Reireinia Natimi Bwa A Na Tangira Iehova

“Aroni kanoani kainikatebe i nanoni bain te aomata ae korakora, ao ai aroia naba natiia aomata n aia bongi n ataei.”​—TAIAN ARERU 127:4.

1, 2. A kanga ni kabotauaki ataei ma “kanoani kainikatebe i nanoni bain te aomata ae korakora”?

E KATAURAOIA te tia katebe bwa e na maairea te bwai ae taketenna. E karaua n taua kanoan te kainikatebe ma karaina, ao ni kamwanuan baina e a kabenonoa iai ana kainikatebe. E ngae ngke e rangi ni kakorakoraa, ma e riai n taotaona nanona ao n rangi ni karaurau ni maairea te baere e na katebea. Imwina, e a kanakoa ana kanoa! E na teke te baere e maaireia? Iai bwaai tabeua aika kainnanoaki ibukin iangoan kaekaan aei, n aron mwaatain te tia katebe, nakoraoin te ang ao raoiroin kanoan te kainikatebe.

² E kabotauia ataei te Uea ae Toromon ma “kanoani kainikatebe i nanoni bain te aomata ae korakora.” (Taian Areru 127:4) Iangoia bwa e na kanga ni kamanenaki te kaikonaki aei. E kona n taua te kainikatebe ma kanoana te tia katebe tii i nanon te tai ae kimototo. Ao e riai ni kabaitiia ni kaki tauan kanoana bwa e aonga n teke te baere e maaireia. N aron anne, e kimototo naba aia tai kaaro ibukin karikirakean tangiran Iehova i nanoia natia. Imwin te tai ae taraa ni kimototo, ae tii tabeua te ririki, a ikawairake ataei ao a kitan mwengaia. (Mataio 19:5) E na teke aia takete, ae nanona a na teimatoa natia n tangira te Atua ao n toro irouna imwin kitanan mwengaia? A mwaiti baika a irekereke ma kanakoraoan te kaantaninga aei. Tenua mai buakona bon rabakaun te karo, te aroaro n te mwenga are a kaikawaaki iai ataei ao aroni ‘kanoan te kainikatebe,’ ke aron te ataei ni butimwaea te reirei ae e anganaki. Ti na neneri baikai ni kabane n te aro ae bwarabwara raoi. Te moan, ti na rinanon anuan te karo ae rabakau.

A Katea te Katoto ae Raoiroi Kaaro Aika Rabakau

3. E aera ngkai a riai ni boutokai aia taeka kaaro n aia mwakuri?

³ E katea te katoto Iesu ibukia kaaro n arona ni kaboraoa ana mwakuri ma baike e reireinia aomata. (Ioane 13:15) N te itera teuana, e kabuakakaia Baritaio ake a “tutuatua, ma a aki karaoi.” (Mataio 23:3) A riai kaaro ni kaboraoa aia mwakuri ma are a taekinna, bwa a aonga ni kaungaki natia nakon tangiran Iehova. Titeboo taeka aika aki boutokaki n te mwakuri, ma te kainikatebe ae akea manena bwa akea karaina.​—1 Ioane 3:18.

4. Baikara titiraki aika riai n titirakinia iai kaaro, ao bukin tera?

⁴ E aera ngkai e rangi ni kakawaki aia katoto kaaro? Ngkai a kona ikawai n reiakina tangiran te Atua man tarataraan ana katoto Iesu, a kona naba naati n reiakina tangiran Iehova man touan mwin aia katoto kaaro ae raoiroi. E kona ana iraorao te ataei ni kakorakoraa, ke n ‘urui aaro aika riai.’ (1 I-Korinto 15:33) N ana ririki ni maiu ae bati n ikotaki ma ana moan ririki ni maiu are a kai reireiaki iai ataei, ana karo bon raona ae rangi ni kaan ao n rota riki maiuna. Mangaia are, a riai n titirakinia kaaro ni kangai: ‘Tera arou n iraorao? Te koaua bwa e kaungaki natiu man au katoto bwa e na karikirakei katei aika riai? Tera au katoto ae I karaoia n itera aika kakawaki ni kaineti ma te tataro ao te reirei n te Baibara?’

