“E A Kaan Ana Bong Iehova Ae Kakanato”

“E a kaan ana bong Iehova ae kakanato, e a kaan ao e bati ni waetata.”​—TEBANIA 1:14.

1, 2. (a) Tera te bong ae okoro ae a kariaa Kristian? (b) Baikara titiraki aika ti riai n titiraki iai, ao bukin tera?

MOAN te ingainga nanon te ateiaine temanna ni kariariaa rokon ana bong ni mare. E ingainga nanon te tina ae bikoukou ni bareka bungina. E ingarakea ana motirawa are e a kaman kariaa te aomata ae e a korakai ni mwakuri. Tera ae a uaia ni katiteuanaki iai? A bane ni kariaa te bong ae okoro, ae e na rota maiuia. E korakora rokon nanoia iai ma e kakaokoro aia namakin. E na bon roko te bong are a kariaa, ao ngkana e roko, a kaantaningaia bwa a bae n tauraoi nako iai.

² N aron anne, a ingainga Kristian ni koaua ni boong aikai ni kariariaa rokon te bong ae okoro. Bon “ana bong Iehova” ae kakannato. (Itaia 13:9; Ioera 2:1; 2 Betero 3:12) Tera “ana bong Iehova” ae na roko, ao tera aron rotakia aomata n rokona? Irarikina, ti na kanga ni koaua raoi bwa ti a tauraoi ngkana e roko? Moan te kakawaki bwa ti na kakaaei kaekaan titiraki aikai ngkai, ibukina bwa e kamatataaki koauaia n te Baibara ni kangai: “E a kaan ana bong Iehova ae kakanato, e a kaan ao e bati ni waetata.”​—Tebania 1:14.

“Ana Bong Iehova ae Kakanato”

3. Tera “ana bong Iehova ae kakanato”?

³ Tera “ana bong Iehova ae kakanato”? Te taeka ae “ana bong Iehova” i nanon te Baibara, e kaineti nakon taai aika okoro are E karaoa iai ana motikitaeka Iehova i aoia ana kairiribai ao neboan arana ae kakannato. Kaain Iuta ma Ierutarem ake a aki kakaonimaki ao kaain Aikubita ao Baburon, a bane ni kaaitara ma “ana bong Iehova” ae roko n aia tai rimoa ngke e karokoaki ana motikitaeka Iehova i aoia. (Itaia 2:1, 10-12; 13:1-6; Ieremia 46:7-10) Ma iai imwaira “ana bong Iehova” ae kakannato riki. Bon ana “bong” ni motikitaeka ae na baireaki iai taekaia te koraki ake a kabuakakaa arana. E na moanaki ni kamaunakin “Baburon ae Kakanato,” ae te botaki n Aro ae kewe ae katobibia te aonnaba, ao e na toki imwin kamaunan te waaki ae buakaka ae ngkai n te buaka ae Aremaketon.​—Te Kaotioti 16:14, 16; 17:5, 15-17; 19:11-21.

4. E aera ngkai a riai ni maaka kaanin rokon ana bong Iehova angiia aomata?

⁴ A riai ni maaka kaanin rokon te bong aei angiia aomata e ngae ngke a ataia ke a aki. Bukin tera? E kaekaa anne Iehova rinanon te burabeti ae Tebania ni kangai: “Te bong n un te bong arei, ae te bong ae e kai te nano iai ma n rawawata, ae te bong n uru-bwai ma ni kamaroaea te aba, ae te bong ae ro ma ni kananokawaki, ae te bong ae nanginang ae ro tongitong.” Ai kakamaakura anne! E kangai naba te burabeti: “N na karokoa te rawawata i aoia aomata, . . . kioina ngkai a bure nakon Iehova.”​—Tebania 1:15, 17.

