Ko A Tia N Anganaki Te “Tamnei Ae E Kaota Te Koaua”?
“Te Tama . . . e na anganingkami te Tia Buobuoki temanna ae e na titiku i buakomi n aki toki. Boni ngaia te Tamnei ae e kaota te koaua.”—IOANE 14:16, 17, BK.
1. Tera te rongorongo ae kakawaki are e angania ana abotoro Iesu n tain te karaure are e karaoaki n te ruu i eta?
“TE UEA, Ko na nakea?” Anne teuana mai buakon aia titiraki ana abotoro Iesu n aia tai ni karaure n te ruu i eta i Ierutarem. (Ioane 13:36) Ngke e a waaki nako te maroro, e tuangia Iesu bwa e a roko te tai are e nangi nako iai n okira Tamana. (Ioane 14:28; 16:28) E nang aki manga mena i rarikia n rabwatana n aomata n reireinia ao ni kaekai aia titiraki nako. E karaui nanoia ngke e a manga kangai: “N na butia te Tama, ao e na anganingkami te Tia Buobuoki [te tia karaunano] temanna ae e na titiku i buakomi n aki toki.”—Ioane 14:16, BK. Nora te kabwarabwara ae i nano ae n te Baibara ae te New World Translation.
2. Tera are e beritanna Iesu bwa e na kaokia nakoia ana reirei imwin nakona?
2 E kamatataa taekan te tia ibuobuoki anne Iesu ao e kabwarabwaraa bwa e na kanga ni buokia ana reirei. E tuangia ni kangai: “I aki tuangingkami n te moa n tai, kioina ba I mena i buakomi. Ao ngkai, N nangi nakon Teuare e kanakoai, . . . e raoiroi riki i bukimi ba N na nako, ba ngkana I aki nako, ao e na aki roko iroumi te Tia Buobuoki. Ma ngkana I nako, ao N na kanakoa nakoimi. . . . Ngkana e roko teuare te Tamnei ae e kaota te koaua, ao e na kairingkami nakon te koaua ae e banin raoi.”—Ioane 16:4, 5, 7, 13, BK.
3. (a) E kanakoaki n ningai “te tamnei ae e kaota te koaua” nakoia Kristian rimoa? (b) Tera te anga teuana ae kakawaki ae e oti iai bwa bon te ‘tia buokiia’ te taamnei?
3 E a kakoroaki nanon te berita aei ni Bentekota 33 C.E., n aron are e kakoauaa te abotoro Betero ngke e kangai: “E kauta Iesu aei te Atua, are taani kakoaua utina ngaira ni kabaneira. Ao ngkae E neboaki n atain te Atua, ao ngkae E anganaki iroun te Tama te taeka n akoi are taekan te Tamnei are Raoiroi, ao E nurakina te baei, ae kam noria ma n ongo.” (Mwakuri 2:32, 33) N aron ae ti noria imwina riki, e a kabwaroaki te taamnei ae raoiroi ni Bentekota ike e a kabobongaki iai bwaai aika a bati ibukia Kristian rimoa. Ma e boni beritana “te tamnei ae e kaota te koaua” Iesu bwa e na ‘kaururingia bwaai ni kabane ake e atongi nakoia.’ (Ioane 14:26) E na kauringiia ana mwakuri ni minita Iesu, ana anga reirei, ao ai ana taeka, bwa a aonga ni korei rongorongo aikai. E na rangi n ibuobuoki riki aei nakon te abotoro ae e a kara ae Ioane, ni banen te moan tienture C.E. ngke e nang moana korean ana Euangkerio. Iai n te boki anne reirei aika kakawaki ake e taekin Iesu ngke e moana karaoan Kauringan matena.—Ioane, mwakoro 13-17.
