Tauraoi N Ikabwarabure
“Teimatoa n taotaon nanomi i marenami ao tauraoi n ikabwarabure.”—I-KOROTE 3:13.
KO NA KANGA NI KAEKA?
Bukin tera bwa ti riai n tauraoi ni kabwarai buure?
E kanga Iesu ni kaikonaka riaira ni kabwarai buure?
Baikara kakabwaia aika ti karekei ibukin tauraoira n ikabwarabure?
1, 2. Bukin tera bwa ko riai n iangoia bwa ko na tauraoi ni kabwarai aia bure tabemwaang?
TI BUOKAKI n Ana Taeka Iehova ae koreaki bwa ti na reiakina ana iango ni kaineti ma te bure ao arona nakoira ngkana ti karaoa ae bure. E kaotaki naba n Ana Taeka bwa e tauraoi ni kabwarai ara bure. N te kaongora are mai mwaina, ti reiakina iai bukini kabwaraan aia bure Tawita ao Manate iroun Iehova. A kairaki n raraomaia ao nanokawakia ni baike a a tia ni karaoi bwa a na kaotii aia bure, a na kitan aia mwakuri aika buakaka ao n rairi nanoia ni koaua. Ibukin anne, e a manga butimwaeiia Iehova ao n akoiia.
2 Ti na maroroakina ngkai arora n tauraoi ni kabwarai buure. Tera am namakin ngke arona bwa e mate temanna ae akea ana bure mai buakoia am utu n te baere e karaoia Manate? Ko na kabwaraa ana bure Manate? Bon te titiraki ae kakawaki aei ibukini boong aikai ngkai ti a maeka i buakoia aomata aika buakaka, a iowawa ao a bangaomata. Ngaia are bukin tera bwa e riai te Kristian ni karikirakea te nano ni kani kabwarai buure? Tera ae kona ni buokiko bwa ko na taotaona nanom ngkana ko karawawataaki n te riribai ke te ribuaka, ko na karaoa ae tangiria Iehova ao n tauraoi ni kabwarai buure?
RIAIRA NI KABWARAI BUURE
3-5. (a) Tera te kaikonaki are e kamanena Iesu ni buokiia iai taan ongora bwa a na iangoa riaini kabwaraani buure? (b) Tera te reirei ae kakawaki n ana kaikonaki Iesu are ni Mataio 18:21-35?
3 E rangi ni kakawaki tauraoira ni kabwarai aia bure akana kaunira n aki ongeia bwa kaain te ekaretia ni Kristian ke tiaki, ibukini kateimatoaan te rau n reitakira ma kaain ara utu, raoraora, kaain rarikira ao Iehova. E kaotaki n te Baibara bwa e riai te Kristian n tauraoi ni kabwarai aia bure aomata n aki ongeia bwa iratai aia tai ni kaunia. Ibukini kabwarabwaraani riain te tauraoi ni kabwarai buure, e a kamanena te kaikonaki Iesu ae taekan te toro are te tia taarau.
4 E taarau te toro iroun ana uea n te mwane ae boraoi ma boon te tia mwakuri i nanon 60 te mirion te bong, ma e nanoangaia ana uea ao e kakeaa ana taarau. Imwina, e otinako te toro anne ao e nora temanna raona n toro ae ikotan ana taarau irouna e boraoi ma boon te tia mwakuri i nanon tii 100 te bong. E onnon te toro are e taarau iroun raona n toro bwa e na taotaona nanona teuaei, ma e boni kamatawarikaki naba iroun te toro are e a tia ni kabwaraaki ana taarau ae moan te bati riki nakoina. E rangi n un aia uea n te aroaro anne. Ngaia are e a taku te uea: “Tiaki ko riai n nanoangaa raom n toro, n arou ae I a tia n nanoangaiko? Ibukin anne e a rangi ni korakora unin te uea, ao e a [kamatawarika te toro are e aki kabwaraa ana bure raona n toro] ni karokoa tiana ni kabwaraa baena ni kabane.”—Mataio 18:21-34.
