Kakaonimaki ni Boutokaa Tii Ana Tautaeka te Atua

1, 2. (a) Tera te boto n reirei are a kakairi iai taan rimwin Iesu, ni karokoa ara bong aikai? (b) Tera aroia taani kairiribai ni kataia n tokanikai i aora, ao tera mwina?

E TEI Iesu i matani Birato are te tia moti ae te kabanea n rietata i aon te natannaomata ae Iutaia, ike e a taekina iai te boto n reirei are e kairiia iai taan rimwina ni koaua ni karokoa ara bong aikai. E taku: “Tiaki ana bwai te aba au Tautaeka n Uea. Ngke arona bwa ana bwai te aba au Tautaeka n Uea, ao a na buaka au aomata bwa N na aki kabureaki nakoia I-Iutaia. Ma bon tiaki mai aon te aba au Tautaeka n Uea.” (Ioa. 18:36) E tua Birato kamatean Iesu, ma e aki maan te tokanikai anne bwa e a manga kautaki Iesu. A kataia taian embera n te Embwaea n Rom ae te tautaeka ae korakora ni kamaunaia taan rimwini Kristo, ma e matebuaka aia kakorakora bwa a a kabutaanako rongorongon te Tautaeka n Uea Kristian ni katobibia te aonnaba n taai akanne.​—IKoro. 1:23.

² Imwin tein te Tautaeka n Uea n 1914 ao a kataia tabeua taanga ni buaka aika taiani kabanea ni korakora n taai akekei ni kamaunaia ana aomata te Atua, ma akea ae e tokanikai i aora. A bati tautaeka ao bwaatei n te tautaeka ake a kataia ni kairoroira bwa ti na tei n aia itera, ma a bon aki kona n urua te katiteuanaaki i marenara. Ni boong aikai ao a maeka ana aomata te Tautaeka n Uea i buakoia natannaomata nako n te aonnaba. E ngae n anne, ti katiteuanaaki n te botaki n itaritari ni katobibia te aonnaba ao n teimatoa n tei i nuka ni kaineti ma waakin nako te tautaeka n te aonnaba. E riki katiteuanaakira bwa te bwai ni kakoaua bwa e a kairiri ana Tautaeka n Uea te Atua ao e teimatoa te Uea ae Iesu Kristo ni kairiia, ni katamaroaia, ao ni kamanoia ana aomata. Iangoa arona ni karaoa anne, ao nori naba tabeua totokanikaira n te boowi aika kakorakoraa te onimaki ake e a tia ni karekei nakoira ngkai ti teimatoa n “aki arona aroia kaain te aonnaba.”​—Ioa. 17:14.

Te Boto n Reirei ae Kamatataaki

3, 4. (a) Baikara baika riki n te tai are e bungiaki iai te Tautaeka n Uea? (b) Te koaua bwa a kaman ota raoi ana aomata te Atua ni kaineti ma te tei i nuka? Kabwarabwaraa.

³ Imwini bungiakin te Tautaeka n Uea ao e a boo te buaka i karawa ao e a tewenakoaki Tatan nakon te aonnaba. (Wareka Te Kaotioti 12:7-10, 12.) E boo naba te buaka n te aonnaba, are e a kataaki iai nanomatoaia ana aomata te Atua. A nanomwaaka ni kakairi n ana katoto Iesu ao n aki arona aroia kaain te aonnaba. Ma n te moantai ao a aki bati n ota bwa tera raoi ae nanonaki ibukia, n ae a na kararoaia mani waakin nako te tautaeka.

⁴ N te katoto, a kaungaaki Kristian bwa a na aki ira te buaka n te boki ae rereitaki ae te Millennial Dawn Volume VI,a ae boreetiaki n 1904. Ma e kamatataaki iai bwa ngkana e kairoroaki te Kristian bwa e na ira te taanga ni buaka, e riai ni kataia ni karekei mwioko tabeua aika aki irekereke ma te tiritiri. Ngkana e aki kona n reke anne ao e kanakoaki bwa e na buaka, e riai n taraia raoi bwa e na aki tiritiri. E taekina te bae riki n te tai anne Herbert Senior ae maeka i Buritan ao ni bwabetitoaki n 1905, ni kangai: “A bati baike a aki ota iai taari, ao akea te reirei ni kairiri ae mataata raoi ae kaotia bwa e eti ke e aki irakin te taanga ni buaka iroun te Kristian ma e na aki tiritiri.”

