‘Ko na Mwiokoiia Mwaane Aika Kakaonimaki ni Baikai’

1, 2. Tera aia iango aomata aika bati ibukin aia mwakuri?

A NAMAKINNA n angiin te tai aomata bwa a kakawaki ke a aki man aia mwakuri. A iangoia aomata aika bati bwa e kinaaki te aomata man nakoana. N aaba tabeua, ngkana ko kani kinaa temanna, ko bae n titirakinna moa ni kangai: “Tera am mwakuri?”

² E kabwarabwaraia aomata te Baibara n tabetai man aia mwakuri. E taekina “Mataio [bwa] te tia rikoa te taekiti,” “Timon [bwa] te tia karaoa kunin te man,” ao “Ruka [bwa] te taokita.” (Mat. 10:3; Mwa. 10:6; IKoro. 4:14) A kinaaki naba aomata mani mwiokoaia iroun Iehova ke nakoaia. Iangoa te Uea are Tawita, te burabeti are Eria, ao te abotoro are Bauro. E rangi ni kakawaki irouia mwaane aikai mwiokoaia mairoun te Atua. Ti riai ni karaoa naba anne ngkana iai mwiokoara.

3. E aera bwa a riai n reireinaki ni kataneiaaki aika ataei riki irouia aika ikawai? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

³ A bati i buakora aika tangiri aia mwakuri ao a kan teimatoa ni karaoia. Ma e kananokawaki bwa man ana bong Atam, a ririkirake ni kara te roro teuana ma teuana ao n oneaki mwia. (TeMin. 1:4) N taai aika tibwa nako, e a karikii kangaanga aika okoro te bitaki aei nakoia Kristian ni koaua. E teimatoa n rikirake aia mwakuri ana aomata Iehova ao ni kangaanga karaoana. Ngkai ti kakorakoraira n tou mwini babaire aika boou, a a karaoaki aanga aika boou ibukini karaoani bwaai, ae n angiin te tai a irekereke ma kamanenaani kukune aika boou aika waekoa ni bitaki. E bae ni kangaanga irouia tabeman kaara, reiakinan aanga aika boou ibukini karaoan te mwakuri. (Ruka 5:39) E nonoraki naba buan te korakora ao te marurung n te kara. (TaeRab. 20:29) Ngaia are bon te mwakuri n tatangira ae manena katauraoaia aika ataei riki irouia aika ikawai nakoni mwioko aika bati riki.​—Wareka Taian Areru 71:18.

4. E aera bwa e kangaanga irouia tabeman bwa a na anganako mwiokoaia ni kairiri? (Nora te bwaoki ae “E Aera Bwa A Aki Anganako Mwiokoaia Tabeman.”)

⁴ E kona ni kangaanga irouia ake iai mwaakaia ni kairiri bwa a na angania aika ataei riki aia mwakuri. A iangoia tabeman bwa e na bua iai nakoaia ae a tangiria. Tabeman a raraoma ni buani mwaakaia, ao a iangoia bwa a aki kona aika ataei riki ni karaoia raoi. Ma tabeman riki, a kona n iangoia bwa akea aia tai n reireina temanna ni kataneia. N iterana are teuana, a riai aika ataei riki n taotaon nanoia ngkana a aki anganaki mwioko aika bati riki.

5. Baikara titiraki aika a na maroroakinaki n te kaongora aei?

⁵ Ti na maroroakina te kangaanga aei man itera aika uoua. Te moan, a na kangaa aika ikawai ni buokiia aika ataei riki bwa a na taui mwioko aika bati riki, ao bukin tera bwa e kakawaki aei? (2Tim. 2:2) Te kauoua, e aera bwa e kakawaki irouia aika ataei riki kawakinan te aroaro ae riai ngkana a buokiia taari mwaane aika mwaatai riki nakoia ao ni karekea reireiaia? Ti na moanna man noran aron te Uea are Tawita ni katauraoi bwaai ibukini buokan natina nakon te mwioko ae kakawaki.