5 Tera te reirei ae kakawaki are e katerea Iesu n te kaikonaki aei? E motikia ni kangai: “Anne naba aron ae e na karaoia nakoimi Tamau are i karawa ngkana kam aki kabwarai aia bure tarimi mai nanomi.” (Mataio 18:35) E rangi n teretere ana reirei Iesu. Bwa buure ake ti karaoi ibukin aki kororaoira, e a kakoauaaki raoi iai bwa ti aki kona n ongeaba n te aro ae kororaoi iroun Iehova. Ma e tauraoi ni kabwarai ma ni mwanuokin ara bure ao ni manga moana maiura. Ngaia are ngkana ti kan riki bwa raoraon Iehova, ti riai ni kabwarai aia bure aomata nako. Aei te bwai ae e nanonna Iesu n ana Kabwarabwara i aon te Maunga: “Ngkana kam kabwarai aia bure akana bure nakoimi, ao e na kabwarai naba ami bure Tamami are i karawa, ma ngkana kam aki kabwarai aia bure, ao e na aki naba kabwarai ami bure Tamami.”—Mataio 6:14, 15.
6. Bukin tera ngkai e aki bebete kabwaraani buure n taai nako?
6 Ko kona ni kakoauaa ae ti riai ni kabwarai aia bure aomata nako, ma ko bae n iangoia naba bwa e aki bebete karaoan anne n taai nako. Anne bukina ae ti kona ni kai rotaki ngkana ti a tia ni kaunaki irouia tabemwaang. E kona te aomata n namakina te un, te karekekai, tangiran te kaetitaeka ae riai ke ni kabooa mwin te bure. Ni koauana, a namakinna tabeman bwa a aki kona ni kabwaraa ana bure te aomata ae kaunia. Ngkana e riki naba anne nakoim, tera arom ni karikirakea te nano ae tauraoi ni kabwarai buure are e tangiria Iehova?
TUOA RAOI AM NAMAKIN
7, 8. Tera ae kona ni buokiko bwa ko na tauraoi ni kabwaraa ana bure te aomata are e karaoa ae aki riai nakoim?
7 Ti kona n rangi n un ngkana e karaoaki te ribuaka nakoira ke n iaiangoa te mwakuri n ribuaka anne. E kabwarabwaraa arona te rorobuaka temanna ngke e rangi n un n te baere e riki nakoina ni kangai: “I otinako man te auti ao I taekinna bwa N na aki manga oki. E abue te bong anne ao I a rianna n te kawai ae irariki ao n aoraoi. Ao n noran te tabo ae rau aei ma ni kantara, e a moanna n toki uniu iai. Imwina, I a manga oki nakoni mwengau ao I a uringaaba ngke I a bon un naba.” E kaotaki n te rongorongo aei bwa karekean te tai teutana ibukini karauan nanom ao iaiangoan raoi te bae riki, e kona ni buokiko bwa ko na aki kaota rawam ni kabwarai buure n am taeka ake ko kona n uringaaba iai imwina.—Taian Areru 4:4; Taeka N Rabakau 14:29; Iakobo 1:19, 20.
8 Tera ae ko riai ni karaoia ngkana ko teimatoa n un e ngae ngke ko a tia ni karekea te tai teutana ibukini karauan nanom? Kataia neneria bwa bukin tera ngke ko un. E riki anne ibukina bwa e a tia ni karaoaki te ribuaka nakoim, ke tao e karaoaki ae e aki riai nakoim? Ke ibukina bwa ko iangoia bwa are temanna bon nanona ni kani kammarakiko? E koaua bwa e bon rangi ni buakaka te mwakuri are e karaoia neienne ke teuanne? N rinanoani ke kaotaakim raoi n te bwai are ko un iai, ko a kona iai ni kakaaei booto n reirei n te Baibara ake a na buokiko ni bita arom ao ni karaoa ae boraoi ma nanon Iehova. (Wareka Taeka N Rabakau 15:28; 17:27.) Ko bae n tauraoi ni kabwarai buure, ngkana ko iaiangoa raoi te bwai are e riki. E ngae ngke e kona ni kangaanga aei, ma ko kariaia ana taeka te Atua bwa e na neneri ‘baike ko iangoi i nanom ma baike ko kantaningai’ ao ni kairiko bwa ko na katotonga Iehova n tauraoi ni kabwarai buure.—I-Ebera 4:12.
