Mwaneka Aika Kakawaki ni Maiu n Au Beku Ibukin te Tautaeka n Uea

UOUA te ririki n nako imwain rikin te bwai anne, I bon angabeeba ma Evelyn Trabert ae raou ni mitinare n te kaaua ni kuura n te Watchtower Bible School of Gilead, are e tei n tai anne n uakaan ma Ithaca i New York. Ti mwiokoaki bwa ti na beku i Santa Ana. Ma imwain ae I reitaanako au rongorongo ae kimototo ibukin au mwakuri ni mitinare ae e a kaania 29 te ririki, N na karakinna bwa bukin tera ngke I butimwaea te mwioko anne.

TIBWANGAU MAIROUN TE ATUA

A maeka au karo aika John ao Eva Olson i Spokane, Washington i U.S.A. n 1923 ae te ririki are I bungiaki iai. Boni kaain te Aro ae te Lutheran ma a aki butimwaea reirein aia Aro ibukin te ai ni moone kioina ngke e aki boraoi ma aia koaua ae te Atua bon te tangira. (1 Ioane 4:8) E mwakuri tamau n te auti ni karao kabuki ao n te tairiki teuana, e karauaki nanona iroun raona ni mwakuri bwa e aki taekinaki n te Baibara ae moone bon te tabo ni kammaraki. N te tai ae waekoa, a a moanna n reirei au karo ma Ana Tia Kakoaua Iehova ao n ataa ana reirei ni koaua te Baibara ibukin te maiu imwin te mate.

Bon ruaiwa au ririki n te tai anne ma I ururinga ae I ongongora n aia taeka au karo ma ingaingan nanoia, ibukin aia koaua man te Baibara aika a tibwa reke irouia. E rikirake ni korakora riki ingaingan nanoia ngke a ataa aran te Atua ae koaua ae Iehova ao a a kainaomataaki mani mangaongaon te reirei ae te Temanna n Teniman. I a moanna ni kakoauai reirei man te Baibara aika raoiroi aikai kaanga aron te ongantari, n ataan ‘te koaua are e na kainaomataaki iai temanna.’ (Ioane 8:32) Mangaia are I tuai man iangoa te reirei n te Baibara bwa e kabotu, ma I kukurei n nenera Ana Taeka te Atua n taai nako. E ngae ngke I mamaamaa ma I bon iriria au karo n te mwakuri n uarongorongo. A boni bwabetitoaki n 1934. N 1939 ngke ai 16 au ririki, I a manga raonia n riki bwa ana toro Iehova n te tai are I bwabetitoaki iai.

N Turai n 1940, a a kaboonakoa aia auti au karo ao ti a moana kabwaninan ara tai ni bwaiania ngaira teniman i Coeur d’Alene, Idaho. Ti maeka n te ruu ae kabooaki ae mena i etan te auti ibukin onobwaian taiani kaa. E riki naba mwengara bwa te tabo ni bobotaki. N te tai anne bon tii tabeua ekaretia aika iai aia Tabo n Taromauri, ngaia are a bobotaki ni bon aia auti ke n ruu aika a kabooaki tangoaia.

N 1941, ti kaea te runga ngai ma au karo i St. Louis i Missouri. Te Taabati bon aia “Bong Ataei” ao a katekatekaaki ake i marenan 5 ao 18 aia ririki mai moa ni kaitaraa te tabo ni kaotioti. Ngke e a roko ni kaungana ana kabwarabwara Brother Joseph F. Rutherford, e taetae nakoira ngaira aika ataei ni kangai: “Ngkami ni kabane . . . ataei . . . aika kam kukurei n ongeaba nakon te Atua ao ana Uea, taiaoka n teirake!” Ti bane n teirake ao imwina e taku Brother Rutherford: “Noria, e a raka ngkai i aon 15,000 mwaitiia taani kakoaua aika boou ibukin te Tautaeka n Uea!” I buokaki n te tai anne bwa N na kamatoaa au motinnano ae te beku bwa te bwaiania ni maiu.

TABERA N ARA UTU

Tabeua te namwakaina imwin te runga i St. Louis, a a mwaing au utu nako California maiaki. Ti a mwiokoaki ikanne ni kaawana are Oxnard bwa ti na moana katean te ekaretia iai. Ti maeka n te auti ae uarereke ae uouotaki i aon te kaa, ae ko kona ni matu iai ma kainiwenena ae tii teuana. I riai ni katauraoa au “kainiwene” ni katoa tairiki i aon ara taibora n amwarake, ae te bitaki ae uarereke man are I taneiai ngkoa ni kakaraoia n oin au ruu ni matu!

