Tera Nanon Ana Katairiki Te Uea Iroum?
“Ane kana te berena, ke tao e moi n ana mangko te Uea, n te aro ae aki riai, ao e ananga ni kabuakakaki nakon rabatan te Uea, ma raraana.”—1 KORINTO 11:27.
1. Tera te botaki ae te kabanea ni kakawaki ibukin te ririki 2003, ao e moan riki maia?
E BAIREAKI bwa e na karaoaki te botaki ae te kabanea ni kakawaki ibukin te ririki 2003, imwin bungin taai n Eberi 16. A na botaki Ana Tia Kakoaua Iehova ni kabane ibukin Kauringan maten Iesu Kristo. N aron ae kaotaki n te kaongora are imwain aei, ao e moana karaoan te tai are e aranaki bwa ana Katairiki te Uea Iesu ma ana abotoro, ngke a a tia ni karaoa te toa are te Riao n Nitian 14 33 C.E. Banna ni kauring n aron te kariki ae e aki-karikaki ao te wain ae uraura, a tei ibukin rabwatan Kristo ae akea burena ao raraana are kawawaeaki. Bon tii te karea aei ae e kona ni kamaiuia aomata man te bure ao te mate are a a ituaki iai mairouia Atam ao Nei Ewa.—I-Rom 5:12; 6:23.
2. Tera te kauring ae e koreaki n te 1 I-Korinto 11:27?
2 Aomata aika tau nako iai a riai ni katoong banna ni Kauring ma te karinerine. (1 I-Korinto 11:20-22) E kamataataa anne te abotoro Bauro ngke e koroboki nakoia Kristian ake i Korinto rimoa, ake a kaakaraoa ana Katairiki te Uea n te aro ae aki riai ni kangai: “Ane kana te berena, ke tao e moi n ana mangko te Uea, n te aro ae aki riai, ao e ananga ni kabuakakaki nakon rabatan te Uea, ma raraana.” (1 I-Korinto 11:27) Tera nanon taeka akanne?
A Karaoia Tabeman ma te Aki-Karinerine
3. Tera aroaroia Kristian aika mwaiti aika kaaini Korinto n tain kauringan ana Katairiki te Uea?
3 A mwaiti Kristian ake i Korinto ake a katoong banna ni Kauring ma te aki-karinerine. Iai te iraraure i marenaia, ao iai naba aika a uoti aia katairiki ao a amwarake imwain te botaki ke ngkana e a waakinaki, ma ni kaakatibutauaia n te moi ao te amwarake. A mamaara n iango ao ni kaineti naba ma aroia n taamnei. Ao a riki n “ananga ni kabuakakaki nakon rabatan te Uea, ma raraana.” Te koraki ngkanne ake a tuai ni kamarikeia n te tairiki anne a a moanna ni katabetabeaki aia iango ao a aikoa ongora raoi. Eng, a mwaiti aika katoong banna ma te aki-karinerine ao a aki naba namakina kakawakin te botaki. Maroaka are a a boni kairiia iai nakoni motikan taekaia!—1 I-Korinto 11:27-34.
4, 5. Bukin tera ngkai e kakawaki bwa a riai n tuoi raoi aroia te koraki ake a taneiai ni katoong banna ni Kauring?
4 Ngkana e a uakaan te Kauring ni katoa ririki, a bon riai te koraki ake a taneiai ni katoong banna n tuoi raoi aroaroia. Ngkana a na uataboa kanakin banna ni kauring aikai, a riai ngkanne ni marurung raoi ni kaineti ma bwaai n taamnei. Ngkana iai ae kaota te aki-karinerine, ai moara ra riki nakon ana karea Iesu, e na bon reke kaina bwa ane e na ‘teweaki nako mai buakoia ana aomata te Atua,’ n aron are e karaoaki rimoa nakon te I-Iteraera are e katoonga irikon te karea n te aro ae aki itiaki.—Nakoaia Ibonga 7:20; Ebera 10:28-31.
