TE KAONGORA IBUKIN TE REIREI 11
ANENE 57 Uarongorongo Nakoia Aeka n Aomata Nako
Kakairi n Ingaingan Iesu Ibukin te Uarongorongo
“E kanakoia [te Uea] ni kakauomania bwa a na rimoana nakoni kaawa nako ma taabo ake e na nako iai.”—RUKA 10:1.
TE BOTO N IANGO
Ti na maroroakini aanga aika aua aika ko kona ni kakairi iai n ingaingan Iesu n am mwakuri ni minita.
1. Tera te aroaro teuana ae a kaokoro iai ana aomata Iehova ma naake aongkoa Kristian ngaiia?
TE BWAI teuana ae a kaokoro iai ana toro Iehova ma naake aongkoa Kristian ngaiia, bon ingaingaia n te mwakuri ni minita. (Tit. 2:14) Ko kona n noria n tabetai bwa ko a aki ingainga n te uarongorongo. Ko kona n namakina ana namakin te unimwaane temanna ae mwakuri korakora ngke e kangai, “N tabetai, ai akea nanou ni kan uarongorongo.”
2. Tera ae kona ni kangaanga iai n tabetai kateimatoaan ingaingara n te mwakuri ni minita?
2 Ti kona n ingainga riki ni karaoi bwaai tabeua n ara beku ibukin Iehova ma tiaki n te uarongorongo. Bukin tera? Ti kona ni waekoa n nora mwina ao n namakinna bwa ti a tia ni kakororaoa te bwai teuana ngkana ti katei ao ni kateimatoai raoiroini kateitei, ti ibuobuoki ni kabuanibwai aika karina, ke ni kaungaia tarira. Ti nora te rau ao te tangira ngkana ti kaai ni mwakuri ma tarira ao ti ataia ae a kakaitau n te bwai are ti karaoia ibukia. N te itera are teuana, ti a bae ni maan n uarongorongo n te aono teuana i nanon ririki aika bati ao a karako aika kan ongora. Ke ti kona ni kaitiboo ma aomata aika rawa nakon te rongorongo. Ti ataia naba ae ngkai e a kaan te toki, ane e nang bati riki te kakaaitara. (Mat. 10:22) Tera ae kona ni buokira ni kateimatoa ke ni karikirakea naba ingaingara n te mwakuri n uarongorongo?
3. E kangaa ni kaikonakaki ingaingan Iesu n Ruka 13:6-9?
3 Ti kona ni karekea reireiara ibukin te ingainga n ara mwakuri n uarongorongo ngkana ti iaiangoa ana katoto Iesu. E aki katoka ingaingana n ana mwakuri ni minita. Ma i nanoni waakinakon te tai ao e a kakorakoraa riki n ana mwakuri. (Wareka Ruka 13:6-9.) N aron te tia ribanaa te kureebe ae kabanea tenua te ririki ni kataia ni karikirakea arokana ae te biiku ae akea uaana, e kabanea naba Iesu tao tenua te ririki n uarongorongo nakoia I-Iutaia ae angiina i buakoia a aki kan ongora. Ma n aron te tia ribanaa te kureebe ae e aki kabwaraa nanona n arokana are te biiku, e aki naba kabwaraa nanona Iesu irouia aomata ke ni katoka ingaingana n ana mwakuri ni minita. Ni kaitaraana, e kakorakoraa n ringi nanoia aomata.
4. Baikara ana katoto Iesu aika aua aika ti na rinanoi?
4 N te kaongora aei, ao ti na maroroakina aron Iesu ni kaota te ingainga moarara riki n ana kabanea n namwakaina ake onoua n ana mwakuri ni minita. Reiakinan ana angareirei ao te kakairi n te bwai are e karaoia, e na buokira ni kateimatoa ingaingara ngkai. Ti na rinanoi ana katoto Iesu aika aua: (1) E kaatuua ana iango ni karaoan nanon Iehova, (2) e atai taetae ni burabeti n te Baibara, (3) e onimakina ana boutoka Iehova, ao (4) e kateimatoa te iango ae raoiroi ae a na bon ongora tabeman irouna.