5. E aera ngkai a ingainga aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ni kariaa ana bong Iehova?

⁵ Ma iai mirion ma mirion aomata aika ingainga ni kariaa rokon ana bong Iehova. Bukin tera? A ataia bwa bon aia tai ni kamaiuaki aomata aika raoiroi ao ni kainaaomataki, ae te bong ae e nang kaburaa iai i eta Iehova, ma ni katabua arana. (Ioera 3:16, 17; Tebania 3:12-17) E ngae ngke e maakaki te bong aei ke e ingainga te aba ni kariaaki, ma e boboto anne i aon te bwai ae a maiuakinna ngkai aomata. Tera am iango ni kaanin rokon te bong anne? Ko a tauraoi i mwaina? Tiaki e rotaki maium ngkai n te koaua ae e a rangi ni kaan ana bong Iehova?

“A na Roko . . . Taani Kakaniko ni Kakaniko”

6. Tera aia iango angiia aomata n “ana bong Iehova,” ao e aera ngkai a aki mimi iai Kristian ni koaua?

⁶ A aki tabe angiia aomata ma kaanin “ana bong Iehova,” e ngae ngke e a umaki te aba iai. A bwainingareia naake a kauringia taekan tawen rokona, ao a kakanikoia. A aki mimi iai Kristian ni koaua, bwa a uringa te kauring are e koreia te abotoro Betero ae kangai: “Kam ata aei moa, ba a na roko ni boong aika kaitira taani kakaniko ni kakaniko, aika nang toua mwin oin aia kaibabaru, ao ane a na kangai, E nga rokona ae taekinaki? Ba, ma ngke a matu ara bakatibu, ao ai uan nako naba bwaai ni kabane ma ngke a moa ni karikaki aonaba.”​—2 Betero 3:3, 4.

7. Tera ae e na buokira n teimatoa n umaki?

⁷ Tera ae e na buokira ni kararoai iango akana a aki raraoi akanne, ao ni kateimatoaa nanora n umaki? E tuangira ae kangai Betero: “N na kauringingkami baika a na kaungai nanomi ni karekea te iango ae e raoiroi. Kam na uringi baike a taekinaki ngkoa irouia burabeti ake a raoiroi, ao ana tua te Uea ae te Tia Kamaiu ae kam kaongoaki irouia ami abotoro.” (2 Betero 3:1, 2, BK) Ngkana ti ira nanon aia kauring burabeti, ti na buokaki iai ‘ni kaungaki nanora.’ Tao e kona n okioki kauringakira ni baikai, ma e kakawaki riki ngkai bwa ti na teimatoa n iri nanon kauring aikai.​—Itaia 34:1-4; Ruka 21:34-36.

8. E aera ngkai a bati aika a aki kubari kauring man te Baibara?

⁸ E aera ngkai a aki kubari kauring aikai tabemwaang? E reitia Betero ni kangai: “E raba aei i rouia, ngkai a aki kan ataia, ba bon iai karawa ma ngkoangkoa n ana taeka te Atua, ma aon te aba ae karikaki man te ran ao n te ran; are e uruaki iai aon te aba are ngkekei, ngke e iekaki n te ran.” (2 Betero 3:5, 6) Eng, iai aomata aika aki tangira rokon ana bong Iehova. E aki kan uruanaki waakini maiuia. A aki kani kaekaa bukinaia iroun Iehova ibukin aia bangaaomata! N aron are e taku Betero, a maiu n “toua mwin oin aia kaibabaru.”

9. Tera aroia aomata n ana bong Noa ao Rota?

⁹ Ibukina bwa “a aki kan” atatai taani kakaniko aikai, a kariaia bwa a na aki kubara ae e a tia Iehova n uruana maiun te botannaomata n taai ake rimoa. A uaia n taekin baika riki aika uoua Iesu Kristo ao te abotoro Betero, ae taekan “ana bong Noa,” ao “ana bong Rota.” (Ruka 17:26-30; 2 Betero 2:5-9) Imwain te Ieka ao a aki kubara ana kauring Noa aomata. N aron naba anne, imwain uruakan Totom ma Komora, ao taraan Rota irouia aia kainrou natina aine, “a taku ba e manikangare.”​—Karikani Bwaai 19:14, BK.

