“Ana Bwai Iehova te Boo ni Buaka”

E riki te kauntaeka n raabanen 1990 tabun ngke e tua te tautaeka ni Buranti kabwakaan te taekiti ibukini bwaintangira ake e kakarekei ara aobiti n tararua i Buranti i marenan 1993 ao 1996. Ti ukera kaetan taekara ae riai i matan te boowi i Buranti, ma e aki nakoraoi. Imwini konaakira n te kaboowi, ao e a anaa te mwane te tautaeka man ana akaunti te aobiti n tararua ae raka i aon aua ao te iterana te mirion te mwane n Eurobe ($6,300,000 U.S.). Kabaneani buokara bon tii te ECHR. Ma imwain ongoraean ara keiti, e tangiria te ECHR bwa ti na maroro moa ma rooia man te tautaeka ao temanna mai buakoia taan tei man te European Court, ibukini karaoan ara boraraoi imwain ae rinanoaki ara keiti.

Ti kantaningaia ae e na kairoroira neiere e tei man te European Court bwa ti na kanakoraoa te kangaanga n arora ni kabwakaa teutana te mwane man te mwaiti are e tangiria te tautaeka. Ma ti ota raoi bwa kabwakaan teutana naba te mwane e na urui booto n reirei man te Baibara. A a tia taari ni kabwakaa aia bwaintangira ni boutokaa te Tautaeka n Uea, ngaia are bon tiaki ana mwane te tautaeka ni Buranti. (Mat. 22:21) Ma ti kaea te maroro arei bwa ti karinea tuan te European Court.

Ti maroro ma ngaiia n ruun teuana aia tabo ni boowi ae rangi ni kan. E aki nakoraoi moanakin te maroro. E taekinna neiere e tei man te ECHR bwa a riai Ana Tia Kakoaua Iehova ni kabwakaa te taekiti are e tua te tautaeka. Ti waekoa n titirakina neiei ni kangai, “Ko ataia ae te tautaeka e a kaman anaa te mwane ae riaon aua ao te iterana te mirion te mwane n Eurobe man ara akaunti n te bangke?”

E rangi ni kubanako iai neiei. Ngke a kamatoaa ana tiim te tautaeka ae a a bon tia n anaa te mwane, ao e a bitaki naba aron neiei. E bwaurania ao e a katoka naba te maroro arei. I ataia n te tai arei bwa e a tia Iehova ni kaangaraoi bwaai n te aro ae ti aki kantaningaia. Ti boonako ma te kukurei, ao ti mimi n te bwai are riki.

N Tun 30, 2011, ao e a kaotinakoa ana moti te ECHR are ti a tokanikai iai. E taekinna bwa e aki eti i aan te tua te taekiti ao e tua nakon te tautaeka bwa e na kaoka te mwane are anaia n ikotaki ma rakana! E a tia te moti anne ni kamanoa te taromauri ae itiaki i Buranti n uaa ara bong aikai. E riki ara titiraki are tii teuana arei, ae ti aki naba baireia bwa ti na tabekia, bwa kaanga te atibu are ribunako i ramwani Koria, ao ti a manga tokanikai iai. Bukin tera ngke ti tokanikai? Bwa n aron are taku Tawita nakoni Koria, “ana bwai Iehova te boo ni buaka.”​—1Tam. 17:​45-47.

Tiaki tii aei te tai ae ti tokanikai iai. E ngae ngke e korakora kakaitaraakira irouia tautaeka ao Aaro, ma a a tia boowi aika rietata n aaba aika 70 ao tabeua boowi ake taiani kabanea n rietata, n angania Ana Tia Kakoaua Iehova te tokanikai ae 1,225 mwaitina. Man tokanikaira aikai are e a kamanoaki iai inaomatara, n aron kinaakin ara Aro, te uarongorongo n ana tabo te botannaomata, inaomatara n rawa n uataboi bukamaru aika boutokaa te nanonnaba, ao inaomatara n rawa nakon te raraa.

