Buoka Natim ae te Roro ae Tebwi Tabun te Ririki bwa E na Waaki Raoi Ana Kaantaninga

1, 2. Baikara kangaanga ao baikara kakukurei ake a kona n uoti te roro ae tebwi tabun te ririki?

NGKANA iai natim ae te roro ae tebwi tabun te ririki ni mwengam, e bon rangi ni kaokoro ma aron natim ae nimaua ana ririki ke ae tebwina ana ririki. Bon iai kangaanga aika riiriki irouia kaain te roro ae tebwi tabun te ririki, ma bon iai naba te kakukurei ma te kaniwanga iai. Aomata aika banna ni katoto n aron Ioteba, Tawita, Iotia, ao Timoteo, a kaotia bwa aomata aika a ataei riki, a kona n tabeakini raoi uotaia, ma ni karekei naba aia iraorao aika raoiroi ma Iehova. (Karikani Bwaai 37:2-11; 1 Tamuera 16:11-13; 2 Uea 22:3-7; Mwakuri 16:1, 2) A mwaiti mai buakon te roro ae tebwi tabun te ririki ni boong aikai, aika a kakoaua naba aei. Ko boni bae naba ni kinaia tabeman mai buakoia.

² Ma e ngae n anne, tabeman a taraa te roro ae tebwi tabun te ririki bwa te tai ni kareu. A kona ni bibitaki nanoia rooro-n-rikirake n te aro are a kona n namakina te kukurei n te taina, ao imwina, a manga aki-kukurei. Ataeinimwaane ao ataeinaine aikai, a kona n tangiria ni kan inaaomata riki n tau aroia i bon irouia, ao a kona n ribai tauakin aroia irouia aia karo. Ma e ngae n anne, rooro-n-rikirake aikai a bon tuai ni wanawana raoi, ao a kainnanoa te ibuobuoki mairouia aia karo ae boto i aon te tangira ao te taotaonakinnano. Eng, te roro ae tebwi tabun te ririki e kona n rangi ni kaunga, ma e kona naba ni kabetangaa te aba aroia tabeua​—ni kaineti nakoia kaaro ao boni ngaiia naba. A na kanga ngkanne ni kona ni buokaki rooro-n-rikirake, i nanon aia tai n rikirake aei?

3. N te aro ra are a kona kaaro iai n angania natiia aika rooro-n-rikirake te nakoraoi i nanoni waakin maiuia?

³ Kaaro ake a tou mwin ana reirei te Baibara, a angania natiia ake rooro-n-rikirake te kairiri ae te kabanea n nakoraoi bwa a aonga n tokanikai i aon kangaanga aikai, ngkana a a toutoua kawaia nakon te maiu n ikawai ni koaua. N aaba nako ao n taai nako, kaaro ma natiia ake te roro ae tebwi tabun te ririki ake a a tia ni kamanenai ana reirei te Baibara, a bon rangi ni kakabwaiaaki.​—Taian Areru 119:1.

TE UAIA NI MAMARORO AE RIAI AE AKEA TE IMAMAKIN IAI

4. Bukin tera bwa e rangi ni kakawaki riki te kaboowi ma te roro ae tebwi tabun te ririki?

⁴ E taku te Baibara: “Ngkana akea te kabowi, ao a matebuaka naano n iango.” (Taeka N Rabakau 15:22) Ngkana e kakawaki te kabowi i marenam ma natim ma ngke a uarereke, ao e na rangi ni kakawaki riki anne ngkana a a roko n te roro ae tebwi tabun te ririki​—are te roro are a kani kakabanea te tai ae moan te uarereke ni mwengaia, ao ni kabanea ae bati riki ma raoia n reirei ke raoraoia riki tabeman. Ngkana akea te kabowi ni maroro​—are nanonaki iai bwa akea te uaia ni mamaroro i marenaia ataei ma aia karo ni kaoti raoi nanoia n akea te imamakin​—te roro ae tebwi tabun te ririki ngkanne, e kona n riki n ianena n te auti. E na kanga ni kateimatoaki nakoraoin te uaia ni mamaroro?

5. Tera ae a kaungaki iai te roro ae tebwi tabun te ririki bwa a na iangoia ni kaineti ma te uaia ni mamaroro ma aia karo?