10. Tera aron Iehova nakoia ake a aki bwerengaki?

¹⁰ Bon akea okorona ma boong aikai. Ma nora aron Iehova nakoia te koraki ake a aki bwerengaki: “N na kareke kaiia aomata aika wene raoi i aoni baninni benia ngkai kanga te wain ngaiia, akana taku i nanoia, Ane E na aki karaoa ae raoiroi Iehova, ao E na aki karaoa naba ae buakaka. Ao a na riki aia bwai ba bwai ni kuri, ao aia auti ba bwai ni kamaroa: eng, a na katei auti, ma a na aki maekan; ao a na uniki kurebe ni neia, ma a na aki moi ni wainia.” (Tebania 1:12, 13) A kona n reita nako waakin maiuia aomata ni baike a “kaakaraoi” ni katoa bong, ma e aki kona n teimatoa kakabwaiaia man aia mwakuri korakora. Bukin tera? Ibukina bwa e na karina n roko ana bong Iehova, a aikoa kona ngkanne ni kamaiuaki n te kaubwai are a kaikoi.​—Tebania 1:18.

‘Teimatoa n Tataningaia’

11. Tera te kaungaunga ae ti riai n teimatoa n uringnga?

¹¹ Ti na aki katotongia kaain te aonnaba aika buakaka aika otabwaninira, ma ti riai n teimatoa n uringa te kaunganano are e koreia te burabeti ae Abakuka ae kangai: “E boni ngae te Mi-ni-burabeti n tataninga te tai are e na motikaki bukina, ao e boni kekeiaki nakoni kakoroana, ao e na aki matebuaka: e boni ngae ni waeremwe, ao tataningaia naba, ba e na bon tai roko, ao e na aki baenikai.” (Abakuka 2:3) E ngae ngke e taraa n iremwe te bong anne ni kaineti ma ara iango aika a aki kororaoi, ma ti riai n uringnga bwa e aki waeremwe Iehova. E na bon roko raoi ana bong n taina, n te tai ae a aki kariaa aomata.​—Mareko 13:33; 2 Betero 3:9, 10.

12. E kauringa taekan tera Iesu, ao tera aroia taan rimwina aika kakaonimaki, ae rangi n okoro ma aei?

¹² E katurua kakawakin te teimatoa ni kariaa ana bong Iehova Iesu, ngke e kauring bwa e na iai taan rimwina tabeman aika a na bwara nanoia n umaki. E taetae ni burabetiia ni kangai: “Ngkana tao e taku i nanona te toro are buakaka arei, E kakiriaria rokona au toka; ao ngkana e a tiba batiboiia raona nako n toro, ao ngkana e amarake ma ni moi ma ake a manging; ao e a roko naba ana toka te toro arei n te bong ae e aki kariaria iai, ao n te aua ae e aki ataia, ao e na kataerea ni karawawata.” (Mataio 24:48-51) Ni kaitaraan anne, e teimatoa te toro ae kakaonimaki ae wanawana ni bwaina te nano n umaki. E teimatoa te toro aei n tantani ao e bon tauraoi. E a tia Iesu ni “karaoia ba mataniwin ana bwai nako” aika n te aonnaba.​—Mataio 24:42-47.

Riain te Umaki

13. E kanga Iesu ni katereterea riain te umaki?

¹³ Moan te kakawaki bwa a na kateimatoaa nanoia n umaki Kristian ake n te moan tienture. A riai n ienikuri ni birinako mai Ierutarem ngke a a noria bwa e a “otabaniniaki irouia taanga ni buaka.” (Ruka 21:20, 21) E riki anne n te ririki 66 C.E. Nora aron Iesu ni katereterea riain te umaki irouia Kristian rimoa: “Ane mena i akun te auti ao ke e tai ruo n uoti nako bwaai ake i nanon ana auti: ao ane mena n te tawana ao ke e tai manga rikaki n anai kunnikaina.” (Mataio 24:17, 18) E aera ngkai a riai Kristian n umakina are e taku Iesu n 66 C.E., e ngae ngke e oti te koaua n rongorongon rimoa bwa e teimatoa n aki kamaunaki Ierutarem i nanon aua riki te ririki?

