Tai Toki Ni Kakaraoa Ae Raoiroi
“Ma a na tai toki nanora ni kakaraoa ae raoiroi: ba ti a bon tai anai uaa n te tai ae riai, ngkana a aki bara nanora.”—I-KARATIA 6:9.
1, 2. (a) Bukin tera ngkai e kainnanoaki te nanomwaaka ibukin te bebeku iroun te Atua? (b) E kanga ni kaota te nanomwaaka Aberaam, ao tera ae buokia ni karaoa anne?
TI RANGI ni kimwareirei ni kakaraoan nanon te Atua, ngaira aika Ana Tia Kakoaua Iehova. A kabebeteaki naba nanora ngkai ti amona te ‘amo,’ ae nanona te riki bwa te tia rimwin Kristo. (Mataio 11:29) Ma e ngae n anne, e aki bebete n taai nako te beku iroun Iehova i rarikin Kristo. E katereterea aei te abotoro Bauro ngke e kaungai nanoia raona ni Kristian ni kangai: “Ba e riai ba kam na nanomwaka, ba ngkai kam a tia n toua mwin ana taeka te Atua, ao kam na anganaki mwin te taeka n akoi.” (Ebera 10:36) E kainnanoaki te nanomwaaka, bwa e kona ni kangaanga te beku iroun te Atua n taai tabetai.
2 E kakoauaki anne ni maiun Aberaam. E mwaiti ana tai ni kaaitara ma taian rawawata ao bwaai aika matoa karaoaia. Ngke e tuangaki bwa e na kitana te mweeraoi i Ura, anne ai tibwa te moan mwaneka. E aki maan imwin anne ao e a manga kaaitara ma te rongo, te kairiribai mairouia kaain rarikina, kurin buan kainnabana, te riribai mairouia kaain ana koraki, ao ai te iowawa n te buaka. Ma iai riki kataaki aika a rangi ni korakora ake a nang roko irouna. Ma e aki toki Aberaam ni kakaraoa ae raoiroi. Moan te kamimi aei ngkana ko iangoa are e tuai tabwanin raoi ana Taeka te Atua irouna n te tai arei, n aron ae e a tia n reke iroura ngkai. Ma e ngae n anne, e bae n ataa taekan te moan taetae ni burabeti are e taekina iai ae kangai te Atua: “N na kaki te kakaiwi i marenam ma te aine aei, ao i marenan am kariki ma ana kariki.” (Karikani Bwaai 3:15) E na bae n riribaki riki Aberaam iroun Tatan, kioina ngkai boni ngaia are e na roko te Kariki mairouna. Akea te nanououa bwa ataakin te koaua aei ae buoka Aberaam bwa e na nanomwaaka i aan kataakina ma te kimwareirei.
3. (a) Bukin tera ngkai ana aomata Iehova ni boong aikai a riai ni kaantaninga rokon taian rawawata? (b) Tera te kaungaunga ae anganira I-Karatia 6:9?
3 Ana aomata Iehova ni boong aikai a riai naba ni kaantaninga karawawatakiia. (1 Betero 1:6, 7) Bwa Te Kaotioti 12:17 e reireinira bwa Tatan e a tabe ngkai ni “buakania” kaain te nikira aika kabiraki. Ibukina bwa e kaan aia iraorao “tiibu tabemang” ma taani kabiraki, ai ngaia are a ribaaki naba iroun Tatan. (Ioane 10:16) Irarikin te kairiribai ae kona ni kaaitaraia Kristian n aia mwakuri ni minita i mataia aomata, a kona naba n rinanon rawawata tabeua riki i nanoni maiuia. E reireinira ni kangai Bauro: “Ma a na tai toki nanora ni kakaraoa ae raoiroi: ba ti a bon tai anai uaa n te tai ae riai, ngkana a aki bara nanora.” (I-Karatia 6:9) Eng, e ngae ngkai e imanono Tatan n tangiran kamaunan ara onimaki, ma ti bon riai n tei n eekia nako, ma n nene n te onimaki. (1 Betero 5:8, 9) Tera uaan ara kakaonimaki n nanomwaaka? E kabwarabwaraa ni kangai Iakobo 1:2, 3: “Tariu, kam na taku ba bon te bwai ni kabatiai ami kimareirei ituami ni bwaai ni kariri nako; ngkai kam ata kataan ami onimaki ba e karika te nanomwaka.”
