E A Kaotaki Koauan Riain Ana Waaki N Tautaeka Iehova!
“E tau-taeka Teuare Moan te Rietata i buakon ueaia aomata.”—TANIERA 4:17, BG.
1, 2. Baikara bukina tabeua aika a kabwaka iai aia tautaeka aomata?
E a tia ni kabwaka aia waaki n tautaeka aomata! Bon akea bukina bwa ti na raraoma iai. Oini bukin te kabwaka anne bwa akea irouia aomata te wanawana ni kaira te waaki n tautaeka ae nakoraoi. E a rangi n teretere riki ni boong aikai kabwakaia aomata n tautaekania ngkai a a rangi ni mwaiti taan tautaeka ake a kaotiotiia bwa ‘taan tangiriia i bon irouia, taani bakimwane, taani kamoamoa, taan nanorieta, taani kakanneti, taan uarao, taan aki taubaang, taan iowawa, taan riribaa te raoiroi, taani kamwamwane ao taani kainikatonga.’—2 Timoteo 3:2-4.
2 A a tia ara moani karo ngkoangkoa n rawa nakon ana waaki n tautaeka te Atua. Ngke a karaoa aei, a bae n iangoia bwa a rinea te kan inaomata ma ni koauana, a a kariaia bwa a na aantaeka nakon ana waaki n tautaeka Tatan. Ibukini babangaia aomata ni waakina te tautaeka i nanon onoua te nga te ririki, ao korakorani kairiraia iroun “te tia tautaeka i aoia kaain te aonnaba aei” ae Tatan, e a karokoira ni mamaaran te waaki ni kairiri n taai aikai. (Ioane 12:31) N taekinan aroaroia aomata ni boong aikai n te boki ae The Oxford History of the Twentieth Century, e kaotaki iai bwa bon akea uaan “ukeran te aonnaba ae kororaoi.” E kabwarabwaraaki iai ae kangai: “Tiaki tii ibukina bwa e bon aki kona ni kuneaki, ma uaiakinan rekena e na boni kairiri nakon te kabuanibwai, tautaeka aika tuamatoa, ao ai buaka aika rangi ni korakora.” Ai boni mataatara raoi ngkanne kabwakan aia waaki n tautaeka aomata!
3. Tera ae ti kona n taekinna ibukin ana tautaeka te Atua ngke arona bwa a aki bure Atam ao Ewa?
3 Ai kananokawakira ngkai a rawa ara moani karo nakon te tautaeka ae tii ngaia ae nakoraoi ae kairaki iroun te Atua! E boni koaua bwa ti aki kona n ota raoi n aron Iehova ni bairea ana waaki n tautaekana te aonnaba ngke arona bwa a teimatoa Atam ao Ewa ni kakaonimaki nakoina. Ma ti kona ni kakoauaa raoi bwa ana tautaeka te Atua ae e butimwaeaki irouia botannaomata nako, e na boni kanikinaeaki n te tangira ao te aki inanonano. (Mwakuri 10:34; 1 Ioane 4:8) N iangoani wanawanan te Atua ae akea n ai arona, ti kona ni kakoauaa raoi bwa a na bane n totokoaki rikin aia kairua tautaeka n aomata, ngke arona bwa a teimatoa ni butimwaea ana tautaeka Iehova. E na boni kaman nakoraoi ana tautaeka te Atua are e kairiri iai ni ‘kanuaiia akana maiu ni kabaneia n te bwai ae a tangiria.’ (Taian Areru 145:16, BG) E nanonaki n aei, bwa e na kaman tia n riki bwa te waaki n tautaeka ae kororaoi. (Te Tua-Kaua 32:4, BG) Ai kananokawakira ngkai a rawa iai aomata!