⁵ A riai te roro ae tebwi tabun te ririki ma aia karo n uaia ni karaoa tabeia n aei. Te koaua bwa ataei a kona n namakinna bwa e kangaanga te taetae nikawai ma aia karo ngkana a a roko n te roro-n-rikirake, nakon are a namakinna ngke a uarereke riki. Ma e boni ngae n anne, uringnga are “ike akea te kairiri n rabakau iai, ao e bwaka te botanaomata: Ma e maiu te aba ngkana a kabatiaki taani kabowi.” (Taeka N Rabakau 11:14) Taeka aikai a kaineti nakoira ni kabaneira, ngkana ti ataei ke ti a kara. Te roro ae tebwi tabun te ririki ake a ataa aei a ota iai bwa a bon teimatoa naba ni kainnanoa te kairiri ae rabakau, kioina ngkai a a boni kaaitara ma ae kangaanga riki ni maiuia n roroia aei nakon are mai mwaina. A riai ni butimwaea te koaua ae aia karo ake kaain te onimaki a boni mwaatai n te kairiri, ibukina bwa a a tia n rinanon aron te maiu riki nakoia, ao a a tia naba ni kaota aia tangira n tabeakinia natiia i nanon ririki aika mwaiti. Mangaia are ngkana a a roko n te roro aei, te roro ae tebwi tabun te ririki ake a wanawana riki a na bon aki kona n tannako mairouia aia karo.

6. Tera te nano ae e riai ni bwainaki irouia kaaro aika a wanawana man tatangira, ni kaineti ma te uaia ni mamaroro ma natiia ake te roro ae tebwi tabun te ririki?

⁶ Te uaia ni mamaroro ae akea te imamakin iai e nanonaki iai bwa kaaro a na kataia n tauraoi n taai nako n te tai are aia ataei ae te roro ae tebwi tabun te ririki e a namakina te kan taetae nikawai. Ngkana ngkoe te karo, kaotia man am itera bwa ko kukurei n taai nako ni butimwaea te uaia ni mamaroro. Tao e kona ni kangaanga karaoan aei. E taku te Baibara bwa iai “te tai ni kainababu, ao te tai n taetae.” (Te Minita 3:7) Ngkana natim ae te roro ae tebwi tabun te ririki e a namakinna bwa e a kan taetae nikawai, ai bon am tai ngkanne ni kainabwaabu n ongora. Tao ko na bae n tia ni kamwawa te tai anne bwa am tai n reirei i bon iroum, ni motirawa, ke ni mwakuri i tinanikun te auti. Ma e ngae n anne, ngkana a tangiria ni kan taetae nakoim natim, ao kataia ni bita am babaire teutana ao ongora. Bwa mwina, tao e na rawa ngkanne ni kani manga taetae riki. Ururinga ana katoto Iesu. N te tai teuana, e a tia ni baireia bwa ana tai ni motirawa. Ma ngke a roko aomata aika a bati bwa a na ongora irouna, e katoka ana motirawa ao e moana reireinakiia. (Mareko 6:30-34) Angiia te roro ae tebwi tabun te ririki a ataia bwa aia karo a rangi n tatabetabe, ma a bon tangira naba kakoauan are aia karo a tauraoi n taai nako ngkana a kainnanoia. Maikai, are ko riai ni bwaina iai te tauraoi n taai nako, ao te ataibwai.

7. Tera are a riai ni kararoaa kaaro?

⁷ Kataia n uringa arom ngke ko mena ngkoa n te roro ae tebwi tabun te ririki, ao tai rangi ni kibwaaura ma tauraoi ni moangare! A riai kaaro, ni kukurei n tikuia i rarikia natiia. Ngkana iai te tai ae mwaawa, a na kanga kaaro ni kamanenaa? Ngkana a teimatoa kaaro ni kakabongana aia tai ae mwaawa ni karaoi bwaai tabeua aika akea irekerekeia ma aia utu, a na rangi ni kai ataa anne natiia, ae te roro ae tebwi tabun te ririki. Ngkana a reke aia iango rooro-n-rikirake bwa a tabeakinaki riki irouia raoraoia n reirei nakon tabeakinaia irouia aia karo, e nang moanna n reke ngkanne aia kangaanga.

