E Na Boni Kabwaka Ana Waaki N Tautaeka Tatan
“E na aki kabaia te aomata ae buakaka.”—TE MINITA 8:13, BG.
1. E aera ngkai bon te rongorongo ae kabebetenano taekan rokon taini motikan taekaia aika buakaka?
N te tai ae waekoa ke imwina riki, ao a nang motikaki taekaia aika buakaka. A nang kaekaa bukinaia ni baike a a tia ni karaoi. (Taeka N Rabakau 5:22, BK; Te Minita 8:12, 13, BG) Anne te rongorongo ae kabebetenano, ai moarara riki nakoia akana tangira te raoiroi ao ake a karawawataaki n te ribuaka ao te bwainikirinaki irouia aika buakaka. Ma karoton te buakaka are e nangi motikaki taekana i buakoia aika buakaka, bon Tatan te Riaboro are taman te buakaka.—Ioane 8:44.
2. Bukin tera bwa e kainnanoaki te tai ae maan ibukini kaetan te kangaanga are i Eten?
2 I Eten ngkoa ao e a taonakinako Tatan n tangiran te kani kakannato, ao a kairaki iai aomata bwa a na rarawa nakon ana waaki n tautaeka Iehova. Ibukin anne, a a riki ara moani karo bwa raon Tatan ni kaitaraa riaini mwaakan Iehova n tautaeka ao a a riki iai bwa taani bure n Ana taratara. (I-Rom 5:12-14) Ni koauana, e bon atai baika a na kona n riki nakoia Iehova, man aia aki karinerine ao aia karitei. Ma e riai ni kateretereaki nakoia ana karikibwai aika wanawana uaan aroaroia ane e aki kona n tukaki rikina anne. E a kainnanoaki ngkanne te tai ae maan ibukini kaetan te kangaanga ao ibukini kaotiotani koauan ae a bon rangi ni bure taani karitei.
3. Tera arora nakon aia tautaeka aomata?
3 A riai aomata ni katei oin aia tautaeka kioina ngkai a rawa nakon ana tararua Iehova. E koroboki te abotoro Bauro nakoia raona n onimaki i Rom ibukia taan tautaeka akanne bwa a “mwiokoaki n te mwaaka n tautaeka.” N ana bongi Bauro ao te tautaeka n Rom are kairaki iroun te Embera ae Nero are tautaeka man 54-68 C.E, boni ngaia ae mwiokoaki n te mwaaka n tautaeka. E taku Bauro bwa naaka a mwiokoaki n te mwaaka n tautaeka aikai, a ‘kaakaki ni nneia aika kakaokoro iroun te Atua.’ (Wareka I-Rom 13:1, 2.) Ma nanona ngkanne bwa e kakoauaa Bauro ae e rietata riki te tautaeka n aomata nakon ana waaki n tautaeka te Atua? E bon aki. Ma e tii nanonna ae a riai Kristian ni karinea “ana babaire te Atua” ao n ongeaba nakoia aeka n tautaeka akanne ngkai e kariaia teia Iehova.
Te Kawai ae Kairiri Nakon te Kabuanibwai
4. Kabwarabwaraa bwa e aera ngkai e kabwaka aia waaki n tautaeka aomata.
4 Ma e na boni kabwaka te tautaeka n aomata ae kairiraki iroun Tatan. Bukin tera? Bukina teuana, e aki aanaki ni wanawanan te Atua. Tii Iehova ae kororaoi wanawanana. Ibukin anne, bon tii ngaia te tia kairiri ae kona n onimakinaki ana waaki n tautaeka bwa e na bon totokanikai. (Ieremia 8:9, BG; I-Rom 16:27) E kaokoro Iehova ma aomata ake a aki toki n reke reireiaia mani kataakia ke aia kairua, bwa e ataa te aro ae te kabanea n raoiroi. E na boni kabwaka te tautaeka ae aki ira nanon ana kairiri. Ibukin anne n tii ngaia n aki kairekerekeaki ma buakakan ana iango Tatan, e na boni kabwaka ana waaki n tautaeka Tatan rinanoia aomata.
5, 6. Tera are e kaira Tatan bwa e na kaitaraa Iehova?
5 N angiin te tai, te aomata ae ataa ae raoiroi e rarawa nakoni moanakin te bwai teuana ae e na boni kabwaka. Ngkana e teimatoa n reitaanako karaoan te bwai anne ao e na kairoroaki nakon noran ana kairua. E a tia n oti n taai aika bati n rongorongon rimoa bwa akea uaani kaitaraan te tia Karikiriki ae moan te mwaaka. (Wareka Taeka N Rabakau 21:30, BG.) Ma e ngae n anne, e kamatakiaki Tatan n te kani kakannato ao te kainikatonga n te aro are e a tannako iai mairoun Iehova. Ibukin anne, e a rinea kawaina te Riaboro ae tokina bon tii te kabuanibwai.
