Moani Baan te Raoiroi Riki n Aaro Nako​—Ana Tautaeka N Uea Te Atua

E REIREINIA taan rimwina Iesu Kristo ni kangai: “Tamara are i karawa, E na tabuaki aram. E na roko ueam. E na tauaki am taeka i aonaba, n ai aron tauana i karawa.” (Mataio 6:9, 10) E ataaki te tataro aei irouia aomata aika mwaiti, n arana ae Tamara are i Karawa, ke Ana Tataro te Uea, ao e kamatataaki iai bukin katean Ana Tautaeka n Uea te Atua.

E na katabuaki aran te Atua rinanon te Tautaeka n Uea aei. E nang kaitiakaki man kabuakakana ni kabane ake a riki imwin aia karitei Tatan ma aomata. E kakawaki aei. E boto kukureia ana karikibwai aika wanawana ni kabane, man aroia n iaiangoa aran te Atua bwa e tabu ao ni butimwaea riaina n tautaeka.​—Te Kaotioti 4:11.

Irarikin anne, e kateaki te Tautaeka n Uea ibukin ‘tauakin ana taeka te Atua i aon te aba, n ai aron tauana i karawa.’ Tera nanon karaoan anne? Boni kaokan ana iraorao te Atua ma te botannaomata, are e kabuaa ngkoa Atam. E na karaoi mwakuri ibukin Iehova ae te tia Tautaeka i aoni bwaai ni kabane te Tautaeka n Uea aei, ike e nang karika iai te aonnaba nakon te baretaiti, bwa a na maiu ni kukurei iai aomata aika raoiroi n aki toki. Eng, Ana Tautaeka n Uea te Atua e na kaoki mwin ana urubwai nako te bure mairouia ara moani karo ao e nang kakoroi bukin ana kaantaninga te Atua aika tatangira ibukin te aonnaba. (1 Ioane 3:8) Ni koauana, oin raoi te rongorongo n te Baibara, bon taekan te Tautaeka n Uea aei ao baika e na karaoi.

Moani Baan te Raoiroi Riki n Aaro Raa?

Bon te tautaeka ni koaua Uean te Atua, ao e rangi ni korakora mwaakana. E kaota bannan korakorana nakoira te burabeti ae Taniera. E a kaman taetae ni burabetinna ma ngkekei ni kangai: “E na katea ueana Atuani karawa, ae . . . na ururu ma ni kamaunai uea [tautaeka n aomata] akanne ni kabane.” Irarikin anne, e kaokoro ma aia tautaeka aomata aika a tei ao ni bwaka ma rimoa ni karokoa ngkai, bwa e “na bon aki uruaki,” Ana Tautaeka n Uea te Atua. (Taniera 2:44) Tiaki tii aei bukin raoiroina, ma boni moani baan te raoiroi te Tautaeka n Uea aei n aaro ni kabane, nakon aia tautaeka aomata.

Iai Uean te Tautaeka n Uea aei ae moani baan te raoiroi riki. Iangoia bwa antai te Uea aei. N noran te ‘mi ma mii ni burabeti iroun Taniera,’ ao e nora iai te tia Tautaeka n Ana Tautaeka n Uea te Atua bwa “ai aron natin te aomata” ae kairaki nakon te Atua ae Moan te Mwaaka ao e anganaki “te tautaeka, ma te neboaki, ma ueana” ae akea tokina. (Taniera 7:1, 13, 14) Bon Iesu Kristo Natin te aomata anne ae te Mesia. (Mataio 16:13-​17) E rinea oin Natina ae Iesu Iehova ae te Atua, bwa e na Uea n Ana Tautaeka n Uea. Ni menan Iesu i aon te aba, ao e taku nakoia Baritaio ake a bubuaka: “E mena ana tautaeka n uea te Atua i buakomi,” ae nanona bwa e a roko ibuakoia teuare e na Uea n te Tautaeka n Uea aei, rimwi riki.​—Ruka 17:21, NW.

Antai mai buakoia aomata ae kona ni boraoi aroarona ma Iesu ae te tia Tautaeka? E a tia ni kaotia Iesu bwa boni ngaia te tia Kairiri ae rangi n raoiroi, ae kona n onimakinaki ao e atataiaomata. E taekinaki n taian Euangkerio bwa e mwamwakuri, e tatangira ao e mwamwannano. (Mataio 4:23; Mareko 1:40, 41; 6:31-34; Ruka 7:11-17) Irarikin anne, e aki mena i aani mwaakan te mate Iesu ke kangaanga riki aika rotia aomata, kioina ngkai e a tia ni kautaki nako karawa.​—Itaia 9:6, 7.