E KAATUUA ANA IANGO NI KARAOAN NANON IEHOVA
5. E kangaa Iesu ni kaotia bwa e kaatuua ana iango ni karaoan nanon te Atua?
5 E ingainga Iesu n tataekina “te rongorongo ae raoiroi ae taekan ana Tautaeka n Uea te Atua” ibukina bwa e ataia ae bon te mwakuri ae tangiria te Atua bwa e na karaoia. (Ruka 4:43) E moanibwaia Iesu te mwakuri ni minita ni maiuna. N raatokin naba ana mwakuri ni minita, e mwananga “rinanoni kaawa aika bubura ma aika uarereke,” n angareirei nakoia tabemwaang. (Ruka 13:22) E kataneiaia naba taan rimwina tabemwaang bwa a na mwakuri ma ngaia bwa taan uarongorongo.—Ruka 10:1.
6. Tera irekereken te mwakuri n uarongorongo ma mwiokoara riki ake tabeua? (Nora naba te taamnei.)
6 N ara bong naba aikai, tataekinan te rongorongo ae raoiroi bon te mwakuri ae kakawaki ae e tangiria Iehova ao Iesu bwa ti na karaoia. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Iai irekereken te mwakuri n uarongorongo ma mwakuri ake ti karaoi ibukin Iehova. N te katoto, ti katei kateitei tabeua ke ni beku n te Betaera ni boutokaa te bae kainnanoaki n te mwakuri ni minita. Ti katauraoi baika kainnanoaki n tain te kabuanibwai ae karina, tiaki tii ibukini kainnanoia tarira ma buokaia naba bwa a aonga ni manga karaoi aia babaire ibukin aia onimaki, ae nanonaki naba iai te uarongorongo. Ngkana ti ataa kakawakin te mwakuri n uarongorongo ao n uringnga ae bon te mwakuri ae kakawaki ae tangiria Iehova bwa ti na karaoia, ti na kaungaaki iai bwa ti na katoatai n uataboa te mwakuri ni minita. E taku János, ae te unimwaane i Hungary, “I boni kakauringai ae akea te beku riki teuana ae ti karaoia ibukin Iehova ae kona n onea mwin te mwakuri n uarongorongo, bwa boni mwiokoara ae rangi ni kakawaki.”
Tataekinan te rongorongo ae raoiroi ni boong aikai bon te mwakuri ae kakawaki ae e tangiria Iehova ao Iesu bwa ti na karaoia (Nora barakirabe 6)
7. Bukin tera ngkai e tangirira Iehova bwa ti na teimatoa n uarongorongo? (1 Timoteo 2:3, 4)
7 Ti kona ni kakorakoraa ingaingara n te mwakuri ni minita ngkana ti iangoiia aomata n aron iangoaia iroun Iehova. E tangiriia aika bati bwa a na ongora n te rongorongo ae raoiroi ao ni butimwaeia. (Wareka 1 Timoteo 2:3, 4.) Ibukin anne, e kataneiaira bwa ti na mwaatai riki n tibwaa te rongorongo ni kakamaiu aei. N te katoto, iai n te boroutia ae Tangiriia Aomata—Karekeia Taan Rimwini Kristo, reirei n ibuobuoki aika kona ni buokira ni moana te maroro ma tiara ae karekeaia taan rimwini Kristo. E ngae ngkana a tuai ni beku iroun Iehova ngkai aomata, ma e kona n reke aia tai imwain tokin te rawawata ae korakora. Baika ti taekin ngkai e kona ni kairiia bwa a na kani beku iroun Iehova n te tai ae imwaira. Ma e tii kona n riki anne ngkana ti teimatoa n uarongorongo.