6 E a kaotiotaki rimwi riki aroaron Tatan ae te kainikatonga iroun te tia tautaeka i Baburon are e koreaki taekana bwa e kamoamoa ni kangai: “N na rierake nako karawa, N na karietata au kaintokanuea i etan ana itoi te Atua; ao N na tekateka i aon te maunga ae e botaki te aba iai, n taabo ake i meang ake a raroa kinokino: N na rierake nako etan naang aika rietata; N na katotonga aron Teuae Moan te Rietata.” (Itaia 14:13-15, BG) E kabwaka te tia tautaeka anne n ana mwakuri n nanobaba ao e a roko n tokina ae kamaamaa ana waaki n tautaeka Baburon. N aron anne, e a kaan konaakin raoi Tatan ma ana waaki n te aonnaba.
Bukin Tera Bwa E Kariaiakaki?
7, 8. Baikara kakabwaia tabeua aika reke mani kariaiakan te buakaka n te tai ae kimototo iroun Iehova?
7 A bae ni mimi tabeman bwa e aera Iehova e aki totokoiia aomata bwa a na aki tei n ana itera Tatan ao n riki bwa taani boutokaa ana waaki n tautaeka ngkana e na boni kabwaka. E kona ni kamani karaoa anne kioina ngkai te Atua ngaia ae Moan te Mwaaka. (Te Otinako 6:3, BG) Ma e bon aki. E teretere raoi ni wanawanana bwa e rangi n tamaroa riki ngkana e kariaia aia kakaaitara aomata i nanon tabeua te tai. Teutana imwin teutana, e nang kakoauaaki riain Iehova n riki bwa te tia Tautaeka ae raoiroi ma n tatangira ao a na kakabwaiaaki aomata aika kakaonimaki man ana babaire.
8 E na bon akea te rawawata ae korakora ae e na rotiia utu nako, ngke arona bwa a totokoa ana kariri Tatan ao n rarawa nakon te kan inaomata mai aan ana tautaeka te Atua! Ma e ngae n anne, bon iai naba te kakabwaia man ana babaire Iehova ni kariaia aomata bwa a na tautaekania teutana te tai. E a rangi ni katuruturuaki iai nakoia aomata aika raraoi nanoia, te wanawana ae reke n te ongeaba nakon te Atua ao onimakinana. I nanon tienture aika bati ao a a tia aomata ni katai aeka n tautaeka aika bati, ma akea teuana i buakoia ae e a tia ni kakoauaaki bwa e nakoraoi. E a tia te koaua anne ni kakorakoraia taan taromauria te Atua n aia iango ae matoa are ana waaki n tautaeka Iehova bon te kabanea n tamaroa. Ma e ngae n anne, e kakoauaaki bwa kariaiakan Tatan ma ana waaki n tautaeka ae buakaka iroun Iehova, e a tia ni karika te kangaanga nakoia aomata n ikotaki naba ma ake a kakaonimaki n taromauria te Atua. Ma kariaiakan te buakaka ibukin te tai ae kimototo, e a tia ni karekei kakabwaia nakoia taan taromauri aika kakaonimaki.
Te Karitei ae Karekea Neboan Iehova
9, 10. Kabwarabwaraa aron ana waaki n tautaeka Tatan ni kona ni karekea neboan Iehova.
9 Kariaiakaia aomata bwa a na kairaki iroun Tatan ao n tautaekania i bon irouia, e bon aki kona ni kabuakakaaki iai ana tautaeka Iehova. Ai boni kaitaraan raoi anne te bwai ae riki! E kakoauaaki n rongorongon rimoa bwa bon akea aia konabwai aomata n tautaekania i bon irouia n aron are e taekinna Ieremia ni kairana rinanon te taamnei. (Wareka Ieremia 10:23, BG.) Irarikin anne, e a tia ana karitei Tatan n angan Iehova ana tai ni kaotiotii aroarona aika raraoi n te aro ae mataata raoi. N te aro raa?
10 N norani mwin ana waaki n tautaeka Tatan ae karuanikai, e a rangi n otara ngkanne riki aroaron Iehova aika kororaoi ae kaitaraan raoi aika a iangoaki ngkai. Ibukin aei, e a karietataaki irouia ake a tangiria. Eng, tao e taraa ni kauntaba aei ma e a bon tia ana waaki n tautaeka Tatan ni karekea neboan te Atua. E kamatataaki n aei aron Iehova ae rianako ni kaeta te karitei nakon riaina n tautaeka. Ni kabwarabwaraan te koaua anne, ti na rinanoi ngkai n te aro ae kimototo tabeua aroaron Iehova ao n nora buakakan ana waaki n tautaeka Tatan are e a kaira Iehova bwa e na kaotiotii aroaro aikai n aanga tabeua riki.