14, 15. E aera ngke e rangi ni kakawaki bwa a na aki tabwara ni birinako Kristian n te moan tienture, ngke e a otabwaniniaki Ierutarem irouia kaain te taanga ni buaka?

¹⁴ E ngae ngke e aki kamauna Ierutarem ana taanga ni buaka Rom ni karokoa 70 C.E., ma e korakora te kangaanga n ririki akana imwain anne. Bon akea te rau iai! E korakora te kakeru ao te tiritiri. E kabwarabwaraa taekan Ierutarem n te tai anne te tia korea rongorongon rimoa temanna bwa e “boo atin te buaka bon i marenaia kaaina, ae te buaka ae korakora te katuturaraa iai ae moan te kakamaaku, n raonaki ni kaakaraoan mwakuri aika rangi n iowawa.” A kairoroaki ataeinimwaane bwa a na katamaroaa oon te kaawa, a na tabeki bwaai ni buaka, ao a na kaaina te taanga ni buaka. A kaakaraoa aia kataneiai ni katoa bong ni kaineti ma te taanga ni buaka. A taraaki te koraki ake a aki boutokai waaki aika rangi ni kakawaki aikai, bwa taani kamwanea te aba. Ngkana a maan riki n tiku Kristian n te kaawa, ao a nang reketaati ni baika kakaiaki aikai.​—Mataio 26:52; Mareko 12:17.

¹⁵ E riai n ataaki bwa e tua Iesu bwa a na moana birinakoia tiaki tii kaain Ierutarem, ma “akana mena i Iutaia” naba. E kakawaki aei ibukina bwa tii tabeua te namwakaina imwin birinakoia mai Ierutarem ao e a bairea naba moanakin ana buaka, ana taanga Rom. E taenikai moa Kariraia n 67 C.E., ao imwina Iutaia n te ririki are imwina. E a riki man aei te rawawata ae korakora n te aba ni kabutaa. E a rikirake naba kangaangan te birinako mai Ierutarem irouia I-Iutaia. A teinaki mataroan te kaawa, ao ake a noraki bwa a kataia ni birinako, a bukinaki bwa a irania kaain Rom.

16. Tera te aroaro ae riai n reke irouia Kristian n te moan tienture, bwa a aonga ni kamaiuaki n tain te rawawata are korakora arei?

¹⁶ Ni kaineti ma baikai ni kabane, ti a kona iai ni mataata bwa e aera Iesu ngke e katereterea riain te umaki. A riai Kristian n taon nanoia, ao n aki kariaia anaakin nanoia n aia bwaikoraki. A na kariaia naba bwa a na “kitan [aia] bwai ni kabane” bwa a aonga n ira nanon ana kauring Iesu. (Ruka 14:33) A kamaiuaki te koraki ake a waekoa n ongeaba ma ni birinako nakon iteran te Ioretan are teuana.

Kateimatoan Nanora n Umaki

17. E aera ngkai ti riai ni kakorakorai nanora n umaki?

¹⁷ E kateretereaki n taian taetae ni burabeti n te Baibara bwa ti a maeka ngkai n te tai are e a rangi ni kaan iai te toki. Ti riai ni kakorakorai nanora n umaki ae te aro ae tuai ni karaoaki mai mwaina. E aki tabeaianga te tautia ao ni karuanikai maiuna ngkana akea te buaka. Ma ngkana akea irouna te nano n umaki ni kamarurungnga, ao e a tii karina naba ni weteaki bwa e na buaka, e na bae ngkanne n aki tauraoi, ao tokina e na mate. Ai bon titeboo naba ma waakin te onimaki. Ngkana ti kariaia bwa e na kerikaki nanora n umaki, ti na aki tauraoi ngkanne nakon te boo ni buaka ae imwaira ao tao ti na kubanako n rokon ana bong Iehova. (Ruka 21:36; 1 I-Tetaronike 5:4) Ngkana iai aika “kekerikaki man touani mwin Iehova,” aio aia tai ni manga ukoukoria riki.​—Tebania 1:3-6; 2 I-Tetaronike 1:8, 9.

