Raona Am Atatai N Te Taubaang

“Raona ami ataibai n te taubaang.”​—2 BETERO 1:5-8, BK.

1. A reke aia kangaanga aomata aika mwaiti ibukin aia aki-konabwai n taekina ae kanga?

N TAIN te anainano ibukin totokoan kabonganakin taian drug, ao a kaungaki rooro-n-rikirake ake n te United States ni kangai: “Karau taeka nako iai.” E na taraa n nakoraoi riki aroia aomata ngkana a bane n rawa, tiaki tii nakon kabonganakin taian drug ma nakon naba kabatiaan te nim kamanging, te aroaro ni maiu ae aki-raoiroi ma ni kammaira, te babakanikawai n te waaki ni bitineti ao ai ‘ana kaibwabwaru te rabwata!’ (I-Rom 13:14) Ma e ngae n anne, antai ngkanne aika a na taku bwa e bebete irouia bwa a na karau taeka?

2. (a) Baikara katoto man te Baibara ake a kaotaki iai bwa tiaki te bwai ae boou te kangaanga ae atongan ae I rawa? (b) Tera ae a riai ni kaungaira katoto aikai bwa ti na karaoi?

² Kioina ngkai e kangaanga bwainan te taubaang irouia aomata ni kabane ibukin aki-kororaoia, ma ti riai n tabeakina aron kataneiakira bwa ti na tokanikai i aon kangaanga ake ti kaaitara ma ngaai. E tuangira te Baibara aroia aomata n taai ake ngkoa ake a nanomwaaka n toro iroun te Atua, ma n taai tabetai e kangaanga irouia te karau taeka nakon karaoan bwaai tabeua. Uringa Tawita n ana kairua ni kaineti ma te wene ni bure ma Nei Bata-teba. Aei are e a karika maten natiia are e reke man aia wene ni bure, ao maten naba buun Bata-teba aika aomata aika akea te bwai ae kairua ae a a tia ni karaoia. (2 Tamuera 11:1-27; 12:15-18) Ke iangoa te abotoro Bauro are e kaota raraomana ni kangai: “Ba te raoiroi ae I kani karaoia ao I aki karaoia: ma te buakaka ae I aki kani karaoia ao I boni karaoia.” (I-Rom 7:19) Ko a tia n namakina te aki-raunnano ae aron aei n taai tabetai? E reitia n taku Bauro: “Ba I kimareirei n ana tua te Atua n aomatau ae i nanou: ma I nora te tua teuana i nanoni bwain rabatau, ba e buakana ana tua nanou, ao e tauai ba ana bwai ana tua te bure ae i nanoni bwain rabatau. Te aomata ae e kai nanou ngai! ai antai ae na kamaiuai man rabatan te mate aei?” (I-Rom 7:22-24) Katoto aika nako man te Baibara, a riai ni kakorakoraa ara motinnano are ti na bon aki bwarannano n ara tai ni kabokorakora ibukin karekean te taubaang ke te taotaonakinnano.

Te Taubaang, bon te Aroaro ae Riai ni Karikirakeaki i Nanora

3. Kabwarabwaraa bwa tera bukina ngkai ti aki kona ni kaantaningaia bwa e na bebete riki kaotiotan te taubaang.

³ Te taubaang, are e irekereke ma te konabwai ni karau taeka nakon te bwai teuana, e taekinaki n te 2 Betero 1:5-7 n ikotaki naba ma te onimaki, te raoiroi, te ataibwai, te nanomwaaka, tangiran te Atua, tangiraia tarimi, ao te tangira. Akea mai buakon aroaro aika tatangiraki aikai, aika a a bon riki naba i bon irouia. A bon riai ni karikirakeaki iroun te aomata. E kainnanoaki te nanomwaaka ao te kakorakora ibukin kaotiotakia n aron are e kaantaningaki. Mangaia are ti bon aki kaantaningaia bwa e na bebete riki karikirakean te taubaang nakon karikirakean aroaro riki ake tabeua aika taekinaki n te barakirabe aei.

