Iehova Bon “Te Atua Are E Anganga Te Rau”

“Ke e raoningkami ni kabaneingkami te Atua are e anganga te rau.”​—I-ROM 15:33.

1, 2. Tera te kangaanga are e kabwarabwaraaki ni Karikani Bwaai mwakorona 32 ao 33, ao tera mwina?

TE TABO aio e boni kaan ma Benuera, i rarikini mwaruan Iaboka i mainikun te karaanga ae Ioretan. E a tia n ongo Etau bwa e a okira mwengana bwebwena ae Iakoba. E ngae ngke e a bwakanako 20 te ririki imwin are e kaboonakoa iai karineana ni karimoa Etau, ma e maaku naba Iakoba bwa e kona tarina ni kaikoa unna ae tiritiri nakoina. E mwaati Etau n raonaki irouia 400 mwaane ni kawara tarina are e a tia n raurenako ma ngaia. E kantaningaia Iakoba bwa e na aki butimwaeaki, ao e a kanakoi ana bwaintangira te korakina imwin te korakina nakon Etau ae raka i aon 550 maan aika manana. Ni katoaa te nanai ao a tuanga Etau ana toro Iakoba bwa baikai boni bwaintangira mairoun tarina.

² E a roko te tai are a nang kaitiboo iai! Ngke e nakonako Iakoba ma te ninikoria ni kaitaraa Etau, ao e a bobaraaki tiaki tii te taina ma itua te tai. E a tia Iakoba ni karaoa te mwakuri ae moan te kakawaki ae e kona iai ni kamaraua nanon tarina. E a tia n tataro Iakoba nakon Iehova ibukini kamaiuana mai nanoni bain Etau. E kaekaa te tataro aio Iehova? Eng, e taekinaki ae kangai n te Baibara: “Ao Etau e biri ni butimaia, ao e rabatia, ao e bakara roroana, ao e kaboria ma ngaia.”​—Karikani Bwaai 32:11-20; 33:1-4, BG.

3. Tera reireiara man rongorongon Iakoba ao Etau?

³ E kaotaki n rongorongon Iakoba ao Etau bwa ti riai ni kekeiaki ni kakorakoraira ni karaoi mwaneka aika manena, ibukin raoiakinani kangaanga aika riki ake a kona n uruana te rau ae ti karekea i nanon te ekaretia ni Kristian. E ukera karekean te rau Iakoba i marenana ma Etau, ma tiaki ibukina bwa e a tia ni bure nakon tarina ao e riai ni kabwaraa ana bure. E aki, bwa e a tia Etau ni kakeaa karineana ni karimoa ao e kaboonakoa nakon Iakoba ibukin te raurauna te amwarake. (Karikani Bwaai 25:31-34; I-Ebera 12:16) Ma n aron Iakoba ni kawara Etau, e a kabwarabwaraaki iai te bae kakawaki, ae ti riai n tauraoi ni karekea te rau ma tarira aika Kristian. E kaotaki naba iai bwa te Atua ae koaua, e kakabwaiaa ara kakorakora n tataro ibukini karekean te rau. Iai katoto aika bati n te Baibara aika ti reireinaki iai bwa ti na riki bwa taani karekea te rau.

Te Katoto ae Moanibaan te Raoiroi Ibukini Kaungaakira

4. Tera are e a tia ni katauraoia te Atua ibukini kamaiuan te botannaomata man te bure ao te mate?

⁴ Te tia karekea te rau ae moan te rianako ana katoto, bon Iehova ae “te Atua are e anganga te rau.” (I-Rom 15:33) Iangoa kakawakin te baere e karaoia Iehova are ti a kona iai ni karekea te iraorao ae rau ma ngaia. Ngkai ngaira kanoan Atam ao Ewa aika taani bure, ti tau ni karekea “boon te bure.” (I-Rom 6:23) Ma ibukin ana tangira ae korakora Iehova, e a baireia bwa e na kanakoa Natina mai karawa bwa e na bungiaki bwa te aomata ae kororaoi ibukini kamaiuara. Ao e kukurei n ongeaba te Nati. E kariaia bwa e na kamateaki irouia taani kairiribai nakon te Atua. (Ioane 10:17, 18) Ma e a manga kauta Natina ae tangiraki te Atua ae koaua, are e a kaota imwina kakawakini kawawaean raraana ike e a riki bwa te karea ni kaboomwi ibukini kamaiuaia taani bure aika rairi nanoia man te mate n aki toki.​—Wareka I-Ebera 9:14, 24.