Niniakira
4. E a kanga Tatan n ninia ana aomata te Atua ngke e kataia n urua aroia ni kakaonimaki?
4 Maiun Aberaam e kaotii raoi “bwaai ni kariri nako” aika kona ni kaaitara naba ma ngaai Kristian ni boong aikai. N aron anne, e riai ni waaki ngke a a roko taani buaka mai Tina. (Karikani Bwaai 14:11-16) Tiaki te bwai ae kamimi ngkai Tatan e teimatoa n ninia aomata rinanon te bwainikirinaki. Ma n tokin te Kauoua ni Buaka are Kabuta te Aonnaba, a mwaiti aaba ake e katabuaki ke e totokoaki iai aia mwakuri n reirei ni Kristian, Ana Tia Kakoaua Iehova iroun te tautaeka. Te 2001 Yearbook of Jehovah’s Witnesses e taekina rongorongon te iowawa ae karaoaki irouia kairiribai nakoia Kristian ake i Angola. Ma a mwiokoa Iehova taari n aaba aika ai aron aikai, ao a rawa ni katoka aia mwakuri! A aki kabooa mwin te iowawa n te karitei, ma a wawaakina tataekinan te rongorongo, kaanga ni karabaa.—Mataio 24:14.
5. A na kanga rooro-n-rikirake aika Kristian ni bwainikirinaki n aia tabo n reirei?
5 Ma te bwainikirinaki e aki nanona n taai nako te iowawa ae tiritiri. N tokina, e kakabwaiaki Aberaam n anganaki natina aika uoman—aika Itimaera ao Itaaka. E tuangira Karikani Bwaai 21:8-12 bwa n te taina, Itimaera e ‘kakanikoa’ Itaaka. N ana reta Bauro nakoia kaaini Karatia, e kaotia bwa te kakaniko aei bon tiaki tii te takaakaro i marenaia ataei ae akea nanona, bwa e taekina ae Itimaera e bwainikirina Itaaka! (I-Karatia 4:29) Te kakaniko mairouia raao n reirei, ke te taetae n aki akaka mairouia taiani kairiribai, e kona naba n aranaki bwa te bwainikirinaki. Te Kristian temanna ae e ataei riki ae arana Ryan, e uringnga bwa e rangi ni karawawataki irouia ataei n ana tabo n reirei: “Ai aron ae mwanangara i aon te bwati ae 15 te miniti abwakina e a riki bwa kaanga te mwananga ae iraua te aoa ananauna irou, bwa I karawawataki n te taetae n aki akaka. A kabuekai n te uaea ae a kamikaa n te tibwaake.” Tera bukin te iowawa aei? “Reireiakiu n taekan te Atua e kaokoroai ma ataei ake n au kuura.” E ngae n anne, ma e kakaonimaki n nanomwaaka iai Ryan ngke e buokaki irouia ana karo. Ngkami aika ataei riki, a a tia ni bwara nanomi n aia kakaniko raomi n ataei? Ngkana ngaia, ao tai kabwara nanomi iai! Ngkana ko nanomwaaka iai, ao ko na namakina koauan ana taeka Iesu aikai: “Kam a kabaia ngkana kam tinaraeaki ma ni bainikirinaki ma ni kabuakakaki n aeka n taeka ni kewe nako, ngkai au aomata ngkami.”—Mataio 5:11, BK.