KO RIAI N UN?
9, 10. (a) Tera arom nakoni mwakuri aika taraa ni kauniko? (b) Tera am namakin ngkana ko reireiko bwa ko na aki waekoa n un ma ko riai n tauraoi ni kabwarai aia bure aomata?
9 A bati baika a kona n riki ni maiura ake e kauekei naano aika buakaka. N te katoto, ngke ko kabuta am kaa, ao e kuri ni kuratiniko te kaa tewaana. Tera arom iai? Tabeman aomata a kai rotaki n te un ao a otinako naba ni batiboa te turaiua. Ngkai te Kristian ngkoe ko bae n aki kani karaoa anne.
10 E na tamaroa riki ngkana ko iango imwain te bwai ae ko na karaoia. Ko kona naba n irekereke ma te baere riki bwa tao ko taratara nako. Ke tao iai te kangaanga n ana kaa te turaiua are temanna. Te reirei ae kakawaki man te bwai ae riki aei bwa e kona ni karako unra ma nanobuakara, ao aeka n iango riki aika buakaka ngkana ti a ota raoi iai, ti karababaa ara iango, ao n tauraoi ni kabwarai buure. E taekinaki ae kangai n Te Minita 7:9: “Tai kawaetatako i nanom ni kakaiun: ba e memena te un i nanoni banibania akana nanobaba.” Ngaia are tai waekoa n un. A bati taai aika ti kona n iangoiia iai tabeman bwa a karaoi n oin nanoia baika ti na un iai. Ma ibukin aki kororaoia ke aki otaia raoi a a karaoa ae kairua, ke tao ti aki ota raoi n te baere riki. Kataia ni karababaa nako am iango ni kaineti ma mwakuri ke taeka aika aki riai ao tauraoi ni kabwarai buure ibukin tangiraia. Ane ko na kukurei riki ngkana ko tokanikai i aon anne. —Wareka 1 Betero 4:8.
‘E KONA N OKIRINGKAMI AMI RAOI’
11. Tera arora ae riai n aki ongea aroia aomata ni butimwaea te rongorongo ae raoiroi, ngkai taan tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea ngaira?
11 Ko na kanga n teimatoa n taubaang ngkana e karaoa ae aki riai temanna nakoim n am mwakuri ni minita? Ngke e kanakoia taan uarongorongo aika 70 Iesu, e tuangia bwa n rinia n auti nako ao a na katuka aia raoi iai. E taku Iesu: “Ngkana iai te aomata ae tangira te raoi iai ao e na roko ami raoi irouna. Ma ngkana akea ao e na manga okiringkami.” (Ruka 10:1, 5, 6) Ti kukurei ngkana a butimwaea te rongorongo ae raoiroi anne ibukina bwa a kona ni kakabwaiaaki iai. Ma n tabetai a aki tangira te raoi aomata. Tera ngkanne ae ti na karaoia? E taekinna Iesu bwa e nang riai n tiku iroura te raoi are ti kan angania kaain te auti. N aki ongeia bwa tera aroia aomata nakoira, ti riai ni kitan auti nako ma raun nanora. Ngkana ti a bon un naba n aia taetae n aki akaka kaain te auti, e a aki kona n teimatoa n tiku iroura te raoi are e taekinna Iesu.