A tautaeka Iesu ma raona man te tabo ae moan te raoiroi riki. E noria naba Taniera n te miitara ae ‘ueana ma te tau-taeka . . . a anganaki aomata ake a itiaki.’ (Taniera 7:27) Tiaki tii Iesu ae e na tautaeka, bwa iai raona tabeman ake a na tautaeka bwa uea ao n riki naba bwa ibonga. (Te Kaotioti 5:9, 10; 20:6) E korea ae kangai te abotoro Ioane ni kaineti ma te koraki aei: “I taratara nako, ao noria, te Tiibutetei ae tei i aon te maunga are Tion, ao raona tebubua ma abwi ma aua tenga . . . ake a kabooaki mai aon te aba.”​—Te Kaotioti 14:1-3.

Bon Iesu Kristo te tiibutetei ngkai ae e kaueaki n te Tautaeka n Uea. (Ioane 1:29; Te Kaotioti 22:3) Te Maunga ae Tion boni karawa.a (Ebera 12:22) E a tautaeka Iesu ma raona ake 144,000 mai karawa. Ai rietatara ana tabo n tautaeka! E a karababaki riki aia kaantaninga ngkai a a mena i karawa. Kioina ngkai nnen “uean te Atua” boni karawa, e kona naba n aranaki bwa te Tautaeka n Uea are i karawa. (Ruka 8:10) Akea te bwai ni buaka, e ngae naba ngkana bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi, ae kona n rota ke n urua te tautaeka aei. E aki kona ni kabwakaaki ao e na kakoroi bukin ana kaantaninga Iehova.​—Ebera 12:28.

Iai taan tei ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua i aon te aba aika onimakinaki. Ti kanga n ataa aei? E taekinaki ae kangai n Taian Areru 45:16 (NW): “Ko na kateia . . . tooka ni kabuta aonnaba.” N te taetae ni burabeti aei, te taeka ae “Ko” e kaineti ma Natin te Atua. (Taian Areru 45:6, 7; Ebera 1:7, 8) Mangaia are, bon Iesu Kristo ae na kateia tooka aika a na tei ibukin te Tautaeka n Uea. Ti kakoauaa bwa a na boni kakaonimaki ni karaoa ae e tuangia. Ni boong aikai naba, ao a reiakinaki mwaane aika beku bwa unimwaane n te ekaretia, bwa a na aki ‘tautaekania’ raoia n onimaki, ma a na riki bwa taani kamanoia, kamarurungia ao ni kabebeteia.​—Mataio 20:25-28, BK; Itaia 32:2.

Iai aomata aika raoiroi aika aantaeka nakon te Tautaeka n Uea. Akea kabuakakaia ao a eti aroaroia i matan te Atua. (Taeka N Rabakau 2:21, 22) E taku te Baibara: “A na abana te aba akana nimamanei; ao a na kukurei ni kabatian te raoi.” (Taian Areru 37:11) A nanorinano ana aomata te Tautaeka n Uea, a butimwaea reireiaia, a nimamannei ao a akoi. A moanibwaia karaoan nanon te Atua. (Mataio 5:3) A kani kaakaraoa ae eti ao a butimwaea kairaia mairoun te Atua.

E kairaki te Tautaeka n Uea n tuaa aika moani baan te raoiroi riki. A roko mairoun Iehova ae te Atua, tuua ao booto n reirei aika a kaira ana waaki te Tautaeka n Uea. N onean mwin are a na tau arora n te aro ae riao, ni koauana, ti a boni kakabwaiaki iai. (Taian Areru 19:7-11) A mwaiti aomata ake a kaman kakabwaiaki man maiuakinan ana kaetieti Iehova aika raoiroi. N te katoto, e kanakoraoa te maiu i nanon ara utu, mutiakinan ana reirei te Baibara irouia buu mwaane, buu aine, ao naati. (I-Ebeto 5:33–6:3) Ngkana ti ongeaba nakon te kaetieti ae ti na “karina te tangira,” e na kanakoraoaki iai ara iraorao ma aomata. (I-Korote 3:13, 14) Ibukina bwa ti maiuakini ana boto n reirei te Baibara, ti a rabakau ma ni kakaonimaki riki ni mwakuri, ao ti bwaina te kaantaninga ae riai ni kaineti ma te mwane. (Taeka N Rabakau 13:4; 1 Timoteo 6:9, 10) Ti buokaki ni kawakin raoi marurungira ngkana ti kararoaira man te koro ni manging, te wene ni bure, te moko ao taian drug.​—Taeka N Rabakau 7:21-23; 23:29, 30; 2 I-Korinto 7:1.