4. Maanra kariaiakan Tatan n tautaeka?
4 Ma e raoiroi bwa ti na ururingnga are e ngae ngke e kariaia aomata Iehova bwa a na tautaekania i bon irouia, ma akea te tai ae e a tia n anganako iai riaina n tautaeka i aoia ana karikibwai. E kairoroaki naba ueani Baburon are e rangi ni korakora bwa e nang ataia imwina riki bwa “E tau-taeka Teuare Moan te Rietata i buakon ueaia aomata.” (Taniera 4:17, BG) N tokina, e nang karaoaki nanon te Atua rinanon Ana Tautaeka n Uea. (Mataio 6:10) E koaua ae Iehova e kariaia Tatan bwa e na riki bwa “atuan te waaki ae ngkai i aon te aba” i nanon tabeua te tai, bwa e aonga ni kona n anga te kaeka ae karaunano nakon te titiraki are e tabekia te tia kakaaitara anne. (2 I-Korinto 4:4; 1 Ioane 5:19) Ma e bon aki kona Tatan n riaon are e a tia ni kariaia Iehova. (2 Rongorongo 20:6, BG; kabotaua ma Iobi 1:11, 12; 2:3-6, BG.) A na bon iai tabeman aomata ake a rineia bwa a na tautaekanaki iroun te Atua n taai nako, e ngae ngke a maeka n te aonnaba ae tautaekanaki iroun te tia Kakaaitara ae korakora.
Ana Tautaeka te Atua i Aoia I-Iteraera
5. Tera aia motinnano I-Iteraera nakon te Atua?
5 A bati taan taromauria Iehova aika kakaonimaki ake a ongeaba nakon ana tua nako, ni moa man ana tai Abera ni karokoa moan tein te botannaomata ae Iteraera. (Ebera 11:4-22) E karaoa te berita Iehova ma kanoan Iakoba n ana bong Mote, ike a a riki iai bwa te botannaomata ae Iteraera. N 1513 B.C.E., a motinnanoia I-Iteraera ao kanoaia bwa a na butimwaea Iehova bwa aia tia Tautaeka ngke a kangai: “Ti na tou mwin ana taeka Iehova ni kabane.”—Te Otinako 19:8, BG.
6, 7. E kanga ni katuruturuaki raoi aron ana tautaeka te Atua i aoia I-Iteraera?
6 Iai ana kantaninga Iehova n rineaia I-Iteraera bwa ana aomata. (Wareka Te Tua-Kaua 7:7, 8, BG.) E aki tii irekereke te rinerine aei ma toronibwaia I-Iteraera. E irekereke naba ma aran te Atua ao mwaakana n tautaeka aika baika a rangi ni kakawaki riki. E a riki Iteraera bwa te tia kakoauaa ae Iehova bon tii ngaia te Atua ni koaua. (Itaia 43:10; 44:6-8, BG) Mangaia are, e taku Iehova nakon te botannaomata anne: “Te botanaomata ae tabuaki ngkoe nakon Iehova ae Atuam, ao E rineiko Iehova ba ana aomata ae bon ana botanaomata mai buakoia botanaomata ni kabaneia aika mena i aonaba.”—Te Tua-Kaua 14:2, BG.
7 E kaotiota naba mutiakinan aki kororaoia I-Iteraera te Atua n ana waaki n tautaekania. Irarikin anne, a kororaoi ana tua ao a kaotiotaki iai aroaron te tia Angania tuua akanne. N ana tua Iehova are e anga rinanoni Mote, e a katuruturuaki raoi iai tabun te Atua, tangiran te kaetitaeka ae riai irouna, tauraoina ni kabwarabure ao ai ana taotaonakinnano. Rimwi riki n ana bong Iotua ma naake a maiu n ana tai, e a ongeaba nakon ana tua Iehova te botannaomata anne ao e a kimwareirei n te rau ma te kakabwaia ni kaineti ma te onimaki. (Iotua 24:21, 22, 31) E a kaotaki raoi nakoraoin ana waaki n tautaeka Iehova n aia tai I-Iteraera rimoa.
Kangaanga Aika Riki Imwin Aia Tautaeka Aomata
8, 9. Tera aia bubutii I-Iteraera are a a kaotiia iai bwa a aki wanawana, ao baikara mwina?