5, 6. E kanga raraan Iesu are e kawawaeaki n rota te iraorao are e a tia n uruanaki i marenan te Atua ma te botannaomata ae bubure?

⁵ E kanga ana karea ni kaboomwi Natin te Atua are e katauraoaki n rota te iraorao are e a tia n uruanaki i marenan te Atua ma te botannaomata ae bubure? E taekinaki ae kangai n Itaia 53:5 (BG): “E mena i aona te booaki are e reke iai ara raoi; ao ti kamaiuaki n oreana.” A kona aomata aika ongeaba ni karekea te iraorao ae rau ma te Atua n oneani mwin are a taraaki bwa taani kairiribai nakoina. “Bwa ibukin [Iesu] ao e a reke iroura te kainaomataaki n te kaboomwi rinanon raraana, eng, ae kabwaraan ara bure.”​—I-Ebeto 1:7.

⁶ E taekinaki ae kangai n te Baibara: “E noraki iroun te Atua bwa e raoiroi bwa a na kororaoi bwaai ni kabane i nanon [Kristo].” E riki aio ibukina bwa Iesu bon tii ngaia ae kona ni kakoroi bukin ana kantaninga te Atua. Ao tera ana kantaninga Iehova? Boni ‘raoiakinani bwaai ni kabane nakoina ni karekean te raoi rinanoni kawawaean raraan,’ Iesu Kristo. “Bwaai ni kabane” ake e karokoi te Atua ibukini karekean ara iraorao ae rau ma ngaia, boni “bwaini karawa” ao “bwain te aonnaba.” Baikara baikanne?​—Wareka I-Korote 1:19, 20.

7. Baikara “bwaini karawa” ao “bwain te aonnaba” aika a karekea aia iraorao ae rau ma te Atua?

⁷ Te babaire ibukin te karea ni kaboomwi, e a karekea iai ae a kona Kristian aika kabiraki aika natin te Atua n “atongaki bwa [a] raoiroi” ao a “teimatoa n raoi ma te Atua.” (Wareka I-Rom 5:1.) A atongaki bwa “bwaini karawa” ibukina bwa iai irouia kantaningaan te nako karawa ike “a na kairiri bwa ueea n tautaekana te aonnaba” ao n riki bwa ibonga ibukin te Atua. (Te Kaotioti 5:10 ) N te itera teuana “bwain te aonnaba” e nanonaki iai aomata ake a rairi nanoia ake a na karekea te maiu n aki toki n te aonnaba.​—Taian Areru 37:29.

8. Tera aron rotakim n iangoani kakawakin te baere e karaoia Iehova ibukin te botannaomata bwa a aonga ni karekea te rau ma ngaia?

⁸ E kaotiota ana kakaitau Bauro n te baere e katauraoia Iehova ngke e koroboki nakoia Kristian aika kabiraki i Ebeto ni kangai: “Te Atua are moan te nanoanga, . . . e anganira te maiu ao e katiteuanaira ma te Kristo, e ngae ngke ti mate n ara bure​—n te akoi ae rianako are kam kamaiuaki iai.” (I-Ebeto 2:4, 5) Ngkana iai iroura kantaningaan te nako karawa ke kantaningaan te maiu n te aonnaba, ti riai n rangi ni kakaitau ibukin ana nanoanga te Atua ao ana akoi ae rianako. A kaonaki nanora n te kakaitau ngkai ti iangoa kakawakin te baere e karaoia Iehova ibukin te botannaomata, bwa a na kona ni karekea te rau ma ngaia. Ngkana ti kaaitara ma baika riiriki aika a na uruana te katiteuanaaki ae rau n te ekaretia, tiaki e na kairira iaiangoan ana katoto te Atua ma te kakaitau bwa ti na riki bwa taani karekea te rau?