11. E kanga ni kaotiotaki ana tangira Iehova?
11 Te Tangira. E kaotaki nakoira n te Baibara bwa “te Atua bon te tangira.” (1 Ioane 4:8) Moani karikan te aomata boni kaotan ana tangira te Atua. Irarikin anne, kakamaakun ao kamimin aroni karikara e a kaotiota ana tangira Iehova. E tatangira naba Iehova ni katauraoan te mwenga ae tamaroa ao bwaai nako aika kainnanoaki ake a na kukurei iai aomata. (Karikani Bwaai 1:29-31, 2:8, 9, BG; Taian Areru 139:14-16, BG) E kaotiota ana tangira Iehova n aanga aika boou man te tai are a moan rotaki iai n te bure aomata nako. N te aro raa? E mwanewea ana taeka Iesu te abotoro Ioane ni kangai: “E rangi n tangiriia kaain te aonnaba te Atua, n te aro are e a anga Natina ae te rikitemanna, bwa e aonga n aki kamaunaaki ane onimakinna, ma e na reke irouna te maiu are aki toki.” (Ioane 3:16) Iai riki ana anga ae kamimi te Atua ni kaota ana tangira nakoia aomata irarikin are e na kanakoa Natina ae te rikitemanna nako aon te aba bwa te karea ni kabwarabure ibukia taani bure? (Ioane 15:13) E a riki kaotiotan te tangira ae rangi ni korakora aei bwa te banna ni kakairi nakoia aomata, are e a reke iai aia tai ni kaotiota ana tangira te Atua ae aki bangaomata n aroia n aki karimoai nanoia ma a moanibwai nanoia aomata ni katoabong, n aron are e karaoia naba Iesu.—Ioane 17:25, 26.
12. E kanga ni kaotiotaki mwaakan Iehova?
12 Te Mwaaka. Tii “te Atua ae Moan te Mwaaka” ae iai irouna te mwaaka ni karika te maiu. (Te Kaotioti 11:17; Taian Areru 36:9, BG) E moana maiuna te aomata mani moani bungiana, n ai aron te beeba ae akea korobokiana. Ni matena, e a tia ngkanne ni kaona te beeba anne n ana motinnano, ana mwakuri ao ai baika e rinanoi ake a bita aroarona ma kateina. E kona Iehova ni kawakina te rongorongo anne n ana ururing. N te tai are e a tia n namataki, e na kona ngkanne Iehova ni manga kaoka maiun te aomata n ikotaki naba ma aroaroni maiuna ni kabane. (Ioane 5:28, 29) E ngae ngke bon tiaki ana moani kantaninga te Atua bwa a na mate aomata, ma e a tia te mate n angan Iehova ana tai ni kaota mwaakana ae kona naba ni kautiia maate. Ni koauana, Iehova bon “te Atua ae Moan te Mwaaka.”
13. E kanga ni kaotaki kororaoin ana kaetitaeka ae riai Iehova n ana karea ni kaboomwi Iesu?
13 Te Kaetitaeka ae Riai. E aki kewekewe Iehova ao e aki naba ribuaka. (Te Tua-Kaua 32:4, BG; Tito 1:2) E bwabwaina te koaua ao te kaetitaeka ae riai n taai nako, e ngae naba ngkana e a taraa n rotakibuaka iai. (I-Rom 8:32) Ai boni marakira Iehova n norani maten Natina ae tangiraki irouna ae Iesu i aon te kai ni kammaraki, kaanga ai aron te tia taetae ni bakannatua ae aki kakaonimaki! Ma ibukin tangiraia aomata aika aki kororaoi iroun Iehova, e a kariaia bwa e na rinanon te maraki aei bwa e aonga ni kateimatoa kororaoin ana kaetieti ibukin te kaetitaeka ae riai. (Wareka I-Rom 5:18-21.) Onraken te aonnaba aei n te ribuaka, e a karekea ana tai Iehova ni kaotiotia ae boni ngaia aan te kaetitaeka ae riai.
14, 15. Baikara aanga tabeua ake e a kaotiotaki iai wanawanan Iehova ao ana taotaonakinnano ae rianako?
