E Bia Kateimatoaki Riki Te Ekaretia

“E wene n rau te Ekaretia . . . ao e kateimatoaki.”​—MWAKURI 9:​31.

1. Baikara titiraki aika kona n rio ibukin “ana ekaretia te Atua”?

NI BONGIN Bentekota 33 C.E., ao e a karikiia Iehova te koraki aika taan rimwin Kristo bwa a na riki bwa te baronga ae boou ae “ana Iteraera te Atua.” (I-Karatia 6:16) A atongaki naba Kristian aika kabiraki aikai n te Baibara bwa “ana ekaretia te Atua.” (1 I-Korinto 11:22) Ma tera ae irekereke ma anne? E na kanga te babaire ibukin “ana ekaretia te Atua?” E na kanga ni mwakuri i aon te aba, n taabo nako ake a mena iai kaaina? Ao tera aron rotakin maiura ao kukureira iai?

2, 3. E kanga n taekinna Iesu bwa iai te kai ni baire ibukin te ekaretia?

² N aron ae taekinaki n te kaongora are imwain aei, e taetae ni burabeti Iesu ibukin tein aia ekaretia taan rimwina aika kabiraki, ni kangai nakon te abotoro Betero: “N na katea au ekaretia i aon te bwa aei [taekan Iesu Kristo]; ao a bon aki kataea ana kai mataroani neia tamneiia maate.” (Mataio 16:18) Irarikina, ni menan Iesu ma abotoro, e anga te kaetieti ibukin ana mwakuri ao bairean te ekaretia ane e nang tei anne.

³ E reireiia Iesu n ana taeka ao n ana mwakuri, ae a na riki tabeman mai buakoia bwa taan kairiri. Ni karaoan aei, a na riki iai bwa tooro ao minita ibukia aomata n aia kurubu. E taku Kristo: “Kam ataiia ake a atongaki ba aia uea Tientaire, ba a boni mataniwiia; ao aia aomata aika kakanato, ba a tauu naba aia taeka. Ma tiaki aromi aei: ma ane kani kakanato i buakomi, ao ke e riki ba ami toro: ao ane kan riki ni moami, ao ke e riki ba aia kaunga aomata ni kabaneia.” (Mareko 10:42-44) E mataata bwa “ana ekaretia te Atua” bon tiaki te botaki ae akea rabwatana ae kaainaki irouia aomata ake a mae nako n taabo aika kakaokoro. N onean mwin anne, e karauaki ni baireaki raoi iai aia mwakuri kaaina ni kabane ao aroia n itoman i marenaia.

4, 5. Ti kanga n ataia bwa e kainnanoaki ana kaetieti Iehova i nanon te ekaretia?

⁴ E taekinna Iesu are e na riki bwa Atun “ana ekaretia te Atua” bwa a na anganaki ana abotoro ao tabeman riki ake a a tia n reireiaki irouna, mwiokoaia aika okoro ibukia ake nikiraia kaain te ekaretia anne. Tera ae a na karaoia? Mwiokoaia ae moan te kakawaki, bon reiakinaia kaain te ekaretia taekan Iehova. Uringnga bwa e taku Iesu ngke e a tia ni kautaki nakon Betero, i mataia tabeman mai buakoia abotoro: “Timon, ae natin Ioane, ko tangirai riki nakoia uakai?” E taku Betero: “Eng, te Uea, Ko ataai ba I tangiriko.” E taku Iesu nakoina: “Kakaamarakeiia au tiibu aika ataei. . . . Kakawakinia au tiibu. . . . Kakaamarakeiia au tiibu.” (Ioane 21:15-17) Ai kakawakira te mwioko aei!

⁵ Ti ataia man ana taeka Iesu bwa a kabotauaki kaain te ekaretia ma tiibun te nanai. A kainnanoa reireiaia ao kairaia tiibu aika mwaane, aine ao ataei aika Kristian ni kaineti ma taekan Iehova man te Baibara ao kawakinaia raoi. Irarikina, kioina ngkai e tua Iesu nakoia taan rimwina ni kabane bwa a na reireinia aomata ao ni karekeia taan rimwina, a a kainnanoa ngkanne te kataneiai ibukin waakinan te kaetieti ae mairoun te Atua aei, te koraki ake a a tibwa riki bwa ana tiibu.​—Mataio 28:19, 20.