A Tatataro ma Natia Kaaro Aika Rabakau

5. Tera ae a kona n reiakinna ataei man ana tataro aia karo?

⁵ A bati bwaai aika a kona n reiakinna natimi ibukin Iehova ni kakauongoia n ami tataro. Baikara bwaai aika a kona n reiakin man ongoraaia n ami tataro ni katituaraoi, nakon te Atua n taai n amwarake ao n tain te reirei n te Baibara n taai nako? A na bae n reiakina ae e aki toki n anganira baika ti kainnanoi ibukin marurungira Iehova, ngaia are ti riai ni kaitaua ao boni ngaia naba ae reiakinira ana koaua te Baibara. A rangi ni manena reirei aikai.​—Iakobo 1:17.

6. A na kanga kaaro ni buokia natia n namakina ae e tabeakinia Iehova n tatabemania nako?

⁶ Ngkana kam tataro ma ami utu n taai riki tabeua irarikin taai n amwarake ao taai n reirei n te Baibara ao kam mwanewei aaro aika kam rotaki iai ma natimi, a a bati riki baika kam kakororaoi ibukia natimi. Kam buokia iai natimi bwa a na ataia ae Iehova boni kaain naba ami utu, ao e rangi n tabeakiningkami n tatabemaningkami nako. (I-Ebeto 6:18; 1 Betero 5:6, 7) E taku temanna te karo: “Ti a bon tatataro naba ma natira te aine ni moa man te tai are e bungiaki iai. Ngke e a ikawai riki, ti aki toki n tataro ibukin arona n iraorao aika riai ma aomata ao baike e rotaki iai. Imwain kitanara irouna ngke e nang mare, akea te bong teuana ae ti na aki tataro iai ma ngaia.” Kam kona n tatataro ma natimi ni katoabong? Kam kona ni buokia bwa a na iangoa Iehova bwa te Rao ae aki tii katauraoi baika a kainnanoi ibukin marurungin rabwataia, ao aia onimaki ma e tabeakin naba baika a tabeaianga iai?​—I-Biribi 4:6, 7.

7. Tera ae a riai n ataia kaaro bwa e aonga ni kaineti raoi aia tataro ma baika a kainnanoaki?

⁷ N te aro bwa kam na kona ni karaoa aei, kam riai n atai baika riki ni maiuiia natimi, bwa kam aonga n tataroakini. Ongora n ana taeka te karo temanna ae kaikawaia natina aine aika uoman: “N tokin wiki nako, ao I aki toki n titirakinai n titiraki aika uoua aikai: ‘Tera ae a kaatuua iangoana natiu n te wiki aei? Ao baikara baika raraoi aika a a tia n riki inanoni maiuia”? Kaaro, kam kona n titirakiningkami aeka n titiraki aikai ao imwina kam mwanewei kaekaaia tabeua ngkana kam tataro ma natimi? Ni karaoan aei, kam a reireiia iai tiaki tii te tataro nakon Iehova, ae te tia Ongo tataro, ma bon tangirana naba.​—Taian Areru 65:2.

A Kaungai Anua Aika Raraoi Ibukin te Ukeuke n Reirei Kaaro Aika Rabakau

8. E aera ngkai a riai kaaro ni buokia natia ni karikirakea anuaia ae reiakinan Ana Taeka te Atua?

⁸ E na kanga ni kanakoraoaki ana iraorao te nati ma te Atua man aroaron te karo ni kaineti ma te reirei n te Baibara? Ngkana e na rikirake te iraorao ao n teimatoa, a riai aomata ni kabane ake a irekereke iai, n aki tii tataetae i marenaia ma a na bwaina naba te kakauongo. Te anga teuana ae ti kona ni kakauongo iai nakon Iehova, bon man reiakinan te Baibara ma booki aika buoka reiakinan te Baibara ae katauraoaki iroun ‘te toro ae kakaonimaki.’ (Mataio 24:45-47; Taeka N Rabakau 4:1, 2) Mangaia are, ibukin buokaia natia ni karikirakea te iraorao ae rangi ni kaan ma Iehova n aki toki, a riai kaaro ni kaungaia bwa a na karikirakei anuaia ae reiakinan Ana Taeka te Atua.

