Te Botaki Ibukin te Mwakuri ni Minita ni Kakororaoani Baike a Kainnanoaki

1. Tera bukina ngkai e karaoaki te botaki ibukin te mwakuri ni minita?

¹ N te taina, ao e a botaki Iesu ma 70 taan rimwina imwaini karaoan aia mwakuri n uarongorongo. (Rk. 10:1-11) E anga te kaungaunga ngke e kauringia bwa tiaki tii ngaiia n uarongorongo ma a boni kairaki iroun Iehova ae “Mataniwin te tai.” E angania naba kaetieti ake a na taubobonga iai ni karaoan aia mwakuri, ao ni baireia “ni kakauomania.” Ni boong aikai, ti kaungaaki, ti kataubobongaaki ao ni baireaki man ara botaki aika karaoaki imwain nakora ni mwakuri ni minita.

2. Maanra te tai ae na kabaneaki n te botaki ibukin te mwakuri ni minita?

² E kakaraoaki te botaki ibukin te mwakuri ni minita i nanon 10 nakon 15 te miniti, a baireaki iai kurubu, te mwabe ae na karaoaki ao te tataro. E a tia ngkai ni bitaki karaoana. Ni moa man Eberi, ao e nang karaoaki te botaki ibukin te mwakuri ni minita tii i nanon nimaua nakon itiua te miniti. E ngae n anne, e riai ni kauarerekeaki taina ngkana e karaoaki imwini botakin te ekaretia, ibukina bwa a tia ni karekei buokaia te koraki ake a kaea te taromauri ni maroroakinani kiibu. Ngkana e kauarerekeaki te tai ni botaki ibukin te mwakuri ni minita, e kona ni maan riki te tai ibukin te uarongorongo. Irarikin anne, ngkana a tia ni moana aia mwakuri bwaiania ke taan uarongorongo imwain te botaki, a riai ngkanne ni katoka moa aia mwakuri ao ni kaea te botaki ibukin te mwakuri ni minita.

3. Tera aroni bairean te botaki ibukin te mwakuri ni minita ae rangi n ibuobuoki riki nakoia taan uarongorongo?

³ E riai ni baireaki raoi te botaki ibukin te mwakuri ni minita bwa e aonga n ibuobuoki nakoia taan uarongorongo. A a mwaiti ekaretia ake a nora riain ae na kaokoro te tabo ibukia kurubu nako n te mwakuri ni minita, n oneani mwin are a na bane n ikotaki n te tabo ae tii teuana. E bae ni bebete ibukini mwanangaia taan uarongorongo ni kaea aia tabo ni botaki ibukin te mwakuri ni minita ao nakon te aono are e na mwakuriaki. E kona naba ni baitii baireaia taan uarongorongo, ao ni bebete naba irouni mataniwin te mwakuri ni kaota tabeakinaia te koraki ake a kainnanoa te ibuobuoki. A a kona kaain te rabwata n unimwaane n rinanoi baike a riiriki n te aono anne ao ni karaoi aanga aika tamaroa. Imwaini kainan te botaki n te tataro ae uarereke, a riai n ataa toaia ao te tabo are a na mwakuri iai.

4. Bukin tera bwa e riai n taraaki te mwakuri ni minita bwa e kakawaki naba n aroni bobotaki tabeua n te ekaretia?

⁴ E Kakawaki Naba n Aroni Bobotaki Tabeua n te Ekaretia: Kioina ngkai te botaki ibukin te mwakuri ni minita, e karaoaki ibukini buokaia ake a uarongorongo, ma a kona n aki roko kaain te ekaretia ni kabane. Ma e ngae n anne, e aki riai n iangoaki te botaki ibukin te mwakuri ni minita bwa e aki kakawaki nakoni bobotaki tabeua n te ekaretia. N aron ara bobotaki nako, te botaki ibukin te mwakuri ni minita bon ana babaire Iehova ibukini buokara bwa ti na iaiangoira i marenara ni kaungaira nakon te tangira ma mwakuri aika raraoi. (Ebr. 10:24, 25) Ngaia are, e riai te tia kaira te kurubu ni katauraoa raoi ana maroro bwa e aonga ni karineaki iai Iehova ao ni buokaki te koraki ake a roko. Ngkana e ibuobuoki karaoan anne, a riai te koraki ake a na uarongorongo ni kataia n roko.

5. (a) Tera mwiokoan te mataniwi ibukin te mwakuri ni baireani bobotaki ibukin te mwakuri ni minita? (b) Tera aron te tari te aine ni kaira te botaki ibukin te mwakuri ni minita?

