A Kukurei n Anga Ngaiia i Biribin

TAO tebwina te ririki n nako ao a bwaiania taanga aika Gregorio ao Marilou aika 30 tabun aia ririki ni maiu i aoni Manila n te tai naba are a kabwanina aia tai ni mwakuri ni kareketianti. E boni kangaanga ma a bon tokanikai. E karikirakeaki Marilou imwina bwa te manatia n te bangke are e mwakuri iai. E taku: “Ti bon rangi ni mwengaraoi n ara mwakuri ae tamaroa aei.” Ni koauana, a nakoraoi bwaai ni kabane ni kaineti ma aia karekemwane, ngaia are a a iangoia bwa a na katea aia auti are a miitaraia n te tabo ae tamaroa ae tao 19 te kiromita i mainikuni Manila. A karaoa te boraraoi ma te kambwana teuana are e na katea aia auti ao ni baireia bwa a na kakabwakaa boon te mwakuri ni katoa namwakaina i nanon tebwina te ririki.

“AI ARON AE I A BABAKANIKAWAIA IEHOVA”

E reitia ni kangai Marilou: “E kainnanoaki au tai ao korakorau ae bati n au mwakuri ae boou arei, n te aro are e a mamaara ingaingan nanou n te mwakuri ni Kristian. Ai aron ae I a babakanikawaia Iehova.” E kabwarabwaraa ni kangai: “I aikoa kona n angan Iehova te tai are I riai ni kabanea nakon ana mwakuri.” Ibukin nanokawakia n aroia anne Gregorio ma Marilou ao n te bong teuana, a a maroroakini aanga ake a na kamanena iai maiuia. E taku Gregorio: “Ti kani karaoa te bitaki ma ti aki ataa raoi te bwai ae ti na karaoia. Ti maroroakin aaro ake ti kona ni kamanenai riki iai maiura ni beku ibukin Iehova, ai moarara riki ngkai ti tuai kariki. Ti tataro nakon Iehova ibukin ana kairiri.”

A bon ongo n taai akanne kabwarabwaraa tabeua ibukin te beku n taabo aika e korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea. E taku Gregorio: “Ti bon iangoia bwa boni kaekaan ara tataro mairoun Iehova kabwarabwara aikai.” A tataro te taanga aei ibukini kakorakoraan riki aia onimaki n te aro are a na ninikoria ni karaoa aia motinnano ae eti. Teuana te kangaanga ae bubura boni waakinakoan te mwakuri ibukin aia auti. A a bon tia ni kabwakamwane ibukin tenua te ririki. Tera ae a na karaoia? E taku Marilou: “Ngkana ti katoka te boraraoi, ti na bon aki kona ni karekei bwaai ni kabane ake ti a tia ni kabooi, ae te mwaiti ae rangi ni bubura. Ma ti taraia bwa kaanga te motinnano i marenani moanibwaian nanon Iehova ke oin nanora.” Man iaiangoan ana taeka te abotoro Bauro ibukini ‘kabuaan ana bwai,’ a a katoka katean aia auti, a kitan aia mwakuri, a kaboonakoi angiin aia bwai ao a mwaing nakon te kaawa ae tionako n te aba ae Palawan, tao 480 te kiromita i maiakini Manila.​—I-Biribi 3:8.

A A ‘TIA N REIAKINA ARON REKEN TE NANORAOI’

Imwaini mwaingia Gregorio ao Marilou, a boni kataia ni kataneiaia n te maiu ae bebete, ma a aki ataia bwa tera raoi aroni maiuia ae boou ni karokoa rokoia n aia tabo. E taku Marilou: “E boni kananokawaki bwa akea te iti iai ao baika a rangi ni kamwengaraoi naba. N oneani mwin ae N na kamwaa te raiti n te bwaata ae maiu n te iti, ti boni korei ara aia ao ni kanaiai. I a tuai man nakon titooa aika rangi ni bubura, kirabu n amwarake ao aron te maiu n te kaawa ae bubura.” Ma e ngae n anne, a teimatoa te taanga aei ni kauringia bukini mwaingia ao e aki maan imwin anne, a a boni karaoi bitaki. E taku Marilou: “I rangi ni kukurei ngkai ni matakuakini tamaroan te karikibwai n ikotaki ma raneanean itoi n te tairiki. Ma ae kakimwareireiai riki, bon noran ubuia aomata aika kukurei ngkana ti uarongorongo nakoia. Ti a ‘tia n reiakina aron reken te nanoraoi’ ngkai ti a mwakuri ikai.”​—I-Biribi 4:12.

