“Karineia Akana Mwakuri Korakora I Buakomi”
“Kam na karineia akana mwakuri korakora i buakomi, akana kairiri n ana mwakuri te Uea ma n reireiningkami ni kaetiingkami.” —1 I-TETARONIKE 5:12.
1, 2. (a) Baikara baike a riki nakoia kaain te ekaretia i Tetaronike ngke e korea ana moan reta Bauro nakoia? (b) Tera are a kaungaaki bwa a na karaoia I-Tetaronike irouni Bauro?
IANGOIA bwa aongkoa ngkoe kaain te ekaretia i Tetaronike n te moan tienture, ae teuana mai buakon ekaretia ake a moani kateaki i Eurobe. E a tia ni kabanea ana tai ae bati te abotoro Bauro ni kateimatoaia tarina n te onimaki ikekei. Tao e bae naba n tia n rineia mwaane ake a ikawai riki bwa taani kairiri, n aron naba are karaoaki n ekaretia tabeua. (Mwakuri 14:23) Ma imwini katean te ekaretia ikanne, ao a baireia I-Iutaia bwa a na kanakoaki Bauro ao Tira man te kaawa irouia taan iowawa. A bae n namakina naba te maroaa, ke tao te maaku Kristian ake a tiku ikanne.
2 E teretere raoi ngkanne bwa imwini kitanan Tetaronike irouni Bauro ao e tabeaianga ibukin te ekaretia ae boou. E kataia n okiriia ma e ‘tutuka kawaina Tatan.’ Ngaia are e a kanakoa Timoteo bwa e na kaungaa te ekaretia anne. (1 I-Tetaronike 2:18; 3:2) E kaungaaki Bauro bwa e na kororeta nakoia I-Tetaronike ngke e a uota rikaaki te ribooti ae raoiroi Timoteo. Mai buakoni baike e taekini Bauro, e kaungaia naba bwa a ‘na karineia akana kairiri i buakoia.’—Wareka 1 I-Tetaronike 5:12, 13.
3. Tera bukina ngkai Kristian ake i Tetaronike a karinerine ma te tangira ae bati nakoia mwaane ake a ikawai riki?
3 A bon aki mwaatai taari mwaane ake a kairiri n te ekaretia i Tetaronike n aroni Bauro ma raona ni mwamwananga, ao a tuai n riki bwa Kristian aika maan n te onimaki n aroia unimwaane ake i Ierutarem. Ni koauana, e tuai koro teuana te ririki maanin te ekaretia n tei! Ma iai bukina ngkai a kakaitau taari n te ekaretia ibukia mwaane ake a ikawai riki aika “mwakuri korakora” ao ni “kairiri” n te ekaretia ao n ‘reireinia ni kaetiia.’ Iai bukina ngkai a riai n “angania [unimwaane] karineaia ae bati ma te tangira.” E taorimwiaki te bubutii aio n ana reirei ni kairiri Bauro ae kangai: “Kam na raoi i marenami.” Ngke arona bwa ko mena i Tetaronike, ko na kaota te karinerine ae bati ibukin aia mwakuri unimwaane? Tera am iango ibukia “mwaane ake a a riki bwa bwaai n tituaraoi” ake e a tia ni katauraoiia te Atua n am ekaretia rinanoni Kristo?—I-Ebeto 4:8.
“Mwakuri Korakora”
4, 5. E aera ngkai e kangaanga reireinaia kaain te ekaretia irouia mwaane aika ikawai riki n ana bong Bauro, ao e aera ngkai e riki anne ni boong aikai?
4 A kanga ni “mwakuri korakora” mwaane ake a ikawai riki imwini kanakoaia Bauro ma Tira nako Beroia? A kakairi irouni Bauro, ao akea te nanououa bwa a kabongana te Baibara n angareirei iai n te ekaretia. Tao ko bae ni mimi ni kangai: E aera ngkai a butimwaea Ana Taeka te Atua Kristian ake i Tetaronike? Ni koauana, e taekinaki n te Baibara bwa a “raraoi riki nanoia I-Iutaia ake i Beroia nakoia ake i Tetaronike bwa . . . a ukeuke n te Koroboki ae Tabu n te bong ae koraki.” (Mwakuri 17:11) Ma bon te kabotau aei ibukia I-Tetaronike aika Iutaia ni kabane, ma tiaki Kristian. A ‘butimwaea ana taeka te Atua bwa tiaki aia taeka aomata ma bon ana taeka te Atua,’ te koraki ake a a riki bwa taan onimaki. (1 I-Tetaronike 2:13) A bae n tia ni mwakuri korakora n reiakinia kaain te ekaretia, mwaane ake a ikawai riki.