I a kangaa naba n irekereke ma te keiti are i Eurobe ngke I beku ni Kautun Aia Botaki Ana Tia Kakoaua Iehova i New York, i U.S.A.?

I BITAKI MAN INGAINGAIA MITINARE

A angabeeba au karo aika George ao Lucille, man te ka-12 ni kuura ni Kireata ao a beku i Itiobia n 1956 ngke I a bungiaki. A aranai bwa Philip, are te tia tataekina te euangkerio n te moan tienture. (Mwa. 21:8) N te ririki are imwina, e a katabuaka ara taromauri te tautaeka. E ngae ngke I uarereke ma I uringnga raoi ae a kakarabaia n taromauri au utu. Ngke te teei ngai ao irou e kakukurei! E kananokawaki bwa ti a taumatoaaki irouia bureitiman bwa ti na kitana te aba n 1960.

Ngke a kamwaingaki ara utu nako Wichita, Kansas, i U.S.A., a teimatoa au karo ni kaotiota ingaingaia ngke a mitinare ngkoa. A maiuakina te koaua ao a aki tii karini reirei aika kakawaki n te onimaki irou ma iroun naba mwaaneu ae ikawai ae Judy, ao tariu ae uarereke ae Leslie, ae a bungiaki naba i Itiobia. I bwabetitoaki ngke 13 au ririki ni maiu. Tenua te ririki imwina, e a mwaing ara utu nakon te tabo ae kainnanoaki riki iai te ibuobuoki i Arequipa, i Peru.

N 1974 ngke ai tibwa 18 au ririki ao I a mwiokoaki man te aobiti n tararua i Peru ma taari mwaane aika aman bwa bwaiania aika okoro. Ti uarongorongo n aono aika tuai kakaraoaki ake i eta ni Maungan Central Andes. Ti uarongorongo naba nakoia kaain te aba n te aono n Quechua ao n Aymara. Ti mwamwananga n te kaa ae aranaki bwa te Ark ibukina bwa kaanga tein te bwaoki. I ururingi taai ake I kamanena te Baibara ni kaotia nakoia kaain te aba ae e na katoka Iehova te maiu ni kainnano, te aoraki, ao te mate. (TeKao. 21:​3, 4) A bati aika a butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea.

NGKE I A ROKO NI KAUTUN ARA BOTAKI

N taini kawaran Peru n 1977, ao I a kaungaaki iroun Albert Schroeder ae kaain te Rabwata n Tautaeka irouia Ana Tia Kakoaua Iehova bwa N na kanoaa te booma ibukin te beku n te Betaera ni kautun ara botaki. Ngaia are I a karaoia. Imwin te tai ae waekoa n Tun 17, 1977, I a moana au beku n te Betaera i Brooklyn. I nanon aua tabun te ririki, I a mwakuri n te aobiti ae tabe ma te Kaitiaki ao te Onobwai.

N Tun 1978, I a kaitiboo ma Elizabeth Avallone n te bwabwaro ibukin aaba aika kakaokoro i New Orleans, i Louisiana. E kaikawaaki naba irouia ana karo aika aekakia au karo aika maiuakina te koaua. E beku Elizabeth bwa te bwaiania ae katoatai i nanon aua te ririki ao e moanibwaia te beku ni kabwanina ana tai ni maiuna. Ti teimatoa n rereitaki. Ao imwina riki, ti a rangi n tangirira. Ti mareaki n Okitobwa 20, 1979, ao ti moana ara beku n te Betaera bwa taanga.

A butimwaeira raoi ma te tangira tarira ao mwaanera n ara moan ekaretia i Brooklyn Spanish. I nanon ririki aika bati, a a butimwaeira ekaretia aika tenua ao ni boutokaa ara beku n te Betaera. Ti kakaitau ibukin aia ibuobuoki, n ikotaki naba ma aia boutoka raoraora ao ara utu ake a buokira n tabeakinia ara karo aika kara.

