Kangaangani Kinaakin te Atua n Arana

BON iai temanna ae e kataia n tukiko mani kinaakin aran Iehova ao reken am iraorao ae kaan ma Ngaia. Antai te tia kairiribai ae buakaka aei? E kabwarabwaraa te Baibara ni kangai: Bon ‘atuan te waaki ae ngkai i aon te aba are e kamataki nanoia ake a aki onimaki.’ Atuan te waaki ae buakaka ae ngkai bon Tatan te Riaboro, are e tangiria bwa ko na tiku n te rotongitong, bwa e na aki oota nanom n “te atatai ae mimitong ibukin te Atua.” E bon aki tangiria Tatan bwa ko na kinaa Iehova n arana. Ma e kanga ngkanne Tatan ni kamataki nanoia aomata?​—2 I-Korinto 4:4-6.

E a tia Tatan ni kamanenai Aaro aika a kewe n tukiia iai aomata mani kinaakin te Atua n arana. N te katoto, n taai ake rimoa a a tia tabeman I-Iutaia n rineia bwa a na aki mutiakina te Baibara, bwa a tangira riki te katei are a kairaki iai aomata bwa a na rarawa ni kamanena aran te Atua. Ni moan tienture ake n Aia Tai Kristian ao a a tia n tuangaki I-Iutaia aika taani wareware i mataia aomata nako, bwa a na aki wareka aran te Atua n aron ae e oti n aia Boki ae Tabu ae te Baibara, ma n ruamwina n te taeka ae ʼAdho·naiʹ, ae nanona “te Uea.” Akea te nanououa, bwa te waaki aei e kamamaraa aia reitaki aomata ma te Atua n te aro ae rangi ni kananokawaki. A bati ake a aikoa karekei kakabwaia man te iraorao ae kaan ma te Atua. Ma tera aron Iesu? Tera aroarona ni kaineti ma aran Iehova?

A Kaotiota Aran te Atua Iesu ao Taan Rimwina

E tataro Iesu ni kangai nakon Tamana: “I a tia ni kaotiota aram . . . ao N na boni manga kaotia.” (Ioane 17:26) Akea te nanououa bwa e a tia Iesu ni kaotiota aran te Atua n taai aika bati, ngkana e wareware, e mwanewei, ke ngkana e kabwarabwarai mwakoron te Baibara n Ebera ake a mwakoro iai te ara ae kakawaki aei. E boni kakabongana aran te Atua n taai nako Iesu n aroia naba burabeti ni kabane ake imwaina. Ngke arona bwa a kaman rarawa I-Iutaia ni kabongana aran te Atua n ana tai ni mwakuri ni minita Iesu, e na bon aki kakairi n aia katei. E kakorakoraa ni kabuakakaia mataniwi n Aaro ngke e kangai nakoia: “Kam kakeaa iai bongan ana taeka te Atua ibukin ami katei.”​—Mataio 15:6.

A teimatoa ni kaotiota aran te Atua taan rimwin Iesu aika kakaonimaki imwini matena ao utina. (Nora te bwaoki ae kangai atuna “A Kakabongana Aran te Atua Kristian Ake Rimoa?”) Ni bongini Bentekota  33 C.E., n te bong are e moan tei iai te ekaretia ni Kristian, ao e taetae te abotoro Betero nakoia I-Iutaia ao aomata naba ake a rairaki nakon te aro n I-Iutaia aika uanao, ni mwanewea ana taetae ni burabeti Ioera ae kangai: “Ane taboa aran Iehova e na kamaiuaki.” (Mwakuri 2:21; Ioera 2:32) A buokiia aomata man natannaomata aika bati Kristian ake rimoa bwa a na kinaa Iehova n arana. Ibukin aei, e taekina ae kangai te tia rimwini Kristo ae Iakobo n tain aia boowi abotoro ao mwaane ake a ikawai riki i Ierutarem: ‘E mutiakinia aomata aika tiaki I-Iutaia te Atua ni karekeaia te koraki ake a na uouota arana mai buakoia.’​—Mwakuri 15:14.

