KO ATAIA?
Bukin tera ngke e korobuai Ioteba imwain teina i matani Barao?
Taamnein te Tia Koroira n Oon Aikubita Rimoa
E taekinaki ni Karikani Bwaai bwa e kanaanako Barao bwa e na weteaki te bure ae te Ebera ae Ioteba ao ni kairaki nakoina ibukini kabwaraan nanoni miina are e rangi n tabeaianga iai. N te tai aei ao e riki Ioteba bwa te bure i nanon ririki aika bati, ngaia are e a karekea ana tai ni korobuai ngke e a kawaekoaaki irouni Barao. (Karikani Bwaai 39:20-23; 41:1, 14) E oti bwa e taneiai te tia kororongorongo ma katein Aikubita n taekinan te rongorongo ae taraa n aki kakawaki aei.
Kamwaraian te buai bon te katei ae a taneiai iai kaain rimoa aika bati n ikotaki naba ma Ebera. Ni kaitaraan anne, e taekinaki ae kangai n te McClintock and Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature: “Kaain Aikubita ngkoa bon te natannaomata aika kaain te aono ni Mainiku ake a aki tataneiai ni kamwarairai buaia.”
E koaua bwa e nanonaki iai tii te buai? E taekinna te maekatin ae Biblical Archaeology Review bwa n aia bobotaki kaain Aikubita ni kaineti ma aia katei, ao e tangiraki te aomata bwa e na katauraoia imwaini kawarani Barao, ai aron ae na rinnako n te tembora. N te rongorongo aei, ao e boni koroira Ioteba ao n imana buraen rabwatana.
E taekinaki ni Mwakuri bwa te I-Kuriiti taman Timoteo. E nanonaki iai ngkanne bwa boni kaaini Kuriiti ngaia?
Tiaki ngaia anne. N ana koroboki Bauro ae kairaki koreana rinanon te taamnei, n tabetai e kona ni kabotauia I-Iutaia ma I-Kuriiti ke I-Erene ni kamanenaan te taeka ae I-Kuriiti ibukia aomata aika tiaki I-Iutaia. (I-Rom 1:16; 10:12) Bukina teuana ae akea te nanououa iai bon taabangakini kabonganaan te taetae ni Kuriiti ao kateina n aono ake e uarongorongo nako iai Bauro.
Antai ake a iangoaki bwa kaaini Kuriiti irouia aomata n taai ake rimoa? N te kaaua n tienture, B.C.E. ao te I-Atenai ae Isocrates ae te tia taetae i mataia aomata e taekinna ma te kakatonga aron taabangakin te katei ni Kuriiti n te aonnaba. Anne bukina are e taekinna iai bwa “a kona n atongaki bwa kaaini Kuriiti te koraki ake a karekea rabakauia man te rabakau ni Kuriiti, n oneani mwia ake boni kaain raoi te aba.” E ngae ngke e taraa ni kananououa te iango anne ma e taekinaki bwa e kona n riki bwa kaaini Kuriiti taman Timoteo ae tiaki te I-Iutaia ao tabeman riki ake e taekinia Bauro, tiaki ibukina bwa a bungiaki i Kuriiti ma ibukini bwainan katein te aba anne.—Mwakuri 16:1.