5. E kangaa ni moani katamaroaaki otara n Te Taua-n-Tantani ae bwain Tebetembwa 1, 1915?

⁵ Ma e a katamaroaaki otara i aon aei n Te Taua-n-Tantani ae bwain Tebetembwa 1, 1915. E taekinaki n te Studies in the Scriptures ae kangai: “Ti iangoia bwa e uruaki ara boto n reirei ni Kristian ngkana ti kaaina te taanga ni buaka ibukini karaoan te mwakuri ae ko aki karaoa iai te tiritiri.” Ma tera aron te Kristian ngkana e a kakamaakaki bwa e na katiiaki ngkana e aki butimwaea te kaboraoi ke te mwakuri n tautia? E kamatataaki n te kaongora anne ni kangai: “Tiaki e raoiroi riki ngkana ti katiiaki ibukini kakaonimakira ni koaua nakon te Natinuea ae Karekea te Rau, ao ibukin ongeabara n Ana tua, nakon ae ti na katiiaki i nanon ara tai ni mwakuri irouia uean aonnaba ao ni boutokaiia, ike ti a taraaki iai bwa ti a kamemeerea kakawakin ana reirei nako ara Uea are i Karawa? Man taiani mate aika uoua aikai, ao e raoiroi riki are te moan, ae te mate ibukin te kakaonimaki nakon ara Uea are i Karawa.” N aki ongea te kabwarabwara ae matoa aei, ma e motikaki ni kangai n te kaongora aei: “Ti aki kairoroa karaoan aei ma ti bon tii kaota ara iango iai.”

6. Tera reireiam man ana katoto Brother Herbert Senior?

⁶ A ota raoi tabeman taari iai ao a tauraoi ni kaaitarai baika a na riki nakoia. E taku Herbert Senior are mwaneweaki mai mwaina: “Irou akea te kaokoro n te boto n reirei ibukini kannaani kanoani katii man te kaibuke [ae te mwakuri ae aki karaoaki iai te buaka] ao kanimwani kanoa akanne n te katii.” (Ruka 16:10) E kabureaki Brother Senior ibukina bwa e rawa n ira te buaka ibukini mataniwin nanona. E katikaki ma 4 riki taari mwaane i buakoia 16 ake a rawa n ira te buaka ibukini mataniwin nanoia, n ikotaki ma mwaane man Aaro tabeua ake a a tia ni kabureaki tabeua te tai n te karabuuti ae te Richmond i Buritan, ao a a kinaaki imwina riki bwa te koraki aika te Richmond 16. N te tai teuana ao Herbert ao tabeman riki ake titeboo aroia ma ngaia, a karabaaki n uotaki nakon te tabo ni buaka i Buranti. Ikanne are e a baireaki iai bwa a na katiiaki. E kateaki n te rain ma tabeman i mataia tautia aika kakatii, ma a bon aki kamateaki. N oneani mwin anne, e bitaki te moti man te kamateaki nakon te kabureaki i nanon tebwina te ririki.

7. Tera are a ota iai ana aomata te Atua n tain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba?

⁷ N te tai are e moanaki iai te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba, ao a a ota raoi riki iai ana aomata Iehova n ae nanonaki n te tei i nuka ao n te bae kainnanoaki ngkana a na kakairi n ana katoto Iesu. (Mat. 26:51-53; Ioa. 17:14-16; 1Bet. 2:21) N te katoto, e kaotaki n te kaongora ae rangi ni kakawaki ae atuna “Te Tei i Nuka,” n Te Taua-n-Tantani ae bwain Nobembwa 1, 1939, ae kangai: “Te tua ae a riai ni kairaki iai ana aomata ngkai Iehova, bon te tei i nuka i marenaia natannaomata n tain te buaka.” E taku Simon Kraker ae beku imwina riki ni kautun ara botaki i Brooklyn i New York ni kaineti ma te kaongora anne: “I a ataia bwa a riai ni karekea te rau ana aomata te Atua ma aomata nako, e ngae naba ngkana a mena i buakon te buaka.” E roko raoi n taina te amwarake n taamnei anne ao a buokaki iai ana aomata te Atua n tauraoi imwaini kataakin aia kakaonimaki ni koaua nakon te Tautaeka n Uea.

A Kakamaakaki ni “Karaangan” te Kakaaitara

8, 9. E kangaa ni kakororaoaki ana taetae ni burabeti te abotoro Ioane?