8 A a moanna n tannako I-Iteraera man ana tautaeka te Atua i nanoni waakinakon te tai, ike a a karawawataaki iai n akean te kamanomano mairouna. N tokina, a kairoroa tangiran aia uea ae raoia n aomata rinanon te burabeti are Tamuera. E tuanga Tamuera Iehova bwa e na butimwaea aia bubutii. Ma e a manga kangai Iehova: “A aki ribaiko, ma a ribaai, ba N na aki uea i aoia.” (1 Tamuera 8:7, BG) E ngae ngke e kariaia Iehova bwa a na karekea aia uea I-Iteraera ae raoia n aomata, ma e kauringia naba bwa a na bon iai kangaanga aika a na riki man te waaki n tautaeka n aomata.—Wareka 1 Tamuera 8:9-18, BG.
9 E kaotaki koauan ana kauring Iehova n rongorongon rimoa. Ibukin tautaekanakia I-Iteraera iroun raoia n aomata, e a kairiia nakoni kangaanga aika kakaiaki, ai moarara riki ngke e a kaota koauan ana aki kakaonimaki te uea anne. Man iangoan aia katoto I-Iteraera anne, e a aki kamimi ngkanne noran tautaeka i nanon ririki aika bati, aika kairaki irouia aomata aika aki ataa Iehova, ngkai a a tia ni kabwaka ni karekei uaa aika raraoi ma n teimatoa. E koaua ae iai tabeman taan tautaeka ake a butiia te Atua kakabwaiaan aia kakorakora ni karekea rauia ao mweraoia, ma e na kanga te Atua ni kakabwaiaia aomata aika rawa n aantaeka nakon ana waaki n tautaeka?—Taian Areru 2:10-12, BG.
Te Botannaomata ae Boou i Aan Ana Tautaeka te Atua
10. Bukin tera bwa e a oneaki mwia I-Iteraera ae te botannaomata ae rineaki ngkoa iroun te Atua?
10 E kaotia te botannaomata are Iteraera bwa e aki kani beku iroun Iehova ma te kakaonimaki. N tokina, a a rawa nakon te Mesia are e rineia te Atua, ao Iehova e a rawa naba nakoia ao e a iangoa oneani mwia n te botaki teuana are e a riki bwa te botannaomata ae boou. Ibukin anne, e a tei te ekaretia ni Kristian ae kaainaki irouia taan taromauria Iehova aika kabiraki n 33 C.E. Anne te ekaretia are e a riki bwa te botannaomata ae boou ae mena i aani mwaakan Iehova ni kairiri. E taekina te botannaomata anne Bauro bwa “ana Iteraera te Atua.”—I-Karatia 6:16.
11, 12. Baikara baika titeboo ni kaineti ma tararuaaia I-Iteraera ao “ana Iteraera te Atua”?
11 Iai baika a okoro ao n titeboo iai I-Iteraera ake rimoa ma “ana Iteraera te Atua” ae boou. Akea te uea ae raoia n aomata i buakoia kaain te ekaretia ni Kristian ao a aki kainnanoa te angakarea ni kabwarabure ae te man ibukia taani bure, tiaki n ai aroia I-Iteraera rimoa. Te bwai teuana ae a titeboo iai te botannaomata ae Iteraera ao te ekaretia ni Kristian, boni baireaia mwaane aika ikawai ke unimwaane. (Te Otinako 19:3-8, BG) A aki tautaekana te nanai aeka n unimwaane aika Kristian aikai. Ma a kawakina te ekaretia ao n tararuaa te mwakuri ni Kristian ma te mwamwannano. A kaotiota te tangira nakoia kaain te ekaretia n tatabemania nako, n ikotaki naba ma karineaia ao karaoiroaia.—2 I-Korinto 1:24; 1 Betero 5:2, 3.
12 Kananoan aia iango kaain “ana Iteraera te Atua” ao raoia ake “tiibu tabemwaang,” i aon aron Iehova nakoia I-Iteraera e a karikirakea irouia te kakaitau nakon Iehova ma ana waaki n tautaeka. (Ioane 10:16) N te katoto, e kaotaki n rongorongon rimoa bwa e rangi ni korakora rotakia I-Iteraera n te aro ae raoiroi ke tao ae buakaka, irouia aia tia tautaeka aika aomata. Anne te koaua are e a katuruturuaki nakoia taani kairiri i buakoia Kristian bwa e ngae ngke tiaki ngaiia taan tautaeka n ai aroia ueea rimoa, ma a bon riai ni katea te banna ni katoto ae raoiroi ibukin te onimaki.—Ebera 13:7.