4. E kanga “te tamnei ae e kaota te koaua” ni buokia Kristian aika kabiraki rimoa?
4 E berita naba nakoia ana reirei rimoa Iesu, bwa te taamnei anne e na ‘reireinia bwaai ni kabane’ ao e na ‘kairiia nakon te koaua.’ E na buokiia te taamnei bwa a na ota n reirei aika nano n te Baibara, ao ni kateimatoa te inanoi n aia iango, n otaia, ao n aia kaantaninga. (1 I-Korinto 2:10; I-Ebeto 4:3) Te taamnei ae raoiroi e kamwaakaia Kristian rimoa bwa a na riki bwa “te toro ae kakaonimaki,” ae a na kakatauraoa te amwarake n taamnei nakoia Kristian aika kabiraki n tatabemania nako, ‘n te tai ae riai.’—Mataio 24:45.
E Kaotioti te Taamnei
5. (a) Tera te kaantaninga ae boou are e kaukia Iesu nakoia ana reirei n tairikin te bong ae Nitian 14, 33 C.E.? (b) Tera ana mwakuri te taamnei ae raoiroi ni kaineti ma kakoroan bukin ana berita Iesu?
5 N tairikin te bong ae Nitian 14, 33 C.E., e kaotia nakoia ana reirei Iesu bwa rimwi riki ao a nang butimwaeaki irouna ma ni maeka ma ngaia ao Tamana i karawa. E taku: “A maiti tabo ni maeka n ana auti Tamau. Ngke arona ba akea, ao N na aki tuangingkami ba N na nako ni katauraoa ami tabo. Ngkana I a tia n nako, ao ngkana I a tia ni katauraoa ami tabo, ao N na oki, ao N na kairingkami ba raou, ba kam aonga ni mena naba ike I mena iai.” (Ioane 13:36; 14:2, 3, BK) A na uea ma ngaia n ana Tautaeka. (Ruka 22:28-30) Ngkai e a reke irouia te kaantaninga aei, a riai ngkanne ni “bungiaki iroun te Tamnei” bwa natin te Atua aika taamnei, ma ni kabiraki bwa uea ao ibonga ma Kristo i karawa.—Ioane 3:5-8; 2 I-Korinto 1:21, 22; Tito 3:5-7; 1 Betero 1:3, 4; Te Kaotioti 20:6.
6. (a) E moanaki n ningai te wewete nakon te maiu i karawa, ao iraman aika a weteaki? (b) A babetitoaki nakon tera taani weteaki?
6 Te “weteaki mai karawa” aei e moanaki ni Bentekota 33 C.E., ao e taraa n ae e toki n 1930 tabun. (Ebera 3:1) Mwaitiia ake a kanikinaeaki n te taamnei ae raoiroi bwa a na kaaina te Iteraera n taamnei, bon 144,000, ake a “kabooaki mai aon te aba.” (Te Kaotioti 7:4; 14:1-4) A babetitoaki te koraki aikai nakon rabwatan Kristo n taamnei, nakon ana ekaretia, ao nakoni matena. (I-Rom 6:3; 1 I-Korinto 12:12, 13, 27; I-Ebeto 1:22, 23) Imwin babetitoakiia n te ran ao kabirakiia n te taamnei ae raoiroi, a moanna n anga te karea ae a na kakaonimaki ni karokoa mateia.—I-Rom 6:4, 5.
7. Bukin tera ngkai tii Kristian aika kabiraki aika a riai ni katoong banna ni Kauring?
7 Kaain te Iteraera n taamnei aika Kristian aika kabiraki, a kaaina naba te berita ae boou ae i marenan Iehova ao “ana Iteraera te Atua.” (I-Karatia 6:16; Ieremia 31:31-34) Te berita ae boou aei e kakoauaki n raraan Kristo are waanako. E taekina aei Iesu ngke e moana karaoan Kauringan matena. E korea ae kangai Ruka: “E ana te burawa, e katituaraoa te Atua, ao e otea te burawa ao e angania, ni kangai nakoia: ‘Rabatau aei, ae e kabureaki i bukimi. Karaoa aei ba kan uringau.’ Arona naba, i muin te amarake, e angania te mangko, ao e kangai nakoia: ‘Te mangko aei, bon te berita ae e bou i nanon rarau, ae e kawaawaanakoaki i bukimi.’” (Ruka 22:19, 20, BK) Te nikira, ke nikiraia te koraki ake 144,000 aika a maiu naba ngkai i aon te aba, bon te koraki ake a riai ni katoong banna ni kauring are te kariki ma te wain n tain Kauringan maten Kristo.