TE BWAI AE E NA MAROROAKINAKI

8. E na kanga ni kamataataki aron manenan te kakaonimaki, te mwakuri korakora, ao te aroaro ni maiu ae riai, nakoia ataei?

⁸ Ngkana a tuai n reireinia natiia kaaro aron te kakaonimaki ni karaoa ae raoiroi ma te mwakuri korakora, a riai ni karaoia ngkanne i nanon roroia arei are tebwi tabun te ririki. (1 I-Tetaronike 4:11; 2 I-Tetaronike 3:10) Moan te kakawaki irouia bwa a na taraia bwa natiia a kakoauaa manenan maiuakinan te aroaro ni maiu ae riai ma n itiaki. (Taeka N Rabakau 20:11) Kaaro a kona ni kaotii bwaai aika mwaiti n itera aikai n aia katoto tabeua. N aroia buu-mwaane ake a aki onimaki a kona n ‘anaaki nanoia n aroaroia buuia n akea te taetae,’ ai aron naba te roro ae tebwi tabun te ririki, bwa a kona n reireinaki kaetieti aika raraoi n aia katoto aia karo. (1 Betero 3:1) Ma e ngae n anne, e aki tau te katoto n tii ngaia, kioina ngkai ataei a rangi ni kai rotaki naba ni bwaai ni katoto aika a bubuaka, ao bwaai n anainano ake a nonori i tinanikun te mwenga. Kaaro aika a tabeakinia natiia, a kainnanoa ataakin aia kaantaninga natiia ake te roro ae tebwi tabun te ririki ni bwaai ake a nori ma n ongo. Karekean te atatai anne e kainnanoa te taetae nikawai ae manena ma ngaiia.​—Taeka N Rabakau 20:5.

9, 10. Bukin tera ngkai a riai kaaro n reireinia natiia taekan aroaro aika a reitaki ma te kakariki, ao a na kanga ni kona ni karaoa anne?

⁹ E kaineti riki aei ma bwaai ake a reitaki ma te kakariki. Kaaro, kam maamaa ni maroroakini taekan bwaai aika a reitaki ma te kakariki ma natimi? E ngae n anne, ma boni kataia naba ni karaoia, bwa natimi a na boni manga reiakinaki baikai irouia aomata tabeman ngkana ko aki reireiniia iai. Ngkana a aki reiakinaki n anne iroum, antai ae na ataia bwa te aekaki n rongorongo raa are a na ongoraeakinna? N te Baibara, e noraki bwa Iehova e aki kona ni maamaa n taekin rongorongo aika a reitaki ma te kakariki, ao anne naba aroia kaaro ae riai.​—Taeka N Rabakau 4:1-4; 5:1-21.

¹⁰ Te kakaitau ae bati bwa te Baibara e kaotii reirei aika mataata ni kaineti ma te kairiri ibukin aroaro aika reitaki ma te kakariki, ao te koraki aika Jehovah’s Witnesses a a tia naba ni boretii rongorongo aika mwaiti aika a ibuobuoki, ni kaotia bwa reirei aikai a teimatoa naba ni manena n taai aikai. Bukin tera bwa ko aki kabongana te ibuobuoki aei? N aron anne, bukin tera bwa ko aki maroro ma natim te tei-ni-mwaane ke te tei-n-aine i aon te mwakoro ae “Taekan te Kakariki ao te Aroaro ni Maiu ae Riai” n te boki ae te Questions Young People Ask​—Answers That Work? Tao ko kona ni mimi ma ni kukurei ngkana ko nora mwin am reirei iai.