⁸ E taetae ni burabetinna te abotoro Ioane bwa imwini bungiakin te Tautaeka n Uea n 1914, ao e nang kataia te rakon are Tatan te Riaboro ni kamaunaia taani boutokaa ana Tautaeka n Uea te Atua, n arona ni katiinakoa te karaanga mai wina n te aro ni kaikonaki.b (Wareka Te Kaotioti 12:9, 15.) E kangaa ni kakororaoaki ana taetae ni burabeti Ioane? Man 1920 tabun ao e waekoa n rikirake kakaitaraaia ana aomata te Atua. E katikaki ni kamatawarikaki Brother Kraker ibukini kakaonimakina ni koaua nakon ana Tautaeka n Uea te Atua, n aroia naba taari aika bati ake a maeka i Amerika Meang n tain te kauoua ni buaka n te aonnaba. N tain te buaka anne ao mwaitiia Ana tia Kakoaua Iehova e bon raka i aon uoua katenimwakoroni mwaitiia naake a kabureaki bwa a aki ira te buaka bwa e aki boraoi ma aia onimaki, ake a karabuutinaki n te United States.

⁹ E tangiria te Riaboro ma raona nako bwa a na urua etin aroia ana aomata te Tautaeka n Uea n aki ongeia bwa a maeka ia. A bati ake a maeka i aon Aberika, Eurobe, ao te United States, aika a kairaki nako matan taiani boowi. Ibukin nanomwaakaia n tei i nuka ao a a kamatawarikaki, a batiboaki, ao a kaikoakaki. A kaaitara ana aomata te Atua i Tiaman ma te karawawataaki ae korakora ibukin rawaia ni karinea Hitler ke n ira te buaka. E katautauaki bwa iai 6,000 ake a kainaki n te karabuuti n taabo ake a kammwakuraki iai buure n tain te Nazi, ao e raka i aon 1,600 taani Kakoaua aika I-Tiaman ao aika tiaki I-Tiaman ake a mate i aani baia naake a bwainikirinia ni kammarakiia. Ma e bon aki kona ni kauekea te iowawa ae teimaan te Riaboro nakoia ana aomata te Atua.​—Mareko 8:34, 35.

E Onga “te Karaanga” “Aontano”

10. E tei ibukin tera “aontano,” ao e kangaa ni buokiia ana aomata te Atua?

¹⁰ E kaotaki n te taetae ni burabeti are e koreia te abotoro Ioane, bwa e na buokiia ana aomata te Atua “aontano” ae taekaia kaain te aonnaba aei aika aki imanono, n arona n onga te bwainikirinaki ae ai aron “te karaanga.” E kangaa n tia ni kakororaoaki iteran te taetae ni burabeti aei? Tatabebwi te ririki imwin te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba ao e teimatoa “aontano” ni buokiia taani boutokaa te Tautaeka n Uea iroun te Mesia, aika kakaonimaki. (Wareka Te Kaotioti 12:16.) N te katoto, a bati boowi aika korakora mwaakaia aika kamanoa inaomataia Ana tia Kakoaua Iehova ibukin rawaia n riki bwa tautia ao ibukin rawaia n irii bukamaru ibukin te aba. Iangoi moa tokanikai tabeua aika bubura ake e a tia Iehova n angania ana aomata ni kaineti ma te mwakuri n tautia.​—TaiAre. 68:20.

11, 12. Baikara aia kangaanga Brother Sicurella ao Thlimmenos, ao tera mwina?

¹¹ Te United States. E kaikawaaki Anthony Sicurella ma tarina ao mwaanena aika niman irouia aia karo aika taani Kakoaua. E bwabetitoaki Anthony ngke 15 ana ririki, ao ngke ai 21 ana ririki ao e a karina arana n te botaki ae tabe ma rineaia aomata aika a na riki bwa tautia. E kaotia nakoia bwa bon te minita ngaia. Imwin uoua te ririki n 1950 ao e a bubutii manga karinan arana i buakoia te koraki aika aki kan riki bwa tautia ibukini mataniwin nanoia. E ngae ngke akea te kangaanga ae e kunea te Federal Bureau of Investigation ma e aki butimwaeaki ana bubutii n te Aobiti ibukin te Kaetitua. Imwini boboowi tabeua ao e a ongoraeaki ana keiti Brother Sicurella n te Boowi ae Moan te Rietata n te U.S., ao e a bita ana moti te boowi are i nano n irana Brother Sicurella. E riki te moti aei bwa te bwai n ibuobuoki nakoia kaain te United States tabemwaang ake a rawa n riki bwa tautia ibukini mataniwin nanoia.