Aron Iehova n Tautaeka ni Boong Aikai
13. Tera te mwaneka ae kakawaki ae kakoroaki bukina n 1914?
13 A tataekinna nakoia aomata nako Kristian ni boong aikai bwa e a kaan tokin aia waaki n tautaeka aomata. E waakina te Tautaeka n Uea i karawa Iehova n 1914 rinanon te Uea are e rineia ae Iesu Kristo. Anne te tai are e a angan Iesu te mwaaka ni kairiri bwa e na mwananga “bwa e na bon tokanikai.” (Te Kaotioti 6:2) E tuangaki ni kangai te Uea ae e a tibwa kaueaaki aei: “Ko na tauu taeka i buakoia am kairiribai.” (Taian Areru 110:2, BG) E kananokawaki bwa e teimatoa te botannaomata n rawa n aantaeka nakon ana tautaeka Iehova. A teimatoa ni karaoi mwakuri ake a kaotia iai bwa ai aron ae “akea te Atua [ae Iehova]” irouia.—Taian Areru 14:1, BG.
14, 15. (a) Ti kanga n tautaekanaki n Ana Tautaeka n Uea te Atua ni boong aikai, ao n iaiangoan aei, baikara titiraki aika ti riai n titirakinira iai? (b) E kanga n noraki naba rietatan ana tautaeka te Atua ni boong aikai?
14 Tabeman mai buakoia kaain “ana Iteraera te Atua” aika kabiraki ake a riki bwa tarin Iesu, a boni mena naba ngkai i aon te aba ao a teimatoa n riki bwa “taan tei ibukini Kristo.” (2 I-Korinto 5:20) A a tia n rineaki bwa kaain te toro ae kakaonimaki ae wanawana ake a tararuaa ao ni katauraoa te amwarake n taamnei ibukia taani kabiraki, ao te koraki ae uanao aika Kristian ae tabe n ririkirake mwaitiia nakoni mirion ma mirion, ake a kantaningaa ngkai te maiu ae aki toki n te aonnaba. (Mataio 24:45-47; Te Kaotioti 7:9-15) E teretere raoi ana kakabwaia Iehova n te babaire anne mani mweraoin aia onimaki taan taromauria ni koaua ni boong aikai.
15 Ti karaoa ae riai ngkana ti titirakinira n tatabemanira nako ni kangai: ‘I atai raoi mwiokoau aika I riai ni karaoi n te ekaretia ni Kristian? I boutokaa raoi ana waaki n tautaeka Iehova? I kakatonga ngkai I aantaeka nakon ana waaki n Tautaeka n Uea Iehova? E matoa nanou bwa N na teimatoa n tataekina ana Tautaeka n Uea te Atua nakoia aomata nako n aron ae I kona?’ Ti riki bwa te botaki ae ti kukurei ni kairiraki irouna rinanon te Rabwata n Tautaeka ao n aantaeka nakoia unimwaane n te ekaretia aika rineaki. Ti a kaota iai butimwaean ana waaki n tautaeka te Atua n aaro akanne. (Wareka Ebera 13:17.) E karika te katiteuanaaki ae okoro n te aonnaba ae bwenaua aei te kukurei n aantaeka. E karikirakea naba te rau ao te raoiroi ao karaoiroan Iehova are e kaotiotaki iai bwa bon te kabanea n nakoraoi ana waaki n tautaeka.
E Totokanikai Ana Tautaeka Iehova
16. Tera te motinnano ae a aitara ma ngaai aomata nako ni boong aikai?
16 E a rangi ni kaan rokon te tai are e nang kaetaki iai bukibuki ake a tabekaki i Eten. Ngaia are, bon aei aia tai aomata nako ni karaoi aia motinnano. E riai temanna ma temanna n iangoia bwa e na butimwaea ana waaki n tautaeka Iehova ke e na nimta aia tautaeka aomata. Boni mwiokoara buokaia aomata aika nimamannei bwa a na karaoa te motinnano ae eti. N te tai ae e a kaan roko ae Aremaketon, ao e nang oneaki mwin aia tautaeka aomata are kairiraki iroun Tatan n ana waaki n tautaeka Iehova. (Taniera 2:44, BG; Te Kaotioti 16:16) E nang toki aia tautaeka aomata, ao e nang kairiri Ana Tautaeka n Uea te Atua ni kabutaa te aonnaba. Are nanona bwa e nang noraki raoi koauan riain ana waaki n tautaeka Iehova.—Wareka Te Kaotioti 21:3-5.