⁵ Te Katauraoi Iroun te Tia Kaira te Kurubu: E riai ni moantaai n reke ana kabwarabwara teuare iai mwiokoana bwa e aonga ni katauraoi imwain te botaki. E riai naba ni karaoaki aei ibukin te mwakuri ni minita. Ni koauana, a riai mataniwi ni kurubu ke taan ibuobuoki ni kaira te kurubu ngkana a botaki ibukin te mwakuri ni minita n taabo aika kakaokoro. Ma, ngkana a ikotaki kurubu nako n te ekaretia ibukin te mwakuri ni minita, e riai te mataniwi ibukin te mwakuri ni mwiokoa temanna bwa e na kairia. A anga katoton te kaetieti mataniwi ibukin te mwakuri nakoia te koraki ake a mwiokoaki bwa a na kairiri ibukin te mwakuri ni minita, ao ni katekea naba teuana i aon te baba ni kaongora. E riai te mataniwi ibukin te mwakuri n aki inanonano n rineakin te tia kairiri, e riai n iangoia bwa e boboto nakoraoin te botaki man aia angareirei ao aia konabwai ni kairiri te koraki ake a mwiokoaki. Ni boong tabeua, ngkana akea te unimwaane, te tabonibai ke te tari te mwaane ae e a tia ni bwabetitoaki ae tau ni mwiokoaki, e riai te mataniwi ibukin te mwakuri n rinea te tari te aine ae tau ni kairiri. Nora atun te reirei ae kangai: “Ngkana E Riai ni Kaira te Kurubu te Tari te Aine.”

6. Bukin tera ngkai e kakawaki bwa e na katauraoia raoi teuare e mwiokoaki ibukini kairan te botaki?

⁶ Ngkana ti mwiokoaki ibukin te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo ke te Botaki Ibukin te Uarongorongo, ti riai ni butimwaea mwiokoara ao ni katauraoi raoi. A kona tabeman mai buakora n tataningaa te mwananga nakon te botaki ao a a tibwa iangoa te bwai are e na taekinaki. E riai naba n iangoaki anne ni kaineti ma mwioko ibukin te mwakuri ni minita. E kakawaki te katauraoi raoi kioina ngkai e uarereke tain te botaki ibukin te mwakuri ni minita, n te aro anne e na uaana te botaki ao n toki raoi n taina. Boni kanoan naba te katauraoi raoi karekean te mwabe imwain te botaki.

7. Baikara bwaai tabeua ake e na maroroakin te tia kaira te kurubu?

⁷ Te Bae na Maroroakinaki: E aki katauraoaki iroun te toro ae kakaonimaki te reirei n ibuobuoki ni kairan te botaki ibukin te mwakuri ni minita ngkai a kakaokoro baika riiriki n aono nako. A kaotaki baika a kona n riki n te bwaoki ae, “Ko Riai n Iangoi Baikai n Tain te Botaki Ibukin te Mwakuri ni Minita.” N aron ae tataneiai te aba iai, e riai ni kairaki te botaki n aron te maroro. E kona n tabetai ni karaoaki te kaotioti ae katauraoaki raoi ke ni kaotaki te taamnei teuana man ara atureti ae jw.org. Ngkana e karaoaki te katauraoi ibukin te botaki n te mwakuri ni minita, e riai te tia kaira te kurubu n iangoi baike a na kaungaaki ao ni buokaki iai aomata ake a na karaoa te mwakuri ni minita n te bong anne.

8. Tera te maroro ae rangi n ibuobuoki n tain te botaki ibukin te mwakuri ni minita ni katoa Kaonobong ao Taabati?

⁸ Te katoto, a a tibwaa nako Te Taua-n-Tantani ao te Awake! angia taan uarongorongo ni katoa Kaonobong. A bati taari ake a uataboa te uarongorongo ni katoa Kaonobong ake a kunea bwa e kangaanga uringan te kaotioti are a reiakinna n aia Taromauri n Utu n te tairiki, ibukina bwa a aki uarongorongo i nanon te wiki. Ngaia are, e a kona n rangi n ibuobuoki ngkana te tia kairiri e rinanon teuana aroni kabwarabwaraan te maekatin ae mena n te kabanea n iteraniba n Ara Mwakuri ni Minita. Ko kona ni kairekerekei rongorongo tabeua aika riiriki i abara ke taekan te bongi ni motirawa, are ko na kainetia ma am maroro n te maekatin ae tibwaaki, ke te bae ko na taekinna nakoni kaain te auti bwa e aonga n tauraoi nakoni manga okirana are i mwina ngkana e butimwaei maekatin. Ngkana iai aika roko n te botaki ibukin te mwakuri ni minita ake a tia ni kamanenai maekatin ake a na tibwaaki, e riai te tia kaira te kurubu ni butiia bwa a na anga aia maroro aika kaunganano ke aia iango n te aro ae kimototo. Ni katoa Taabati, e riai ni karaoa ae aron anne te tia kaira te kurubu ibukini booki ake a na tibwaaki n te namwakaina. A kona n tibwaaki ni boongi nako booki n reirei n aroni boroutia ae Te Rongorongo ae Raoiroi ao Ongeaba Iroun te Atua ao te boki ae Ana Reirei te Baibara, ngaia are e riai te tia kaira te kurubu ni bairea aron tibwaan teuana te boki mai buakon aikai.