4. Bukin tera bwa a mwaiti aika a namakinna bwa akea aia kangaanga ma te taubaang, ma tera ae kaotaki man aei?

⁴ E koaua, bwa mirion ma mirion mwaitiia aomata aika a kona n namakinna bwa akea aia kangaanga ma te taubaang. A boni kaakaraoa are a bon tangiria ni karaoia, e ngae ngke a ataia ke a bon aki ataia bwa mwakuri ake a karaoi a iri iai nanoia aika aki-kororaoi ao a aki bati ni mutiakin iai kangaanga ake a na reke nakoia ke nakoia aomata tabemwaang. (Iuta 10) Aki-taun te konabwai ao te ingaingannano ni kaineti ma te karau taeka nakon te bwai teuana, e a kona n noraki riki n taai aikai nakon ake ngkoa. E kaotaki raoi iai ae ti a maeka ngkai “ni boong aika kaitira” n aron are e a kaman taekinna Bauro ni kangai: “Ane a na roko tai aika kamamate . . . Ba ane a na riki aomata ba taan tangiriia i bon i rouia, n taani kani manemane, taani kamoamoaia, taani kainikatonga, taan taetaebuaka te Atua, . . . taan aki tauu baangia.”​—2 Timoteo 3:1-3.

5. Bukin tera bwa a tabeakina te reirei ae bwainan te taubaang Ana tia Kakoaua Iehova, ao tera te reirei ae bon teimatoa naba ni kakawaki mai iai?

⁵ A atai raoi kangaanga ake a kaoti man kainnanoakin te taubaang Ana tia Kakoaua Iehova. N aron Bauro, a ataa raoi aron te kabokorakora i marenan kani kakukureian te Atua rinanon maiuakinan nako ana kaetieti ao te mwakuri are a kairoroaki iai ni kaibwabwarun nanoia aika aki-kororaoi bwa a na karaoia. Ibukin aei, a maan n tabeakina aron tokanikaia n te kabokorakora aei. N te ririki 1916, te maekatin aei, e taekinna bwa “te mwakuri ae riai ibukira boni bwainan te taubaang i bon iroura, n ara iango, n ara taetae-ni-kawai ao n ara mwakuri.” E taekinna bwa ti riai n ururinga I-Biribi 4:8. E bon teimatoa naba ni kakawaki ana kauring te Atua man te kibu anne, e ngae ngke e karaoaki tao 2,000 te ririki n nako, ao e a kangaanga riki ngkai touan mwina nakon te tai are e moani koreaki iai te boki ae I-Biribi, ke n 1916. Ma e ngae n anne, ao ae a boni kakorakoraia naba ngkai Kristian n rawa nakoni kaibwabwarun te rabwata, kioina ngkai a ataia bwa ni karaoan anne, a bon toua iai mwin ana taeka aia tia Karikiriki.

6. Bukin tera bwa akea riaina iroura bwa ti na bwarannano ngkana ti keiakina karikirakean te taubaang?

⁶ Te taubaang are e taekinaki n I-Karatia 5:22, 23, boni kanoan naba “uaan te Tamnei [are raoiroi].” Ngkana ti kaotiota te aroaro aei n irianna ma “te tangira, te kimareirei, te rau, te taotaonaki n nano, te atataiaomata, te raoiroi, te kakaonimaki, te nimamanei,” ao ti na rangi ni kakabwaiaki iai. Karaoan aei, e na totokoira man te bwai are e kabwarabwaraa taekana Betero ae ‘te taningaroti ao te aki-kariki uaa’ n ara beku ibukin te Atua. (2 Betero 1:8) Ma ti riai n aki bwarannano ke n aranira bwa ti buakaka ngkana ti kabwaka ni kaotioti aroaro aikai n te tai ae waekoa, n aron are ti kaantaningaia. Tao ko a tia n noria n te kuura n reirei, bwa tao te ataei temanna e tautau mwaaka riki nakon are temanna. Ke e birikatai riki ni mwakuri tabeua aika boou te aomata temanna nakoia raona ni mwakuri. N aron naba anne, a waekoa riki tabeman n reiakina aron kaotiotan aroaro ni Kristian, nakoia ake tabemwaang. Te bwai ae kakawaki boni karikirakean aroaro ake e tangiri te Atua nakon ara kabanea n raoiroi. Ti kona ni karaoa aei rinanon kabonganan raoi ana buoka Iehova are e katauraoia rinanon ana Taeka ao te ekaretia. E kakawaki riki kakorakorakira ibukin kateimatoan rikirakera, nakon ae ti na kabaitira n roko n tiara.