Taian Raraoma n te Maiu Aei
6. Baikara bwaai aika kona ni karika te kangaanga n te iraorao i marenaia raao ni Kristian ni boong aikai?
6 Angiin kataaki aika roko iroura ni boong aikai a reitaki ma taian raraoma aika ti tataneiai ni kaitiboo ma ngaai. Aberaam e kaaitara ma te itabarara i marenaia taani kawakina ana nanai ao taani kawakina ana nanai ai natina ae Rota. (Karikani Bwaai 13:5-7) N aron naba anne, kangaanga ao te kaiangatoa i marenaia aomata, a kona n urua te reitaki i marenaia, ao a kona naba n urua te rau n te ekaretia. “Ba ike e mena iai te bakantang ma te kakarabakau, ao e mena naba iai te kiriwe ma makuri aika bubuaka ni bane.” (Iakobo 3:16) Ai kakawaki ra ngkanne ae a na aki bwara nanora iai, ma ti na moanibwaia riki kateimatoan te rau ao tiaki te nanorieta, n aron are e karaoia Aberaam are e mutiakina riki nanoia aomata tabemwaang!—1 I-Korinto 13:5; Iakobo 3:17.
7. (a) Tera ae e riai ni karaoia te aomata ngkana e a tia n rotaki buaka n ana mwakuri raona ni Kristian? (b) E kanga Aberaam ni karaoa te katoto ae raoiroi n aron kanakoraoan te iraorao ma aomata tabemwaang?
7 E kona ni kangaanga kateimatoan te rau ngkana ti taku bwa raora n onimaki e a tia ni karaoa te ribuaka nakoira. E kangai Taeka N Rabakau 12:18: “Bon iai ane barantiko n ai aron ewaran te aba n te kabaang.” Te taetae n akea te iango moa, e ngae ngkana e karaoaki n tiaki nanom, e kona n ewara nanon te aomata. Ao e a korakora riki te maraki iai ngkana ti taku bwa ti uaraoaki ke ti winnantiaki n te aro ae rangi n iowawa. (Taian Areru 6:6, 7) Ma te Kristian e aki kona ni kariaia namakinan bwaai aikai bwa a na kabwara nanona! Ngkana e riki aei nakoim, waakina kaetan te kangaanga aei n te aro ae ko maroro ma te aomata ae kairua n te aro n akoi. (Mataio 5:23, 24; I-Ebeto 4:26) Kabwara ana bure te aomata anne. (I-Korote 3:13) Ngkana ti rawa ni kaikoa unra irouna, ao ti na kabebetea nanora ao ti na manga kanakoraoa te iraorao ma tarira. E aki kaikoa unna Aberaam are tao e namakinna ngkoa iroun Rota. Ma e boni waekoa Aberaam ni buoka Rota ma ana utu!—Karikani Bwaai 14:12-16.
Kataaki Aika Ti Kariki i bon Iroura
8. (a) E a kanga te Kristian ni kona n ‘ewaria ibon irouna n te maraki ae bati’? (b) Bukin tera Aberaam ngkai e kona n teimatoa irouna iangoan bwaikorakin te maiu aei n te aro ae riai?
8 Ni koauana, iai kataaki tabeua aika ti boni kariki i bon iroura. N aron anne, Iesu e tuangia taan rimwina ae kangai: “Tai kaikoi ami kaubai i aon te aba, ba a urubai iai te koa ma te rara, ao a nini auti ma n rawebai iai tani iraa.” (Mataio 6:19, BK) Ma e ngae n anne, taari tabeman a “ewariia i bon i rouia ni maraki aika bati” ngkai a moanibwaia riki bwaikorakin te maiu aei, nakon te Tautaeka n Uea. (1 Timoteo 6:9, 10) E kukurei Aberaam n taona nanona nakon te mweeraoi, bwa e aonga ni kakukureia nanon te Atua. “N te onimaki are e riki ni maeka iai n te aba are e atongaki n te taeka n akoi, ngke kaanga aban temanna, ao e maeka n uuma aika kunnikai ma Itaaka ma Iakoba, aika taan ababa ma ngaia n te taeka n akoi ae ti teuana: ba e kaantaninga te kawa are iai aana aika nene, are te tia karika moana ao te tia kateia te Atua.” (Ebera 11:9, 10) Onimakinan te “kawa” ae na roko, ae ana tautaeka te Atua, e buoka Aberaam bwa e na taona nanona man onimakinan te kaubwai. Tiaki te koaua bwa ti wanawana ngkana ti karaoa naba te aro aei?