E reitia ni kangai Gregorio: “N rokora ikai ao bon tii aman taani Kakoaua. A rangi ni kukurei ngke I moana au kabwarabwara ibukia aomata nako ni katoa wiki ao n raonia n anenei kunan te Tautaeka n Uea n au kitaa.” Imwain tokin te ririki, a a nora aron te kurubu ae uarereke arei te taanga aei n rikirake bwa te ekaretia ae maiureirei ma taan uarongorongo iai aika 24 mwaitiia. E taku Gregorio: “Ti rangi n rotaki n te tangira ae a kaotiotia kaain te ekaretia aei nakoira.” Ni boong aikai, a taekina aei ngke a ururing rikaaki onoua tabun te ririki n nako ngke a beku n te kaawa ae bubura ae raroanako arei: “Bon akea kabotauani kukureira ae reke man noran te rikirake ni bwaai n taamnei. Ti namakinna bwa e rangi ni manena riki maiura aei nakon are ngkoa.”

“I A TIA NI ‘KATAA AO N NORA IEHOVA BWA E RAOIROI’!”

E kaania 3,000 mwaitiia taari mwaane ao aine i aoni Biribin ake a a tia ni mwaing nakon aono aika e korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea. Tao 500 mai buakoia bon taari aine aika a tuai n iein. Iangoa ana katoto Nei Karen.

Ai bon 20 tabun ana ririki ngkai Karen are e ikawairake n te kaawa ae Baggao i Cagayan. Ngke tebwi tabun ana ririki, e aki toki n iaiangoa karababaan ana mwakuri ni minita. E reitia ni kangai: “Ngkai I ataia bwa e a rangi ni kimototo te tai ao a riai aomata nako n ongoraea te rongorongo ibukin te Tautaeka n Uea, I a tangiria ni beku n te tabo ae korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongo.” E ngae ngke iai tabemani kaain ana utu Karen aika kaumakia nakoni karekean te reirei ae rietata n oneani mwin te mwaing nakon taabo aika raroanako n uarongorongo iai, e bon tataroa ana kairiri Iehova. E mamaroro naba ma te koraki ake a beku n aono aika raroanako. Ngke 18 ana ririki, e boni mwaing nakon te kaawa ae bubura ae kangaanga te roko iai are tao 64 te kiromita raroana ma ana kaawa.

E tabeakinaki te aono ae maungaunga n te Pacific Coast i Biribin n te ekaretia ae uarereke are e ibuobuoki iai Karen. E ururing ni kangai Karen: “Ti bon ririanna i nanon tenibong, ti tamwarake ma n ruo rikaaki ni maunga ao e raka i aon 30 te tai are ti rinanoni karaanga iai, ngkana ti na kawara te ekaretia ae boou mai Baggao. E reitia n taku: “Ngkana N na kawariia au reirei n te Baibara tabeman, I bon ririanna onoua te aoa, I matu iroun temanna ao n te bong are imwina I a manga rianna onoua riki te aoa n okira au auti.” E materaoi ana kakorakora ni kabane? E reitia ni kangai Karen ma te moangare: “N tabetai, a a maraki rangau, ma I a bon tia ni kairi reirei n te Baibara aika 18 mwaitiia. I a tia ni ‘kata Iehova ma n noria ba e raoiroi’!”​—Taian Areru 34:​8, BG.

“I ATAIA BWA I RIAI N ONIMAKINA IEHOVA”

Tera are e kaungaa Sukhi ae ai tibwa 40 tabun ana ririki ae te tari te aine are e tuai n iein ae maeka n te United States bwa e na mwaing nako Biribin? N 2011 ao e kaea te runga n aono neiei ike a a titirakinaki iai te taanga teuana. A taekina aroia ni kaboonakoi angiin aia bwai bwa a aonga ni mwaing nako Mexico ni buoka te mwakuri n uarongorongo ikekei. E taku Sukhi: “I a moanna n iaiangoi tiia ake I aki iaiangoi ngkoa man te maroro arei.” Ngke e ataia Sukhi ae kaain Inria bwa e kainnanoaki te ibuobuoki ae bati ibukia aomata aika a kamanena te taetae ni Punjabi ake a maeka i Biribin, e motinnanoia bwa e na mwananga ao n ibuobuoki iai. Iai bwaai n tutuki ake e aitara ma ngaai?