9. A na kanga ni buokaki ataei ni karikirakei aroaro aika raraoi ibukin te ukeuke n reirei?

⁹ A na kanga ni buokaki ataei bwa a na karikirakei aroaro aika raraoi ibukin te ukeuke n reirei? Te anga n reirei ae te kabanea n tamaroa mairouia kaaro boni man aia katoto. A katoatai n nori ngkami natimi ni kukurei ni wareware n te Baibara ke n reiakinna? E koaua bwa tao kam bae n rangi n tabetabe ni kawakinaia natimi, ao tao kam kona n iangoia bwa n ningai ae e na kona n reke iai ami tai ni wareware ke n reirei. Ma titirakiniko ni kangai, ‘A katoatai n norai natiu ni mataku n te TV?’ Ngkana ngaia aei, ko kona ni kabongana am tai teutana man anne ibukin kaotan te katoto ae raoiroi ibukia, ni kaineti ma te reirei n ukeuke i bon iroum?

10, 11. E aera ngkai a riai kaaro ni katoatai ni maroro n te Baibara n aia utu?

¹⁰ Te anga riki teuana ae manena ibukin reiakinaia naati irouia kaaro, bon te kakauongo nakon Iehova rinanon te katoatai ni maroro n te Baibara n te utu. (Itaia 30:21) A kona n titiraki tabeman ni kangai: ‘E aera ngkai a kainnanoa te reirei n te utu ataei, ngkai a katoatai kaaro ni kairiia nakon bobotaki?’ Aikai bukina tabeua aika raraoi. E angania kaaro mwiokoaia ae kakawaki Iehova bwa a na reireinia natia. (Taeka N Rabakau 1:8; I-Ebeto 6: 4) A reiakinaki ataei n te reirei n te Baibara n te utu, bwa te taromauri bon tiaki tii te katei ae kakaraoaki i mataia aomata, ma bon anuaia kaain te utu ngkana akea ae noriia naba.​—Te Tua-Kaua 6:6-9.

¹¹ Irarikina, e kona n reke aia tai kaaro n te reirei n te utu ae waakinaki raoi, n ataa aia iango natia i aoni baika a kakukureia te Atua ao te aroaro ni maiu ae riai. N te katoto, ngkana a uarereke ataei, a kona kaaro ni kabonganai booki aika a aanaki n te Baibara n aron, Learn From the Great Teacher.a N angiin barakirabe n te boki aei, a titirakinaki iai ataei bwa a na kaoti aia iango ibukin te reirei ae e a tia ni maroroakinaki. Ni kabwarabwaran kiibu akana kaotaki, a a kona iai kaaro ni buokia natia bwa a na karikirakei wanawanaia “ni kina ae e raoiroi ma ae e buakaka.”​—Ebera 5:14, BK.

12. A na kanga kaaro ni kangaraoa te reirei n te utu nakon ae kainnanoaki ibukin te ataei, ao tera ae ko noria bwa e uaana n te itera aei?

¹² Ngkai a a tabe n ikawai natimi, kangaraoa te reirei nakon are e kainnanoaki ibukia. Nora aroia te taanga teuana ni buokia natia aika rooro n rikirake, bwa a aonga ni kabwarabwaraa riain aia bubutii ibukin irakin te botaki ni mwaie teuana. E taku te tama: “Ti tuangia natira aikai bwa n ara tai n reirei n te boki n te utu ae e na roko, ao ti na kamanena teutana te tai mai iai ni karaoa te kaotioti ae ngai ma buu, ti na riki bwa naati ao natira aika ataeinaine, a na riki bwa kaaro. E kona temanna mai buakoia n rineia bwa e na karaoa taben te Karo ke te Tina, ma a na kaai ni karaoa aia kakaae ataei aikai i aon aei ao n anga te kaetieti ibukin botaki ni mwaie n te reirei.” Tera mwina? “Ti mimi n aroia ni kakororaoa raoi tabeia (ngke a riki bwa aongkoa kaaro) ngke a kabwarabwaraa bukina nakoira (ngke ti riki bwa aongkoa naati) ae aanaki n te Baibara, bwa e aera ngkai tiaki te aro ni wanawana kaean te mwaie.” E reitia riki ni kangai te karo: “Te bwai ae e anaaki riki iai nanora, bon aia iango riki tabeua aika raraoi ibukin onean mwin te mwaie. Ibukin aei ao e a reke ara atatai ae kakawaki ni kaineti ma aia iango ao baika a tangiri.” E koaua, bwa e kainnanoaki iai te botumwaaka ao iangoan kateimatoan te reirei n utu ae katoatai ibukin kaitaraan raoi baika kainnanoaki n te utu, ma e rangi ni manena karaoan aei.​—Taeka N Rabakau 23:15.