5 Ni boong aikai, e tabe te toro ae kakaonimaki ni katauraoa “kanaia n te tai ae riai” ana nanai te Atua. (Mataio 24:45) A mwakuri korakora unimwaane n aia ekaretia nako ni kaamwarakeia tariia n te onimaki, i aan ana kairiri te toro ae kakaonimaki. A kona ni karekei booki aika bati aika aanaki man te Baibara kaain te ekaretia, ao bwaai n ibuobuoki n taetae tabeua n aron te Watch Tower Publications Index ao Watchtower Library n te CD-ROM. A kabanea te tai ae bati unimwaane ni katauraoi aia kabwarabwara ni bobotaki bwa a aonga n taekina te rongorongo are a mwiokoaki iai n te aro ae uaana, ibukini kainnanon te ekaretia ni kaineti ma te onimaki. Ko a tia n iangoia bwa mwaitira te tai ae a kabanea unimwaane ni katauraoan tabeia ibukini bobotaki, ruunga ao bwabwaro?
6, 7. (a) Tera te katoto are a karekea mairouni Bauro mwaane ake a ikawai riki i Tetaronike? (b) E aera ngkai e kangaanga bwa a na katotonga Bauro unimwaane ni boong aikai?
6 A uringa ana katoto ae raoiroi Bauro ibukini kawakinan te nanai, mwaane ake a ikawai riki i Tetaronike. E irekereke kawakinan te nanai ma nabeakinan ao tararuaan raoi kainnanon te ekaretia, ma tiaki ibukini kabaeakina iai. N aron are maroroakinaki n te kaongora ae imwain aei, e “nimamannei . . . , n aron te tina ae kaamwarakeia natina” Bauro. (Wareka 1 I-Tetaronike 2:7, 8.) E bon tauraoi naba n ‘anga maiuna’ ibukia! A riai mwaane aika ikawai riki ni katotonga aroni Bauro ni kawakinan te nanai.
7 A katotonga Bauro ni boong aikai Kristian aika taani kawakina te nanai, n aroia n tabeakinia raoi. N aron rikiaia, a na bae n aki tatangira ao n aki iraorao tiibu tabeman. Ma a kataia unimwaane n ota iai ao ni ‘karekea ae raoiroi’ mai nanoia. (Taeka N Rabakau 16:20, BG) Ni koauana, e na bae ni kabokorakora te unimwaane ni karekea ana iango ae raoiroi ibukia, ngkai e aki kororaoi. Ma ngkai e kataia ni karaoa ana kabanea ni kona ni kaotiota te tangira nakoia ni kabane, e aki riai ngkanne ni kamoamoaaki ibukin ana kakorakora n riki bwa te tia kawakintiibu ae raoiroi i aan ana kairiri Kristo?
8, 9. Baikara aanga tabeua ake a “teimatoa n tantani ni kawakini [maiura]” iai unimwaane ni boong aikai?
8 Iai bukina ae riai ngkai ti riai n “aantaeka” nakoia unimwaane. ‘A teimatoa n tantani ni kawakini maiura’ n aron are e koreia Bauro. (I-Ebera 13:17) Ti kauringaki n te taeka anne bwa e aki tabeakina matuna te tia kawakintiibu ibukini katanaia ana nanai. Ai aroia naba unimwaane ni boong aikai, tao a aki tabe ma motirawaia ngkai a tabeakinia aika aoraki, aika karawawataaki ke aika e kangaanga irouia maiuakinani booto n reirei man te Baibara. N te katoto, a aki mamatu raoi taari ake a kaaina te Komete Ibukin te Reitaki ma te Onnaoraki ibukini kaekaan titiraki ni kaineti ma te aoraki ae kakaiaki. Ma ai kakaitaura ngaira ibukin aia beku, ngkana ti kaaitara ma te aro anne!