¹² Kuriiti. N 1983 ao e a bukinaki ni bure Iakovos Thlimmenos bwa e aki ongeaba n te babaire ngke e rawa ni bwaina te kaboraoi n tautia ao e a kabureaki. Imwini kabwaraana ao e a kabaea arana n te nakoa ae te tia karaoa te akaunti ma e aki butimwaeaki kioina ngkai iai mwin ana bure ae e a tia ni karaoia. E uota tangina nakon te boowi, ma imwini konaakin ana keiti n te boowi i Kuriiti ao e a manga kabaea tangina n te European Court of Human Rights (ECHR). N 2000 ao e a iranaki n te Grand Chamber n te ECHR, ae kaainaki irouia 17 taani moti are a katea iai te bwai ni kakairi ibukin totokoan te kakaokoroaki. Imwain otinakon te moti ao e riaon 3,500 taari i Kuriiti ake iai mwin aia bure ake a a tia ni karaoi kioina ngke a kabureaki ibukin teia i nuka. Imwin otinakon te moti ae tamaroa aei ao e a kabwaata te tua Kuriiti ae a na kamaunaaki baarekaia taari ake a bukinaki iai. A kainaomataaki naba kaaini Kuriiti ni kabane n te tua aei, bwa a na waakin aia waaki aika tiaki te buaka are e kabwaataki tabeua te ririki n nako, ao e a manga kamatoaaki ngke e a rinanoaki te Tua ni Kuriiti.

13, 14. Baikara reirei aika ko iangoia bwa ti kona n reireiaki iai man aia keiti Ivailo Stefanov ao Vahan Bayatyan?

¹³ Bulgaria. N 1994 ao ai bon 19 ana ririki Ivailo Stefanov ngke e karinaki n te taanga ni buaka. E rawa ni kaaina te taanga ni buaka ke ni karaoi naba mwakuri aika tiaki te buaka ake e tua te botaki n tautia. E kabureaki i nanon 18 namwakaina ma e a uotaarake ana mangatang ibukin te babaire anne, ni kaineti ma riaina n rawa n ira te buaka ibukini mataniwin nanona. N tokina ao e a uotaki ana keiti nakon te ECHR. N 2001 ao e a roko irouni Brother Stefanov te reta ae karaunano kanoana imwain ae e ongoraeaki ana keiti. E aki tii kabwarabure te tautaeka ni Bulgaria nakoni Brother Stefanov ma bon nakoia naba kaaini Bulgaria ni kabane ake a kani karaoa te mwakuri ae tiaki te buaka.c

¹⁴ Armenia. E a roko Vahan Bayatyan n te roro are e a riai i aan te tua n riki bwa te tautia n 2001.d E kairaki ni mataniwin nanona bwa e na rawa nakon te mwakuri n tautia, ma a aki totokanikai ana mangatang ni boowi ake i nano. N Tebetembwa 2002 ao e a kabureaki ike e na kabanea iai uoua ma te iterana te ririki, ma e kabwaraaki imwini banen tebwina ao te iterana te namwakaina. N te tai anne ao e a uotaarake ana mangatang nakon te ECHR, are e a ongoraeaki iai ana keiti. Ma n Okitobwa 27 n 2009 ao e a otinako ana moti te Boowi ni kaitaraa teuaei. E taraa n ae aei bon te konaaki ae korakora nakoia taari i aon Armenia ake a boo ma te kangaanga aei. Ma e a manga rinanoa te moti aei te Grand Chamber n te ECHR. N Turai 7 n 2011 ao e a kaotinakoa ana moti te Boowi n irana Vahan Bayatyan. Aei te moantai are e a noria iai te ECHR bwa rawan temanna n ira te buaka ibukini mataniwin nanona ae boto i aon ana koaua n ana Aro, e bon riai ni kamanoaki ni kaineti ma te inaomata n iango, te inaomata n ira te mataniwinnano, ao inaomatan te Aro. E aki tii kamanoaki inaomataia Ana tia Kakoaua Iehova n te moti anne, ma a kamanoaki naba iai bubua ma bubua te mirion aomata ake n aaba ake a kaaina te botaki ae te Council of Europe.e