Imwain raoi rokora i California, e a buakanaki Pearl Harbor i Hawaii, n Ritembwa 7, 1941 irouia kaain Tiaban. N te bong are imwina, e a waaki te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba n te United States. A tua mataniwi n te tautaeka bwa e na tiritaura te aba, ngaia are ti riai n tiritaura ni kabane n te tairiki. A buti i aantare n tutuo aia tabomarin kaain Tiaban n aonon California ao e ibuobuoki te rotongitong aei bwa a na aki teke baike a na maairei.

Tabeua te namwakaina imwina n Tebetembwa 1942, ti a kaea te runga ae te New World Theocratic Assembly i Cleveland i Ohio. Ti ongora ikanne n ana kabwarabwara Brother Nathan H. Knorr ae “Peace—Can It Last?” E maroroakina Te Kaotioti mwakoro 17 are e kabwarabwaraaki iai te “man ae tiritiri” are “iai ngkoa ma ai akea ngkai, ma e na manga waerake man te kinono.” (Te Kaotioti 17:8, 11) E kabwarabwaraa Brother Knorr bwa te “man ae tiritiri” bon te League of Nations are e a toki ana mwakuri n 1939. E taetae ni burabetinaki n te Baibara bwa n te tai are e oneaki mwina iai, e na roko ngkanne tain te rau. Ngaia are e boni koro bukin anne n 1945, ngke e a toki te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba. Imwin anne, e a manga kaoti te “man ae tiritiri” n arana ae Aia Botaki te Botannaomata. Imwin te tai anne, a karababaa nako aia mwakuri n uarongorongo ni katobibia te aonnaba Ana Tia Kakoaua Iehova, ao e noraki bwa e rangi ni korakora te rikirake man te tai arei ni karokoa ngkai!

I buokaki man te taetae ni burabeti anne bwa N na atai baika a na riki n taai aika a na roko. Ngke e katanoataaki bwa e na moanaki te Kuura ni Kireata n te ririki are imwina, e a kakorakoraaki riki nanou ni kani mitinare. N 1943, I a mwiokoaki bwa N na bwaiania i Portland, Oregon. N taai akanne, ti kakabongana te kuramaboon ni katangi kabwarabwara nakoia kaain te auti i matan aia mataroa, ao imwina ti angania booki aika aanaki man te Baibara ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua. I teimatoa n iaiangoa te mwakuri ni mitinare n te ririki anne ni kabane.

N 1944, I rangi ni kukurei n reken te kakao nako Kireata ma raoraou ae I tatangiria ae Nei Evelyn Trabert. Inanon nimaua namwakaina ao a a kaotia nakoira ara tia reirei arora ni karekea te kimwareirei man ara reirei n te Baibara. A rangi n anaaki nanora n nanorinanoia. N tabetai ngkana ti amwarake, a a manga riki tarira akanne bwa taani katio ibukira. Ti bon angabeeba n Tianuare 22, 1945.

MWIOKOAU AE TE MITINARE

Ti kaai n roko n te tabo are ti na mwakuri iai i El Salvador n Tun 1946, ngai ma Evelyn n ikotaki naba ma Leo ao Esther Mahan. Ti kunea te aono anne bwa e “a tai ibukin te taiaki.” (Ioane 4:35) E oti n te bwai are taekinaki ni moan te rongorongo aei, aroni korakoran unia mataniwi n Aaro. Bon tii teuana te wiki imwain anne ao ti a karaoa ara moan runga n te aono ae Santa Ana. Ti katanoataa n taabo aika bati taekan te kabwarabwara nakoia aomata ao ti rangi ni kimwareirei bwa a roko te mwaiti ae kaania 500. N oneani mwin are ti na kakamaakaki ao ni kitana te kaawa, e a korakora riki nanora ni kan tiku ao ni buokiia aika raoiroi nanoia. E ngae ngke a tuangaki aomata irouia mataniwi n aia Aaro bwa a na aki wareka te Baibara ma iai naba tabeman aika a kona ni kabooi oin aia Baibara, ao a bati aika a bwarua te koaua. A kakaitau ibukin ara kakorakora n reiakina te taetae n Tibein bwa ti aonga ni kona n reireinia taekan te Atua ae koaua ae Iehova, ao taekan ana berita ae kakawaki ibukini kaokan te aonnaba ae Bwaretaiti.