5 E kabotaua te Kauring Bauro ma te uaia n katoonga irikon te karea i aon Iteraera rimoa. E taekinia te koraki ake a katoong banna ni kauring ma Kristo, ao imwina e taku: “Kam aki kona ni moi n ana mangko te Uea, ma aia mangko taimonio: kam aki kona n amarake n ana taibora te Uea, ma aia taibora taimonio.” (1 I-Korinto 10:16-21) Ngkana e a tia ni karaoa te bure ae rawawata te aomata ae taneiai ni katoong banna ni Kauring aikai, e riai ni kaota moa ana bure nakon Iehova ao n ukoukora naba te ibuobuoki n taamnei mairouia unimwaanen te ekaretia. (Taeka N Rabakau 28:13; Iakobo 5:13-16) Ngkana e raira nanona ma te koaua, ao e kariki uaa aika boraoi ma rairan nanona, e na boni katoong ngkanne banna ni kauring ma te karinerine.—Ruka 3:8.
Taani Kaea te Kauring Aika Karinerine
6. E kaonota te kakabwaia te Atua ae katoongan ana Katairiki te Uea nakoia antai?
6 A riai ni katoonga ana Katairiki te Uea te koraki aika a kaakaraoa ae raoiroi ngkai, nakoia nikiraia te koraki ake 144,000 ake tarin Kristo? (Mataio 25:31-40; Te Kaotioti 14:1) A aki. E a tia te Atua ni kawakina te tibwanga ae okoro aei ibukia te koraki aika a a tia n anganaki taamneina ae raoiroi bwa “taan uaia n ababa ma Kristo.” (I-Rom 8:14-18; 1 Ioane 2:20) Ma tera ngkanne aroia aomata ake iai irouia kaantaningan te maiu n aki toki n te aonnaba i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea? (Ruka 23:43; Te Kaotioti 21:3, 4) E ngae ngkai tiaki ngaiia taan uaia n ababa ma Iesu ao akea kaantaningan te nako karawa irouia, ma a boni kaea naba te Kauring bwa a na mataku iai ma te karinerine.—I-Rom 6:3-5.
7. A kanga n ataia Kristian ake n te moan tienture bwa a na riai ni katoong banna ni Kauring?
7 A kabiraki n te taamnei ae raoiroi Kristian ni koaua ake n te moan tienture. A mwaiti mai buakoia aika a kona ni kamanena teuana ke e raka riki bwaai n tituaraoi n aron te kakai are te taetae n taetae aika kakaokoro. Mangaia are e rangi ni bebete irouia n tatabemania nako bwa a na ataia ae a kabiraki n te taamnei ae raoiroi ao a riai n katoong banna ibukin te Kauring. Ma n ara tai aikai, ti a kona n ataia bwa tao e kabiraki n te taamnei ae raoiroi te aomata man taeka aika kairaki koreaia aikai: “Akana kairaki iroun Tamnein te Atua ao bon natin te Atua. Ba kam aki anganaki te tamnei are e toronaki te aba i rouna bwa kam aonga ni manga maku; ma kam anganaki te Tamnei ae e natinaki te aba i Rouna, ae ti tataro i Rouna ni kangai, Aba, Tamara.”—I-Rom 8:14, 15.
8. Antai ake a tei ibukin “te uita” ao “te titania” are e taekinaki ni Mataio mwakorona 13?
8 Ni moan tein te ekaretia ni Kristian ao e noraki bwa a rikirake taani kabiraki ni koaua, n aron “uita” i buakoia Kristian ni kewe aika a kabotauaki ma “titania.” (Mataio 13:24-30, 36-43) Ni moa man 1870 rake, ao e a teretere rikiraken mwaitiia “uita,” ma ngke e a kaania tebubua te ririki imwina, a a kaongoaki mataniwi n ekaretia aika kabiraki ae e kangai: “Unimwaane . . . kam riai ni katei kaetieti ao aroaro aikai i mataia ake a a botaki [ibukin te Kauring]: (1) a riai n onimakina raraan [Kristo]; (2) a riai ni katabui maiuia nakon te Uea, ao ana mwakuri ni karokoa mateia. A riai ngkanne ni kaoia aomata ni kabane aika a kani karaoa anne, ake a a tia ni katabui maiuia bwa a na ira buakon bukamaruan maten te Uea.”—Studies in the Scriptures, Series VI, The New Creation, iteraniba 473.a
Kakaaeaia “Tiibu Tabemang”
9. E kanga aron kamatataan kinaakia “tiibu tabemang” n 1935, ao e kanga aron rotakia iai tabeman ake a a tia ni kaakatoong banna n te Kauring?