Te Kangaanga ni Kaineti ma Bukamaru Ibukin te Aba

15. A aera ana aomata Iehova ngke a rawa ni boutokai bukamaru ibukin te aba?

¹⁵ A teimatoa ni kakaonimaki ni koaua ana aomata Iehova nakon te Tautaeka n Uea iroun te Mesia, tiaki tii n aroia n rawa nakon te mwakuri n tautia, ma n aroia naba n aki boutokai bukamaru ibukin te aba. Man te tai are moanaki iai te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba, ao e a korakora riki namakinan te nano n aba ni kabutaa te aonnaba. A kantaningaaki kaain te aba n aaba aika mwaiti bwa a na kakaonimaki nakon aia taetae ni bau ibukin abaia n aroia n taekina aia berita, n anenea kunan abaia, ke n tiaruuti nakoni buraekin abaia. Ma ngaira bon tii Iehova ae ti taromauria. (TeOti. 20:4, 5) Ibukin anne ao ti a rinanon te bwainikirinaki ae bati. Ma e a manga kabongana naba Iehova “aontano” n ongi tabeua waaki ni kakaaitara. Nori tii tabeua mai buakon taian tokanikai aika rianako n te itera aei, ake e anganira Iehova rinanoni Kristo.​—TaiAre. 3:8.

16, 17. Tera te kangaanga are a kaitiboo ma ngaia Lillian ao William Gobitas, ao tera reireiam man aia keiti?

¹⁶ Te United States. E kanakoa ana moti te Boowi ae Moan te Rietata n te U.S. n 1940. Taani moti aika 8 a kaaitaraia Ana tia Kakoaua Iehova, ao 1 e irania n te keiti ae ataaki bwa te Minersville School District ni kaitaraa Gobitis. E tangiria Lillian Gobitasf ae 12 ana ririki ma mwaanena ae William ae 10 ana ririki, n teimatoa ni kakaonimaki ni koaua nakon Iehova, ngaia are a rawa n tiaruuti nakon te buraeki ke n taekina te berita. Ibukin anne ao a kabaneaki man aia reirei. E uotaki aia keiti nakon te Boowi ae Moan te Rietata, ao e a anga ana moti te Boowi bwa e eti ana waaki te reirei i aan tuan te aba kioina ngkai te moti anne “e boutokaa katiteuanaakia kaain te aba.” E kauekei bwainikirinaki aika korakora te moti anne. A a bati riki ataei aika taani Kakoaua ake a kabaneaki man te reirei, taani Kakoaua aika bua aia mwakuri, ao a mwaiti naba ake e korakora te mwakuri n akiako nakoia mairouia taan iowawa. E kaotaki n te boki ae The Lustre of Our Country bwa “bwainikirinaia taani Kakoaua man 1941 nakon 1943, bon te kabanea ni korakora ni kairiribai ibukin te Aro n te kauabwi n tienture i Amerika.”

¹⁷ E aki teimaan tokanikaia taani kairiribai nakon te Atua. N 1943 ao e a rinanoaki n te Boowi ae Moan te Rietata te keiti riki teuana ae titeboo ma te keiti are te Gobitis. E ataaki n arana ae West Virginia State Board of Education ni kaitaraa Barnette. N te tai aei ao e a anga te tokanikai te Boowi ae Moan te Rietata nakoia Ana tia Kakoaua Iehova. Ai bon tibwa te moantai n te U.S. ae e bita iai ana moti te Boowi ae Moan te Rietata i nanon te tai ae uarereke. Imwin otinakon te moti anne ao e a waekoa naba ni kerikaaki bwainikirinaia ana aomata Iehova n te United States. N te boowi anne ao e a kamatoaaki iai inaomataia kaain te aba ni kabane n te United States.

18, 19. Tera are e taekinna Pablo Barros are e buokia n teimatoa ni kakorakoraa, ao a na kangaa ana toro Iehova tabeman riki ni kakairi n ana katoto?

¹⁸ Argentina. N 1976 ao a kabaneaki man aia reirei Pablo ae wanua ana ririki ao Hugo Barros ae itiua ana ririki, kioina ngke a rawa n ira bukamaruan irakean te buraeki. N te taina ao te mataniwi n te reirei ae te aine e ineakina Pablo ao e orea atuna. E katikuia ataeinimwaane aikai i nanon teuana te aoa imwin te reirei, ao e kataia n taumatoaiia bwa a na irii bukamaru ni kaineti ma te nanonnaba. E uringa te kataaki anne Pablo ao e taku: “Ngke arona bwa akea ana ibuobuoki Iehova ao I aki kona n tokanikai i aoni kaririakiu ae N na urua etin arou.”