11. Tera te kawai ae te kabanea n tamaroa are a kona kaaro n reireinia iai natiia aron te beku iroun Iehova?

¹¹ Tera te reirei ae te kabanea ni kakawaki ae a riai ni maroroakinna kaaro ma natiia? E taekinna te abotoro Bauro ngke e korea ae kangai: “Kam na kaikawaiia [natimi] i nanon te kataereaki n reireiaki ma te tuatuangaki aroia aika riai i matan te Uea.” (I-Ebeto 6:4) Ataei a kainnanoa kateimatoan reiakinaia taekan Iehova. Ao ae kakawaki riki, a kainnanoa reiakinaia bwa a na tangiria, ao a riai naba n tangiria ni kan toro irouna. N te itera naba aei, a bati reirei aika a kona ni waakinaki rinanon te katoto. Ngkana a noria rooro-n-rikirake bwa aia karo a tangira te Atua ‘ma nanoia ni kabane ao maiuia ni kabane ao wanawanaia ni kabane’ ao a nora naba raoiroin uaan anne i nanon maiuia aia karo, e kona naba ni manga anaa nanoia naati bwa a na karaoa ae titeboo ma anne. (Mataio 22:37) N aron naba anne, ngkana a noriia aia karo naati bwa a raraoi aia kaantaninga n aron bwaikorakin te maiu aei ma ni karimoaa ana Tautaeka n Uea te Atua ni maiuia, ao a na buokaki naba ni karikirakea te aeka n nano anne irouia.​—Te Minita 7:12; Mataio 6:31-33.

12, 13. Baikara bwaai aika a na riai n ururingaki ngkana e na kanakoraoaki te reirei n te utu?

¹² Te reirei n te utu n te Baibara ni katoa wiki, boni ngaia te bwai n ibuobuoki ae rangi n raoiroi ae e na karina tangiran bwaai n taamnei irouia rooro-n-rikirake. (Taian Areru 119:33, 34; Taeka N Rabakau 4:20-23) Kateimatoan wawaakinan te aeka n reirei anne e bon rangi ni kakawaki. (Taian Areru 1:1-3) Kaaro ma natiia a riai n ataia bwa bwaai riki tabeua a riai ni baireaki n te aro ae e na aki ekaanako te babaire ibukin te reirei n te utu, ao tiaki nanona bwa e na karaoaki te reirei tii ngkana a bane n tia n reke karaoan bwaai tabeua. Irarikina, e riai ni bwainaki te nano ae riai, ngkana e na materaoi te reirei n te utu. E taku temanna te tama: “Kiingin kanakoraoana, boni man aron te tia kaira te reirei ni karikirakea namakinan te kan iraorao ae raoiroi i nanon tain te reirei n te utu​—ae te kan iraorao ae akea te mangaongao iai. Te babaire raoi n te aro aei e taraa ni kangaanga karekeana n taai tabetai, ao ataei aika a uarereke a aki toki ni kainnanoa kaetan nanoia. Ngkana a aki nakoraoi bwaai n te taina ke uatai, manga kekeiaki riki n iangoa aron te tai ae na roko.” Te karo aio e taekinna naba bwa ngkana e tataro imwain moanakin te reirei, ao e aki toki ni bubutii te ibuobuoki mairoun Iehova, bwa a aonga n nanona te nano ae riai kaain te reirei ni kabane.—Taian Areru 119:66.

¹³ Kairan te reirei n te utu bon tabeia kaaro aika kaain te onimaki. Ni koauana, tabeman kaaro a aki mwaatai n anga reirei, ao e kona ni kangaanga irouia kakaean aia aanga are e na kakaongora iai aia reirei n te utu. Ma e ngae n anne, ngkana ko bon tangiria natim, ake te roro ae tebwi tabun te ririki “n te makuri ao n te koaua,” ko na boni bae ni kani buokiia ma te nanorinano ao n te aro ae riai, bwa a na rikirake riki n tangiri bwaai n taamnei. (1 Ioane 3:18) A na boni bae ni kaota te aki kukurei n taai tabetai, ma ni bon arona, a na namakina mwannanoakia iroum.

14. E na kanga ni kona ni kamanenaki Te Tua-Kaua 11:18, 19 ngkana a maroroakinaki bwaai n taamnei ma te roro ae tebwi tabun te ririki?

¹⁴ Te reirei n te utu bon tiaki tii ngaia te tai n uaia ni mamaroro are a kona ni kaotaki iai bwaai n taamnei aika kakawaki. Ko uringa ana tua Iehova nakoia kaaro? E kangai: “Ma ngaia ae kam na kaki au taeka aikai i nanomi ao n tamneimi; ao kam na kabae aikai ba kanikina i aoni baimi, ao a na riki ni burakitere i marenani matami. Ao kam na reireiia natimi taeka aikai, n tataekin n tekatekam i nanon am auti, ao n nakonakom i nanon te kawai, ao ni wenem, ao n teirakem.” (Te Tua-Kaua 11:18, 19; nora naba Te Tua-Kaua 6:6, 7.) E aki nanonaki n aei bwa kaaro a riai n reireiniia natiia n akea motirawaia. Ma e nanonaki iai bwa atun te utu are e tatangira, e riai n tauraoi n taai nako ni kakaaea te anga are e na kona ni karikirakea iai tangiran bwaai n taamnei irouia kaain ana utu.