9 Imwin tabeua te tai, ao ana botaki Iehova e a kaatuua iangoaia tabeman riki irarikia taan rimwin Kristo aika kabiraki. E noraki rikiraken te aro aei n 1930 tabun. Ma imwain aei ana aomata te Atua a iangoa te “koraki ae uanao” are n Te Kaotioti 7:9, bwa te koraki ae a tangiri naba bwaai n taamnei ao a na mena i rarikiia kaain 144,000 ake a na kautaki nako karawa. Aongkoa a na riki bwa taani katoa iroun buun Kristo. (Taian Areru 45:14, 15; Te Kaotioti 7:4; 21:2, 9) Ma ni Mei 31 n 1935, e kabwarabwaraki man te Baibara n aia bwabwaro Ana Tia Kakoaua Iehova i Washington, D.C., U.S.A., bwa te “koraki ae uanao” (“ te koraki ae e maitikurikuri,” n te Baibara ni Katorika) e nanonia “tiibu tabemang” ake a na maiu n tain te toki. (Ioane 10:16) Imwin te bwabwaro anne, ao aomata ake a kaakatoong ngkoa banna ibukin te Kauring, a a katoka katoongakin banna aikai ibukina bwa a a tibwa ataia, ae a kaantaningaa te maeka n te aonnaba ao tiaki te nako karawa.
10. Ko na kanga ni kabwarabwaraa aia kaantaninga ao tabeia “tiibu tabemang” aika maiu ni boong aikai?
10 E waaki nako kakaaeaia te koraki ake a na riki bwa “tiibu tabemang” n 1935. Te koraki aei a onimakina te karea ni kaboomwi, a katabui maiuia nakon te Atua, ao a buokanibwai ma “te nanai ae uarereke” ae a kabiraki, n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea. (Ruka 12:32) Titeboo aroia tiibu tabemwaang ma aroia taan uaia n ababa n te Tautaeka n Uea, ma e kaokoro aia kaantaninga tiibu tabemwaang bwa a kaantaninga te maiu n aki toki i aon te aba. N aroia aomata ake a ianena ngkoa i Iteraera, ake a taromauria Iehova ao a aantaeka i aan te Tua, ao tiibu tabemwaang ni boong aikai a kariaia naba bwa a na karaoi tabeia ni Kristian n aron tataekinan te rongorongo ae raoiroi n raonia kaain te Iteraera n taamnei. (I-Karatia 6:16) N aron ae e aki kona n uea ke n ibonga te aomata ae ianena i aon Iteraera, ngaia are bon akea naba mai buakoia tiibu tabemwaang ae kona n tautaeka n te Tautaeka n Uea i karawa ke ni mwakuri bwa te ibonga.—Te Tua-Kaua 17:15.
11. Bukin tera bwa e kakawaki maanin te aomata n tia ni bwabetitoaki, ni kaineti ma ana kaantaninga?
11 N 1930 tabun, e kateretereaki bwa a a tia n rineaki angiia aomata aika a na nako karawa. I nanon te tai ae tao 70 te ririki ngkai, a a tia ni kakaaeaki tiibu tabemwaang aika a kaantaninga te maiu n aki toki i aon te aba. Ngkana e a manga aki kakaonimaki temanna are e a tia ni kabiraki, e na bae ni karekeaki onean mwina mai buakoia tiibu tabemwaang ae e a maan ni kakaonimaki n toro iroun te Atua, bwa kakoroan te mwaiti ae 144,000.