Uean te Atua bon te tautaeka ae kateaki iroun te Atua. Iesu Kristo ae te Uea ao te Mesia n ikotaki ma raona n tautaeka ni kabane, a bukinaki iroun te Atua bwa a na boutokai ana tua ao ana boto n reirei aika aanaki n te tangira. A kukurei n ana tua te Atua ana aomata te Tautaeka n Uea n ikotaki naba ma taan tei ibukina i aon te aba. Mangaia are, a moanibwaia te Atua i aoni maiuiia taan tautaeka ao ana aomata te Tautaeka n Uea aei. Te Tautaeka n Uea ngkanne, bon te tautaeka ae kairaki raoi iroun te Atua. E na boni kakororaoa te kaantaninga ibukin kateana. E na moana ana tautaeka n ningai Ana Tautaeka n Uea te Atua ae e ataaki naba bwa te Tautaeka n Uea iroun te Mesia?

Moani Waakin te Tautaeka n Uea

E kona n ataaki te tai are e na moana iai tautaekana te Tautaeka n Uea n ana taeka Iesu aikai: “E na uruaki Ierutarem irouia aomata aika tiaki I-Iutaia, ni karokoa tokin aia tai.” (Ruka 21:24, Te Nu Tetemanti N te Taetae ni Kiribati ae Ngkai, NTK) Tii Ierutarem te kaawa i aon te aba ngkoa ae e rineia te Atua ibukin arana. (1 Uea 11:36; Mataio 5:35) Boni ngaia atuun kaawan te tautaeka n uea i aon te aba ae kateaki iroun te Atua. E nang toutouaki te kaawa anne irouia botannaomata, n te aro ae e na katokaki moa ana tautaeka te Atua i aoia ana aomata, ao a na uea tautaeka aika kateaki irouia botannaomata. E na moanaki aei n ningai?

E tuangaki te kabanea n uea are e toka n ana kaintokanuea Iehova i Ierutarem ni kangai: “Kaki te bara ae te maita, ao buuta te baunuea. . . . e na tiaki arona nako naba te baei, ni karokoa Teuare bon ana tei te baei, ao N na anganna.” (Etekiera 21:25-27) E na buutaki te baunuea mai aon atun te uea anne, ao e na katokaki ana tautaeka te Atua i aoia Ana aomata i nanon te tai ae uarereke moa. E riki aei n 607 B.C.E., ngke e a uruakaki Ierutarem irouia kaaini Baburon. I nanon ‘aia tai aomata aika tiaki I-Iutaia’ ake imwina, ai akea ngkanne te tautaeka i aon te aba ae tei ibukin ana kairiri te Atua. Tii n tokin taai akanne, are e na anga iai te mwaaka n tautaeka Iehova nakon temanna ae “bon ana tei te baei” ae Iesu Kristo. Maanra te tai anne?

E taetae ni burabetinaki ae kangai ni bokin te Baibara ae Taniera: “Korea te kai anne, ao kamauna; ma katuka botona ma wakana n te tano, ma bamotina te biti ma te burati . . . ni karokoa riaoana n taai aika itiua.” (Taniera 4:23) N aron ae ti na noria, “taai aika itiua” aika taekinaki ikai titeboo abwakiia ma ‘aia tai aomata aika tiaki I-Iutaia.’