9 A mwakuri korakora ni buokiia taari, unimwaane ake kaain te Komete Ibukin te Kateitei n te Aono ao komete ibukin tararuaani kainnanoia taari. Ti bon riai ni buokia ma nanora ni koaua! Iangoa te mwakuri n ibuobuoki imwin oreani Myanmar n te Cyclone Nargis n 2008. A toua te tabo ae urubekebeke are onrake n rabwataia maate te tiim n ibuobuoki, bwa a aonga n roko n te Ekaretia i Bothingone ae aonon Irrawaddy Delta are e korakora rotakina. N noran te moan tiim n ibuobuoki ma te mataniwi n te aono ae uarereke irouia taari mwaane ikanne, a takarua ni kangai: “Noria! Bon aei ara mataniwi n te aono ae uarereke! E a tia ni kamaiuira Iehova!” Ko kakaitau n te mwakuri korakora are a karaoia unimwaane n te ngaina ao n te bong? A rineaki unimwaane tabeman aika a na beku ibukini komete aika okoro ibukini kanakoraoani kangaanga ni kaineti ma te tua. A a aki kamoamoa ibukini baika a tia ni kakororaoi unimwaane, ma a rangi ni kakaitau te koraki ake a kakabwaiaaki man aia beku.—Mataio 6:2-4.
10. Tera te mwakuri ae aki rangi n ataaki ae a karaoia unimwaane?
10 A bati unimwaane ni boong aikai aika karaoi mwakuri aika irekereke ma te kororeta, ribooti ao tauani mwini bwaai. N te katoto, e katauraoi kaetieti ibukini bobotaki ni katoa wiki te tia babaire n te rabwata n unimwaane. E ikotii ribooti te tia koroboki n te ekaretia ibukin te mwakuri ni minita ni katoa namwakaina ao i nanon teuana te ririki. E iaiangoi raoi kaetieti ibukin te kuura te mataniwi ibukin te kuura. A tuoaki mwin ana akaunti te ekaretia ni katoa tenua namwakaina. A wareki reeta man te aobiti n tararua unimwaane ao n ira nanon te kairiri ae buoka kateimatoaan “te katiteuanaaki n te onimaki.” (I-Ebeto 4:3, 13) “A na bane bwaai ni karaoaki n te aro ae riai ma ni baireaki raoi” rinanon aia mwakuri korakora unimwaane akanne.—1 I-Korinto 14:40.
‘Akana Kairingkami’
11, 12. Antai aika kairiri n te ekaretia, ao tera ae irekereke ma karaoan anne?
11 E kabwarabwaraa aia mwakuri korakora ni “kairiri” n te ekaretia mwaane ake a ikawai riki ake i Tetaronike Bauro. (1 I-Tetaronike 5:12) E nanonia naba iai unimwaane Bauro aika “mwakuri korakora.” E taetae tiaki ibukin temanna “te mataniwi ae te tia babaire,” ma e taekinia unimwaane ni kabane n te ekaretia. Ni boong aikai, angiia unimwaane a tei i moa ni kairi bobotaki n te ekaretia. E buokira te bitaki ae e a tibwa karaoaki ibukini kabonganaan te ara ae “te tia babaire n te rabwata n unimwaane, bwa ti na taraia unimwaane ni kabane bwa te rabwata ae katiteuanaaki.
12 E bati riki ae irekereke ma te “kairiri” n te ekaretia nakon ae tii te angareirei. E kabonganaaki naba te taeka anne n 1 Timoteo 3:4. E taekinna Bauro bwa e riai te mataniwi ni “kairiia kaaini batana n te aro ae riai, ao a na aantaeka natina ma ni bwaina te wanawana.” E teretere bwa e aki tii irekereke te taeka ae “kairiri” ma te angareirei nakoia natina ma e boni kairiri naba n te utu ao a na “aantaeka natina.” Eng, a kairiri unimwaane n te ekaretia ibukini buokaia aomata ni kabane bwa a na aantaeka iroun Iehova.—1 Timoteo 3:5.