8. A kanga n ataia taani kabiraki bwa a weteaki nako karawa?
8 A kanga n ataia te koraki ake a kabiraki bwa a weteaki nako karawa? E boni kaotioti nakoia te taamnei ae raoiroi. E korea ae kangai te abotoro Bauro nakoia: “Akana kairaki iroun Tamnein te Atua ao bon natin te Atua. . . . Ao te Tamnei aei E buobuoki ma tamneira ni kaotiotira ba natin te Atua ngaira: ao ngkana natina ngaira, ao taan ababa iai; taan ababa iroun te Atua, ao taan uaia n ababa ma Kristo; ba ngkana ti bainikirinaki ma Ngaia, ao ti na neboaki naba ma Ngaia.” (I-Rom 8:14-17) Te bwai ni kakoaua ae te taamnei aei, e rangi ni mwaaka n te aro are te koraki ake iai nanououaia ibukin weteaia nako karawa, a kona ni koaua raoi bwa a bon aki weteaki, ao ngaia are a na aki naba katoong banna ni Kauring.
Te Taamnei ao Tiibu Tabemwaang
9. Baikara koraki aika uoua aika a okoro aika a taekinaki n taian Euangkerio ao n te boki ae Te Kaotioti?
9 E ataia Iesu bwa a kaonotaki mwaitiia Kristian ake a weteaki bwa a na kaaina te Iteraera n taamnei, ngaia are e a arania bwa te “nanai ae uarereke.” A karinaki n te “o n tibu” are taekan te berita ae boou, ni kaaitaraki irouia te koraki ake a aki kona ni warekaki mwaitiia, aika “tiibu tabemang,” are e taekinna Iesu bwa e riai naba n ikotiia. (Ruka 12:32; Ioane 10:16, BK) Tiibu tabemwaang aika a ikotaki n tain te toki aei, a na riki bwa te “koraki ae uanao” are a na boni kamaiuaki mai buakon “te rawawata are korakora,” ma kaantaningan te maiu are aki toki n te baretaiti i aon te aba. Ana miitara Ioane are e noria ni banen te moan tienture C.E. e kaota te kaokoro i marenan te koraki ae uanao ao kaain te Iteraera n taamnei ake 144,000 mwaitiia. (Te Kaotioti 7:4, 9, 14) A anganaki naba te taamnei ae raoiroi tiibu tabemwaang, ma ngkana a anganaki, tera rotakin maiuia iai?
10. A kanga ni babetitoaki tiibu tabemwaang nako “nanon aran te Tama ma te Nati ma te Tamnei ae Raoiroi”?
10 E kakawaki naba ana mwakuri te taamnei ae raoiroi ni maiuia tiibu tabemwaang. A kaota katabuani maiuia nakon Iehova ni babetitoakiia nako “nanon aran te Tama ma te Nati ma te Tamnei ae Raoiroi.” (Mataio 28:19) A kakoauaa ana tautaeka Iehova, ma n aantaeka iroun Kristo bwa aia Uea ao aia tia Kamaiu, ao a kariaia kairakia ni mwamwakurin taamnein te Atua ke mwaakana ae mwamwakuri, n anuan maiuia. A katoa bong ni karikirakea irouia “uaan te Tamnei,” n aron “te tangira, te kimareirei, te rau, te taotaonaki n nano, te atataiaomata, te raoiroi, te kakaonimaki, te nimamanei, te tau-baang.”—I-Karatia 5:22, 23.
11, 12. (a) A kanga ni katabuaki taani kabiraki n te aro ae kaokoro? (b) N te aro raa are a kaitiakaki iai tiibu tabemwaang ao ni katabuaki?