Bukin Tera bwa E Kona ni Kairua Aia Kaantaninga Tabeman Ibukin te Nako Karawa
12. Antai ae riai ni katoka katoongan banna ibukin te Kauring, ao bukin tera?
12 A boni koaua raoi Kristian aika kabiraki bwa kaain te weteaki nako karawa ngaiia. Ma tera aroia tabeman ake bon tiaki taani weteaki nako karawa ao a a tia ni kaakatoong banna ibukin te Kauring? Ibukina bwa a a tia ngkai n ataia ae e a aki reke irouia te wewete nako karawa, mataniwin nanoia ngkanne e na kairoroiia bwa a na aki manga katoong. E na bon aki kukurei te Atua iroun ane bakaaea te weteaki bwa e na uea ke n ibonga i karawa ngkai e ataia bwa e bon aki weteaki nako iai. (I-Rom 9:16; Te Kaotioti 20:6) E kamatea tibun Rewi are Kora Iehova ibukina bwa e kainikatonga n ukoukora te kan nakoa n ibonga are ana bwai Aaron ma kanoana. (Te Otinako 28:1; Warekaia Iteraera 16:4-11, 31-35) Ngkana iai te Kristian ae e a tibwa ataia bwa e kairua n arona ni katoong banna ibukin te Kauring, e riai ni katoka arona anne ao e na tataro ma te nanorinano nakon Iehova ni bubutii kabwaran ana bure.—Taian Areru 19:13.
13, 14. Bukin tera bwa iai tabeman aika a kona ni kairua n aia iango n taku bwa aongkoa e reke irouia te wewete nako karawa?
13 Bukin tera ngkai e kona ni kairua aia iango tabeman are aongkoa a weteaki nako karawa? E kona n reke anne ibukin maten raoia ke rikin kabuanibwai tabeua ake a katotonakoa tangiran te kani maeka i aon te aba. Ke a iraraang iroun raoraoia ni kaan ae e taekinna naba bwa ngaia te Kristian ae kabiraki. Ma ni koauana bon akea temanna ae e mwiokoaki iroun te Atua bwa e na kaungaia tabeman ibukin te nako karawa. E aki naba rineiia taan ababa n te Tautaeka n Uea n te aro are e kanakoi bwanaa ake a na taekina te kaantaninga anne nakoia.
14 E kona naba ni kairaki aia iango bwa aongkoa a weteaki nako karawa man aia koaua Aaro aika kewe are aongkoa a na bane n nako karawa aomata aika raoiroi. Mangaia are ti riai n taratara raoi bwa ti na aki iraraang n rongorongo rimoa aika kairua, ke ni bwaai riki tabeua. N te katoto, a kona tabeman n titirakinia i bon irouia ni kangai: ‘I kakabonganai bwainnaoraki aika a rota arou n iango? I kona ni kairuaa te kaantaninga anne ma ingaraken nanou n iangoia bwa I a rineaki nako karawa?’
15, 16. Bukin tera ngkai e kona ni kairua aia namakin tabeman are aongkoa ngaiia naba kaain te koraki ake a kabiraki?
15 A kona tabeman n titirakinia i bon irouia ni kangai: ‘I tangiria ni kani kakannato? E korakora irou kani karekean te mwaaka ni kairiri ngkai, ke ni kan riki naba bwa temanna raon Kristo n uea?’ Ngke a weteaki te koraki ake a na ababa n te Tautaeka n Uea n te moan tienture, iai ibuakoia aika akea mwiokoaia n te ekaretia. A aki ukoukora kakannatoia ao a aki kamoamoa, te koraki ake a weteaki nako karawa ngkai a kabiraki. Ma a kaotiota te nanorinano are e kaantaningaki bwa e na noraki naba irouia aika nanona “nanoni Kristo.”—1 I-Korinto 2:16.
16 A kona ni kakoauaa tabeman bwa a weteaki nako karawa ibukina bwa e a tia n reke irouia te atatai man te Baibara ae rangi ni bati. Ma te kabiraki n te taamnei tiaki nanona bwa e na reke te atatai ae raka iai, bwa e noraki bwa Bauro, e bon kaetietiia ao ni kaiririia naba te koraki ake a kabiraki ngkoa. (1 I-Korinto 3:1-3; Ebera 5:11-14) E a tia te Atua ni bairea aron kaamwarakeaia ana aomata ni kabane n te amwarake n taamnei. (Mataio 24:45-47) Mangaia are akea te aomata ae e na iangoia bwa e wanawana ke n rine riki nakoia te koraki ake a kaantaningaa te maeka i aon te aba, ibukina bwa te Kristian ae e a tia ni kabiraki ngaia. E aki kaotaki te aomata ae kabiraki n te taamnei man te rabakau ni kaekai titiraki man te Baibara, n uarongorongo, ni kabwarabwaraa te Baibara nakoia aomata nako. A mwaatai naba ni mwakuri aikai Kristian tabeman ake a kaantaningaa te maeka n te aonnaba.