17. Baikara koaua ake a buokaki iai aomata aika nimamannei ni karaoan aia motinnano aika raraoi ibukin te waaki n tautaeka?
17 A riai te koraki ake a tuai ni kamatoai raoi aia motinnano ni boutokaa Iehova, n tataro ma n iaiangoi kakabwaia ake e na karekei ana waaki n tautaeka Iehova nakoia aomata. A a tia aia tautaeka aomata n aki kona ni katoka te kangaanga ni kaineti ma te mwakuri n iowawa n ikotaki naba ma mwakuri n tiritiri. E na kamaunaia aomata aika bubuaka mai aon te aba ana tautaeka te Atua. (Taian Areru 37:1, 2, 9, BG) A kairiri aia tautaeka aomata nakon teimatoan te buaka, ma ana tautaeka te Atua e na “katoki buaka, ao tokina tabon aonaba.” (Taian Areru 46:9, BG) E na boni kaoka naba te rau i marenaia aomata ao maan ana tautaeka te Atua! (Itaia 11:6-9, BG) E a teimatoa n riki te maiu ni kainnano ao te mate ni baki bwa kanoan aia tautaeka aomata, ma a na bon toki n ana tautaeka te Atua. (Itaia 65:21, BG) E ngae ngke iai nanoia ae raoiroi aomata aika taan tautaeka ma a bon aki naba kona ni katoka te aoraki ma te mate, ma bon tii i aan ana tautaeka te Atua are a na manga kimwareirei iai aoraki ao kaara bwa a nang okiri marurungia ni kairake. (Iobi 33:25, BG; Itaia 35:5, 6, BG) Ni koauana, e nang riki te aonnaba bwa te bwaretaiti ao e na iai naba kautaia maate.—Ruka 23:43; Mwakuri 24:15.
18. Ti na kanga ni kaotiotia bwa ti kakoauaa ae bon te kabanea n tamaroa ana waaki n tautaeka te Atua?
18 Eng, a nang katokaki baika karawawata n ana tautaeka te Atua, ake e kariki Tatan ngke e burebureiia ara moani karo bwa a na tannako mairoun aia tia Karikiriki. Ao iangoia, e a tia Tatan ni karawawataa te aba i nanon 6,000 tabun te ririki, ma e na manga kamaunai karawawata aikai te Atua rinanoni Kristo i nanon 1,000 te ririki! Ai bon tamaroara te bwai ni kakoaua aei ibukin rietatan ana waaki n tautaeka te Atua! Ngkai taani Kakoaua ngaira ibukin Atuara, ti butimwaeia bwa ara tia Tautaeka. Ngaia are, ti bia kaotiotia ni katoabong, ae ni koauana ni katoa aoa, bwa bon taan taromauria Iehova ngaira ni maiura, ti aantaeka nakon ana Tautaeka n Uea ao ti kakatonga ngkai ti a riki bwa taani Kakoaua ibukina. Ao ti bia kamanenai ara tai ni kabane ake a reke n taekina aron ana waaki n tautaeka Iehova bwa boni ngaia te kabanea n tamaroa nakoia aomata ake a na ongora.
Tera ae Ti Reiakinna Ibukin Ana Waaki n Tautaeka te Atua, ni Warekan . . .
• Te Tua-Kaua 7:7, 8, BG?
• 1 Tamuera 8:9-18, BG?
• Ebera 13:17?
[Taamnei n iteraniba 30]
E a tia Iehova n taai nako ni kateimatoa ana waaki n tautaeka
[Taamnei n iteraniba 31]
E karekea te boonnano ni katobibia te aonnaba, te kukurei n aantaeka nakon ana waaki n tautaeka Iehova