13. E aera ngkai e kainnanoaki te tai ae bati n aia boowi unimwaane ibukini karekean te boraoi n iango?
13 A mamaroro unimwaane i marenaia ibukini kainnanon te ekaretia, bwa aonga ni kairira raoi te nanai. Tao e na uaana riki ngkana e karaoi babaire ni kabane te unimwaane temanna. Ma e ngae n anne, a kakairi n ana katoto te rabwata n tautaeka are n te moan tienture, te rabwata n unimwaane ni boong aikai ni maroroakini bwaai tabeua, ao n ukeri kairaia man te Baibara. Tiaia boni kamanenaan booto n reirei n te Baibara ni kaineti ma kainnanon aia ekaretia. Aio bon te kabanea n uaana ngkana a katauraoi unimwaane n tatabemania nako ibukin te boowi n unimwaane, ao n rinanoi kiibu man te Baibara ao kaetieti mairoun te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana. Ni koauana, e kainnanoaki te tai ae bati ni karaoan anne. Ngkana iai te kakaokoro n iango n aron are riki naba n te rabwata n tautaeka n te moan tienture ibukin te korotobibi, tao e bae ni kainnanoaki te tai ae bati ao te ukeuke ibukini karekean te boraoi n iango ae boto i aon te Baibara.—Mwakuri 15:2, 6, 7, 12-14, 28.
14. Ko kakaitau ibukin te rabwata n unimwaane ngkai a katiteuanaaki ni mwakuri? E aera ngkai ko namakina naba aron anne?
14 Tera ae na riki ngkana e imanonoa oin ana waaki te unimwaane temanna ke n tabeakina oin ana iango? Ke tera ae e na riki ngkana iai temanna n aron Rioterebe n te moan tienture, are e karikirakea te kani kakannato? (3 Ioane 9, 10) E na bon rotakibuaka te ekaretia. Ngkana e kataia Tatan ni kamangaoa te ekaretia n te moan tienture, ti a kakoauaa iai bwa e kan urua naba te rau n te ekaretia ni boong aikai. E kona n anai nanoia aomata n tangiran te kani kakannato. Ai ngaia are a riai unimwaane ni karikirakea te nanorinano ao n uaia ni mwakuri bwa te rabwata ae tii teuana! Ai kakaitaura ngaira n nanorinanoia unimwaane aika a uaia n ibuobuoki bwa te rabwata ae tii teuana!
“Akana Reireiningkami ni Kaetiingkami”
15. Tera bukin reireiaia ni kaetaki taari irouia unimwaane?
15 E katuruturua Bauro aia mwakuri mwaane aika ikawai riki ae kangaanga ma e boni kakawaki naba ibukin reiakinaia ni kaetakin te nanai. N te Koroboki ni Kristian ae Tabu n te Taetae ni Kuriiti, tii Bauro ae e kabongana te taeka ae rairaki bwa “reireiningkami ni kaetiingkami.” E kona n nanonaki iai te reirei ni kairiri ae matoatoa, ma e aki kaotaki iai te riribai. (Mwakuri 20:31; 2 I-Tetaronike 3:15) N te katoto, e koroboki Bauro nakoia I-Korinto ni kangai: “I aki korei baikai bwa N na kamaamaeingkami, ma I reireiningkami bwa kaanga natiu aika tangiraki.” (1 I-Korinto 4:14) Bukin raoi boutokaan reireinakia ni kaetaki, boni mwamwannanoaia irouna.
16. Tera ae a riai n ururingnga unimwaane ngkana a reirei ni kaetiia tabemwaang?
16 A ururingnga unimwaane bwa e kakawaki ae a na reirei ni kaetiia tabemwaang. A kakorakoraia ni kakairi irouni Bauro ni bwainan te akoi, te tangira ao te ibuobuoki. (Wareka 1 I-Tetaronike 2:11, 12.) Ni koauana, a riai unimwaane n ‘taua raoi bukin te taeka ae koaua n aroia n angareirei, bwa a aonga ni kona ni kaungaunga n te reirei ae manena.’—Tito 1:5-9.