17. E boto i aon tera kabirakin temanna n te taamnei, ao antai tabena?
17 Ngkana iai raora n onimaki ae e kan oota ibukin te wewete nako karawa, ao e kona te unimwaane ke temanna te Kristian ae e a ikawai n te onimaki ni maroro ma ngaia. Ma e bon aki kona temanna te aomata ni motika taekan temanna ni kaineti ma te wewete aei. Ngkana e kakoauaa raoi temanna bwa e a tia n reke irouna te wewete aei ao bon akea bukina ae riai bwa e na manga titirakinia aomata riki tabeman. Te koraki ake a kabiraki a “a manga bungiaki, tiaki man te uaa ae kai mka, ma . . . a manga bungiaki man te uaa ae aki kona ni mka, n ana taeka te Atua ae te taeka ae maiu ae teimatoa.” (1 Betero 1:23) E karina te “uaa” te Atua rinanon taamneina ao ana Taeka, ao e karika te aomata bwa te bwai “nabangkai” ae e kaantaningaa te nako karawa. (2 I-Korinto 5:17) Ao bon Iehova ae e rinerine. Mangaia are rinean te aomata ae kabiraki, e aki “karekea . . . te aomata n ana iango ke n ana makuri, ma bon te Atua ae e karekea.” (I-Rom 9:16, BK) Mangaia are e na kanga te aomata ni koaua raoi bwa e weteaki nako karawa?
Bukina Ngkai A Koaua Raoi Iai
18. E kanga ni kaotioti Taamnein te Atua nakoia taani kabiraki?
18 A kakoauaa raoi Kristian aika kabiraki bwa e a tia n reke irouia kaantaningan te nako karawa mairoun te tia kakoaua are taamnein te Atua. E korea ae kangai Bauro: “Kam anganaki te Tamnei ae e natinaki te aba i Rouna, ae ti tataro i Rouna ni kangai, Aba, Tamara. Ao te Tamnei aei E buobuoki ma tamneira ni kaotiotira ba natin te Atua ngaira: ao ngkana natina ngaira, ao taan ababa iai; taan ababa iroun te Atua, ao taan uaia n ababa ma Kristo; ba ngkana ti bainikirinaki ma Ngaia, ao ti na neboaki naba ma Ngaia.” (I-Rom 8:15-17) I aan ana kairiri te taamnei ae raoiroi, bon nanoia ae kairoroia taani kabiraki bwa a na karaoi bwaai aika taekinaki n te Baibara, aika riai ni karaoaki irouia akana a natinaki iroun Iehova. (1 Ioane 3:2) E angania naba taamnein te Atua namakinan te natinaki iroun tamaia are i karawa ao e karina te kaantaninga ae okoro i nanoia. (I-Karatia 4:6, 7) E na bon rangi ni kakimwareirei te maiu n aki toki ngkana ti a kororaoi n te aonnaba ma kaain ara utu ao raoraora aika otabwaninira, ma tiaki ngaia aei te kaantaninga are a anganaki iroun te Atua. Bwa e a tia te Atua ni karina i nanoia tangiran te kan nako karawa ae korakora rinanon taamneina, n te aro are e a tauraoi nanoia ni kitan aroaroia ao aia kaantaninga aika irekereke ma maiuia n te aonnaba.—2 I-Korinto 5:1-5, 8; 2 Betero 1:13, 14.
19. Tera ana mwakuri te berita nabangkai ni kaineti ma maiuia Kristian aika kabiraki?
19 A kakoauaa raoi Kristian aika kabiraki bwa a na nako karawa ao a a tia naba n riki bwa kaain te berita nabangkai. E taekina ae kangai Iesu ngke e moani karaoa te Kauring: “Te mangko aei te berita nabangkai i nanon rarau, ae kawawaeaki i bukimi.” (Ruka 22:20) Bon te Atua ao taani kabiraki aika a kaaina te berita nabangkai. (Ieremia 31:31-34; Ebera 12:22-24) Iesu bon te tia raoi. E moani waakinaki te berita nabangkai ngke e kawawaeaki raraan Kristo. N te berita aio a rineaki aomata aika a na tei ibukin aran Iehova aika a na kaaina ana “kariki” Aberaam, tiaki tii mai buakoia I-Iutaia ma mai buakoia naba botannaomata nako. (I-Karatia 3:26-29; Mwakuri 15:14) E karekea manga-utiia kaain te Iteraera n taamnei nako karawa, te “berita are aki toki.”—Ebera 13:20.