12. Tera arora ae riai ni kaineti ma ana taeka Bauro n I-Ebeto 4:31, 32?
12 Kakorakorako ni kateimatoa am raoi n aaro nako, ma tiaki tii n te mwakuri ni minita ni Kristian. N etina, e aki nanonaki n tauraoim ni kabwarai aia bure aomata nako bwa ko na kariaia aia mwakuri ae kairua ke n iangoia bwa aongkoa a aki maraki iai. Ma te bwai ae nanonaki ni kabwaraan aia bure, boni kakeaan unim n aeka ni kairua akanne ao kateimatoaan am raoi. A kariaia tabeman iraeakini kukureia n aroaroia tabemwaang, ni kaatuuan aia iango aika buakaka n te tai ae maan n ikotaki naba ma mwakuri n ribuaka nakoia. Tai kariaia iango akanne bwa a na tautaekaniko. Uringnga are ko aki kona ni kukurei ngkana ko kaikoa unim. Mangaia are tauraoi ni kabwarai buure!—Wareka I-Ebeto 4:31, 32.
KARAOA AE E KUKUREI IAI IEHOVA
13. (a) E na kanga te Kristian n ‘ikoikotii mwaakaro n ai’ i aon atun ane kairiribai nakoina? (b) Tera ae na riki nakon te aomata ae kaunira n te kaeka ma te nimamannei?
13 E bae n iai taai ake ko namakinna iai bwa ko kona ni buoka temanna are e a tia n ribuaka nakoim bwa e na butimwaea ana reirei te Baibara. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “Ngkana e baki ane kairiribai nakoim, kaamwarakea, ao ngkana e taka, anganna nimana, bwa ni karaoan aei, ko ikoikotii iai mwaakaro n ai i aon atuna. Tai kariaia konaakim n te buakaka, ma teimatoa ni kataenikaia te buakaka n te raoiroi.” (I-Rom 12:20, 21) Ko kona ni kamaraua nanon te aomata are matoatoa ae un iroum bwa e na riki bwa te aomata ae raoiroi ni kaotiotan te atataiaomata nakoina. Ko kona ni buokia naba bwa e na reiakini koaua man te Baibara, mani kaotiotan te wanawana, te nanoanga, ao te mwamwannano iroum. A na reke aia tai aomata nako ni kakairi n aroarom aika raraoi man arom ni kaeka ma te nimamannei, n aki ongeia bwa tera ana kaeka temanna.—1 Betero 2:12; 3:16.
14. Bukin tera bwa ko riai n rarawa ni kaikoa te riribai n aki ongea aron te aomata ae buakaka?
14 Ibukini bwaai tabeua aika riiriki, e a aki riai ngkanne bwa ti na reitaki ma tabeman aomata. E kaineti aei ma te koraki ake a kabaneaki man te ekaretia ake a a tia ni bure, ma a aki rairannano. E bae ni kangaanga kabwaraan ana bure temanna, ngkana e rangi n maraki nanom ibukina bwa e karaoa te bure ae kakaiaki. E bae n teimatoa te marakinnano ibukin te baere e a tia n riki, e ngae ngke e raira nanona. Ibukini bwaai akana riiriki akanne, ko riai n teimatoa ni butiia Iehova buokam bwa e na karikirakea te nano ni kani kabwaraa ana bure te tia bure ae raira nanona. Ma ko na kanga n ataa te baere i nanon te aomata? E bon ataia Iehova. E nora are i nanon te aomata ao ana namakin ae raba ma e taotaona nanona nakon te tia bure. (Taian Areru 7:9; Taeka N Rabakau 17:3) Anne bukina ae taekinaki iai ae kangai n te Baibara: “Tai kabooa ana buakaka te aomata n te buakaka. Ukoukora karaoani baika raraoi i mataia aomata ni kabane. Karaoa ami kabanea ni kona ni karekea te rau ma aomata ni kabane. Ngkami aika kam tangiraki, tai irantangaingkami ma tataningaa unin te Atua, bwa e koreaki ae kangai: ‘E taku Iehova: Au bwai te irantanga, N na kabooi mwin aia mwakuri aika bubuaka.’ ” (I-Rom 12:17-19) Iai riaira ni kabuakakaa te aomata temanna? Bon akea. (Mataio 7:1, 2) Ma ko kona n onimakina Iehova bwa e na karaoa te motikitaeka ae eti raoi.