¹⁹ Ngke e a roko te keiti n te boowi ao e a karaoa ana moti te tia moti n irana te reirei bwa a na kabaneaki Pablo ao Hugo. Ma e a manga uotakirake aia keiti nakon te Boowi ae Moan te Rietata i Argentina. N 1979 ao te Boowi anne e a bita ana moti te boowi are i nano, ni kangai: “Te tuuaa are baireaki [ae te kabaneaki] e bon ekaanako tuan te inaomata n reirei (Roki 14) ao taben naba Amerika ae kaungaan te reirei ae te moanrinan (Roki 5).” Tao 1,000 ataei aika taani Kakoaua ake a kakabwaiaaki man te tokanikai anne. E kamaunaaki kabaneaia tabeman ao tabeman riki ataei n aroia Pablo ao Hugo, a a manga karinaki n ana reirei te tautaeka.

20, 21. E kangaa ni kakorakoraaki am onimaki n aia keiti Roel ao Emily Embralinag?

²⁰ Biribin. N 1990 ao a a kabaneaki man te reirei Roel Embralinagg ae 9 ana ririki ma mwaanena ae Emily ae 10 ana ririki, ao tao 66 riki ataein te kuura aika taani Kakoaua, kioina ngke a aki tiaruuti nakon te buraeki. E kataia taman Roel ao Emily ae Leonardo ni kabwarabwaraa bukina nakoia taani kairiri n te reirei, ma e matebuaka. Ngke e a rangi ni korakora te kangaanga ao e a kabaea tangina Leonardo nakon te Boowi ae Moan te Rietata. Akea ana mwane Leonardo ao akea naba te rooia ae e na tei ibukina. A kakorakoraia n tataro kaain te utu aei ibukin ana kairiri Iehova. N te tai anne ao a a bwabwainingareaki ao ni kakanikoaki natiia. E iangoia Leonardo bwa e aki kona n tokanikai ana keiti ibukina bwa akea rabakauna n rooia.

²¹ Ma te bwai ae riki bwa e a tei te rooia ae Felino Ganal ibukin te utu aei, ae e mwakuri ngkoa n te kambwana n rooia teuana ae rangi ni kinaaki i aoni Biribin ibukin nakoraoin ana waaki. E a bon tia ni butiaaina man te kambwana anne Brother Ganal n te tai are e ongoraeaki iai te keiti anne, ao e a riki bwa temanna Ana tia Kakoaua Iehova. Ngke e a roko te keiti anne n te Boowi ae Moan te Rietata, ao e a karaoa ana moti te boowi n irania taani Kakoaua ao ni kamauna te tuuaa ae te kabaneaki. A a manga aki naba tokanikai naake a kataia n urua etin aroia ana aomata te Atua.

Te Tei i Nuka ae Karekea te Katiteuanaaki

22, 23. (a) E aera ngkai e rangi ni bati tokanikaira n te boowi? (b) E riki bwa te bwai ni kakoaua n tera ara botaki n itaritari ae rau ni katobibia te aonnaba?

²² Bukin tera ngkai e rangi ni bati tokanikaia n te boowi ana aomata Iehova? Ti aki irekereke ma ana waaki te tautaeka. Ma e ngae n anne, a a tia taani moti aika aki inanonano n te aba teuana ma teuana ni kamanoira n tain te boowi teuana ma teuana mairouia naake a kakorakoraia ni kakaaitaraira. Ni karaoan anne ao a karaoi mooti aika riki bwa bwaai ni katoto ni kaineti ma te oi n tua n te aba. Akea te nanououa bwa boni Kristo ae boutokai ara kakorakora ni karekean tokanikai akanne. (Wareka Te Kaotioti 6:2.) Bukin tera ngkai ti teetei n te boowi? Tiaki ibukina bwa ti kani bita tuan te aba. Ma tiara boni karekean te anga ae ti na teimatoa ni beku iai iroun ara Uea ae Iesu Kristo, n akea tukara.​—Mwa. 4:29.

²³ E a tia ara Uea ae Iesu Kristo ni kakabwaiaa aia kakorakora taan rimwina ni katobibia te aonnaba bwa a na teimatoa n tei i nuka, n te aonnaba ae bwenaua ibukin te kakaiangatoa irouia tautaeka ao te kairiribai. E aki tokanikai ana kakorakora Tatan ni kataia ni kamaenakoira ao ni kataenikaira. E a tia te Tautaeka n Uea n ikotiia mirion ma mirion ake a rawa n “reireinia te buaka.” Bon te kakai ara botaki n itaritari ae rau ni katobibia te aonnaba, ao e a riki bwa te bwai ni kakoaua ae e aki kona ni kakeweaki bwa e a boni kairiri ana Tautaeka n Uea te Atua!​—Ita. 2:4.