Reireiara Man Aroaroia Aberaam ao Itaaka

9, 10. E kanga Aberaam ni kaotia ae boni ngaia te tia karekea te rau n te baere karaoia nakon Rota, n rikin te kangaanga i marenaia taani kawakinia aia man?

⁹ E taekinaki ae kangai n te Baibara ibukin te baatua are Aberaam: “‘E onimakina Iehova Aberaam, ao e aranaki iai bwa e raoiroi,’ ao e a atongaki iai bwa ‘raoraon Iehova.’” (Iakobo 2:23) E kateretereaki ana onimaki Aberaam n arona n taatangira te rau. N te katoto, ngke e a rikirake ni mwaiti ana nanai ni man Aberaam, e a riki te itabarara i marenaia taani kawakinia ana man ao taani kawakinia ana man ai natina are Rota. (Karikani Bwaai 12:5; 13:7) E teretere bwa ni katokan te kangaanga anne ao a maenako Aberaam ao Rota. E kanga Aberaam ni kaitaraa te kangaanga ae uarereke aei? E aki iangoia Aberaam bwa e na karaoa ana kabanea ni babaire tao ibukina ngke e a ikawai riki ao iai ana iraorao ae okoro ma Iehova. N oneani mwin anne, e kaotia raoi bwa e kani kateimatoa te rau ma ai natina.

¹⁰ Ao e tuanga ai natina Aberaam ni kangai: “I butiko ba e na tai riki te kauntaeka i marenau ma ngkoe, ao i marenaia tani kawakin au man ma tani kawakin am man; ba taari ngaira.” E reitia riki te baatua aei ni kangai: “Tiaki e mena te aba ni kabanea i matam? I butiko ba ko na raure ma ngai: ngkana tao ko kan nako n te aba ae i angamaingira, ao ngai, I a nako n te aba ae i angaataira; ao ngkana ko kan nako n te aba ae i angataaira, ao ngai I a nako n te aba ae i angamaingira.” E rinea te aba ae moan te maiureirei Rota ma e aki ngurengure iai Aberaam. (Karikani Bwaai 13:8-11, BG) Imwina riki ngke e a tauaki Rota irouia kaain te taanga ni buaka ao e aki tabwara Aberaam ni kamaiuia ai natina.​—Karikani Bwaai 14:14-16.

11. E kanga Aberaam ni karekea te rau ma I-Biritia ake kaain rarikina?

¹¹ Iangoa naba aron Aberaam ni karekea te rau ma I-Biritia ake kaain rarikina n te aba ae Kanaan. A a tia I-Biritia n taua te mwanibwa ma te iowawa are a kenna ana toro Aberaam i Beerateba. Tera ae e na karaoia te mwaane are e a tia ni kamaiua ai natina ngke e tokanikai i aoia uea ake aman ake a taua? E baireia Aberaam bwa e na aki taetae ibukin te baere riki, n oneani mwin are e na buaka ni kaoka ana mwanibwa. Imwin tabeua te tai, e a kawaraki Aberaam iroun ueani Biritia ibukini karaoan te berita n raoi. Imwin tuangana iroun ueani Biritia bwa e na tuea nakoina bwa e na akoiia kanoana, ao Aberaam e a tibwa kaota taekan ana mwanibwa are iraeaki. E kubanrou te uea ngke e ongo taekan aei, ao e a kaoka te mwanibwa nakon Aberaam. Ao e teimatoa Aberaam ni maeka n iruwa ma te rau n te aba.​—Karikani Bwaai 21:22-31, 34.

12, 13. (a) E kanga Itaaka ni kakairi n ana katoto tamana? (b) E kanga Iehova ni kakabwaiaa Itaaka n arona n taatangira te rau?