9, 10. (a) E na kanga ni kona n riki te kataaki ngkana te aomata e tangira te kani kakannato? (b) E na kanga te tari-te-mwaane ni boong aikai, ni kona ni kaota te “nanorinano”?
9 Iangoa riki aei. Te Baibara e taekina te reirei ni kairiri ae mataata aei: “Ba ngkana e taku temanna ba iai bongana, ngkai akea bongana, ao e burebureia.” (I-Karatia 6:3) Irarikin anne, ti kaungaki naba bwa ti na aki ‘karaoa te bai teuana i bukin te nano ni kairiribai ke te kamoamoa, ma ti na nanorinano.’ (I-Biribi 2:3) Tabeman, a karika oin kataakia ngkai a aki kamanena te reirei aei. Ibukina bwa a kairaki n te nano ni kani kakannato, ao tiaki n te nano ni kan karaoa te “makuri ae raoiroi,” a kai bwara nanoia ao a ngurengure ngkana a aki anganaki te mwiokoaki ae a tangiria n te ekaretia.—1 Timoteo 3:1.
10 E karaoa te katoto ae raoiroi Aberaam n arona n ‘aki karaoiroia riki nakon ae riai.’ (I-Rom 12:3, BK) Ngke e kaitiboo Aberaam ma Merekitereka, e aki karaoa te aro ae kaotia bwa aongkoa e kakannato riki ngaia ibukina bwa e akoaki iroun te Atua. Ma ni kaueea anne, e kaotia bwa e iangoa Merekitereka bwa e kakannato riki nakoina ibukin nakoana n ibonga ngke e anganna te kabwianibwai. (Ebera 7:4-7) Kristian ni boong aikai a riai naba ni kukurei n iangoia bwa a “mangori riki,” ao a na aki kan atongaki irouia aomata. (Ruka 9:48) Ngkana taani kairiri n te ekaretia a aki anganiko te mwiokoaki, tuoa raoi moa nanom n iangoia bwa tera te katamaroa ae ko kona ni karaoia n aroarom, ke n arom ni mwamwakuri. Tai rawawata iai ibukina bwa ko aki anganaki te mwiokoaki, ma kakaraoi riki bwaai aika a bon uki nakoim—n aron mwiokoam ibukin buokaia aomata bwa a na ataa Iehova. Eng, “kam na kananorinanoingkami i aani bain te Atua ae baina ae mwaka, ba E aonga ni karietataingkami n te bong ae riai.”—1 Betero 5:6.
Onimakinan Baika Aki-nonoraki
11, 12. (a) Tao tera bukina ae tabeman kaain te ekaretia a a tia ni kabuaa mairouia te nano ni kan umaki? (b) E a kanga Aberaam ni karaoa te katoto ae raoiroi ni kaineti ma kabotoan maiuna i aon onimakinan ana berita te Atua?
11 Te kataaki teuana e kona naba n reitaki ma iremwen rokon tokin te waaki ae buakaka ae ngkai. N aron ae e taekinaki n te 2 Betero 3:12, Kristian a riai “ni kaantaninga rokon ana bong te Atua ma ni barekia.” Ma a mwaiti aomata ake a a tia n tataninga rokon “te bong” anne i nanon ririki aika rangi ni mwaiti. Ibukin anne, a kona ni bwara nanoia aomata tabeman, ao a kona naba ni kabuaa mairouia te nano ni kan umaki.
12 Mangaia are iangoa riki ana katoto Aberaam. E kabotoa maiuna i aon onimakinan ana berita te Atua, e ngae ngke e ataia bwa a na aki kona ni koro bukia imwain tokini maiuna. Te koaua bwa e maiu ni karokoa te tai are e a ikawai iai natina ae Itaaka. Ma a riai moa ni bwakanako tienture aika bati imwain ae a na kona ni kabotauaki mwaitiia ana kariki Aberaam ma mwaitin “itoini karawa,” ke “tanon aon te bike.” (Karikani Bwaai 22:17) Ma e aki rawawata iai Aberaam ao e aki bwara nanona. Ngkanne, te abotoro Bauro e a manga taekina Aberaam ao taama n uea tabeman ni kangai: “A bane ni mate i nanon te onimaki te koraki arei, ngke a tuai n anganaki baike a atongaki n taeka n akoi akekei, ma a nori mai kiraroa, ma n inga nako iai, ma n taku ba bon iruwa ao aomata aika nang aki kamaania i aon te aba ngaiia.”—Ebera 11:13.