6. Baikara kaetieti ake a karaoaki n “ana ekaretia te Atua” are boou?

⁶ Ngke e a tei “ana ekaretia te Atua,” a katoatai ni bobotaki kaaina ni kabane ibukin kairaia ao kaungaaia: “A botumwaka n reirei irouia taan tuatua ma n raoraonia n i buobuoki, ma n tabeutai berena, ma n tataro.” (Mwakuri 2:42, 46, 47) Te karaki riki teuana ae rangi n ataaki n rongorongon rimoa, bon taekaia mwaane aika kakoauaki bwa a boraoi maiuia ma ae taekinaki n te Baibara, ake a mwiokoaki ibukin buokan karaoan bwaai tabeua aika manena. A aki rineaki ibukin mwaitin aia ririki n reirei, ao rabakauia ni mwakuri. Bon mwaane aika “on n te Tamnei ma te rabakau.” Temanna mai buakoia bon Tetebano, ao e kamatataaki n rongorongona bwa bon “te aomata ae on n te onimaki ao n te Tamnei are Raoiroi.” Ibukina bwa a baireaki raoi i nanon te ekaretia, e a “riki rake ana taeka te Atua; ao a boni kabatiaki taian reirei i Ierutarem.”​—Mwakuri 6:1-7.

Mwaane Ake A Kamanenaki Iroun te Atua

7, 8. (a) A riki bwa taan raa i buakoia Kristian ake rimoa, abotoro ao mwaane ake a ikawai riki, i Ierutarem? (b) Tera aroia aomata ngke e a roko te kaetieti rinanon ekaretia nako?

⁷ E eti iangoan ae a kairiri n ekaretia ake rimoa abotoro, ma tiaki tii ngaiia. N te taina, ao a okira Turia i Antioka Bauro ma raoraona. E taekinaki ae kangai ni Mwakuri 14:27: “Ngke a roko, ma ni bota te ekaretia, ao a karakini bwaai ni kabane ake E karaoi te Atua i rouia.” Ni menaia naakai ma kaain te ekaretia anne, e a mwemwe te titiraki teuana ibukia taan onimaki aika Tientaire bwa tao a riai ni korotobibiaki ke a na aki. Ibukin kaetan te kangaanga anne, a a kanakoia Bauro ma Barenaba “nako Ierutarem nakoia taan tuatua ma unimwane” ake a tei ibukin te rabwata n tautaeka.​—Mwakuri 15:1-3.

⁸ Te unimwaane ae te Kristian ae Iakobo, are ai tarin Iesu ae tiaki te abotoro, e kaira aia ‘botaki taan tuatua ma unimwaane n iangoan te baerei.’ (Mwakuri 15:6) Imwin maroroakinana ao iangoana raoi ma ana buoka te taamnei are raoiroi, e a reke iai aia moti ae boraoi ma te Baibara. A koreia i nanon aia reta nakoia ekaretia n aia tabo nako. (Mwakuri 15:22-32) A kukurei ni kanoan te reta aei te koraki ake a reke irouia ao a karaoa nanona. Tera mwina? A kateimatoaki iai ao ni kaungaki taari mwaane ao aine. E taku te Baibara: “Ma ngaia are a kakorakoraki ekaretia nakon te onimaki, ao a kabatiaki kaaiia n te bong ae koraki.”​—Mwakuri 16:5.