Karekean te Mwenga ae Rau

13, 14. (a) A na kanga kaaro ni karekea te rau ni mwengaia? (b) Tera te kakabwaia ae kona n reke ngkana e kariaia kairuana te karo?

¹³ E na bae n teke te bwai ae maaireaki ni kanoan te kainikatebe, ngkana e maaireia te tia katebe ao ni katebenakoa n tain te raoi. N aron anne, a bae ni kan reiakina tangiran Iehova ataei ngkana e rau te mwenga. E korea ae kangai Iakobo: “A na taia uaana ae te raoiroi taan raoi ake a ununiki n te raoi.” (Iakobo 3:18) A na kanga kaaro ni karekea te rau n te mwenga? A riai taanga ni mare ni kateimatoaa aia iraorao ae kaan i marenaia. E reke riki ana tai te buu te mwaane ao te buu te aine ae a kaai ni kaotiota te tangira ao te ikarinerine, n reiakinia natia bwa a na tangiriia ao ni karineia aomata nako, n ikotaki naba ma Iehova. (I-Karatia 6:7; I-Ebeto 5:33) E karekea te rau te tangira ao te karinerine. Ao a rabakau riki taanga aika rau ni kaitarai itabarara aika kona n riki n aia utu.

¹⁴ Ni koauana, ngkai akea taanga ni mare aika kororaoi, bon akea naba utu aika kororaoi i aon te aba n taai aikai. A kona ni kabwaka kaaro n tabetai ni kaotiota uaan te taamnei ni kairaia natia. (I-Karatia 5:22, 23) Tera ae a riai ni karaoia kaaro ngkana e riki anne? Ngkana a kariaia kaaro kairuaia, te koaua bwa e na karako iai karineaia iroun natia? Iangoa ana katoto te abotoro Bauro. E riki teuaei bwa ai aron te karo n te onimaki irouia aomata aika mwaiti. (1 I-Korinto 4:15) Ma e ngae n anne, ao e boni kaotiotia naba bwa e kairua. (I-Rom 7:21-​25) Ma n onean mwin are e na kerikaki karineana iroura ibukin aei, e a rikirake riki karineana ibukin nanorinanona ao tataekinan te koaua irouna. N aki ongei ana kairua, e korea ae kangai Bauro n akea nanokokorakina nakon te ekaretia i Korinto: “Kakairi i rou, n ai arou naba ngkai I kakairi irouni Kristo.” (1 I-Korinto 11: 1) Ngkana kam kariaia kairuami, ane a na bae n tarariaoi naba kabwakami natimi.

15, 16. E aera ngkai a riai kaaro n reireinia natia, bwa a na tangiriia taari mwaane ao aine, ao e na kanga ni kona ni karaoaki aei?