18, 19. Tera ae na buokira ni bareka “rokon ana bong” Iehova?

¹⁸ Maroaka ae e kaungaira te abotoro Betero bwa ti na bareka “rokon ana bong” Iehova! Ti na kanga ni karaoa aei? Te anga teuana boni man te “maeka n itiaki ma n tangira te Atua.” (2 Betero 3:11, 12) E na buokira teimatoara n tabetabe ni baikai, n ingainga ni kariaa rokon “ana bong Iehova.” Te taeka n Erene ae rairana “barekia,” nanona raoi “kawaekoaa.” Ni koauana ti aki kona ni kabaitiia nikiran te tai aei ni karokoa rokon ana bong Iehova. Ma e na taraa ni waekoa rokon te bong are ti kariaa, ngkana ti katabetabeira n te beku ibukin te Atua.​—1 I-Korinto 15:58.

¹⁹ Kananoan te iango i aon Ana Taeka te Atua ao iangoan raoi te kauring ae reke iai, e buokira bwa ti na kona ni kariaa ‘rokon te bong anne ma ni barekia.’ Eng ti na ingainga ni ‘kaantaningaia.’ (2 Betero 3:12) Iai i buakoni kauring aikai taetae ni burabeti ake a aki tii kaota rokon ana bong Iehova, ma a taekini naba kakabwaia aika bati ake a na anganaki te koraki ake ‘a kaantaningaa Iehova.’​—Tebania 3:8.

20. Tera te kaungaunga ae ti riai ni karinna i nanora?

²⁰ Ngkai bon te tai are ti nang bane iai ni karina i nanora te kaungaunga are e taekinna te burabeti ae Tebania ae kangai: “Ngkae e tuai n roko uran unin Iehova i aomi, ngkae e tuai n roko bongin unin Iehova i aomi. Kam na ukoukora Iehova, ngkami aika kaain aonaba aika kam nimamanei ni kabaneingkami, aika kam kakoroa bukin ana moti; ukoukora te raoiroi, ukoukora te nimamanei: tao ane kam na karabaki iai ni bongin unin Iehova.”​—Tebania 2:2, 3.

21. Tera ae a na kamatoaa iangoana ana aomata te Atua n 2007?

²¹ Mangaia are ai kakawakira ngkanne te kibu n te ririki ae e a tia n rineaki ibukin te ririki ae 2007 ae kangai: “E a kaan ana bong Iehova ae kakanato.” A kakoauaa raoi ana aomata te Atua bwa “e a kaan ao e bati ni waetata.” (Tebania 1:14) “E na aki baenikai.” (Abakuka 2:3) Mangaia are ti riai n tauraoi n taai nako i nanon maiura ngkai, ni kaineti ma kaantaningaan te bong anne iroura, ibukina bwa e a rangi ni kaan kakoroan bukin taetae ni burabeti aikai!

Ko Kona ni Kaeka?

• Tera “ana bong Iehova ae kakanato”?

• E aera ngkai a bati aika a aki kubara te tai ni kaumaki aei?

• E aera ngkai a riai Kristian n te moan tienture ni waaki ma te nano n umaki?

• Ti na kanga ni karikirakea nanora n umaki?

[Taamnei n iteraniba 11]

E kangai te kibu ibukin te ririki 2007: “E a kaan ana bong Iehova ae kakanato.”—Tebania 1:14.

[Taamnei n iteraniba 9]

A na kubanako taani kakaniko ngkana e a karaoa ana mwakuri Iehova, n aron naba are e karaoia n ana bong Noa