7. Tera ae e kaotia bwa e kakawaki te taubaang?

⁷ E ngae ngkai te taubaang e kanimwaki rimwi riki i buakon uaan te taamnei ake tabeua, ma ti aki riai n taku bwa e uarereke riki kakawakina. Bon tiaki ngaia anne, bwa ti riai n ururingnga ae ti kona ni kararoai “ana makuri nako te rabata” ngkana ti kororaoi ni bwabwaina te taubaang. Ma aomata aika aki-kororaoi a kai mwane n “ana makuri nako te rabata . . .  te wene ni bure, te kamaira, te kaitaataan, te karea te boua, te tabunea, taian riribai, te kauntaeka, taian tauanen, taian un, taiani kakarabakau.” (I-Karatia 5:19, 20) Ti riai ngkanne ni kateimatoaira ni buakani ao ni kananomwaakaira ni kanakoi namakin aika bubuaka mai nanora ao man ara iango.

E Kangaanga Riki Irouia Tabeman Bwainakin te Taotaonakinnano

8. Baikara bwaai aika a kairiia aomata tabeman bwa e na kangaanga irouia kaotiotan te taotaonakinnano?

⁸ E kangaanga riki irouia Kristian tabeman bwainan te taotaonakinnano, nakoia riki ake tabemwaang. Bukin tera? Te kataneiai mairouia kaaro ke bwaai ake a riki nakoia ni maiuia a kona ni kaangabuakaa te taubaang. Ngkana e taraaki iroura bwa akea ara kangaanga ibukin karikirakean ao kaotiotan te taotaonakinnano, ti riai ni kukurei iai. Ma ti bon riai ni bwaina te nanoanga ao te atataiaomata ngkana ti a kaaitara ma te koraki ake e kangaanga irouia bwainan te taotaonakinnano, e ngae naba ngkana aroia anne e karekea nakoira te aki-raunnano. N ataakin ae ti aki-kororaoi, antai ngkanne i buakora ae e riai ni kamoamoaa aroarona?​—I-Rom 3:23; I-Ebeto 4:2.

9. Baikara kabwakaia tabeman aika iai irouia, ao a na bane n toki n ningai?

⁹ Ni kabwarabwarana: Ti kona n ataia bwa iai tabeman raao ni Kristian aika a a tia ni kaaki te moko ke kabonganakin bwaai n kamanging aika “korakora ni bita te iango,” ma e kona ni manga roroko korakoran ririkanan bwaai aikai irouia n taai tabetai. Ke tabeman a kunea bwa e kangaanga kauarerekean kanaia ke bwaai ni kamanging. Tabeman iai aia kangaanga ni kaineti ma aia taetae-ni-kawai, ai ngaia are e a boni bubure nako naba ni bwaai ake e taekin. Ibukin totokoan aei, e kainnanoaki iai te kakorakora ibukin karikirakean te taotaonakinnano. Bukin tera? E kaota nanokawakina Iakobo 3:2: “Ti bane n tatatata ni baika bati. Ngkana e aki bure temanna n ana taeka ao bon te aomata ae moan te raoiroi, ae kona naba te kaeta rabatana ni kabanea ni bweni wina.” A teimatoa naba tabeman n tangira te takaakaro ma te mwane. Ke e kona ni kangaanga irouia taotaonan uniia. E kona ni kainnanoa te tai ae bati reiakinan ae ti kona n nanomwaaka ao n tokanikai i aan waaki aikai ke kangaanga aika titeboo ma aikai. E ngae ngkai ti a kona n rikirake, ma iango aika kairua a na boni kamaunaki tii ngkana ti a roko n te kororaoi. N te tai moa aei, te botumwaaka ni bwaina te taubaang, e na buokira bwa ti na aki manga okira aron maiura ae kairua. Ibukina bwa e boni waaki nako naba te kabokorakora, ti bia buokira, temanna ma temanna i bon iroura bwa ti na aki bwarannano.​—Mwakuri 14:21, 22.