17, 18. Tera ae ko riai n ururingnga ngkana e reireiniko ni kaetiko te unimwaane?
17 Ni koauana, a aki kororaoi unimwaane ao a kona n taekin taeka aika a na uringaaba iai imwina. (1 Uea 8:46; Iakobo 3:8) A ataia naba unimwaane bwa e aki ‘kakimwareirei ma e kammaraki’ butimwaean te reirei ni kairiri irouia taari n te onimaki. (I-Ebera 12:11) Ai ngaia are ngkana e kawaraki temanna iroun te unimwaane ibukin reireiana ni kaetaki, e na bae n tia te unimwaane anne ni kabatiaa iaiangoan ao tataroakinan te baenne. Ko kakaitau ibukin ana mwamwannano te unimwaane anne ngkana ko a tia n reireinaki ni kaetaki?
18 Iangoia bwa aongkoa iai aorakim ae taraa ni kangaanga aroni kabwarabwaraana. Imwina e a ataaki raoi aorakim iroun te taokita, ma e bae n rangi ni kangaanga butimwaean te iango anne iroum. Ko na ngurengure nakon te taokita? Ko na bon aki! Ma ngkana e iangoa te korokoro, ko bae n iangoia bwa ko na kariaia te ibuobuoki, ni kakoauaan ae bon ibukini marurungim. Ko na bae n rotaki n aron te taokita n taekina te rongorongo anne, ma ko na kariaia anne bwa e na kaira am motinnano? Ko na bon aki. N aron anne, tai kariaia aron reireiam ni kaetaki bwa e na totokoa ongoraam irouia te koraki ake a kabonganaaki iroun Iehova ao Iesu ibukin ataakin arom ni kona ni buokiko ao ni kamanoa am onimaki.
Kaitaua Iehova Ibukin Ana Bwaintituaraoi Aika Unimwaane
19, 20. Tera arom ni kaota am kakaitau ibukia “mwaane ake a a riki bwa bwaai n tituaraoi”?
19 Tera ae ko na karaoia ngkana e reke iroum te bwaintangira ae katauraoaki ibukim? Ko na kaotiota am kakaitau ni kabonganaana? “Mwaane ake a a riki bwa bwaai n tituaraoi,” bon te koraki ake e katauraoia Iehova ibukim rinanon Iesu Kristo. Te anga teuana ibukini kaotan am kakaitau ni bwaintangira akanne, bon ongoraean raoi aia kabwarabwara unimwaane ao maiuakinani baika kakawaki ake a taekin. Ko kaotiota naba am kakaitau ngkana ko anga kaeka aika ibuobuoki ni bobotaki. Boutokaa te mwakuri are a kairiri iai unimwaane, n aron te mwakuri ni minita. Ngkana ko a tia ni kakabwaiaaki man ana reirei ni kairiri te unimwaane temanna, e aera bwa ko aki taekinna nakoina? Irarikin anne, e aera bwa ko aki kaota am kakaitau ibukin ana utu te unimwaane? Uringnga bwa ngkana e na mwakuri korakora te unimwaane n te ekaretia, a anga iai aia tai ana utu are a na kabanea ma ngaia.
20 Eng, iai bukina aika bati ngkai ti kaota ara kakaitau ibukia unimwaane ake a mwakuri korakora i buakora, aika kairirira ao n reireinira ni kaetiira. Bon te babaire ni koaua ae tatangira mairoun Iehova “mwaane ake a a riki bwa bwaai n tituaraoi”!
Ko Uringnga?
• Tera bukina ngkai a kakaitau Kristian ake i Tetaronike nakoia ake a kairiri i buakoia?
• A kanga unimwaane n am ekaretia ni mwakuri korakora ibukim?
• Ko kanga ni kakabwaiaaki n aia kairiri unimwaane?
• Tera ae ko riai n ururingnga ngkana ko reireinaki ni kaetaki iroun te unimwaane?
[Taamnei n iteraniba 26]
Ko kaitauia unimwaane ibukini kawakinan te ekaretia n aanga aika bati?