¹² E kakairi Itaaka are natin Aberaam n aron tamana n taatangira te rau. E teretere raoi aei man te baere e karaoia Itaaka nakoia I-Biritia. Ibukin te rongo are roko n te aba, ao Itaaka e a kaira ana utu mai Beera-raai-roi nako meang, rinanon te tabo ae mwauteretere ae te Nekebo nakon te tabo ae maiureirei riki i abaia I-Biritia i Tera. Ao Iehova e kakabwaiaa Itaaka n te tabo anne ni kabatiaa uaan arokana ao ana nanai ni man. Ao a a bakantang I-Biritia irouna. A tauni mwanibwa I-Biritia ake a keni ana toro Aberaam n te tabo anne bwa a aki tangira Itaaka bwa e na kaubwai n aron tamana. N tokina, e a tuanga Itaaka ueani Biritia bwa e na ‘nako mairouia.’ Ao e karaoa anne te mwaane are rau ae Itaaka.​—Karikani Bwaai 24:62; 26:1, 12-17, BG.

¹³ Imwini kamwaingan ana maeka Itaaka ni kararoaa riki, ao a a manga kena te mwanibwa riki teuana ana tia kawakintiibu. A a manga taua te mwanibwa bwa aia bwai I-Biritia ake taani kawakintiibu. N aron tamana, e aki uneakina te mwa­nibwa Itaaka, ma a a manga kena riki te mwa­nibwa ana toro. A a manga taua naba I-Bi­ritia bwa aia mwanibwa. E a kamwainga ana maeka ma ana bwai aika bati Itaaka nakon te tabo riki teuana ibukini karekean te rau. A a manga kena te mwanibwa n te tabo anne ana toro Itaaka ao e aranna bwa Reobota. Imwin tabeua te tai, e a manga mwaing nakon te tabo ae maiureirei riki ae Beerateba, ike e a kakabwaiaaki iai iroun Iehova ao e tuangnga ni kangai: “Tai maku, ba I memena i roum, ao N na kakabaiako, ao N na kabatiaia am kariki i bukin au toro are Aberaam.”​—Karikani Bwaai 26:17-25, BG.

14. E kanga ni kaotia raoi Itaaka bwa boni ngaia te tia karekea te rau ngke e ukera karaoan te berita n raoi ueani Biritia ma ngaia?

¹⁴ Ni koauana iai ana konabwai Itaaka ni buaka ibukin riaina ni kabonganai mwanibwa ni kabane ake a a tia ni keni ana toro. E boni kawaraki iroun ueani Biritia ma ana aomata i Beerateba ao a ukera karaoan te berita n raoi ma ngaia ao a taku: “Ti noriko raoi ba E memena Iehova i roum.” E baireia Itaaka bwa e na mwaing i nanon taai aika bati nakon ae e na buaka ibukini kateimatoaani karekean te rau. N te tai aio naba, e a kaotia raoi Itaaka bwa boni ngaia te tia karekea te rau. E taekinaki ae kangai n te Baibara: “E karaoa te amarake ae ababaki nako ia, ao a amarake ao a moi. Ao a uti mwaka n te ingabong, ao a i taetae n tuea: ao e kanakoia Itaaka, ao a nako mai rouna ma te raoi.”​—Karikani Bwaai 26:26-31, BG.

Reireiara Mairoun Natin Iakoba Are Moan te Tangiraki Riki Irouna

15. Bukin tera ngkai a aikoa kona n taetae raoi tarin Ioteba nakoina?

¹⁵ E ikawairake Iakoba are natin Itaaka bwa “te aomata ae nimamanei.” (Karikani Bwaai 25:27, BG) N aron ae maroroakinaki ni moan te kaongora aei, e ukera karekean te rau Iakoba ma tarina ae Etau. Akea te nanououa bwa e a tia ni kakabwaiaaki Iakoba man ana katoto tamana ae Itaaka ibukini karekean te rau. Tera ae kona n taekinaki ibukia natin Iakoba ake mwaane? Bon Ioteba are moan te tangiraki riki iroun Iakoba mai buakoia natina mwaane ake 12. Bon te nati ae ongeaba ao ni karinerine Ioteba, are e rangi n tabeakin raoi baike e tangiri tamana. (Karikani Bwaai 37:2, 14) Ma a rangi ni bakantang iroun Ioteba tarina ake a ikawai ao a aikoa kona n taetae raoi nakoina. A iowawa nakon Ioteba ni kaboonakoa bwa te toro, ao a mwamwanaa tamaia bwa e na kakoauaa ae e tiringaki Ioteba iroun te man ni kaakang.​—Karikani Bwaai 37:4, 28, 31-33.