Nei Rosa Ascencio bon temanna naba mai buakoia aomata ake I reirei ma ngaiia n te Baibara rimoa. Imwini moanakin te reirei n te Baibara, e a raurenako ma te mwaane are e mamaeka ngkoa ma ngaia. Imwin anne, e a manga waakina ana reirei n te Baibara teuaei. A mare ao imwina a bwabetitoaki ike a a riki iai bwa taani Kakoaua ibukin Iehova aika ingainga nanoia. Bon te moani bwaiania Rosa n ana aono ae Santa Ana.b

Bon iai ana titooa ae uarereke Rosa. Ngkana e na karaoa ana mwakuri ni minita, e kaina ana titooa ao n onimakina Iehova bwa e na katauraoi baike e kainnanoi. Ngkana e a manga kauka ana titooa tabeua te aoa imwin okina, a rangi ni bati ake a roko bwa a na boobwai. E bon nora koauan are e taekinaki ni Mataio 6:33, ao e kakaonimaki ni karokoa matena.

N te tai teuana, e a kawaraki te mwaane are e kariaia kabooan tangoan ana auti teuana ibukira ngaira mitinare aika onoman irouni mataniwin te Aro n te kaawa anne. E kauringnga te mitinare bwa ngkana e teimatoa ni kariaia bwa ti na kabongana te auti anne, e na boni katinanikuaki ma buuna man te Aro. E ongo teuare ana auti te auti are e tangoaki ae te tia bitineti ae rangi ni kinaaki, ao e rangi n ribaa aroaron te mitinare anne ao e aki tabe iai. E bon tuanga te mataniwi arei bwa akea ana kangaanga ngkana e kabaneaki man te Aro. E boni karaui nanora bwa ti butimwaeaki irouna n tiku n te maan are ti bon tangiria.

KAAIN TE ABA TEMANNA AE KARINEAKI ARE E A RIKI BWA TE TIA KAKOAUA

Ni kautun te kaawa ae bubura i San Salvador ao iai te mitinare riki temanna ae e reirei n te Baibara ma buun te intinia ae Baltasar Perla. E a tia te aomata ae raoiroi nanona anne ni kabuaa onimakinan te Atua irouna imwin nonoran aroia mataniwi n Aaro ni baka n taua te Aro. Ngke e a roko te tai are e nang kateaki iai te aobiti n tararua, e ngae ngke e tuai ongoraea te koaua Baltasar ma e anga nanona bwa e na korea taamnein te aobiti ao ni kateia naba n akea boona.

Imwin ana iraorao Baltasar ma ana aomata Iehova n tain te kateitei, e a kakoauaa bwa e a reke irouna te Aro ae koaua. E boni bwabetitoaki n Turai 22, 1955 ao n te tai ae waekoa imwina, ai manga buuna ae Paulina. A uaia ni kakaonimaki natiia ni beku ibukin Iehova. E a tia ni beku natina te mwaane ae Baltasar, Jr., n te maan ae 49 te ririki n te Betaera i Brooklyn, ike e a boutokaa iai teimatoan rikiraken te mwakuri n uarongorongo ni katobibia te aonnaba ao e a beku ngkai bwa kaain te Komete n Tararua n Aia Aobiti Ana Tia Kakoaua Iehova n te United States.c

Ngke ti moani karaoi bwabwaro i aon San Salvador, e buokira Brother Perla bwa ti na kabongana te tabo ni kamarurung teuana ae totoakaei. N te moantai, ti bon tii kabonganai kaintekateka tabeua n te tabo anne ao man ana kakabwaia Iehova, e teimatoa n ririkirake mwaitiia aomata ni katoa ririki ni karokoa e a onrake ao e a aki kona n reke te nne n tekateka! I a noria naake I reirei ngkoa ma ngaiia n te Baibara ni botaki aika kakukurei aikai. Iangoa kukureiu irouia tabeman ake I reirei ngkoa ma ngaiia n te Baibara, ngke a kabwarabwaraai nakoia aia reirei ake a a tibwa bwabetitoaki ake kaanga ai aroia tibuu!