KAAINAN TE AOBITI AE TABE MA INAOMATARA I AAN TE TUA

I mimi ngke I a mwiokoaki n Tianuare 1982 bwa N na beku n te aobiti ae tabe ma inaomatara i aan te Tua, n te Betaera. Tenua te ririki imwina, I a tuangaki bwa N na kaea te kuura n rooia bwa e aonga n reke au beeba n rooia. I rangi ni mimi ngke I a ataia n au reirei anne ae a a inaomata ni karaoi baika bati aomata n te United States ao n aaba riki tabeua, ibukin tokanikaia Ana Tia Kakoaua Iehova i aan te tua. Keiti aika kakawaki aikai a maroroakinaki n tain te reirei.

N 1986 ngke ai 30 au ririki, I a mwiokoaki bwa te mataniwi n te Aobiti ae Tabeakina Inaomatara i Aan te Tua. Kioina ngke I rangi n uarereke ao I aki ataa te bae e na riki n taai aika a na roko, I namakina te kukurei ao I taonakinako naba n te raraoma.

I a riki bwa te rooia n 1988, ma I aki ataia ae I a tia ni kariaia au reirei aei bwa e na rota au onimaki. E kona te reirei ae rietata ni karikirakea te nano ni kan rietata ao namakinan ae ngkai iai am atatai ae okoro, ko a rietata riki nakoia aomata ake a kaokoro aia reirei ma ngkoe. E riki Elizabeth bwa te tia buokai. E buokai ni kaoka aron au babaire n te onimaki n aron are I kakaraoia imwaini kaean te kuura n rooia. E anaa te tai ae bati, ma teutana imwin teutana e a manga oki korakoran au onimaki. I ataia ae karekean te atatai ae bati, bon tiaki te bwai ae moan te kakawaki n te maiu aei. Te bwai ae karekea te maiu ni koaua bon te iraorao ae kaan ma Iehova ao tangirana ae korakora ao ana aomata.

KATEANI BUKIN TE RONGORONGO AE RAOIROI AO KAMATOAANA I MATAN TE TAUTAEKA

Ngke I a otinako man te kuura n rooia, I a kaatuua au iango ni baika karaoaki n te Betaera ake a irekereke ma te tua ao n tei ibukin te Tautaeka n Uea n taiani boowi. E kakukurei au mwakuri ma e kangaanga naba ibukina bwa a waekoa ni bibitaki bwaai n ara botaki. N te katoto, ni moan 1990 tabun ao e a tuangaki te Aobiti ae Tabeakina Inaomatara i Aan te Tua bwa e na katoka arora ngkoa are ti tutuangia aomata bwa a na bwaintangira ibukin ara boki. Imwin te tai anne, a a katauraoi booki Ana Tia Kakoaua Iehova n akea boona. E bebete iai te mwakuri n te Betaera ao n te uarongorongo naba, ao ti a kamanoaki naba iai mani kangaanga aika irekereke ma kabwakaan te taekiti. A iangoia tabeman bwa e na kauarerekea kaubwaira te bitaki aei ao e na kangaanga iai karaoan ara mwakuri ni minita. Ma e riki raoi kaitaraana. E a taboroboro mwaitiia naake a beku iroun Iehova man 1990, ao a a kona aomata n ara bong aikai ni karekea te amwarake n taamnei ae akea boona. I kakoauaa raoi ae bon tii rinanon te korakora are e anga Iehova ao te kaetieti are e katauraoia rinanon te toro ae kakaonimaki mani wanawana, ae e kona n nakoraoi iai aei ao bitaki riki tabeua n ana botaki Iehova.​—TeOti. 15:2; Mat. 24:45.