E KATAURAOAKI TOROMON AO NI BOUTOKAAKI IROUN TAWITA

6. Tera are e kani karaoia te Uea are Tawita, ao tera are e tuangnga Iehova?

⁶ Imwin tiotionakon Tawita ngke e karabarabaa i nanon ririki aika bati, e a riki bwa te uea ao ni maeka n te auti ae kamwengaraoi. E nanokawaki ngke akea te “auti,” ke te tembora ae katabuaki nakon Iehova, ngaia are e a kani katea teuana. E taku nakon Natan ae te burabeti: “Noria I mamaeka n te auti ae karaoaki mani kaai aika tiira, ma ana ati ni berita Iehova e mena i aan umwanrianna aika kunnikai.” E kaeka Natan ni kangai: “Karaoi bwaai nako akana i nanom, bwa e memena te Atua ae koaua iroum.” Ma e kaokoro nanon Iehova n aei. E tuanga Natan bwa e na tuanga Tawita aei: “Tiaki ngkoe ae ko na katea au auti ae N na maeka iai.” E ngae ngke e karaua nanon Tawita ma te taeka n akoi Iehova bwa e na teimatoa ni kakabwaiaa, ma e bon anga ana kaetieti nakon natin Tawita ae Toromon bwa e na katea te tembora. Tera aron Tawita?​—1Rong. 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Tera aron Tawita nakon ana kairiri Iehova?

⁷ E aki kerikaaki Tawita man ana boutoka, ke tao n nanokawaki ngke e nang aki kamoamoaaki ni katean te tembora ma ai bon natina. E a ataaki te kateitei bwa ana tembora Toromon, ao tiaki Tawita. E teimatoa Tawita ni boutokaa te mwakuri ni kateitei ma nanona, e ngae naba ngke tao e nanokawaki bwa e aki koro bukin are e tangiria. E ingainga ni baireiia te koraki ake a na mwakuri ao ni boboti biiti, buraati, tirewa, ao koora, n ikotaki naba ma kaai aika tiira. Irarikina, e kaungaa Toromon ni kangai: “Ao ngkai natiu, e bia memena Iehova iroum, ao e bia nakoraoi am waaki ao katea ana auti Iehova ae Atuam, n aron are e taekinna ibukim.”​—1Rong. 22:11, 14-16.

8. E aera ngkai e kona n iangoia Tawita bwa e tuai n tau Toromon, ma tera are e karaoia Tawita?

⁸ Wareka 1 Rongorongo 22:5. E bae n iangoia Tawita bwa e tuai n tau Toromon ni kaira te mwakuri ni kateitei ae kakawaki aei. Ni koauana, e riai te tembora n “rianako tamaroana,” ao Toromon n te tai anne e ‘uarereke ao n ronnano.’ Ma e ngae n anne, e ataia Tawita ae e na kataubobongaaki Toromon iroun Iehova ibukin te mwakuri aei. Ngaia are e kaatuua ana iango Tawita ni baike e kona n ibuobuoki iai, ni katauraoi baika rangi ni bati ibukin te kateitei.

TE KIMWAREIREI N TE REIREI NI KATANEIAI NAKOIA TABEMWAANG

9. A na kangaa n rau nanoia aika ikawai ngkana a anganako mwioko tabeua nakoia tabemwaang? Kabwarabwaraa.

⁹ A aki riai ni bwarannano taari mwaane aika ikawai ngkana a a riai n anganako mwiokoaia nakoia mwaane aika ataei riki. E na rangi n nakoraoi riki te mwakuri ngkana a reireinaki ni kataneiaaki aika ataei riki ibukini mwioko. A riai n rangi n rau nanoia mwaane aika mwiokoaki, ngkana a a tau n oneaki mwia irouia rooro n rikirake ake a reireinaki ni kataneiaaki. Ibukini kabwarabwaraana, iangoa te karo ae reireina natina te mwaane ni kabutikaa. Ngke e uarereke te teei anne, ao e tii mamataku ni baike e karaoi tamana. Ngke e a ikawai riki, e a kabwarabwarai tamana baike e karaoi. Imwina ngke e a roko n te roro ae kariaiakaki ni kabuta te kaa, e a kabutia ma e teimatoa naba tamana n tutuangnga kaetieti riki tabeua. N tabetai, a ikaruoruo ni kabuta te kaa, ma imwina riki e a bae ni kabuta te kaa n angiin te tai ngke e a kara tamana. E kukurei te karo ae wanawana aei bwa e nang onea mwina natina, ao e aki iangoia bwa e na bwaotinna. N aron naba anne, a riai ni kukurei mwaane aika ikawai ngkana a a tia n reireinia ni kataneiaia aika ataei riki ibukini mwioko tabeua n te ekaretia.