E ATAI TAETAE NI BURABETI N TE BAIBARA
8. Baikara taetae ni burabeti aika buoka Iesu bwa e na kamanena raoi ana tai ma te wanawana?
8 E ota Iesu bwa a na kangaa ni kakororaoaki taetae ni burabeti aika n te Baibara. E ataia ae e na toki ana mwakuri ni minita i nanon tii tenua ao te iterana te ririki. (Tan. 9:26, 27) E ataia naba bwa tera ae taetae ni burabetinaki ni kaineti ma aroni matena ao n ningai. (Ruka 18:31-34) Ibukina bwa e a kaman ataa te taetae ni burabeti, e a kamanena raoi ana tai Iesu. Ibukin anne, e a uarongorongo ma te ingainga bwa e aonga ni katiaa te mwakuri are e anganaki bwa e na karaoia.
9. Bukin tera bwa ti kaungaaki n taetae ni burabeti n te Baibara bwa ti na uarongorongo ma te ingainga?
9 E kona ni kairira otara n te taetae ni burabeti n te Baibara bwa ti na uarongorongo ma te ingainga. Ti ataia ae e a kimototo te tai n te waaki ae ngkai. Ti ataia ae baika riki ngkai ao aroaroia aomata ni boong aikai a kaota raoi te bwai ae e a kaman taekinaki n te Baibara ibukini kanikinaeani kabaneani boong. Ti nora aron te Tautaeka ae Mwaaka Riki n te Aonnaba, ae Amerika ma Buritan, ni kaiangatoa ma Rutia ao taani boutokaia, are e a kakororaoaki iai te taetae ni burabeti ibukin ueani maiaki ao ueani meang “n tain te toki.” (Tan. 11:40) Ti ataia naba ae te Tautaeka ae Mwaaka Riki n te Aonnaba, ae Amerika ma Buritan e tei ibukin raurauniwaen te boua are kabwarabwaraaki n Taniera 2:43-45. Ti kakoauaa n te taetae ni burabeti ae kaotaki bwa n te tai ae waekoa ao e nang kamaunai tautaeka n aomata Ana Tautaeka n Uea te Atua. A kaotaki n taetae ni burabeti aikai bwa ti a mena n te tai raa ao ti kaungaaki iai bwa ti na umaki n uarongorongo.
10. A kangaa taetae ni burabeti n te Baibara ni karikirakea ingaingara?
10 Iai naba te rongorongo teuana man taetae ni burabeti n te Baibara ae ti ingainga n tibwaia. E taku Carrie ae te tari te aine ae beku i Dominican Republic: “I kaungaaki n ana berita Iehova ibukin taai aika a na roko bwa N na tibwaa te koaua nakoia aomata.” E reitia n taku neiei: “Ngke I nori baika a kaaitarai aomata ni boong aikai, ao I ataia ae bon tiaki tii ibukiu berita aikai ma bon ibukia naba.” Ti kaungaaki n taetae ni burabeti n te Baibara bwa ti na aki katoka ara mwakuri n uarongorongo ibukina bwa ti ataia ae e buokira Iehova. E taku Leila, ae maeka i Hungary: “I kaungaaki n Itaia 11:6-9 bwa N na tibwaa te rongorongo ae raoiroi nakoia naba aomata ake a taraa n aki kani butimwaeia. I ataia ae e kona ni bitaki temanna man ana ibuobuoki Iehova.” Ao e taku Christopher, ae te tari te mwaane mai Zambia: “N aron ae e a kaman taekinaki ni Mareko 13:10, e a tataekinaki te rongorongo ae raoiroi ni katobibia te aonnaba, ao I kukurei ni buoka kakororaoan te taetae ni burabeti aei.” Baikara taetae ni burabeti n te Baibara aika kaungako bwa ko na teimatoa n uarongorongo?
E ONIMAKINA ANA BOUTOKA IEHOVA
11. Bukin tera bwa e riai Iesu n onimakina ana ibuobuoki Iehova bwa e na kateimatoa ingaingan nanona n uarongorongo? (Ruka 12:49, 53)
11 E onimakina ana boutoka Iehova Iesu bwa e na kateimatoa ingaingan nanona n uarongorongo. E ngae ngke e bwaina te riai Iesu ma e ataia ae e na karika te kauntaeka ae korakora te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea ao ni karekea te kakaaitara ae korakora. (Wareka Ruka 12:49, 53.) Ibukin ana uarongorongo Iesu, a okioki ni kataia n tiringnga mataniwin Aaro. (Ioa. 8:59; 10:31, 39) Ma e teimatoa n uarongorongo Iesu bwa e ataia ae bon raona Iehova. E taku: “Tiaki tii ngai, ma bon raou te Tama are kanakomaiai. . . . E aki katukai i bon irou, ibukina bwa I kakaraoi baike a kakukurei nakoina.”—Ioa. 8:16, 29.