TE REIREI NI KAETIETI AO TE KARINERINE

15, 16. (a) Tera te reirei ni kaetieti? (b) Antai ae tabena karaoan te reirei ni kaetieti, ao antai tabena mutiakinana?

¹⁵ Te reirei ni kaetieti bon te kataneiai ni kaeti raoi bwaai, ao e irekereke naba ma te uaia ni mamaroro. Te reirei ni kaetieti e nanonaki riki ni kaetan te iango nakon ae te katuuaeaki n tii ngaia​—e ngae ngke e kona naba ni kainnanoaki te katuuaa. Natim a kainnanoi reirei ni kaetieti ma ngke a uarereke, ao a bon teimatoa naba ni kainnanoia ngkai a a roko n te roro ae tebwi tabun te ririki, ke tao e a korakora riki kainnanoakina irouia. Kaain te roro anne ake a wanawana a ataa koauan aei.

¹⁶ E taku te Baibara: “E riba ana reirei tamana te aomata ae nanobaba: Ma e wanawana ane mutiakina te boaaki.” (Taeka N Rabakau 15:5) E bati reireiara man te kibu aei. Bwa e kaotia ae e na boni bae n anganaki te aba te reirei ni kaetieti. Te roro ae tebwi tabun te ririki e na bon aki kona ni “mutiakina te boaaki” ngkana e aki anganaki. Iehova e angania kaaro tabeia are a na reirei ni kaetiia natiia, ao ai moara ra riki nakon te tama. Ma mutiakinan te reirei ni kaetieti anne bon taben te nati ae tebwi tabun ana ririki. E na bati riki reireiana ao e na uarereke riki ana kairua ngkana e mutiakin reirei ni kaetieti ibukin kawanawanana, mairoun tamana ao tinana. (Taeka N Rabakau 1:8) E taku te Baibara: “Ana bwai ane rawa n reireiaki te aki-kaubwai ma te maamaa: Ma ane mutiakina te boaaki ao e na karineaki.”​—Taeka N Rabakau 13:18.

17. Tera te kaantaninga ae raoiroi ae riai n uaiakinaki irouia kaaro ngkana a reireinia natiia ni kaetiia?

¹⁷ Ngkana a reireiaki ni kaetaki te roro ae tebwi tabun te ririki, kaaro a riai ni bwaina te wanawana raoi. A riai ni kararoaa te kairimatoa bwa e na kabwarai nanoia natiia, ke tao e na urua aroia ataei ni karika irouia namakinan ae a aki tau n aroaroia. (I-Korote 3:21) Ma e ngae n anne, kaaro a riai naba n aki kamonaia natiia aika ataei bwa mwina, a aki kataneiaki raoi iai. Te kamona e kona ni karika te kabuanibwai. E taku Taeka N Rabakau 29:17: “Ko na kataerea natim, ao e na motika rawam; Eng e na angan tamneim te kukurei.” E ngae n anne, ma e a manga taku te kibu 21 (BK): “Ngkana ko irira nanon am toro man ana tai n ataei, ao n tokina ko na antaeka irouna.” E ngae ngke e taekina taekan te toro te kibu aei, ma e boni kaineti naba nakoia kaain te roro-n-rikirake ake ni mwengam.

18. Tera ae e kaotaki n anganakin te tei te reirei ni kaetieti, ao tera ae e na kararoaki ngkana a teimatoa kaaro n reireinia ma ni kaetiia natiia?

¹⁸ Ni koauana raoi, te reirei ni kaetieti ni koaua, boni kakoauan aia tangira kaaro nakoia natiia. (Ebera 12:6, 11) Ngkana ngkoe te karo, ko ataia raoi bwa e kangaanga ae e na teimatoa arom n reireinia, ma ni kaetii aroia natim n te aro ae riai. Ibukin kateimatoan te rau, e kona n taraa n nakoraoi riki bwa ko na kariaia bwa e na boni karaoa are e tangiria natim are kainamatoa arei ae te roro ae tebwi tabun te ririki. Ma imwin tabeua te tai, te karo are e karaoa anne e na boo ma uaan ana mwakuri, ae mwengana e na korakora te mangaongao iai.​—Taeka N Rabakau 29:15; I-Karatia 6:9.

