te mate, ao a a tia ni kamaiuaki aomata, e a aki kainnanoaki ngkanne ana mwakuri n tia Kamaiu. E a bae naba n tia ni koro ana tai te Tautaeka n Uea ae Maanna Tenga te Ririki; mangaia are e na aki manga kainnanoaki riki te tautaeka teuana ae e na mena imarenan Iehova ao te natannaomata ae ongeaba. Mangaia are e na “riki te Atua ba te Banin ae kororaoi nakoia aomata ni kabaneia.”​—1 I-Korinto 15:28.

20. Ti na kanga n ataia bwa tera ae a na karaoia Kristo ma kaain 144,000 n taai aika a na roko?

²⁰ Tera riki aia mwakuri Kristo ma raona n tautaeka imwin koron te Tautaeka n Uea inanon Tenga te Ririki? E aki kaota anne te Baibara. Ma ti kona ni kakoaua bwa Iehova e na mwiokoia ni beku aika mwaiti riki ni kaineti ma ana karikibwai. Ti bia bane ni boutokoa ana tautaeka Iehova ma n anganaki te maiu are aki toki, bwa ti aonga ni maiu n taai aika a na roko ma n noria bwa tera ana kaantaninga Iehova ibukin te Uea ma raona n tautaeka ao n ibonga, ao ibukin ana iuniweeti ni kabuta!

Reirei Ibukin te Kauring

• Tera te bitaki n aron te tautaeka ae ti a kaan ma ngaia ngkai?

• E na tera ana moti te Atua i aoia akana buakaka ao akana raoiroi?

• Baikara bwaai aika a na noraki n te aonnaba ae boou?

• E na kanga ni karaoiroaki raoi aron ana tautaeka Iehova?