9. Tera ae taekinaki n te Baibara ibukin mwiokoaia mwaane aika Kristian aika tau nako iai?

⁹ Ma a na kanga ni mwakuri ekaretia n te aono anne n te bong teuana ma teuana? Iangoa te katoto n aron te ekaretia are i Kirete. E ngae ngke a mwaiti aomata aika maeka ikanne aika buakaka aroaroia, ma a bitii aroaroia tabeman ao a riki bwa Kristian ni koaua. (Tito 1:10-12; 2:2, 3) A maeka ni kaawa aika kakaokoro, ao a bane n raroa nako man te rabwata n tautaeka are i Ierutarem. Ma a aki rotakibuaka iai, ibukina bwa a rineaki “unimwane” aika ikawai n te onimaki, n ekaretia nako ake i aon Kirete, n aron ae karaoaki n taabo tabeua. Aroaroia mwaane aikai e boraoi ma ana kaetieti te Baibara ibukia unimwaane. A kateaki tabeman bwa unimwaane, ke mataniwi, ake a kona ni “kauungaia aomata n te reirei ae kamaiu, ma ni kaoti aia bure nakoia akana rarawa.” (Tito 1:5-9; 1 Timoteo 3:1-7) A katauaki naba mwaane ake tabeman riki bwa a na ibuobuoki n ekaretia nako bwa tooro ni minita ke rikan.​—1 Timoteo 3:8-10, 12, 13.

10. A kanga ni katokaki kangaanga aika kakaiaki ni kaineti ma Mataio 18:15-17?

¹⁰ E taekinna Iesu bwa e na iai te babaire aei. Uringa te rongorongo are ni Mataio 18:15-17, are e kaotia iai bwa e kona n riki te kangaanga n tabetai i marenaia ana aomata te Atua aika uoman, man ana bure temanna nakon temanna. E riai te aomata ae kammarakaki ni kawara are temanna ni “kaota ana bure nako ina” ngkana tii ngaiia uoman. Ngkana e aki toki te kangaanga n anne, e kona ni weteaki temanna ke uoman ake a ataa te kangaanga, bwa a na ibuobuoki iai. Ma tera ae ko na karaoia ngkana e teimatoa n aki reke kaetan anne? E taku Iesu: “Ngkana e rawa n ongo irouia, ao ko na tuanga te ekaretia, ao ngkana e rawa n ongo iroun te ekaretia, ao ke e atongaki i roum ba te Tientaire, ao te tia ikoikoti ana mane te uea.” N te tai are e taekina iai aei Iesu, ao te botannaomata ae Iutaia bon “ana ekaretia te Atua,” mangaia are e kaineti raoi ana taeka nakoia.a Ma ngke e a tei te ekaretia ni Kristian, e a iraki ana kaetieti Iesu iai. Te rongorongo naba aei e kaotia bwa e na iai te babaire ibukia ana aomata te Atua rinanon te ekaretia, ae na buokia ni kateimatoaia ao ni kairia Kristian ni kabane.

11. A na kanga n irekereke unimwaane ni kaetan kangaanga?

¹¹ E eti raoi ae unimwaane ke mataniwi a na tei ibukia kaain aia ekaretia n rinanoi kangaanga ao ni kaetii, ke n rinanon buure aika karaoaki. E boraoi aei ma baike a riai n reke irouia unimwaane ake a taekinaki n Tito 1:9. Ni koauana, a aki kororaoi unimwaanen te ekaretia n aron naba Tito, are e kanakoa Bauro nakon ekaretia nako bwa e na “kaeti baike a tuai n tia.” (Tito 1:4, 5) Ni boong aikai, a riai te koraki ake a iangoaki bwa a na mwiokoaki bwa unimwaane, n tia ni kaotiota aia onimaki ao katabuan maiuia nakon te Atua, i nanon te tai ae maan teutana imwain rineaia. Mangaia are a riai kaain te ekaretia n onimakina te kairiri are a anganaki rinanon te babaire aei.

12. Tera mwiokoaia unimwaane n te ekaretia?

¹² E taku Bauro nakoia unimwaanen te ekaretia are i Ebeto: “Tarataraingkami ma te nanai ni kabanea are E kateingkami te Tamnei are Raoiroi ba mataniwi i nanona, ba kam na kaamarakea ana ekaretia te Atua are E kaboa n raraana.” (Mwakuri 20:28) A rineaki naba mataniwi n ekaretia ni boong aikai bwa a na “kaamarakea ana nanai te Atua.” A riai ni karaoia ma te tangira, ao tiaki ngkai kaanga taan tauu aroia kaain te nanai ngaiia. (1 Betero 5:2, 3) A riai mataniwi ni kakorakoraia ni kateimatoaa ao ni buoka “te nanai ni kabanea.”