12. E kangaa Iesu ni katauraoiia taan rimwina bwa a na teimatoa n uarongorongo n aki ongei kakaaitara?
12 E kauringia taan rimwina Iesu ae a kona n onimakina ana boutoka Iehova. E okioki ni karaui nanoia ae e na boni buokiia Iehova e ngae naba ngkana a kaaitara ma te bwainikirinaki. (Mat. 10:18-20; Ruka 12:11, 12) Ma e kaungaia bwa a na taratara raoi. (Mat. 10:16; Ruka 10:3) E tuangia bwa a na aki taumatoaia aomata ake aki kan ongora aia rongorongo. (Ruka 10:10, 11) Ao e tuangia bwa a na birinako ngkana a bwainikirinaki. (Mat. 10:23) E ngae ngke e ingainga nanon Iesu ao e onimakina Iehova ma e kakararoaa ma taiani kangaanga.—Ioa. 11:53, 54.
13. Bukin tera ngkai ko kona ni kakoauaa ae e na boni buokiko Iehova?
13 Ti kainnanoa ana ibuobuoki Iehova bwa ti aonga ni kateimatoa ingaingara n uarongorongo n aki ongei kakaaitara ni boong aikai. (TeKao. 12:17) Bukin tera ngkai ko kona ni kakoauaa ae e na boni boutokaiko Iehova? Iangoa ana tataro Iesu are koreaki n Ioane mwakoro 17. E bubutiia Iehova Iesu bwa e na tararuaia ana abotoro ao e kaekaa ana bubutii anne Iehova. E kaotaki n te boki ae Mwakuri arona ni buokiia abotoro n uarongorongo ma te ingainga n aki ongea te bwainikirinaki. E bubutiia naba Iehova Iesu n ana tataro bwa e na tararuaiia naake a onimakinia abotoro n uarongorongo. Ae nanona naba ngkoe. E aki katoka kaekaan ana tataro Iesu Iehova; E na boni buokiko n aron are E buokiia abotoro.—Ioa. 17:11, 15, 20.
14. Ti kangaa n ataia ae ti na boni kona n teimatoa n uarongorongo ma te ingainga? (Nora naba te taamnei.)
14 E ngae ngkana e na kangaanga riki tataekinan te rongorongo ae raoiroi ma te ingainga ngkai e a kaan te toki, ma ti na boni karekea boutokaara ae ti kainnanoia. (Ruka 21:12-15) N aron Iesu ao taan rimwina, ti angania aomata ma nanoia ngkana a kan ongora ke a aki ao ti rarawa nakon te kauntaeka. E ngae ngke e katabuakaki ara mwakuri, ma a boni kona naba tarira n teimatoa n tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukina bwa a onimakina Iehova, ao tiaki oini korakoraia. E kakorakoraia ana toro Iehova n te moan tienture, ngaia are e na boni kakorakoraira naba ni boong aikai bwa e aonga “ni [kakororaoaki] raoi tataekinan te rongorongo ae raoiroi” n aron are e tangiria. (2Tim. 4:17) Ko kona ni kakoauaa raoi ae ngkana ko onimakina Iehova, ao ko na boni kona n teimatoa n uarongorongo ma te ingainga.