11 Tiibu tabemwaang a riai ni kariaia ana Taeka te Atua ao taamneina ae raoiroi bwa e na kaitiakiia, ke ni katabuia. Taani kabiraki a a kaman tia ni katabuaki n te aro ae kaokoro, bwa a atongaki bwa a raoiroi ao a tabu ngkai a a riki bwa buun Kristo. (Ioane 17:17; 1 I-Korinto 6:11; I-Ebeto 5:23-27) E taekinia te burabeti ae Taniera bwa “ana aomata Teuare Moan te Rietata ake a itiaki,” ake a anganaki Ueaia i aan ana kairiri “natin te aomata,” ae Kristo Iesu. (Taniera 7:13, 14, 18, 27) E a kamani katanoataa ngkoa Iehova rinanon Mote ao Aaron, nakon te botannaomata ae Iteraera ni kangai: “Iehova Ngai ae Atuami: ma ngaia ae kam na tabuingkami, ao kam na itiaki; ba I itiaki Ngai.”—Nakoaia Ibonga 11:44.
12 Oin nanon te taeka ae “katabu” boni “kaitiakan ke kaokoroan [te bwai ke te aomata] bwa e na kabonganaki iroun Iehova ae te Atua ke e na beku irouna; te bwai ae tabu, ae katabuaki ke e kaitiakaki.” E a kaman taekinaki n Te Taua-n-Tantani ae bwain 1938, bwa taian I-Ionataba aika tiibu tabemwaang a “riai n ataia bwa aomata ni kabaneia aika a kan riki bwa kaain te koraki ae uanao ma ni maekana te aonnaba, a riai ni kaokoroaki [ae nanona te katabu] ma ni kaitiakaki.” N taraakia te koraki ae uanao n te miitara ae taekinaki n te boki ae Te Kaotioti, a taekinaki bwa a “teboki niniraia, ao a kamainainai n raraan te Tiibutetei,” ao a toro iroun Iehova “ni ngaina ao ni bong ni maneabana.” (Te Kaotioti 7:9, 14, 15) N ana ibuobuoki te taamnei ae raoiroi, a kabanea aia konaa tiibu tabemwaang ni kaboraoi maiuiia ma ana kaetieti Iehova ibukin te maiu ae itiaki.—2 I-Korinto 7:1.
Karaoan ae Raoiroi Nakoia Tarin Kristo
13, 14. (a) N aron ae kaotaki n ana taetae ni kaikonaki Iesu ae tiibu ma kooti, e boto i aon tera kamaiuaia tiibu? (b) N tain te toki aei, a kanga tiibu tabemwaang n tia ni karaoa ae raoiroi nakoia tarin Kristo?
13 E kamatataa te itoman ae kaan i marenaia tiibu tabemwaang ao te nanai ae uarereke Iesu, n ana taetae ni kaikonaki ae tiibu ma kooti, are e karinaki i buakon ana taetae ni burabeti i aon taekan “te toki.” N te kabotau anne, e katereterea raoi Kristo bwa kamaiuakiia tiibu tabemwaang e reitaki ma aroaroia nakoia taani kabiraki, are e arania bwa “tariu.” E taku: “E na taku te Uea nakoia ake i angaataina, Nako mai, ngkami akana kam kakabaiaki iroun Tamau, kam na anaa ueami are katauraoaki i bukimi mai moani karikan aonaba. . . . E koaua ae I a tuangngkami ba ngke kam karaoi baikai nakon temanna ae moan te mangori i buakoia tariu aikai, ao kam karaoi naba nako Iu.”—Mataio 24:3; 25:31-34, 40.