Kaaniko ma te Ekaretia

13. Tera ae kona n riki i nanon te ekaretia n tabetai, ao bukin tera?

¹³ A bane n aki kororaoi unimwaane ao aomata ni kabane aika n te ekaretia, mangaia are e kona n reke te aki ota raoi ke kangaanga n te tai teuana ma teuana, n aron naba are e riki n te moan tienture, ngke a maiu tabeman abotoro. (I-Biribi 4:2, 3) Tao e kona n taekina ae aki riai, ae ribuaka ke ae aki koaua, te mataniwi ke temanna riki. Ke tao ti kona n iangoia bwa e a riki te bwai ae aki boraoi ma te Baibara, ao e taraa n ae a ataia unimwaane ma a aki kaetia. E koaua bwa tao e kona n ae e a tia n rinanoaki taekan te kangaanga anne ni kaineti ma te Baibara ma koaua aika ti aki atai. E ngae naba ngkana e koaua ae ti iangoia, ma iangoa aei: I nanon tabeua te tai, e a riki te bure ae kakaiaki n te ekaretia i Korinto, ae te ekaretia are e tabeakinna Iehova. Imwin tabeua te tai, e a baireia Iehova bwa e na kaetaki te bure anne n te aro ae eti ao ni matoatoa. (1 I-Korinto 5:1, 5, 9-11) Ti kona n titirakinira ni kangai: ‘Ngke arona bwa I mena i Korinto n te tai anne, e na tera arou iai?’

14, 15. Bukin tera ngke a aikoa rimwin Iesu aomata tabeman, ao tera reireiara mai iai?

¹⁴ Iangoa te bwai riki teuana ae kona n irekereke iai te ekaretia. Iangoia bwa iai temanna ae e kangaanga otana ao butimwaean te reirei teuana man te Baibara. Tao e a tia ni kakaae n te Baibara ao ni booki ake a aanaki man te Baibara n te ekaretia, ao n ukoukora naba buokana mairouia raona n onimaki aika ikawai riki, ao mairouia naba unimwaane. Ma e boni kangaanga naba irouna bwa e na ota ke ni butimwaea te reirei anne. Tera ae e kona ni karaoia? E riki te bwai ae aekan anne tao teuana te ririki imwain maten Iesu. E taku bwa boni ngaia “te berena ni kamaiu” ao ibukin karekean te maiu n aki toki, e riai te aomata ni “kana irikon Natin te Aomata ao n nima raraana.” A kubanako n aei tabeman mai buakoia taan rimwina. Ma n onean mwin are a na ukoukora kabwarabwarana taan rimwina ke tao ni kaantaninga ma te onimaki, a “aikoa manga airiri ma [Iesu].” (Ioane 6:35, 41-66) Ngke arona bwa ti mena ikekei, tera ae ti na karaoia?

¹⁵ N taai aikai, ao a a tia tabeman ni katoka bobotakiia ma kaain aia ekaretia, ao a taku bwa a na beku ibukin Iehova n tii ngaiia. A kona n taekinna bwa e reke ngkai ibukina bwa e karaoaki ae aki riai nakoia, ke tao e aki kaetaki te kairua teuana, ke a nang aki kona ni kariaia te reirei teuana. Tera manenan aia mwakuri? E ngae ngkai a riai ni karekea aia iraorao Kristian ni kabane ma te Atua, ma ti aki kona ni kakewea ae e kamanena te ekaretia ae katobibia te aonnaba, n aron naba are e riki n aia tai abotoro. Irarikina, e kamanenaia ao ni kakabwaiaia ekaretia nako Iehova n te moan tienture, ao e karaoa te babaire ibukia mwaane aika mwaatai ao tooro ni minita bwa a na buoka te ekaretia. E karaoaki naba aei ni boong aikai.