Ma e ngae n anne, e bon aki bwara nanon te tia riribaa aran te Atua. N te tai are a mate iai abotoro, e a moanna naba ngkekei Tatan ni kauekei tangiran reirei aika a katannakoia aomata man te koaua. (Mataio 13:38, 39; 2 Betero 2:1) N te katoto, e bungiaki Justin Martyr ae te tia kororongorongo are e atongaki bwa aongkoa te Kristian, tao n te tai are e mate iai te kabanea n abotoro ae Ioane. Ma e ngae n anne, e okioki Justin ni kamatoaa n ana koroboki ae te tia Katauraoi bwaai ni kabane bon “te Atua ae akea arana ni koaua.”

Ngke a karaoi katoton te Koroboki ni Kristian ae Tabu n te Taetae ni Kuriiti Kristian aika a tannako man te koaua, ao e kakoauaaki bwa a kakeaa aran Iehova man aia rairai ao n ruamwina n te taeka ni Kuriiti ae Kyʹri·os, ae nanona “te Uea.” E karaoaki naba anne n te Baibara n Ebera. A aikoa wareka aran te Atua ni kabaibati taani koroboki aika I-Iutaia ake a tannako man te koaua ma a onea mwin aran te Atua n aia Baibara n te taeka ae ʼAdho·naiʹ n te mwaiti ae raka i aon 130. E bobonga te rairai ae e anainano ibukin te Baibara ae e aranaki bwa te Vulgate nakon te taetae n Ratine iroun Jerome n 405 C.E. are e kakeaaki naba iai aran te Atua.

Kakorakora ni Boong Aikai Ibukini Kamaunaan Aran te Atua

A ataia taan rabakau ni boong aikai bwa bon iai aran Iehova 7,000 tabun te tai n te Baibara. Mangaia are a aki toki ni kakabonganaaki aran te Atua n rairai tabeua aika taabangaki kabonganaia, n aroni Baibara ni Katorika aika te Jerusalem Bible ao te La Biblia Latinoamérica n te taetae n Tibein, ao te Baibara ae e kakamanenaaki ae te Reina-Valera ae rairaki naba n te taetae n Tibein. E kabonganaaki aran te Atua n rairai tabeua bwa “Iawe.”

E kananokawaki, bwa a mwaiti Aaro ake a boutokai rairani Baibara ake a kairoroia taan rabakau bwa a na kakeaa aran te Atua ngkana a rairi Baibara. N te katoto, n te reta ae bonginaki n 29 n Tun 2008 nakoia beretitenti n aia boowi ebikobo n te Katorika ao e taekina ae kangai iai te Vatican: “I nanon ririki aika tibwa nako ao e aki toki n tataekinaki teutana imwin teutana aran Atuaia I-Iteraera.” Iai te kaetieti ae mataata raoi n te reta anne ae kangai: “Aran te Atua . . . e riai n aki kabonganaaki ke n tataekinaki.” Irarikin anne, “ibukin te rairai nakon taetae aika a kamanenaaki ngkai, . . . aran te Atua ae te tetragrammaton [ake maan aika aua] e riai n rairaki nakon te taeka ae titeboo nanona ma Adonai/Kyrios ae ‘te Uea.’” E teretere raoi bwa n ana kaetieti te Vatican aio, e iangoaki iai katokani kabonganaan aran te Atua.

Bon titeboo naba aroia kaain te Aro ni Boretetanti, bwa a aki kaota te karinerine n te bae a karaoia nakon aran Iehova. E korea ae kangai te tia taetae ibukin te Aro ni Boretetanti, are e bairea boreetian te New International Version nakon te taetae n Ingiriti n 1978: “Iehova bon te ara ae e okoro ibukin te Atua ao e raoiroi riki bwa ti na kabongana. Ma ti aki karaoa aei, bwa n te katoto, rairan ‘Iawe bon te tia kawakinai’ are n Taian Areru 23 (BK), titeboo bwa ti kabanebuakaa iai te mwane ae 2.25 te mirion te taaraa ibukini karaoan te rairai aei.”