TE MWAKURI AO TE TAKAAKARO

19, 20. A na kanga kaaro ni kawanawanaiia n aron bairean aia kakibotu natiia ake te roro ae tebwi tabun te ririki?

¹⁹ N taai ake ngkoa, a kakaantaningaki ataei bwa a na ibuobuoki n te mwenga, ke ni mwakuri n ununiki. Ni boong aikai e a mwaiti aia tai te roro ae tebwi tabun te ririki ae a inaaomata iai ni karaoa are a kani karaoia n akea tararuakiia. Taani bitineti a a boni waakin aroia ni katauraoi bwaai aika rangi ni mwaiti are a na anai nanoia iai aomata bwa a na kabanei riki aia tai ni kaki botuia. Aroia anne, n ikotaki naba ma aki-mutiakinan ana reirei te Baibara ibukin te aroaro ni maiu ae riai irouia angiia aomata, bon aaro aika kona ni karika te kabuanibwai ae korakora.

²⁰ Maikai, are kaaro aika wanawana a taua inaaomataia ni motiki bwaai aika a na kariaiakaki ni waakinaki ni kaineti ma aaro ni kakibotu. Tai mwaninga are te roro ae tebwi tabun te ririki e a bon tabe n ikawai. Ni katoa ririki, e na kaantaningaia bwa e na anganaki riki inaaomatana n ai aroia aomata aika a ikawai. Mangaia are a wanawana kaaro ngkana a karababa riki te inaaomata n aron rinean aaro ni kakibotu iroun natia ae te roro ae tebwi tabun te ririki are e ikawai riki​—ma tii ngkana e rinei aroaro ake a kaootaraea bwa e a tabe n rikirake naba tangiran bwaai n taamnei irouna. N taai tabetai, te roro ae tebwi tabun te ririki e kona n rinea ae aki raoiroi n aron tein te katangitang, raoraona, ao bwaai n aron aikai. Ma ngkana e riki aei, e riai ni maroroakinaki ma te tei ae te roro ae tebwi tabun te ririki, bwa e aonga n rinei bwaai aika raraoi riki nakon taai aika imwaina.

21. E na kanga bwainan te iango ae riai ni kaineti ma mwaitin te tai ae kabaneaki n te kakibotu, ni kona ni kamanoia te roro ae tebwi tabun te ririki?

²¹ E na mwaitira te tai ae e na katautauaki ibukin te kaokirii ni kakukurei? N tabeua aaba, te roro ae tebwi tabun te ririki a kairaki bwa a na kakoauaa ae a riai ni kaantaninga kakaraoan te kaokirii n aki toki. Maikai, are te roro-n-rikirake e kona ni baireia bwa e na iwawaaki man te “kakukurei teuana” nakon are teuana, n akea tokina. E a bon nakoia kaaro karinan te reirei irouia natiia, are e riai naba kabanean te tai teutana i aon bwaai tabeua, n aron te utu, te reirei i bon irouia, te iraorao ma ake a ikawai riki n te onimaki, bobotaki ni Kristian, ao ai boni mwakuri n te mwenga. Te waaki aio e na kawakinira man karibwakin ana Taeka te Atua iroura, n “te maiu aei . . . ma kukureina.”​—Ruka 8:11-15, BK.