14 Te taeka ae “ngke kam karaoi baikai” e nanoni mwakuri n tangira ake a karaoaki nakoia tarin Kristo n taamnei, ake a iangoaki irouia kaain ana aonnaba Tatan bwa ianena, n te aro are a a karabutiniia tabeman mai buakoia. N taai tabetai a boni kainnanoi amwarake, kunnikai aika bon tau, ao tararuan marurungia. (Mataio 25:35, 36) N tain te toki aei, ni moa man 1914, a bati taani kabiraki aika a rinanon kangaanga akanne. Rongorongoia Ana Tia Kakoaua Iehova ni boong aikai, e kakoauaa bwa a boni boutokaki irouia raoraoia aika a kakaonimaki aika tiibu tabemwaang, kioina ngkai a kairaki iroun te taamnei.
15, 16. (a) Te mwakuri raa are a a tia ni buokaki iai tarin Kristo aika kabiraki ake i aon te aba, irouia tiibu tabemwaang? (b) A kanga ni kaota aia kakaitau taani kabiraki nakoia tiibu tabemwaang?
15 Tarin Kristo aika kabiraki aika mena i aon te aba n tain te toki aei, a rangi ni boutokaki naba irouia tiibu tabemwaang ni karaoan te mwioko mairoun te Atua are ‘tataekinan te rongorongo ae raoiroi ae taekan te tautaeka n Uea, ni kabutaa te aonnaba bwa te bwai ni kaotioti nakoia botannaomata nako.’ (Mataio 24:14; Ioane 14:12) Ngkai e a tabe ni karako mwaitiia taani kabiraki i aon te aba ni katoa ririki, ma mwaitiia tiibu tabemwaang e a tia n rikirake nakon ae mirion ma mirion. Ngaa ma ngaa mai buakoia a beku ngkai ni kabwanina aia tai n tataekina te euangkerio, n aroia bwaiania ao mitinare aika a kabuta nako rongorongon te tautaeka n uea ae raoiroi “ni karokoa tabon aonaba.” (Mwakuri 1:8) Ake tabeman a tataekina te rongorongo n aron aia kabanea ni konaa ao a kukurei ni buoka te mwakuri ae kakawaki aei n aia mwane.
16 A rangi ni kakaitau tarin Kristo aika kabiraki ni boutokaaia mairouia tiibu tabemwaang! E kabwarabwaraki raoi aia namakin n te boki ae te Worldwide Security Under the “Prince of Peace,” ae katauraoaki irouia kaain te koraki ae te toro ae kakaonimaki, n 1986. E taekina ae kangai: “Mai imwin te Kauoua ni Buaka are Kabuta te Aonnaba, kakoroan bukin ana taetae ni burabeti Iesu ibukin ‘te toki’ aei, e rangi n irekereke ma aia mwakuri te ‘koraki ae uanao’ aika ‘tiibu tabemwaang.’ . . . Te karabwarabwa ae bati, nakoia te ‘koraki ae uanao’ mairouia botannaomata ao taetae ni kabane, ibukin aia waaki ae taonako ibukin kakoroan bukin ana taetae ni burabeti [Iesu] ae taekinaki ni Mataio 24:14!”
‘A na aki Kororaoi Ngkana Tiaki Raoia Ngaira’
17. N te aro raa ae ‘a na aki kakoroaki raoi’ iai aia onimaki te koraki ake a kakaonimaki rimoa ake a na kautaki nakon te aonnaba?
17 E korea ae kangai Bauro are temanna naba ngaia mai buakoia mwaane ao aine aika kabiraki, ake a maiu imwain Kristo: “A bane ni kakoauaki aomata akanne ba a raoiroi, i bukin aia onimaki. Ma e aki reke irouia muin te motintaeka kioina ba e a tia ni bairea tibangara [taani kabiraki] ae e raoiroi riki te Atua, ao e aki tangiria ba a na kororaoi ngkana tiaki raoia ngaira.” (Ebera 11:35, 39, 40, BK) N tain te Mireniam ae na roko, a nang riki bwa ueea ao ibonga i karawa, Kristo ma tarina ake 144,000 ake a kabiraki, ao a na tibwai kakabwaia ake a reke man ana karea ni kaboomwi Kristo, i aon te aba. Tiibu tabemwaang “a na kororaoi” ngkanne n rabwataia ao n aia iango.—Te Kaotioti 22:1, 2.