10. (a) Bukin tera bwa bwainan te taotaonakinnano irouia tabeman ni kaineti ma te wene n taanga bon te bwai ae kangaanga iangoakina? (b) Tera te bitaki ae korakora are e karaoia te tari te mwaane temanna? (Nora te bwaoki ae mena n te iteraniba 26.)

¹⁰ Te itera riki teuana are e oti iai kangaangan bwainan te taotaonakinnano, bon te wene n taanga. Ni bon arona, te wene n taanga boni kanoan naba ana babaire Iehova ae te Atua ngke e karikira. Ma e kangaanga irouia tabeman kawakinan te wene n taanga nakon taina ae riai, ni kaineti ma ana kaetieti te Atua. E kona ni kakaiaki riki aia kangaanga aio ibukina bwa e a korakora tangiran kani karaoan te wene n taanga irouia. Ti maeka ngkai n te aonnaba ae korakora iai te wene ni bure, are e kakorakoraa riki tangiran aei n aanga aika bati. E kona aei ni karika te kangaanga ibukia Kristian ake a tangiria n teimatoa n tiku n aki iein, tao i nanon taai tabeua, bwa a aonga ni beku iroun te Atua ma te aki katabeaiangaki ni katabetaben te mare. (1 I-Korinto 7:32, 33, 37, 38) Ma ni kaboraoan anne ma ana reirei te Baibara, “e raoiroi riki te mareaki nakon te rangi ni kaibabaru,” a kona n iangoia ngkanne bwa a na mare, ae te bwai ae raoiroi. N te tai naba anne, a iangoa te mare “ti i nanon te Uea,” n aron ana reirei te Baibara. (1 I-Korinto 7:9, 39) Ti kona ni kakoauaa raoi bwa e kimwareirei Iehova ibukin nanoia ni boutokai ana reirei aika raraoi. A taraa aei raoia ni Kristian bwa te kimwareirei ni kan ikoikotaki ma taan taromauri ni koaua aika kaotiotii aroaro aika moanibaan te raoiroi ao ni kakaonimaki naba.

11. Ti na kanga n riki bwa taan ibuobuoki nakon te tari te mwaane ke te aine are e a bora ni kani mare ma e tuai reke toana?

¹¹ Tera arora ngkana akea te aomata are e tau n iein ma ngaira? Iangoa aron rawawatan nanon te aomata ae e a bora ni kani mare ma akea toana! E kona n noriia raoraona bwa a mare ao a karekei kakukurei aika bati, ao ngaia ae e bon tabe naba ni kakaaea toana ae tau. Ibukin anne, ao irouia tabeman karaoan te mwakuri ae kammaira, ae riiringan aia bwai ni kakariki i bon irouia, e kona n riki aei bwa aia kangaanga ae teimatoa. Akea te Kristian temanna ae tangiria ni kabuakakaa raona temanna are e tangiria n tiku n aki iein. Ti kona ni kabwarai nanoia aomata n akea ataakina iroura, ngkana ti taekin taeka aika aki rangi n raoiroi atongaia n aron ae, “Ko na mare n ningai?” Tao e kona n taekinaki anne n akea te nano ni kani kaunun, ma ai raoiroi ra riki ngkana ti kaotiota te taotaonakinnano ni kaineti ma katinakoan ara taeka! (Taian Areru 39:1) A bon tau ni kamoamoaki te koraki aika mena i buakora ake a tangiria n tiku n itiaki ngkai a tuai n iein. Ti kona ni kakorakoraira bwa ti na kaungai nanoia tabeman, nakon ae ti na taekina te taeka ae e na kabwarai nanoia. N aron anne, ti kona ni kakorakoraira ni kairiia aika tuai mareaki, ngkana ti ikoikotaki ma aika ikawai ibukin te amwarake ke te iraorao ni Kristian.