16. Tera ae e riai n iangoia te aomata, ngkana e kaririaki bwa e na kitana te ekaretia?

¹⁶ Ngkana e taku te Kristian bwa e na tii onimakina oin ana iraorao ma te Atua n aki tabe ma te ekaretia, e a tannako ngkanne man te kairiri mairoun te Atua ibukin te ekaretia ae katobibia te aonnaba ao aia ekaretia ana aomata te Atua akana n ana aono. Tao a na tou kawaia n tatabemania nako ke ni bobotaki ma tii tabeman. Ma ngkana a karaoa anne, tera ngkanne bongan te babaire ibukia unimwaanen te ekaretia ao tooro ni minita? E kakawaki iangoan ae ngke e kororeta Bauro nakon te ekaretia i Korote ao e tua bwa e na warekaki te reta anne i Raorikeia, e taekina iai ‘kaneneakin te wakaa, ma te karikirakeaki i nanon [Kristo].’ A na kakabwaiaki kaain te ekaretia n aei, ma a na aki ake a kaokoroia mairouia aikai.​—I-Korote 2:6, 7; 4:16.

Bouan te Koaua ao Aana

17. Tera reireiara ae reke man 1 Timoteo 3:15 ibukin te ekaretia?

¹⁷ N ana moan reta Bauro nakon Timoteo are unimwaanen te ekaretia, ao e korei iai baika riai n reke irouia te koraki ake a rineaki bwa unimwaane, ao tooro ni minita n te ekaretia. Imwin anne, e a taekina “ana ekaretia te Atua ae maiu,” Bauro bwa “bouan te koaua ma aana.” (1 Timoteo 3:15) E kakoauaki n te moan tienture, bwa te ekaretia ae kaainaki irouia Kristian aika kabiraki, a riki bwa te boua anne. Ao akea te nanououa bwa te babaire ae moanibwaiaki ni kaineti ma tibwan te koaua, bon te babaire rinanon te ekaretia. Anne te tabo are a kona n ongo reiakinan te koaua iai, ni boutokaki, ao ni kateimatoaki.

18. Bukin tera bwa a kakawaki bobotakin te ekaretia?

¹⁸ N aron anne, te ekaretia ni Kristian ae katobibia te aonnaba boni mwaneaban te Atua, are “bouan te koaua ma aana.” E riki rorokora ao ara kaekaeka ni bobotakin ara ekaretia bwa te kawai ae moan te kakawaki ibukin kateimatoan ao kakorakoran ara iraorao ma te Atua, ao katauraoara nakon karaoan nanona. Ni korean ana reta Bauro nakon te ekaretia i Korinto, e kaatuui iai baike a taekinaki ni bobotaki aikai. E kaota nanona iai bwa e riai ni mataata raoi ao n ataaki nanon baike a taekinaki n aia botaki, bwa a aonga ni “kateimatoaki” iai te koraki ake a roko. (1 I-Korinto 14:12, 17-19) Ti kona naba ni kateimatoaki ngkai, ngkana ti ataia bwa bon Iehova ae te Atua ae e a tia ni kaira te babaire aei n ara ekaretia ao ni boutokaia.

19. E aera ngkai ko namakinna bwa ko riai ni kakaitau ibukin am ekaretia?

¹⁹ Ngkana ti kan kateimatoaki bwa Kristian ngaira, ti riai n teimatoa i nanon te ekaretia. E a kaman riki bwa te bwai ni kamanomano ni kaineti ma reirei aika kairua, ao te Atua e kamanena ibukin tataekinan te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea iroun te Mesia ni katobibia te aonnaba. Akea te nanououa bwa e a tia te Atua ni kakororaoa ana kaantaninga rinanon te ekaretia ni Kristian.​—I-Ebeto 3:9, 10.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Kona n Uringnga?

• E aera ngkai ti riai ni kaantaningaa te Atua bwa e na kamanenai ekaretia aika i aon te aba?

• Tera ae a karaoia unimwaane ibukin te ekaretia, e ngae ngkai a aki kororaoi?

• Ko na kanga ni kateimatoaki n am ekaretia?

[Taamnei n iteraniba 14]

A riki abotoro ao unimwaane ake i Ierutarem, bwa kaain te rabwata n tautaeka

[Taamnei n iteraniba 16]

A kataneiaki unimwaane ao tooro ni minita bwa a aonga ni kakororaoa mwiokoaia ibukin te ekaretia