E roko irou temanna te tari te mwaane n tain te runga teuana ao e tuangai bwa e kani kaota ana bure. I bon aki kinaa ao I mimi irouna. E taku: “Boni ngai naba temanna mai buakoia ataeinimwaane ake a karebanaingkami n atibu i Santa Ana.” I a beku ngkai ma ngaia ibukin Iehova. I bon rotaki n te kimwareirei ae bati. E kamatoaaki nanou n te maroro anne bwa kabwaninan te tai n te mwakuri ni minita bon te mwioko ae rangi ni kakukurei iroun ane e motinnanoa karaoana.

MOTINNANO AIKA KAKUKUREI

I teimatoa ni karaoa te mwakuri ni mitinare n te maan ae kaania 29 te ririki i aon El Salvador, n te moantai n te kaawa ae bubura i Santo Ana, imwina Sansonate, imwina riki Santa Tecia ao ni kabaneana i San Salvador. N 1975 imwini kabatiaan au tataro ma iaiangoana, I a motinnanoia bwa N na kitana mwiokoau ni mitinare ao n okira Spokane. A a boni kainnanoa au ibuobuoki au karo ake a a kara ma ni kakaonimaki.

Imwini maten Tamau n 1979, I a tararuaa Tinau are e a tabe ni kekerikaaki marurungina ao n aki konabwai. E teimatoa maiuna i nanon wanua riki te ririki ao e mate ngke ai 94 ana ririki. Inanon te tai ae rangi ni kangaanga anne, I a moanna n aki konamaki ao e a bwara nanou. Ibukin tabeaiangau, e a reke irou te aeka n aoraki teuana ae rotaki iai te ia n namakin n te kaburoro. Ma I kona n nanomwaaka ni kaitaraa kataakiu anne, man te tataro ao bain Iehova ae tatangira are e mwaneai rake. Ai aron ae e kangai Iehova, “N na uouotingkami ni karoko iaiami . . . , ao N na babakoingkami ma ni kamaiuingkami.”—Itaia 46:4; BG.

I mwaing nako Omak i Washington n 1990. Ikanne are I a manga namakinna ae I bongana ibukia kaain te aono ake a kabongana te taetae n Tibein, ao a bwabetitoaki tabeman aomata ake I reirei ma ngaiia n te Baibara. N Nobembwa 2007 ao I aikoa kona ni kawakina mwengau are i Omak bwa I a rangi ni kara, ao I a mwaing nakon ruun te auti teuana ae bubura ae uakaan ma kaawan Chelan i Washington. I rangi ni kakaitau bwa a a tia kaain te ekaretia ake a kabongana te taetae n Tibein ikanne, ni kawakinai raoi mangkekei ni karokoa ngkai. Kioina ngkai bon tii ngai te tia Kakoaua ae I a rangi ni kara ikai, a kukurei taari mwaane ao aine iai n “aranai” bwa kaanga tibuia.

E ngae ngke I motinnanoia bwa N na aki iein ao akea naba au utu bwa I aonga ni kabanea riki au tai n te mwakuri ni minita “n aki katabetabeaki.” A a boni bati natiu n te onimaki. (1 I-Korinto 7:34, 35) I iangoia bwa I aki kona ni karekei bwaai ni kabane ni maiu ngkai. Ngaia are I a karimoai baika I riai ni moanibwai, n aroni katabuani maiu ni beku ibukin Iehova ma nanou ni kabane. A na bati taai ake ti na kukurei iai ni karaoi aeka ni mwakuri ni kabane aika ti na marurung iai, n te waaki ae boou i aon te aba. Au kibu ae e mamate nanou iai, bon Taian Areru 145:16 (BG) are a karauaki nanora iai bwa e na ‘kanuaira n te bwai ae ti tangiria’ Iehova.

Ngke ai 91 au ririki, I teimatoa naba ni marurung, ngaia are I a waakinaanako au bwaiania. I teimatoa n namakinna ae I tuai kara ao e manena raoi maiu mani karaoan te mwakuri ni bwaiania. Ni moan rokou i El Salvador ao e a bon tibwa waakinaki te mwakuri n uarongorongo. E a raka ngkai i aon 39,000 mwaitiia taan uarongorongo n te aba anne, n aki ongei ana kakaaitara Tatan aika teimatoa n riiriki. Aio are e a kakorakoraaki raoi iai au onimaki. Ai mataatara boutokaan aia kakorakora ana aomata Iehova n taamneina ae raoiroi!