Te Taotaonakinnano n te Mare

12. Bukin tera bwa bwainan te taotaonakinnano, e boni kainnanoaki naba irouia ake a a tia ni mareaki?

¹² Tiaki nanona bwa ngkana ko a tia ni mareaki ao e nang toki naba kainnanoakin te taotaonakinnano ni kaineti ma te wene n taanga. N te katoto, tangiran te wene n taanga iroun te buu te mwaane ao te buu te aine, e kona n rangi ni kaokoro. Ke marurungin rabwatan temanna te rao, e kona ni kaangabuakaa te wene n taanga ke e na bon aki kona ni karaoaki. Tao ibukin kangaanga aika a a tia n riki nakoina n taai aika nako, ao e kona ni kunea temanna te rao bwa e kangaanga te aantaeka nakon te reirei aei: “Te mwane e na angani buna te baere riai ba e na anganaki; ao ai aron naba te aine e na angani buna naba.” N te aro aei, te rao are temanna e riai ni kona ni bwaina riki te taotaonakinnano. Ma a kaai ni kona n uringa ana reirei ae tatangira Bauro nakoia Kristian aika mareaki: “Kam na tai raure i roumi, ma kam na raure tabe bong ngkana kam uaia ni kataua, ba kam aonga ni kabaeingkami n tataro, ma ni manga bo, ba e aonga n aki kariringkami Tatan, ngkai a kai nanomi n taotaon.”​—1 I-Korinto 7:3, 5.

13. Tera ae ti kona ni karaoia ibukia te koraki ake a kabokorakora ni kaotiota te taotaonakinnano?

¹³ A kukurei taanga aika mareaki ngkana a a tia n uaia n rabakau ni bwaina te taotaonakinnano n te aro ae riai ni kaineti ma te itoman ae kaan i marenaia. N te tai naba aei, ao a karaoa ae raoiroi ni kaotan te atataiaomata nakoia raoia n taromauri ake a bon teimatoa naba ngkai ni kabokorakora n te itera aei. Ti aki riai ni mwanuokina te tataro nakon Iehova bwa e na angania tarira n taamnei, te atatai, te ninikoria, ao te iangomwaaka ni kateimatoaa aia kabokorakora ibukin kaotiotan te taotaonakinnano ao ni karaoan aanga nako ake a na tokanikai iai i aon taiani kaibwabwaru.​—I-Biribi 4:6, 7.

Teimatoa ni Buoka Temanna ma Temanna

14. Bukin tera bwa ti riai ni bwaina te nanoanga ao n atai raoi aroaroia raora ni Kristian?

¹⁴ N taai tabetai, ao ti kona ni kunea bwa e kangaanga otara n aroia raora ni Kristian ake a kabokorakora ni kaota te taotaonakinnano nakon te kangaanga ae e aki kaineti ma ngaira. Ma a kakaokoro anuaia aomata. A tauaki aroia tabeman n aia namakin, ao tabeman a aki. Tabeman a kunea bwa e bebete riki taotaonan nanoia. Ake tabeman e kangaanga riki irouia aei. Ma uringnga bwa e aki buakaka nako naba te aomata ae kabokorakora. A kainnanoa ara atataiaomata ma ara nanoanga raora ni Kristian. Namakinan te kukurei iroura e irekereke ma arora ni kaotiota te nanoanga nakoia te koraki ake a kabokorakora ni kaineti ma karekean te taotaonakinnano irouia. Ti kona n nora anne man ana taeka Iesu ake a koreaki ni Mataio 5:7.

15. Bukin tera bwa taeka ake n Taian Areru 130:3, a karaunano ni kaineti ma te taotaonakinnano?

¹⁵ Ti bia aki kani motika taekan te rao ni Kristian are e kabwaka n taai tabetai ni kaotiota te anua ni Kristian. Ai unga ra nanora n ataakin ae i rarikin noran te tai teuana are ti kona ni kabwaka iai ni kaotiota te taotaonakinnano, Iehova e nori taai aika bati ake ti bwaina iai te taotaonakinnano, e ngae ngkana a aki kona n noraki ni kabane irouia raora ni Kristian. E rangi ni kaunganano riki mutiakinan taeka ake n Taian Areru 130:3 aika kangai: “Iehova, ngkana tao Ko mutiakini buure, ao ai antai ae na tei, te Uea?”

16, 17. (a) Ti na kanga ni maiuakina I-Karatia 6:2, 5 ni kaineti ma te taotaonakinnano? (b) Tera ae ti na rinanona ibukin te taotaonakinnano?