10. Tera ana iango Mote ibukin te karineaki ao te mwaaka ni kairiri?

¹⁰ Ti riai ngaira aika ti a ikawai ni kawakinira man te bakantang. Nora aroni Mote ngke a a moanna ni karaoaki mwakuri ni burabeti irouia tabeman tibun Iteraera n te kaembwa. (Wareka Warekaia Iteraera 11:24-29.) E kani katoka aroia anne Iotua are ana tia ibuobuoki Mote. E teretere raoi bwa e iangoia Iotua bwa a kakerikaaka kakannaton ao mwaakani Mote ni kairiri. Ma e taku Mote nakoina: “Ko tauaninne ibukiu? Tiaki ngaia anne, I tangiria bwa a na bane ana aomata Iehova n riki bwa burabeti, ao e na kaaki taamneina Iehova i aoia!” E ataia Mote bwa bon Iehova ae karaoa aei. N oneani mwin are e na ukera karineana Mote, e tangiria bwa a na bane ni karekea te bwaintituaraoi ibukin te onimaki ana toro Iehova. N aroni Mote, tiaki bwa ti riai ni kukurei naba ngkana a anganaki tabemwaang mwioko ake tao ti iangoia bwa ti na anganaki?

11. Tera ana taeka te tari te mwaane temanna ngke e anganako mwiokoana?

¹¹ A bati ni boong aikai katoto ni kaineti ma taari mwaane ake a a tia ni mwakuri korakora i nanon ririki aika bati ao ni katauraoiia tabemwaang bwa a na taui mwioko aika bati riki. N te katoto, e kabwanina ana tai ni beku te tari te mwaane ae Peter i nanon 74 tabun te ririki, ao 35 te ririki man aei n te aobiti n tararua i Eurobe. E beku bwa te mataniwi i nanon te tai ae maan n te Aobiti Ibukin te Mwakuri. Ao ngkai, Paul ae te rorobuaka n ataei are e mwakuri ma Peter i nanon tabeua te ririki, e a onea mwina n te mwioko anne. Ngke e titirakinaki Peter bwa tera ana namakin ibukini bitakini mwiokoana, e kaeka ni kangai: “I rangi ni kukurei bwa iai taari mwaane ake a a tia n reireinaki ni kataneiaaki bwa a na butimwaei mwioko aika bati riki ao a nakoraoi aia mwakuri.”

A KAKAWAKI AIKA IKAWAI RIKI I BUAKORA

12. Tera reireiara n rongorongon Reoboam n te Baibara?

¹² Imwini maten Toromon, e a riki bwa te uea natina are Reoboam. Ibukina bwa e kainnanoa te taeka n reirei Reoboam ni kaineti ma karaoani mwiokoana, e titirakinia moa unimwaane. Imwina, e a manga ribaa aia taeka n reirei! Ma e ira nanon aia taeka n reirei rorobuaka n ataei ake e ikawairake ma ngaiia ao a a riki ngkai bwa taani buokia. A riki kangaanga aika kakaiaki man aei. (2Rong. 10:6-11, 19) Tera reireiara iai? Ti wanawana ngkana ti ukera ao n iaiangoa raoi aia taeka n reirei naake a ikawai bwa a mwaatai riki. A aki riai n iangoia naake a ataei riki bwa a karawawataaki ni karaoani bwaai n aroni karaoaia rimoa, ma a riai ni karinei aia iango naake a ikawai riki ao n aki waekoa ni bitii.

13. Tera aroia ae riai naake a ataei riki ngkana a mwakuri ma aika ikawai?

¹³ Iai ni boong aikai taari mwaane aika ataei riki ake a mataniwi i aoni mwakuri aika karaoi taari mwaane aika ikawai. E ngae ngke e a tia ni bitaki mwiokoaia naake a ataei riki, ma imwaini karaoan aia motinnano a kakabwaiaaki mani wanawanaia ao rabakauia naake a ikawai. E oneaki mwin Peter irouni Paul are e taekinaki mai moa, ao e a riki bwa te mataniwi n te tabo ni mwakuri teuana n te Betaera. E taku: “I kabatiaa au tai n ukera ana taeka n reirei Peter ao I kaungaia tabemwaang n te tabo ni mwakuri aei bwa a na karaoa naba anne.”

14. Tera reireiara man aroia ni kaai ni mwakuri Timoteo ma Bauro?

¹⁴ E mwakuri te rorobuaka n ataei ae Timoteo, i rarikin te abotoro Bauro i nanon ririki aika bati. (Wareka I-Biribi 2:20-22.) E a tia Bauro ni korea aei nakoia kaaini Korinto: “I kanakoa . . . Timoteo nakoimi, ibukina bwa bon natiu ae tangiraki irou ae kakaonimaki n ana mwakuri te Uea. E na kauringingkami au anga nako n reitaki ma Kristo Iesu, n arou n angareirei n taabo nako n ekaretia ni kabane.” (1Kor. 4:17) E oti man taeka aikai bwa a kaai ni mwakuri n te aro ae kaan Bauro ma Timoteo. E karekea ana tai Bauro n reireina Timoteo ana “anga nako n reitaki ma Kristo.” E reireinaki raoi Timoteo ao e tatangiria Bauro, ao e kakoauaa Bauro bwa e kona Timoteo n tararuai baika a kainnanoi ibukin aia onimaki naake i Korinto. Ai raoiroira te katoto aei ibukia unimwaane ae a na kakairi iai ngkai, ngkana a kataneiaia mwaane tabeman ibukin te kairiri n te ekaretia!