A aki tokanikai ara keiti n te boowi ibukina bwa iai ara rooia aika mwaatai. N angiin te tai, a ringaki nanoia kaain te tautaeka n aroaroia aika raraoi ana aomata Iehova. I nora te katoto n aei n 1998 ngke a kaei bwabwaro aika okoro i Cuba kaain te Rabwata n Tautaeka aika teniman ma buuia. A kaotiota te akoi ao te karinerine, ao aei raoi te bwai ni kakoaua nakoia kaain te tautaeka bwa ti aki irekereke ma te waaki n tautaeka ni baike ti taekin nakoia n tain te boowi.

Ma n tabetai, ti a bon riai n tei n te boowi ni ‘katea bukin te rongorongo ae raoiroi ao ni kamatoaa i matan te tautaeka.’ (IBir. 1:7) N te katoto, i nanon irabwi te ririki ao a rawa kaain te tautaeka n Eurobe ao Korea Maiaki ni kariaia inaomatara bwa ti na aki ira te buaka. Ngaia are a kabureaki taari mwaane aika 18,000 mwaitiia i Eurobe ao e raka i aon 19,000 taari mwaane i Korea Maiaki, ibukin rawaia n ira te buaka.

Ma n Turai 7, 2011 ao e a motikia te ECHR n te keiti ae Bayatyan ni kaaitara ma Armenia, ae e riai ni katauraoaki mwakuri riki tabeua ibukia kaain Eurobe, ae tiaki te buaka. E karaoa naba te babaire ae aron anne te Boowi i Korea Maiaki n Tun 28, 2018. A na bon aki reke aekaki n tokanikai aikai ngke arona bwa iai tabeman taari mwaane aika ataei aika a aki teimatoa n tei i nuka.

A mwakuri korakora n tei ibukin te Tautaeka n Uea ara mataniwi ao kaain te aobiti ake a tabe ma inaomatara i aan te tua, ake n taian aobiti n tararua ni katobibia te aonnaba. Ti rangi ni kukurei n tei ibukia tarira ao mwaanera ake a kaitaraaki irouia kaain te tautaeka. E ngae ngke ti tokanikai n ara keiti n te boowi ke ti aki ma ti kaotioti nakoia kowana, ueea, ao nakoia te natannaomata. (Mat. 10:18) A riai taani moti, taan tei ibukin te tautaeka, taani kanakorongorongo, ao aomata n iaiangoi kiibu ake ti korei n ara beeba ni kabane ao ake ti taekin n te tabo ni boowi. A ataia aomata aika raoiroi nanoia bwa antai raoi Ana Tia Kakoaua Iehova ao tera aan aia koaua. Tabeman aomata aikai a a riki bwa raora n te onimaki.

KO RABWA IEHOVA!

I kukurei ni kaai ni mwakuri i aoni baika irekereke ma te tua ma aobiti n tararua ni katobibia te aonnaba i nanon 40 tabun te ririki, ao n tei n taabo ni boowi aika bati ao i mataia taan tei aika bati. I tangiriia ao ni karineia raou ni mwakuri n te Aobiti ae Tabeakina Inaomatara i Aan te Tua ni kautun ara botaki ao n aobiti tabeua aika tabe ma inaomatara i aan te tua ni katobibia te aonnaba. E rangi ni kakabwaiaaki maiuu ao ni kakukurei.

E a tia Elizabeth ni boutokaai ma te kakaonimaki ao te tangira i nanon 45 te ririki, n taai aika nakoraoi ao aika aki naba. Anne bukina ae I tangira iai buu, bwa e a tia ni karaoa ae bati n aki ongea te aoraki ae taonaki iai ae kamemeerea korakorana.

Ti kakoauaa raoi ae e aki reke te korakora anne ao te tokanikai man oin ara konabwai. N aron are taku Tawita, “Bon Iehova korakoraia ana aomata.” (TaiAre. 28:8) Ni koauana, bon “ana bwai Iehova te boo ni buaka.”