Irarikin anne, a a tia Aaro n tukia kaain Latin America mani kinaakin te Atua n arana. E korea ae kangai Steven Voth, ae te tia anga taeka n ibuobuoki i aon te rairai ibukin te United Bible Societies (UBS): “Iai te kauntaeka ae e tabe ni waakinako ngkai n aia kurubu Boretetanti i Latin America n iangoani kabonganaakin te ara ae Jehová . . . E kakaongora teutana bwa kaain te botaki n Aro teuana ae bubura ae e tabe n rikirake ae te neo-pentecostal . . . a tangira te Reina-Valera ae boreetiaki n 1960, ma a tangiria bwa e na mauna moa te ara ae Jehová. N oneani mwin anne, a tangira te taeka ae Señor [ae nanona te Uea].” Ni kaineti ma ae e koreia Voth, e bon aki butimwaeaki te bubutii aio n te UBS n te moan tai, ma imwina riki e a kariaiakaki ao e a boreetiaki katoton te Baibara ae te Reina-Valera “ae akea iai te taeka ae Jehová.”

A tukaki taani wareware ni karekea kinaakin raoi te Atua ni kakeaan arana man ana Taeka aika koreaki ao n oneaki mwina n te taeka ae “te Uea.” E boni karika te mangaongao te bitaki aio. N te katoto, e kona n aki karekea ootana te tia wareware ibukin te taeka ae “te Uea” bwa tao e kaineti nakon Iehova ke Natina ae Iesu. Ai ngaia are e mwanewei ana taeka Tawita ake n taiani koroboki te abotoro Betero ae kangai: “E taku Iehova nakon au Uea” [Iesu are e a tia ni kautaki]: ‘Tekateka i angaataiu,’” ma a bati rairai n te Baibara aika kangai: “E taku te Uea nakon au Uea.” (Mwakuri 2:34, BK) Irarikin anne, e kaotia David Clines n ana rongorongo ae atuna “Iawe ao Atuan te Rabakau n te Aro ni Kristian” ni kangai: “Teuana bukini buan uringan te ara ae Iawe irouia Kristian, boni mani kaatuuan iangoan te aomata ae Kristo.” Ai ngaia are, a mwaiti taani kaakaei taromauri ake a a kangaanga irouia ataakin te Atua ae koaua ae te Aomata ae arana Iehova are e tatataro Iesu nakoina.

E a tia ni kakorakoraa Tatan ni kamataki nanoia aomata mani kinaakin te Atua. Ma e ngae n anne, ko boni kona ni kaaniaki riki ma Iehova.

Ko Kona ni Kinaa Iehova n Arana

E kakoauaaki bwa e a tia Tatan ni kauekea buakanakin aran te Atua, ao e mwaatai ni kamanenai Aaro aika kewe n te waaki aio. Ma ni koauana, bon akea te mwaaka i karawa ke i aon te aba ae kona ni katoka te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova, ni karekea kinaakin arana irouia te koraki ake a kan ataa te koaua ibukina ao ana kantaninga ae mimitong ibukia aomata aika kakaonimaki.

A na kukurei Ana Tia Kakoaua Iehova ni buokiko n reiakina arom ni kaaniaki riki ma te Atua rinanon te reirei n te Baibara. A toua mwin ana katoto Iesu are e taekina iai ae kangai nakon te Atua: “I a tia ni kaotiota aram nakoia.” (Ioane 17:26) Ngkana ko iaiangoi kanoani kiibu ake a kaotii nakoan Iehova aika kakaokoro ake e karaoi ibukini kakabwaiaaia aomata nako, ko na atai iai iteran aroarona aika tamaroa aika rietata.

E a tia te baatua ae kakaonimaki are Iobi ni kimwareirei “ngke e mena nanon te Atua” irouna ao ngkoe ko kona naba. (Iobi 29:4, BG) Ko kona ni kinaa Iehova n arana man te atatai n Ana Taeka te Atua. E na reke iroum onimakinan Iehova man te atatai anne bwa e na karaoa ae boraoi ma ae e taekinna ni kaineti ma nanon arana are ‘N Na Bon Riki bwa te bwai ae I tangiria.’ (Te Otinako 3:14, NW) Ai ngaia are e na boni kona ni kakoroi bukin ana berita aika tamaroa ibukia aomata.