9. Tera ae kona ni maroroakinaki n te wikeen ngkana ti uataboa te mwakuri ae okoro?

⁹ Ngkana e mwiokoaki te ekaretia ibukin te mwakuri ae okoro n te wikeen, e riai te tia kaira te kurubu n rinanoa aron tibwaan te maekatin ae boou n ikotaki ma te beeba ni kakao ke te turaeki, ke e kona ni maroroakina te bae na karaoaki ngkana iai ae kan ongora. Te anga riki teuana bon tibwaani baike ko atai aika katuruturua kakawakin te mwakuri ae karaoaki.

10, 11. Bukin tera bwa e kakawaki te katauraoi irouia taan uarongorongo ni kanakoraoan te botaki ibukin te mwakuri ni minita?

¹⁰ Te Katauraoi Irouia Taan Uarongorongo: A riai naba taan uarongorongo n anga aia ibuobuoki bwa e na nakoraoi karaoan te mwakuri ni minita. A kona n tibwai aia aanga n ibuobuoki nakoia taan uarongorongo tabeman ngkana a moantaai ni katauraoi ibukin te mwakuri tao n tain aia taromauri n utu. E irekereke naba te katauraoi raoi ma bairean am maekatin ao booki imwain rokom n te botaki ibukin te mwakuri ni minita bwa a aonga n aki rimwi n roko n te mwabe taan uarongorongo.

¹¹ E kakawaki naba bairean te moantaai n roko n te botaki ibukin te mwakuri ni minita tabeua te miniti imwaini moanakina. Ni koauana, ti kakorakoraira n roko n te tai ibukini bobotaki n te ekaretia nako. E kona n uruanaki te botaki ibukin te mwakuri ni minita ngkana ti rimwi n roko. N te aro raa? E riai te tari are e kaira te kurubu n te tai anne n rinanoi bwaai tabeua imwaini bairean te kurubu. Ngkana tii tabeman aika roko, e kona ni baireia bwa a na karaoa te mwabe are e tuai bane ni mwakuriaki. Ngkana a rianna tabeman nakon te tabo ni botaki ibukin te mwakuri ni minita ao ngkana e rangi n raroanako te mwabe, a kona ngkanne ni katoaaki taan uarongorongo aikai ma naake iai baoia. Ngkana arona bwa e mena te mwabe n taabo aika kamangaongao, e kona ni mwiokoia taari mwaane bwa a na mwakuri ma taari aine, ke a na mwakuri n te tabo ae uakaan mangaia. A riai ni mwiokoaki taan uarongorongo ake a mwauku bwa a na mwakuri n te tabo ae aoraoi ke n auti ake a rinano aia kaintamwarake. A riai ni katoaaki taan uarongorongo aika boou ma ake a mwaatai riki. Ma n angiin te tai, e a manga moani karaoaki te babaire ibukini katoaia taan uarongorongo ake a rimwi. Ni koauana, tao e kona n iai bukin rimwira n tabetai. Ma ngkana ti karekea bwa anuara te ririmwi, ti riai n titirakinira bwa tao e riki aei ibukina bwa ti aki rangi ni kakaitau ibukin te mwakuri ni minita ke ti kabwaka ni moantaai ni karaoa ara babaire ni baike ti na karaoi.

12. Tera ae ko riai n iangoia ngkana ko tataneiai ni karaoi oin am babaire ibukin am mwakuri?

¹² A kona n rineia taan uarongorongo ake a roko ibukin te mwakuri ni minita ni karaoi oin aia babaire imwaini moanakin te botaki, ke e kona ni baireaki toaia. Ngkana ko tataneiai ni karaoi oin am babaire, ko kona ni ‘kamwaawawa naba nanom’ ni mwakuri ma taan uarongorongo aika kakaokoro n oneani mwin are ko a totoa naba ma temanna ae bon raoraom. (2Ko. 6:11-13) Ko katoatai ni baireia bwa ko na toa ma te tia uarongorongo ae boou ni buokia bwa e na rikirake arona n angareirei? (1Ko. 10:24; 1Ti. 4:13, 15) Kakauongo raoi nakoni kaetieti ake ko anganaki n ikotaki naba ma bairean te tabo ae na moanaki iai te uarongorongo. Ngkana e a kainaki te botaki, kataia n aki bita te babaire ao waekoa ni kaea te mwabe ae na mwakuriaki.

13. Ti kangaa ni buokaki n te botaki ibukin te mwakuri ni minita, ngkana a bane ni karaoa raoi tabeia te koraki ake a mwiokoaki?

¹³ Imwin aia uarongorongo ao “a oki ngkanne . . . ma te kimwareirei” naake 70 ake e kanakoia Iesu ibukin te mwakuri ni minita. (Rk. 10:17) Akea te nanououa bwa a boni buokaki n te botaki are e karaoia Iesu mangaia imwain aia uarongorongo, bwa a na tokanikai. Ni boong aikai, ti kona naba ni buokaki n te botaki ibukin te mwakuri ni minita. Ngkana a karaoa raoi tabeia te koraki ake a mwiokoaki, ti bane ni kaungaaki, ti taubobonga ao ni baireaki raoi ibukini kakororaoani mwiokoara ae taani “kaotioti nakoia botannaomata ni kabaneia.”​—Mt. 24:14.