16, 17. E kanga ni kaotia raoi nakoia tarina Ioteba bwa e taatangira te rau?

¹⁶ E kaotaki raoi bwa e memena Iehova iroun Ioteba. I nanon tabeua te tai, e a riki Ioteba bwa te buraim minitita i Aikubita, ae te kauoman ni mwaaka tii iroun Barao. E reke rokoia tarin Ioteba i Aikubita n te rongo ae korakora, ma a aki kinaa tariia n ana kunnikai are bwaia taan tautaeka i Aikubita. (Karikani Bwaai 42:5-7) Ai bebetera iroun Ioteba bwa e na kabooi mwin aia iowawa tarina nakoina ao nakon tamaia! N oneani mwin are e na kabooi mwin aia iowawa, e kataia ni karekea te rau ma ngaiia. Ngke e a teretere raoi bwa a a tia n raraoma tarina, ao e a kaotia nakoia bwa antai ngaia ao e kangai: “Kam na tai raraoma, ao tai un i roumi, ngke kam kaboai ngkoa nako ikai: ba E kanakomaiai te Atua i mwaimi ba N na kamaiua te aba.” Ngkanne e a kaboria ma tarina ni kabaneia, ao e tang i aoia.​—Karikani Bwaai 45:1, 5, 15, BG.

¹⁷ Imwini maten tamaia are Iakoba, a iangoia tarin Ioteba bwa tao e na karekei kaia Ioteba. Ngke a kaota maakuia nakon Ioteba ao “e tang” ao e taku nakoia: “Kam na tai maku ngkai: N na kakaamarakeingkami, ma natimi akana uarereke.” “E kabebetei nanoia, ao e taetae raoi nako ia” Ioteba are taatangira te rau.​—Karikani Bwaai 50:15-21, BG.

“A Koreaki Ibukin Reireiara”

18, 19. (a) Ko kanga ni kakabwaiaaki man iangoan aia katoto taani karekea te rau ae maroroakinaki n te kaongora aio? (b) Tera ae na maroroakinaki n te kaongora ae imwina?

¹⁸ E korea ae kangai Bauro: “Bwaai ni kabane ake a koreaki ngkoa, a koreaki ibukin reireiara, bwa ti na karekea te kantaninga rinanon nanomwaakara, ao rinanon te kabebeteaki man te Koroboki ae Tabu.” (I-Rom 15:4) Tera reireiara man ana katoto ae te kabanea n raoiroi Iehova ao aia katoto naba Aberaam, Itaaka, Iakoba ao Ioteba?

¹⁹ Ngkana ti iangoi taekani bwaai ni kabane ake e karaoi Iehova ibukini karekean angara n riki bwa raoraona, ti na kani karaoi bwaai nako ake ti kona, ibukini kateimatoaan te rau ma tabemwaang. E kaotaki n aia katoto Aberaam, Itaaka, Iakoba ao Ioteba nakoia kaaro bwa e kona n tamaroa iai aia kairiri ibukia natiia. Irarikin anne, a kaotaki n rongorongo aikai bwa Iehova e na kakabwaiaa aia kakorakora te koraki ake a kataia ni karekea te rau. Maroaka ae Bauro e taekina Iehova bwa “te Atua are e anganga te rau”! (Wareka I-Rom 15:33; 16:20.) E na maroroakinaki n te kaongora ae imwina bukini kateretereani karekean te rau irouni Bauro, ao arora n riki bwa taani karekea te rau.

Tera ae Ko a Tia n Reiakinna?

• N te aro raa are e ukera iai karekean te rau Iakoba ngke e nang kawara Etau?

• Tera aron rotakim n te baere e karaoia Iehova ibukin te botannaomata bwa a aonga ni karekea te rau ma ngaia?

• Tera reireiam man aia katoto taani karekea te rau ake Aberaam, Itaaka, Iakoba, ao Ioteba?

[Taamnei n iteraniba 19]

Tera te anga ae moan te kakawaki are e karaoia Iakoba ibukini karekean te rau ma Etau?