E ngae ngke e katabuakaki ara mwakuri ma a kakaaei aanga taan uarongorongo aika ingainga n tibwaa iai aia onimaki (Nora barakirabe 14)a
E KATEIMATOA TE IANGO AE RAOIROI
15. Tera ae oti iroun Iesu bwa iai irouna te iango ae raoiroi n te mwakuri ni minita?
15 E kateimatoa Iesu ana iango ae raoiroi ibukin te mwakuri n uarongorongo. E buokaki iai n teimatoa n ingainga n ana mwakuri ni minita. N te katoto, n raabanen 30 C.E., ao e noria Iesu bwa a bati aika tauraoi ni butimwaea te rongorongo ae raoiroi, ao e kabotauia ma uaan te tawaana aika tauraoi ibukin te taiaki. (Ioa. 4:35) Tao teuana te ririki imwina ao e a tuangia taan rimwina ni kangai: “A a rangi ni bati uaa aika riai n taiaki ngkai.” (Mat. 9:37, 38) Ao imwina e a manga kabwarabwaraa riki ni kangai: “A a rangi ni bati uaa aika riai n taiaki ngkai . . . Butiia Mataniwin te tai bwa e na kanakoia taani mwakuri nakon taiakin ana uaa.” (Ruka 10:2) E teimatoa ni kakoauaa Iesu ae a na iai aomata aika a na ongo te rongorongo ae raoiroi, ao e kimwareirei ngke a karaoa anne aomata.—Ruka 10:21.
16. E kangaa ana kaikonaki Iesu ni kaota te iango ae raoiroi n te mwakuri ni minita? (Ruka 13:18-21) (Nora naba te taamnei.)
16 E reireinia taan rimwina Iesu bwa a na kateimatoa aia iango ae raoiroi ibukin aia rongorongo, ae e na kaungaia bwa a na kateimatoa ingaingaia. N te katoto, iangoi ana kaikonaki aika uoua. (Wareka Ruka 13:18-21.) E kamanena Iesu koraan te matitati n angareirei iai ae e na raababanako te rongorongo ibukin te Tautaeka n Uea n te aro ae kamimi ao e na teimatoa n rikirake. Ao e kamanena te iiti ni kabotaua aroni butanakon te rongorongo ibukin te Tautaeka n Uea ao ni karekei bitaki aika aki kona ni waekoa n noraki irouia tabemwaang. Ni koauana, e buokiia taan rimwina Iesu bwa a na ataia ae a bati aomata aika buokaki n te rongorongo are a tataekinna.
N aron Iesu, ti kateimatoa ara iango ae raoiroi ae a na ongora tabeman n ara mwakuri n uarongorongo (Nora barakirabe 16)
17. Baikara bukina ngkai ti riai ni kateimatoa ara iango ae raoiroi ibukin te mwakuri ni minita?
17 Ngkana ti iaiangoi baika a tia ni kakororaoaki ngkai ni katobibia te aonnaba, ti a kairaki bwa ti na kateimatoa ingaingara n uarongorongo. Ni katoa ririki, ao iai mirion ma mirion aomata aika raoiroi nanoia aika a kaea te Kauring ao n reirei n te Baibara ma ngaira. Irabubua tenga aomata aika bwabetitoaki ao n raonira n te mwakuri n uarongorongo. Ti aki ataia bwa e na iraman aika a na ongora n ara mwakuri n uarongorongo, ma ti ataia ae e a ikotiia ngkai Iehova te koraki ae uanao ake a na maiu n rokon te rawawata ae korakora. (TeKao. 7:9, 14) E teimatoa Mataniwin te tai n noria bwa e kona n uaa te tawaana, ngaia are iai bukina ae raoiroi ngkai ti riai n teimatoa n uarongorongo.
18. Tera ae ti tangiria bwa a na noria iroura aomata?
18 A teimatoa ni kinaaki taan rimwin Iesu man aroia n ingainga n uarongorongo. Ngke a noria aomata bwa a aki wimakiki ana abotoro Kristo, ao “a ataia bwa a memena ngkoa i rarikin Iesu” mwaane aikai. (Mwa. 4:13) Ngkai a tarataraira aomata n te mwakuri ni minita, a bia noria bwa ti kakairi naba n ana katoto Iesu ae e ingainga.
ANENE 58 Ukeriia Aika A Tangira te Raoi
a KABWARABWARAAN TE TAAMNEI: Te tari te mwaane ae bwaina te wanawana ngke e uarongorongo nakon te mwaane n te tabo ni bwaa.