E taku Sukhi: “Bon te kangaanga iaiangoani baika N na kawakin ao baika N na kaboonakoi. I maeka naba n au ruu ae kamwengaraoi i nanon 13 te ririki, ao imwina I a mwaing nakon te utu teuana ao ni maeka i rarikia n te tai ae e aki maan ao n aki mwengaraoi. E bon aki bebete, ma e rangi tamaroa bwa e katauraoai bwa N na kona ni kabebetea maiu.” Baikara kangaanga ake e aitara ma ngaai imwini mwaingina nako Biribin? “Au kangaanga aika korakora boni maakakin ao ribaakini maan aika uarereke mani kawakawa ao ururingaia au utu. I ataia bwa I riai n onimakina Iehova nakon are rimoa!” Iai uaana nakoina? E moangare Sukhi ao e taku: “E tuangira Iehova ni kangai: ‘Kam na kataai n aei, bwa N na nurakina kakabwaiami.’ I nora koauan taeka aikai ngke e titirakinai kaain te auti temanna ni kangai: ‘Ko na manga oki n ningai? A rangi ni bati au titiraki.’ I kimwareirei ao I kakaitau bwa I a kona ni buokiia aomata aika baki n te aro n taamnei!” (Maraki 3:​10, BG) E reitia ni kangai Sukhi: “Ni koauana, te bwai ae rangi ni kangaanga karaoana boni motinnanoan te mwaing. Imwini karaoan anne, e bon rangi ni kamimi aron noran Iehova ni kanakoraoi bwaai ni kabane ibukiu.”

“I TOKANIKAI MAN TABEAIANGAU”

Sime bon te tari te mwaane ae e a tia ni mare ao 30 tabun ana ririki ngkai, are e kitana Biribin bwa e a reke ana mwakuri ae bubura iai boona n te aba teuana i maiaki maeaon Atia. Ni menan Sime ikanne, e a karekea kaungaakina bwa e na moanibwaia Iehova ni maiuna mairoun te mataniwi n te aono ae uarereke ao te kabwarabwara are e anga temanna kaain te Rabwata n Tautaeka. E taku Sime: “Ma e rangi ni katabeaiangaa nanou kaakan au mwakuri.” E ngae n anne, e kitana ana mwakuri ao e okira Biribin. Ni boong aikai, a beku Sime ma buuna ae Haidee i Davao del Sur n iteran te aba mai maiaki are a kainnanoaki iai taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea ibukini mwakurian te aono ae bubura. E taku Sime: “Ngkana I ururing rikaaki, I rangi ni kukurei bwa I a tokanikai man tabeaiangau ni buan au mwakuri ao I a moanibwaia Iehova. Bon akea te bwai ae e kona ni karekea te raunnano ni maium nakon anganakin Iehova am kabanea n tamaroa!”

“E ANGANIRA TE RAUNNANO AE KORAKORA!”

Ngke a ataia tanga aika Ramilo ao Juliet aika bwaiania aika ai tibwa 30 tabun aia ririki bwa e kainnanoaki te ibuobuoki n te ekaretia teuana ae tii 30 tabun te kiromita raroana man aia auti, a a bon anga nanoia bwa a na ibuobuoki iai. Ngaia are ni katoa wiki, a a mwamwananga n tabetai n taai ake a raoi ke a buaka Ramilo ma Juliet n aia rebwerebwe ni kaei bobotaki ao n uataboa te mwakuri n uarongorongo. E ngae ngke e rangi ni kangaanga te mwamwananga ni kawai aika kirimwanomwano ao ni buriiti aika mwaeiei, a boni kukurei bwa a karababaa nako aia mwakuri ni minita. E taku Ramilo: “Ti kaai ni kairi reirei n te Baibara aika 11 mwaitiia! E irekereke te beku n te tabo ae korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongo ma taonakin nanora ni baike ti tangiri, ma e reke iai te raunnano ae korakora!”​—1 I-Korinto 15:58.

Ko kan ataa riki taekan te beku n te tabo ae korakora riki iai kainnanoaia taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea i aon abam ke n aaba riki tabeua? Ngkana ngaia anne, maroro ma am mataniwi n te aono ae uarereke ao wareka te kaongora ae “Ko Kona n ‘Nako Maketonia’?” n Ara Mwakuri ni Minita Ibukin te Tautaeka n Uea ae bwain Aokati 2011.