22. Te kakibotu e riai n irianaki ma tera, i nanoni maiun te roro ae tebwi tabun te ririki?

²² E taku te Uea are Toromon: “I ataiia ba akea te bwai ae raoiroi riki i rouia, nakon te kimareirei, ma te karaoa ae raoiroi ni kabane aia bongi ni maiu. Ao aio ana bwai n akoi te Atua ba a na bane n amamarake ma ni momoi, ma n nonora ae raoiroi n ana makuri ni bane.” (Te Minita 3:12, 13) Eng, te kimwareirei boni kanoan te aroaro ni maiu ae raoiroi. Ma bon tii te arona naba ma te mwakuri korakora. E a mwaiti te roro ae tebwi tabun te ririki ni boong aikai, aika a aikoa karekea irouia namakinan te raunnano ae nako man te mwakuri korakora, ke namakinan karaoan ae raoiroi ae reke man butimwaean te kangaanga teuana ao reken te tokanikai iai. Tabeman a aikoa anganaki aia tai ni karekea rabakauia n te mwakuri teuana are a kona ni karekea maiuia iai, rimwi riki. Aio raoi te kangaanga ae a kaaitara ma ngaia kaaro. Ko na kakoauaa raoi bwa e anganaki ana tai natim ni karaoi bwaai aikai? Ngkana ko kona n tokanikai n reiakinan natim ae te roro ae tebwi tabun te ririki bwa e na manena irouna te mwakuri korakora ao e kukurei ni kani karaoia, ao ngkanne, e na boni karekea iai marurungin ana iango are e na kabatiaa naba kabwaiana i nanoni maiuna.

MAN TE RORO AE TEBWI TABUN TE RIRIKI NI KAROKOA IKAWAINA

23. A na kanga kaaro ni kaungaia natiia ake te roro ae tebwi tabun te ririki?

²³ E ngae ngkana tao iai am kangaanga ma natim ae te roro ae tebwi tabun te ririki, ma e teimatoa ni koaua ana taeka te kibu ae kangai: “E bon aki bwaka te tangira.” (1 I-Korinto 13:8) Tai katoka kaotan te tangira are ko namakinna i nanom. Titirakiniko ni kangai, ‘Te koaua bwa I kamoamoaiia natiu n tatabemania nako, ngkana a tokanikai i aon kangaanga aika a kaaitara ma ngaai? Te koaua bwa I kakareketai ni kaotiota au tangira nakoia natiu ma kukurein nanou irouia, imwain ae e na bwaka nako taina?’ E ngae naba ngkana bon iai taian aki oota n taai tabetai, ma ngkana a bon aki nanououa natim ake te roro ae tebwi tabun te ririki n aron tangiraia iroum, ao a na boni bae ni manga tangiriko naba.

24. Tera te reirei man te Baibara ae e teimatoa koauana, ni kaineti ma kaikawaaia ataei, ao tera ae e riai n uringaki mai iai?

²⁴ Ni bon arona, ngkana a ikawai ataei, a nang karaoi ngkanne motinnano aika a kakawaki i bon ibukia. A kona n aki-kukurei kaaro n aia motinnano tabeua mai buakon akanne. Ma tera aroia ngkana natia e a motika nanona bwa e nang aki toro iroun Iehova ae te Atua? E kona naba n riki aei. Tabeman natin Iehova aika taamnei a rawa naba nakon ana reirei ao a karitei nakoina. (Karikani Bwaai 6:2; Iuta 6) Ataei bon tiaki kombiuta, aika a kakai kaetaki bwa a na karaoa ae ti tangiria. Bon aomata ngaiia aika iai irouia te inaaomata n rinea are a kani karaoia, ao a na bae naba iai n angan Iehova taekan aia motinnano ake a bon rineia. Ma e bon eti naba te kaetieti are e taekinaki n Taeka N Rabakau 22:6: “Reireia te tei aroarona ae riai, ao ngkana e a unimwane ao e bon aki kitanna.”

25. Tera te kawai ae te kabanea n tamaroa ibukia kaaro are a na kaota iai aia karabwarabwa nakon Iehova ibukin kakabwaiaia n riki bwa kaaro?

²⁵ Ngaia are, kaotiota am tangira ae bati nakoia natim. Karaoa am kabanea n raoiroi n tou mwin ana reirei te Baibara ni kaineti ma kaikawakiia. Karaoa te banna ni katoto ae raoiroi n aron maiuakinan te bwai ae e tangiria te Atua. N te aro anne, ko angania iai natim te kairiri ae te kabanea n tamaroa bwa a na rikirake n ikawai ma n atai tabeia aika riai, ao ni mamaaka te Atua. Aio bon te kawai ae te kabanea n nakoraoi ibukin kaotan aia kakaitau kaaro nakon Iehova ibukin te kakabwaia ae reke irouia ngkai a riki bwa kaaro.