N te Baibara, ao a tei kaai n taai tabetai ibukia aomata, taan tautaeka ao tautaeka n uea. (Taian Areru 1:3; Ieremia 17:7, 8; Etekiera, mwakoro 31) “E noraki man taabo nako i aonaba” te kai ni kaikonaki aei. (Taniera 4:8, BK) Mangaia are, te tautaeka are e tei ibukina te kai are e na koreaki ni kabwakaki ao ni bautaki e a “roti tabon aonaba,” e irekereke ma tautaeka n aomata ni kabane. (Taniera 4:17, 20, 22, BK) Mangaia are e tei te kai aei, ibukin ana tautaeka te Atua ae moan te rietata, ni kaineti riki ma tautaekanakin te aonnaba. I nanon tabeua te tai, e kaotaki ana tautaeka Iehova aei, rinanon te tautaeka n uea are e kateia i aon te botannaomata are Iteraera. E koreaki te kai ni kaikonaki, ao e bautaki botona n te biti ao te burati bwa e aonga n aki riki bwebwena. E kaotaki n aei, bwa e nang toki te tautaeka are e tei ibukin ana kairiri te Atua i aon te aba, ao e riki aei n 607 B.C.E. Ma e aki mauna n aki toki. E na tiku ni bautaki te kai aei ni karokoa tian riaoakina “itiua te tai.” N tokin te tai anne, ao e a anga te tautaeka Iehova nakon teuare ana tei ae Iesu Kristo. E teretere bwa titeboo “itiua te tai,” ma ‘aia tai aomata aika tiaki I-Iutaia.’

E kamatataaki n te Baibara abwakin “itiua te tai.” E taekinaki iai bwa titeboo 1,260 te bong ma “te tai [teuana te tai] ma taai [2 te tai,] ma te itera n tai,” ao ikotana ni kabane tenua ma te iterana “taai.” (Te Kaotioti 12:6, 14) E nanonaki n aei, bwa uoua okiokin tenua ma te itera n tai ke taai aika itiua bon 2,520 te bong.

Ngkana ti wareka 2,520 te bong man 607 B.C.E., ti roko n 600 B.C.E. Ma ni koauana, e abwabwaki riki itiua te tai nakon anne. E tuai ni koro itiua te tai ngke Iesu e taekina ‘aia tai aomata aika tiaki I-Iutaia.’ Itiua te tai bon taai ni burabeti. Mangaia are, ti riai n ira tuan te Baibara ae kangai: “Kaboa maitin te bong ma maitin te ririki.” (Warekaia Iteraera 4:34; Etekiera 4:6) N aron anne, itiua te tai are aia tai n tautaeka tautaekan te aonnaba n akea katokaia mairoun te Atua bon 2,520 te ririki. Warekani ngkanne 2,520 te ririki man 607 B.C.E., e a karokoira n 1914 C.E. Anne te ririki are e a toki iai ‘aia tai aomata aika tiaki I-Iutaia,’ ke itiua te tai. E nanonaki iai ngkanne bwa n 1914, e a moana ana kairiri Iesu Kristo bwa te Uea n Ana Tautaeka n Uea te Atua.

“E na Roko Ueam”

Kioina ngkai e a kaman tei te Tautaeka n Uea iroun te Mesia i karawa, ti a riai n teimatoa n tataroakina rokona n aron are e reiakinna Iesu, n te tataro ae te banna ni katoto? (Mataio 6:9, 10) Eng. E a rangi n aitara raoi ngkai te tataro ni bubutii anne ao n rangi ni kakawaki naba. N te tai ae e a kaan, ao e nang karokoa mwaakana ae korakora Ana Tautaeka n Uea te Atua i aon te aba.

Ai kakabwaiakira aomata aika kakaonimaki ngkai a nang nori baikai! ‘E na boni memena i rouia te Atua,’ aei ana taeka te Baibara, “ao E na kabane rannimataia te Atua ni kaoi mai mataia. Ao e na akea riki te mate, ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang ma te maraki: ba a mauna nako bwaai rimoa.” (Te Kaotioti 21:3, 4) N te tai naba anne ao, “ane e maeka iai e na aki kangai: I aoraki.” (Itaia 33:24) A na karekea te maiu ae aki toki te koraki ake a kakukureia te Atua. (Ioane 17:3) Ti bia teimatoa n “ukoukora moa uean te Atua ma ana raoiroi [te Atua],” ngkai ti tabe ni kariariai kakoroan bukin taetae ni burabeti aikai ao tabeua riki aika kamimi n te Baibara.​—Mataio 6:33.

[Kabwarabwara ae nano]

[Kabwarabwaraan n iteraniba 4]

E a tia Iehova n rinea Iesu Kristo bwa te Uea n Ana Tautaeka n Uea