IAI TABERA NI KABANE

15. Ti na kangaa ni buokaki n ana reirei ni kairiri Bauro nakoia Kristian ake i Rom ngkana ti rotaki n taiani bitaki n ana botaki te Atua?

¹⁵ Ti a maeka n taai aika okoro. E a rikirake ana botaki Iehova i aon te aba n aanga aika bati ao e kainnanoaki iai te bitaki. Ngkana ti rotaki ni bitaki aikai, ti bia nanorinano ao n teimatoa n iaiangoi baika raraoi n te mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea ao tiaki baika ti tangiri. E karikirakea te katiteuanaaki karaoan anne. E korea aei Bauro nakoia Kristian ake i Rom: “I tuangia aomata n tatabemania nako akana i buakomi, bwa e na aki iango temanna ni kamoamoaa i bon irouna n ae riaon ae riai, ma e na iango n te aro ae e kaotia bwa e bwaina te iangoraoi, ni kaineti ma tibwangana n te onimaki are e anganna te Atua. Bwa n aron ae a bati bwain nako te rabwata i nanon te rabwata ae tii teuana, ma a kakaokoro nako aia mwakuri, ao ai arora naba bwa e ngae ngke ti bati, ma bon te rabwata ae tii teuana ngaira i nanoni Kristo.”​—IRom 12:3-5.

16. Tera ae a kona ni karaoia ikawai ao aika ataei riki, n ikotaki naba ma buuaine, ibukini kateimatoaan te rau ao te katiteuanaaki n ana botaki Iehova?

¹⁶ Ti bia mwakuri korakora ni karababaanako Ana Tautaeka n Uea Iehova ae moan te tamaroa, n aki ongei baika riki nakoira. Ngkami aika kam a ikawai, kataubobongaia aika ataei riki bwa a na karaoi baika kam karaoi. Ngkami taari mwaane aika kam ataei riki, butimwaea te mwioko, bwaina te nimamannei, ao kateimatoa karineaia aika ikawai. Ao ngkami buuaine, kakairi irouni buun Akura ae Beritikira, are e ira Akura ao ni kakaonimaki ni boutokaia ngke a riki bitaki nakoia.​—Mwa. 18:2.

17. Tera are e onimakinia iai taan rimwina Iesu, ao e kataneiaia ibukin tera?

¹⁷ Akea te bwai ae raoiroi riki nakon ana katoto Iesu ni kaineti ma te reirei ni kataneiai nakoia tabemwaang ibukini mwioko aika bati. E ataia bwa e na roko n tokina ana mwakuri ni minita i aon te aba ao a kona ni waakinna tabemwaang. E ngae ngke a aki kororaoi taan rimwina, ma e onimakinia ao e tuangia bwa ane a na karaoi mwakuri aika kakannato riki nakon ake e karaoi. (Ioa. 14:12) E reireinia ni kataneiaia raoi, ao a kabutanakoa te rongorongo ae raoiroi n aaba ake a ataaki n taai akekei.​—IKoro. 1:23.

18. Baikara kantaninga aika mena imwaira, ao tera ae ti kona ni karaoia ngkai?

¹⁸ Imwini maten Iesu are e riki iai bwa te karea, e a kautaki nako karawa ike e a anganaki iai mwakuri aika bati riki ake e na karaoi ma mwaakana “i aoia tautaeka ni kabane ma taiani mwaaka ma mwioko ao ueea.” (IEbe. 1:19-21) Ngkana ti mate i nanon ara tai ni kakaonimaki imwain Aremaketon, ti na boni kautaki nakon te aonnaba ae boou ae e mena iai te raoiroi, ike a na bati iai mwakuri aika kakukurei ibukira. Ma ngkai, iai te mwakuri ae rangi ni kakawaki ae ti kona ni bane n uataboia, ae tataekinan te rongorongo ae raoiroi ao karekeaia taan rimwini Kristo. Ti bia bane ngaira kaara ke ataei n teimatoa ni “[kakorakoraira] n ana mwakuri te Uea ni kamwaiti.”​—1Kor. 15:58.