18. (a) Tera ae a riai n ataia tiibu tabemwaang, man koaua aika kateretereaki n te Baibara? (b) Tera aia kaantaninga tiibu tabemwaang ngkai a a tataninga te tai are a na “kaotaki iai natin te Atua”?
18 Bwaai aikai ni kabane a riai ni katereterea nakoia tiibu tabemwaang bwa bukin tera ngkai te Baibara n Erene ni Kristian e rangi ni kaatuua taekinaia Kristo ao tarina ake a kabiraki, ma aia mwakuri ae rangi ni kakawaki ni kaineti ma kakororaoan ana kaantaninga Iehova. A iangoia tiibu tabemwaang bwa bon te kakabwaia, aron boutokoaia kaain te koraki ae te toro ae kakaonimaki aika kabiraki n aanga nako, ngkai a a tabe ni kaantaninga te tai are a nang “kaotaki iai natin te Atua,” n Aremaketon ao n tain te Mireniam ae na roko. A kona ni bareka te tai are a nang ‘kainaaomataki iai man te kabureaki nakon te mka, ao a na reke tibwangaia n te inaaomata, ma te neboaki ae aia bwai natin te Atua.’—I-Rom 8:19-21, BK.
Katiteuanaki i aan te Taamnei n Tain te Kauring
19. Tera ae e a tia ni karaoia “te tamnei ae e kaota te koaua” ibukia taani kabiraki ao raoia, ao e kanga aron reitakiia n tairikin te bong ae 28 ni Maati?
19 N ana tataro ni kainin Iesu n tairikin te bong ae Nitian 14, 33 C.E., e taku: “I tataro . . . ba a bia bane n ti teuana. Tamau, a bia mena i nanora, n ai arom ae ko mena naba i nanou, ao n ai arou ae I mena i nanom: e aonga ni kakoauako aonteaba ba ko kanakoai.” (Ioane 17:20, 21, BK) Ibukin ana tangira te Atua, e kanakoa Natina bwa e na anga maiuna ibukin kamaiuaia taani kabiraki ao te botannaomata ake a ongeaba. (1 Ioane 2:2) “Te tamnei ae e kaota te koaua” e a tia ni katiteuanaia tarin nako Kristo ma raoraoia. N tairikin te bong ae 28 ni Maati imwin bungin taai, a na kaitiboo koraki aika uoua aikai ni karaoa kauringan maten Kristo ao n uringi naba bwaai ake e a tia ni karaoi Iehova nakoia rinanon ana karea ni kaboomwi Natina ae tangiraki ae Kristo Iesu. Rokoia n te botaki ane e kakawaki anne e a kakorakoraa riki reitakiia, ao e a manga kabooua nanoia bwa a na kateimatoa karaoan nanon te Atua, ao ni kaota kakoauan kimwareireia ngkai a tangiraki iroun Iehova.
Te Kauring
• E kanakoaki n ningai “te Tamnei ae e kaota te koaua” nakoia Kristian rimoa, ao e kanga ni kakoauaki bwa bon “te Tia Buobuoki”?
• A kanga n ataia taani kabiraki bwa e a reke irouia te wewete nako karawa?
• N te aro raa ae e mwamwakuri iai taamnein te Atua i aoia tiibu tabemwaang?
• A a kanga n tia ni karaoa ae raoiroi tiibu tabemwaang nakoia tarin Kristo, ao a na kanga ‘n aki kororaoi ngkana tiaki raoia’ taani kabiraki?
[Taamnei n iteraniba 13]
“Te Tamnei ae e kaota te koaua” e kabwaroaki i aoia taan rimwin Iesu ni Bentekota 33 C.E.
[Taamnei n iteraniba 15]
A karaoa ae riai tiibu tabemwaang nakoia tarin Kristo, n aroia ni boutokaia ni kakoroan raoi ana mwioko te Atua are e na tataekinaki te rongorongo