20. Tera te berita ma Kristo are a karinaki nako iai taani kabiraki?
20 A koaua raoi taani kabiraki n te bwai are a kaantaningaia. A a tia ni kairaki nako nanon te berita ae raka, ae te berita ibukin te Tautaeka n Uea. Ni kaineti ma aia buokanibwai ma Kristo, e taekina ae kangai Iesu: “Ngkami bon aika kam memena ma Ngai ni kaririakiu; ao Ngai I motika ueami nako imi, n ai aron Tamau ngke E motika ueau nako Iu.” (Ruka 22:28-30) E na mwakuriaki n aki toki te berita nabangkai are i marenan Kristo ma raona n uea.—Te Kaotioti 22:5.
Te Tai ni Kauring ae Kakukurei
21. Ti na kanga ni karekei kakabwaia aika bati man te tai ni Kauring?
21 A bati kakukurei ngkana e a uakaan te tai ni Kauring. Ti kona ni kakabwaiaki man kaetietin te wareware n te Baibara ni kaineti ma te tai anne. Bon te tai naba ae rianako raoiroina ibukin te tataro, kananoan ara iango ibukin aron maiun Iesu i aon te aba ao matena, ao ibukin naba buokan tataekinan rongorongon te Tautaeka n Uea. (Taian Areru 77:12; I-Biribi 4:6, 7) Ti kona ni kauringaki te tangira are e kaotiotia te Atua ao Kristo ni kaineti ma ana karea ni kaboomwi Iesu, ngkana ti kaea te botaki aei. (Mataio 20:28; Ioane 3:16) Te bwai n ibuobuoki aei e anganira te kaantaninga ao te raunnano ao e riai ni kakorakorai nanora ni kani katotonga maiun Kristo. (Te Otinako 34:6; Ebera 12:3) E riai naba te Kauring ni kakorakoraira ni kakoroa nanon katabuan maiura ngkai ana toro te Atua aika kakaonimaki ngaira ao n riki naba bwa taan rimwin Natina ae tangiraki.
22. Tera ana bwai n tituaraoi te Atua nakoia aomata ae rangi ni kakawaki, ao tera te anga teuana ae kona ni kaotaki iai te nano ni kakaitau?
22 Ai bati ra bwaai aika raraoi aika ti anganaki iroun Iehova! (Iakobo 1:17) Ti kairiraki n ana Taeka, ti buokaki iroun taamneina ae raoiroi, ao ti anganaki te kaantaninga ibukin te maiu n aki toki. Ana bwai n tituaraoi te Atua ae moan te kakawaki bon ana karea Iesu ibukin aia bure taani kabiraki ao ibukia naba aomata ni kabane aika a onimakinna. (1 Ioane 2:1, 2) Mangaia are tera aron kakawakin maten Iesu iroum? Ko na mena naba i buakoia aomata ake a na kaota aia kakaitau ibukin matena, n te aro are a na botaki imwin bungin taai n Eberi 16 2003, ni kauringa ana Katairiki te Uea?
[Kabwarabwara ae nano]
a Boretiaki irouia Ana Tia Kakoaua Iehova, ma e aki kona n reke ngkai.
Tera Am Kaeka?
• Antai aika riai ni katoong banna ni Kauring?
• Bukin tera ngkai a kaea ana Katairiki te Uea “tiibu tabemang,” tii ibukin te mataku ma te karinerine?
• A na kanga n ataia Kristian aika kabiraki bwa a na riai ni katoonga te kariki ao te wain n taini Kauringan maten Kristo?
• Tera ae raoiroi karaoana n tain te Kauring?
[Taamnei n iteraniba 12]
Ko na roko n ana Katairiki te Uea n te ririki aei?
[Taamnei n iteraniba 15]
Te Kauring bon te tai ae riai ibukin kabatian riki te tai ni wareware n te Baibara ao irakin te mwakuri n uarongorongo