¹⁶ Ibukin kakukureian Iehova, ngaira n tatabemanira nako ti riai ni karikirakea te taotaonakinnano. Ma a na boni buokira naba iai tarira ni Kristian. Ngaira n tatabemanira nako, ti riai n uotii oin rawawatara ni kaineti ma tabera, ma e ngae n anne ao ti a kaumakaki naba bwa ti na ibuobuoki i marenara, temanna nakon temanna, bwa ti aonga ni kona ni keiakinira n itera ake ti mamaara iai. (I-Karatia 6:2, 5) A kona ni kakawaki iroura ara karo, raora ni mare, ke raoraora ake a a tia n tukira man mwanangara nakon taabo aika ti aki riai n nako iai, ao man norakin bwaai aika ti aki riai n nori, ke man karaoan mwakuri aika ti aki riai ni karaoi. A buokira naakai bwa ti na kaotiota te taotaonakinnano, ae te kona n taekina ae I rawa ma nanora ni koaua!

¹⁷ A mwaiti Kristian aika a kona ni boraoi aia iango ma bwaai aika ti a tia ni maroroakini mai moana ni karokoa ngkai, ni kaineti ma te taotaonakinnano. Ma tao a namakinna bwa a boni kainnanoa naba karaoiroan riki te itera aei. A kani kaotiota riki te taotaonakinnano, n te aro ae te kabanea n raoiroi ae e kona ni kaotiotaki irouia aomata aika aki-kororaoi. Ko namakina naba aron anne? Tera ngkanne ae ko kona ni karaoia ibukin karikirakean te aroaro aei ae uaan taamnein te Atua? Ao e na kanga karaoan anne iroum, ni buokiko ni karokoko n tiia aika ko kateia ibukim, ngkai te Kristian ngkoe? Ti na nora anne n te kaongora are imwin aei.

Ko Uringnga?

E Aera te Taotaonakinnano Ngkai  . . .

• e kakawaki karikirakeana irouia Kristian?

• e kangaanga rekena irouia tabeman?

• e riai ni bwainaki irouia taanga aika a tia ni mare?

• bon te anua ae ti kona ni buoka iai temanna ma temanna bwa e na karikirakea?

[Te bwaoki/Taamnei n iteraniba 26]

E Rabakau ni Karau Taeka

Iai temanna Ana tia Kakoaua Iehova are e maeka i Tiaman, ae ana mwakuri bon te tia rabakau i aon te itoman. N ana mwakuri aei, e tutuoi iai kaongora tabeua aika kakaokoro aika 30 mwaitiia aika kanakoaki n te TV ao te reerio. Ngkana e ataia bwa e nakobuaka kanakoan kaongora aikai, ao tabena bwa e na mataku raoi nakon te kaongora anne bwa e aonga ni kona n ataa bukin te nakobuaka. E taku: “A bon riiriki naba taian nakobuaka n te tai ae a kaotaki iai taamnein mwakuri n tiritiri ke ni bwaitingako. Ai aron ae a tiku bwaai aika buakaka aikai n au iango i nanon boong ke wiki tabeua, ao kanga a a tia n nim wakaaia n au kaburoro.” E taekinna ma te nanokawaki bwa te aroaro ae aki-raoiroi aei, e a tia n rotabuaka arona n te itera n taamnei: “Bon te aomata ngai ae I kakaiun, mangaia are matakuakinan mwakuri n iowawa, e a karekea te kangaanga nakoiu bwa N na bwaina te taubaang. Norakin taamneia aomata aika wene n taanga e karika te nakobuaka i marenau ma kaainnabau. I kabokorakora n te bong koraki ni kaaitarai aeka ni kariri aikai, ao I a motinnanoia bwa N na kakaaea riki au mwakuri teuana, e ngae ngke tao e na uarereke iai boou, bwa I aonga n aki manga rotaki buaka n te aekaki aei. E aki maan n nako ao I a tokanikai ngke e a manga reke au mwakuri teuana. E a kakoroaki bukin au iango.”

[Taamnei n iteraniba 25]

Te atatai ae reke man te Baibara, e buokira ni bwaina te taubaang