¹⁵ Tera riki ae a kona ni karaoia kaaro ibukin karikirakean mwengaia bwa e na riki bwa te tabo ae e na rikirake iai tangiran Iehova irouia natia? E korea ae kangai te abotoro Ioane: “Ngkana e kangai temanna, I tangira te Atua, ao ngkana e riba tarina, ao bon te tia kewe ngaia: ba ane aki tangira tarina ae e a tia n noria, ao e aki kona n tangira te Atua ae e tuai n noria.” (1 Ioane 4:20, 21) Mangaia are, ngkana kam kataneiaia natimi bwa a na tangiriia tariia ma mwaneia n te onimaki, kam bon reireinia iai tangiran te Atua. A riai n titirakinia kaaro ni kangai, ‘E kaunganano ke e karuanikai te bwai ae I kaatuua maroroakinana ibukin te ekaretia?’ Kam na kanga n ataia? Mutiakina raoi aroia natimi ni maroroakin taiani bobotaki ao kaain te ekaretia. Ane ko na bae n ongo bwa a a manga taekinaki am iango n aia taeka.

¹⁶ Tera ae a kona ni karaoia kaaro ibukin buokaia natia bwa a na tangiriia tariia n te onimaki? E taku Betero, ae tamaia ataeinimwaane aika ai tebwi tabun aia ririki: “Ti katoatai ni karekea ara tai ni maroro ao n amwarake ma taari mwaane ao aine aika ikawai n te onimaki ni mwengara man uarerekeia natira mwaane aikai. Ti rangi ni kukurei n arora aei. A a tia n ikawairake natira mwaane i nanon te uaia n iraorao ma aomata aika tangira Iehova, ao a ataia ngkai ae te toro iroun te Atua bon te aroaro ni maiu ae kakukurei.” E taku Dennis ae iai natina niman ataeinnaine: “Ti kaungaia natira aikai bwa a na iraorao ma bwaiania aika a ikawai riki n te ekaretia, ao ti kaotiota te mwamwannano nakoia mataniwi aika mwamwananga ma buuia n taai aika a angaraoi nakoira.” Kam kona ni biririmoa ni kairiia natimi bwa a na iangoia naba kaain te ekaretia bwa kaain ami utu?​—Mareko 10:29, 30.

Taben te Ataei

17. Tera aia motinnano ataei ae a riai ni karaoia?

¹⁷ Manga iangoa riki te kaikonaki ibukin te tia katebe. E ngae ngke tao e a mwaatai, ma tao e na bae ni kangaanga maairean raoi are e taketenna, ngkana e benono ke ni bwaoua kanoan te kainikatebe. Eng, a riai kaaro ni kakorakoraia ni kaeta kanoan te kainikatebe ae bwaoua, n te aro ni kaikonaki, n aroia ni kabanei korakoraia ni kaeta ana iango te ataei ae kairua. Ma a riai naba n iango ataei i bon ibukia bwa tao a na kariaia te aonnaba bwa e na kairarangia ni karaoan nanona, ke a na kariaia bwa e na ‘kaeti kawaiia’ Iehova​—Taeka N Rabakau 3:5, 6; I-Rom 12: 2.

18. Tera aron rotakia aomata nako n aia motinnano ataei?

¹⁸ E ngae ngkai iai mwiokoaia kaaro ae kakawaki ni kaikawaia natia i nanon “te kataereaki n reireiaki ma te tuatuangaki aroia aika riai i matan” Iehova, ma bon taben te ataei motikan raoi nanona ibukin arona ngkana e a ikawai. (I-Ebeto 6: 4) Mangaia are ataei, titirakiningkami ni kangai, ‘N na butimwaea te reirei ae tatangira mairouia au karo?’ Ngkana ko butimwaia, ko a rinea iai te aroaro ni maiu ae te kabanea n tamaroa. A na rangi ni kukurei ami karo iroumi. Ma ae kakawaki riki, kam kakukureia Iehova.​—Taeka N Rabakau 27: 11.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• A na kanga kaaro ni katea te katoto ae raoiroi ni kaineti ma te tataro ao te reirei n te Baibara?

• A na kanga kaaro ni karekea te rau ni mwengaia?

• Tera te motinnano ae a kaaitara ma ngaia ataei, ao tera aron rotakia aomata n aia motinnano?

[Taamnei n iteraniba 29]

Ko katea te katoto ae raoiroi nakon natim ni kaineti ma arom n ukeuke n reirei i bon iroum?

[Taamnei n iteraniba 30]

E karekea te kakukurei te rau n te utu