14 Te Wanawana. N te tai ae waekoa imwini bureia Atam ao Ewa, e a kaota Iehova te anga are e na kamaunai iai ni bwaai ni kabane ake a riki imwin aia karitei. (Karikani Bwaai 3:15, BG) Te aeka ni mwakuri ae rangi n tawe aei n ikotaki naba ma aron Iehova ni kaotaraea te kantaninga aei teutana imwin teutana nakoia ana toro, e a kateretereaki raoi iai wanawanana. (I-Rom 11:33) Akea te bwai ae kona n tuka rabakaun te Atua ni kanakoraoi bwaai. E a tia n reke ana tai ae angaraoi Iehova ibukini kaotiotan wanawanana nakoia ana aomata n te aonnaba ae noraki iai te wene ni bure, te buaka, aki ataan te riai, te aki ongeaba, te aki nanoanga, te inanonano ao ai te mwamwanaa te aba. E taku te tia rimwini Kristo ae Iakobo: “E itiaki moa te wanawana are mai karawa, ao imwina e rau, e aki imanono, e tauraoi n ongeaba, e on n te nanoanga ma uaa aika raraoi, e aki inanonano, ao e aki mwamwanaa te aba.”—Iakobo 3:17.
15 Te Taotaonakinnano ao te Taubaang. E na bae n aki rangi n ataaki aroaroni Iehova aika te taotaonakinnano ao te taubaang, ngke arona bwa akea te bwai ae karaoia ibukin aki kororaoia aomata, bureia ao kabwakaia. Kukurein Iehova ni karaoa anne i nanoni nga ma nga te ririki, e a kaotia iai bwa iai irouna aroaro aika moanibaan te kororaoi aikai, ao ti riai ni kakaitau ibukin anne. E bon eti raoi te abotoro Betero ngke e taekina ae ti riai n ‘iangoa naba ana taotaonakinnano ara Uea bwa kamaiuara.’—2 Betero 3:9, 15.
16. E aera ngkai e karika te kimwareirei ae korakora tauraoin Iehova ni kabwarabure?
16 Tauraoi ni Kabwarabure. Taani bure ngaira ni kabane, ao ti kabwaka n taai aika bati. (Iakobo 3:2; 1 Ioane 1:8, 9) Ai bon riaira ngkanne bwa ti na kakaitau n tauraoin Iehova ni “kaababaka” kabwaraan te bure! (Itaia 55:7, BG) Iangoa naba te koaua aei: Ni bungiakira bwa taani bure aika aki kororaoi, ti a kona iai ni karekea te kimwareirei ni kabwaraan ara bure iroun te Atua. (Taian Areru 51:5, 9, 17, BG) Noran aroaron Iehova aei ae rangi ni kakukurei, e a kakorakoraa riki tangirana iroura ao ni kaungaira bwa ti na katotongnga n arora nakoia aomata.—Wareka I-Korote 3:13.
E Aera Ngkai E Karawawata te Aonnaba Aei
17, 18. N aaro raa ake e a kaotaki iai kabwakan ana waaki n tautaeka Tatan?
17 E a tia ana waaki n tautaeka Tatan ni katobibia te aonnaba n okioki ni kabwaka ao n teimatoa n arona anne i nanon tienture aika bati. E koreaki ae kangai n te nuutibeeba ae The European n 1991: “E karawawata te aonnaba aei? Eng bon te koaua anne, ma . . . e aki riki aei man ana mwakuri te Atua ma e karawawata boni mairouia kaaina.” Ai boni koauara aei! A a tia ara moan aomata n rinea aia tautaeka aomata i rarikin ana tautaeka Iehova, i aani kairiraia iroun Tatan. Ibukin anne, a moani kaota iai te waaki n tautaeka ae e na boni kabwaka. E kaotaki man te maraki ao te rawawata ae korakora are a a rotaki iai aomata ni katobibia te aonnaba, bwa a ituaki aomata aika taan tautaeka n te aoraki ae kamamate.
18 E kairiri nakon te bangaomata ana waaki n tautaeka Tatan. E ngae n anne, e bon aki kona te bangaomata ni kataea ana kai te tangira, are ngaia aan ana waaki n tautaeka Iehova. E a tia ana waaki n tautaeka Tatan ni kabwaka ni karekea te kukurei ke te mweraoi ae teimatoa. E a kakoauaaki riain tein ana waaki n tautaeka Iehova! Iai te bwai ni kakoaua ni boong aikai ibukin anne? Eng bon iai, n aron ae ti na noria n te kaongora ae imwina.
Tera ae Ti Reiakinna Ibukin te Waaki n Tautaeka Mani Warekan. . .
• Taeka N Rabakau 21:30, BG?
• Ieremia 10:23, BG?
[Taamnei n iteraniba 25]
E bon aki kakabwaiaia aomata ana waaki n tautaeka Tatan
[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]
U.S. Army photo
WHO photo by P. Almasy
[Taamnei n iteraniba 26]
E kona ni kautiia maate Iehova ni mwaakana
[Taamnei n iteraniba 27]
E kaotiotaki ana tangira Iehova ao ana kaetitaeka ae riai rinanon ana karea ni kaboomwi Natina