15. Tera ae na buokira ni kakerikaaka unra iroun ae ribuaka nakoira?
15 Ngkana ko noria bwa e kangaanga kabwaraan ana bure te aomata ae ribuaka nakoim ae e aki raraoma, e kona ni buokiko ururingan ae iai naba te bwai ae e aitara ma ngaia ae rangi ni kangaanga. E rotaki naba neienne ke teuanne n rikiara ae te aki kororaoi. (I-Rom 3:23) E nanoangaia aomata ni kabane aika aki kororaoi Iehova. Ngaia are ti riai n tataro ibukin te aomata are kaunira. E na bae ni kekerikaaki unra irouna ngkana ti tataro naba ibukina. E teretere raoi n ana taeka Iesu bwa ti riai n aki kaikoa riribaiia aomata, ao ake a ribuaka naba nakoira ngke e kangai: “Teimatoa n tangiriia aomata aika kairiribai nakoimi, ao tataro ibukia ake a bwainikiriningkami.”—Mataio 5:44.
16, 17. Tera ae ko riai ni karaoia ngkana a baireia unimwaane aika Kristian bwa e raira nanona raoi te tia bure, ao bukin tera?
16 Ni kaineti ma ana kantaninga Iehova, a a tia ni mwiokoaki unimwaane aika Kristian bwa a na karaoi tabeia ni kaineti ma buure ake a karaoaki n te ekaretia. A bon aki atai bwaai ni kabane ake e atai te Atua, ma a karaoi aia babaire aika boraoi ma kaetieti ake n Ana Taeka te Atua rinanon ana kairiri te taamnei ae raoiroi. Ngaia are e na bae ni boraoi te bwai are a baireia ma ana iango Iehova imwin ukeran ana ibuobuoki n te tataro.—Mataio 18:18.
17 Aei te tai ae ti riai ni kaotiota iai te aantaeka. Ko na kabwarai aia bure ao ni kateimatoa tangiraia te koraki ake a baireaki taekaia bwa a na rairi nanoia? (2 I-Korinto 2:5-8) Tao e na aki bebete anne, ai moarara riki ngkana e riki aei nakoim ke kaain am utu temanna. Ma ko wanawana ngkana ko onimakina raoi Iehova ao arona ni kaetii kangaanga rinanon te ekaretia. Ko riai ni kaotia bwa ko tatauraoi ni kabwarai buure.—Taeka N Rabakau 3:5, 6.
18. Baikara kakabwaia ake ko kona ni karekei man tauraoim ni kabwarai buure?
18 A ataia raoi taan rabakau i aoni marurungin te iango bwa ti na rangi ni marurung man tauraoira ni kabwarai buure. Ti kona ni buokaki bwa ti na marurung riki ibukina bwa ti kakeaa te un ao te nanokawaki, ao ni karekea naba te reitaki ae nakoraoi riki ma aomata nako. Ni kaitaraan anne, ngkana ti aki tauraoi ni kabwarai buure e kona ni kaaorakira, ni karawawataira, n urua ara iraorao ao e na kangaanga ara itoman ma aomata. Ma te kakabwaia ae te kabanea ni kakawaki ibukin te tauraoi ni kabwarai buure, boni karekean ara iraorao ae kaan ma Tamara i karawa ae Iehova.—Wareka I-Korote 3:12-14.
[Taamnei n iteraniba 29]
Tera te reirei ae kakawaki man te kaikonaki aei are e kamanena Iesu?
[Taamnei n iteraniba 32]
Te tauraoi ni kabwarai buure bon te bwai ae riai ni maiuakinna te Kristian