13. (a) A kanga Kristian ni boong aikai n riki n ai aroia “aomata aika nang aki kamaania i aon te aba”? (b) Bukin tera bwa e na karokoa tokin te waaki ae ngkai Iehova?
13 Ngkana e kona n teimatoa Aberaam ni katuua ana iango i aon berita ake a ‘raroa nako;’ kakoroan bukiia, ao ti a riai riki ngaira ni kona ni karaoa anne, kioina ngkai e a rangi ni kaan riki ma ngaira kakoroan bukiia! N ai aron Aberaam, ti riai n iangoira bwa kaanga “aomata aika nang aki kamaania” n te aonnaba ae tautaekanaki iroun Tatan, ma n rawa n aorira ni maiuakina katokan nanora ni bwaai aika ti tangiri. Te koaua bwa ti tangiria riki bwa e na kaman roko “tokini bwaai ni bane,” nakon ae e a kaan rokona. (1 Betero 4:7) Tao ti a karawawataki n aoraki aika kakaiaki. Ke tao ti taonaki ni kangaanga ibukin te mwane. Ma ti riai n uringa are e na boni karokoa te toki Iehova, tiaki tii ibukin kamaiuara man taiani kangaanga, ma ibukin katabuan oin arana. (Etekiera 36:23; Mataio 6:9, 10) E na bon roko te toki, tao tiaki n te tai ae angaraoi ibukira, ma n te tai ae e na angaraoi riki ibukin kakaraoan ana kaantaninga Iehova.
14. A kanga ni kakabwaiaki Kristian aika maiu ngkai n ana taotaonakinnano te Atua?
14 Uringnga naba are “E aki baenikai te Uea n ana taeka n akoi n ai aroia tabemang aika atonga te baenikai; ma E taotaona nanona nako imi, n aki tangira maten temanna, ma a na bane aomata n rairi nanoia.” (2 Betero 3:9) Taraia naba bwa te Atua e bon “taotaona nanona nako imi”—ae nanonaki iai nakoia kaain te ekaretia ni Kristian. E teretere bwa tabeman i buakora a kainnanoa riki te tai ibukin karaoan bitaki ao kaetan aroia, bwa a aonga n ‘noraki ba a raoi, ao akea barekaia, ao akea ae a konaki ni kabuakakaki i matana iai.’ (2 Betero 3:14) Tiaki te koaua bwa ti riai ni kaitau ngkanne ngkai e a tia n taotaona nanona te Atua?
Karekean te Kimwareirei i Buakon Taian Rawawata
15. E a kanga Iesu ni kona ni kimwareirei e ngae ngke e kaaitaraki ma taiani kataaki, ao a kanga ni kakabwaiaki Kristian aika maiu ngkai ngkana a kakairi irouna?
15 Maiun Aberaam e reireinia Kristian bwaai aika bati ni boong aikai. E aki tii kaota te onimaki, ma e kaota naba te taotaonakinnano, te wanawana, te ninikoria, ao te tangira ae aki bangaaomata. E moanibwaia naba taromaurian Iehova i nanoni maiuna. Ma ti riai n uringnga ae te katoto ae te kabanea n raoiroi ae ti riai ni kakairi iai, bon are karaoaki iroun Iesu Kristo. E kaaitara naba ma kataaki ao kariri aika mwaiti, ma e aki bua iai kimwareireina. Bukin tera? Ibukina bwa e katuua ana iango i aon bwaai aika mena imwaina. (Ebera 12:2, 3) E tataro ni kangai Bauro: “Ao te Atua are e riki mai Rouna taotaonan te nano ma kabebetean te nano E na anganingkami te nanona te nano ae ti teuana n ai aroni Kristo Iesu.” (I-Rom 15:5) Ngkana ti bwaina te iango ae riai, ti kona naba ni kimwareirei irarikin taian rawawata ake e kariki Tatan ma ni kaaitaraira iai.
16. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana ti a kan taonaki nako n ara kangaanga?
16 Ngkana e taraa n ae ko na taonaki nako n taiani kangaanga, kakauringa are e tangiriko Iehova, n ai aron naba are e tangira Aberaam. E tangiriko bwa ko na tokanikai. (I-Biribi 1:6) Mwiokoa Iehova, ni kakoauaa ae e na “bon aki kitaningkami ba kam na kaririaki n te aro ae kam aki kona n teimatoa iai; ma E na karaoia ba raon te kaririaki kawaimi ni biri nako maiai, ba kam aonga ni kona n taon nanomi.” (1 I-Korinto 10:13) Karekea iroum te mwaan ae warekan ana Taeka te Atua ni katoa bong. (Taian Areru 1:2) Botumwaaka n tatataro, ma ni butiia Iehova bwa e na anganiko te nanomwaaka. (I-Biribi 4:6) E na “anga te Tamnei are Raoiroi nakoia akana butiia.” (Ruka 11:13) Kakamanenai bwaai ake e a tia ni katauraoi Iehova ibukin kateimatoan marurungin am onimaki, n aron ara boki aika kabwarabwaraa te Baibara. Ao kakaaea naba buokam mairouia taari. (1 Betero 2:17) Kakaonimaki ni kaei botaki ni Kristian, bwa ko na karekea iai te kaungaunga ae ko kainnanoia bwa ko aonga n nanomwaaka. (Ebera 10:24, 25) Kimwareirei ni kakoauaa ae nanomwaakam e na karekea akoam iroun te Atua, ao e kukurei nanona ngkai ko kakaonimaki!—Taeka N Rabakau 27:11; I-Rom 5:3-5.
17. Bukin tera ngkai Kristian a aki kariaia bwaran nanoia?
17 E tangiraki Aberaam iroun te Atua bwa ‘raoraona.’ (Iakobo 2:23) E ngae n anne, ma Aberaam e boni kaaitara naba ma kataaki aika mwaiti aika karawawata nanona i nanoni maiuna. Mangaia are Kristian a kona naba ni kaantaninga rikin aei nakoia, ngkai a maiu i nanon “boong aika kaitira” aika bubuaka. Ni koauana, te Baibara e reireinira bwa “a na riki ni buakaka riki aomata aika buakaka ma taani mamana-te-aba, ni bureburea te aba ma ni burebureaki.” (2 Timoteo 3:1, 13) Tai kariaia bwaran nanom, ma iangoia bwa taian rawawata aika kaaitara ma ngaira n taai aikai a kaotiota kaanin tokin ana waaki ae buakaka Tatan. Ma Iesu e kauringira bwa “ane nanomwaka ni karokoa te toki ao e na kamaiuaki.” (Mataio 24:13) Mangaia are e na ‘tai bwara nanom ni kakaraoa ae raoiroi!’ Katotonga aron Aberaam, ao mena ibuakoia aomata ake a “kareke mwin taeka n akoi n te onimaki ma te taotaonaki n nano.”—Ebera 6:12.
Ko Noria?
• Bukin tera bwa ana aomata Iehova ni boong aikai a riai ni kaantaninga reken taian kataaki ao rawawata irouia?
• Baikara aaro ake e na kabonganai Tatan n ninia aomata iai?
• A na kanga ni kona ni kaetaki taiani kangaanga i marenaia Kristian?
• E na kanga te nanorieta ao te kamoamoa ibon iroura, ni kona ni karika te kataaki nakoira?
• E a kanga Aberaam ni karaoa te katoto ae raoiroi ni kaineti ma kaantaningan te tai are e na koro bukin ana berita te Atua iai?
[Taamnei n iteraniba 30]
A mwaiti rooro-n-rikirake aika Kristian aika a bwainikirinaki n te aro ae a kaenaenaki irouia raoraoia
[Taamnei n iteraniba 31]
N ana bong Aberaam, e ‘raroa nako’ kakoroan bukin ana berita te Atua, ma e ngae n anne e kabotoa maiuna i aoia