Μητέρες​—Μάθετε από το Παράδειγμα της Ευνίκης

1, 2. (α) Ποια ήταν η Ευνίκη, και ποιο δύσκολο έργο είχε ως μητέρα; (β) Σχολιάστε την εικόνα του εξωφύλλου.

ΑΝ ΚΑΙ η Γραφή δεν περιγράφει το βάφτισμα του Τιμόθεου, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τη χαρά που ένιωθε εκείνη την ημέρα η μητέρα του, η Ευνίκη. (Παρ. 23:25) Φανταστείτε την όλο καμάρι, με τα μάτια να λάμπουν, καθώς ο Τιμόθεος στέκεται μέχρι τη μέση στο νερό. Η Ευνίκη χαμογελάει ενώ η Λωίδα, η γιαγιά του, στέκεται δίπλα της και την αγκαλιάζει. Η Ευνίκη κρατάει την ανάσα της για μια στιγμή καθώς ο Τιμόθεος εξαφανίζεται κάτω από το νερό. Όταν ξαναβγαίνει χαμογελώντας θριαμβευτικά, εκείνη δεν μπορεί πια να συγκρατήσει τα δάκρυά της. Παρά τις δυσκολίες, κατάφερε να διδάξει το παιδί της να αγαπάει τον Ιεχωβά και τον Γιο του, τον Ιησού Χριστό. Ποιες ήταν αυτές οι δυσκολίες;

² Ο Τιμόθεος ανατράφηκε σε θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό. Ο πατέρας του ήταν Έλληνας, ενώ η μητέρα του και η γιαγιά του ήταν Ιουδαίες. (Πράξ. 16:1) Ο Τιμόθεος ήταν πιθανώς έφηβος όταν η Ευνίκη και η Λωίδα ασπάστηκαν μια διαφορετική θρησκεία, τη Χριστιανοσύνη. Και πάλι όμως, το σπιτικό παρέμενε διαιρεμένο. Ποιον δρόμο θα διάλεγε ο Τιμόθεος; Πιθανότατα ήταν αρκετά μεγάλος για να αποφασίσει μόνος του. Θα έπαιρνε το μέρος του μη ομόπιστου πατέρα του; Θα ενέμενε στις Ιουδαϊκές παραδόσεις που είχε διδαχτεί από παιδί; Ή θα δεχόταν αυτή την καινούρια πίστη στον Ιησού Χριστό;

3. Σύμφωνα με τα εδάφια Παροιμίες 1:8, 9, πώς βλέπει ο Ιεχωβά το έργο που κάνουν οι μητέρες για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να γίνουν φίλοι του;

³ Παρόμοια, οι Χριστιανές μητέρες σήμερα αγαπούν την οικογένειά τους. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, θέλουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να καλλιεργήσουν στενή φιλία με τον Ιεχωβά. Ο Θεός μας εκτιμάει ιδιαίτερα τις προσπάθειές τους. (Διαβάστε Παροιμίες 1:8, 9) Ο Ιεχωβά έχει καθοδηγήσει αμέτρητες μητέρες ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά τους να δεχτούν την αλήθεια.

4. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν οι μητέρες σήμερα;

⁴ Είναι φυσικό για μια μητέρα να αναρωτιέται κάποιες φορές αν τα παιδιά της θα επιλέξουν να υπηρετούν τον Ιεχωβά όπως ο Τιμόθεος. Άλλωστε, οι γονείς ξέρουν πόση πίεση υφίστανται τα παιδιά τους στον κόσμο του Σατανά. (1 Πέτρ. 5:8) Πολλές μητέρες αντιμετωπίζουν την επιπρόσθετη δυσκολία να αναθρέψουν τα παιδιά τους χωρίς σύζυγο ή με σύζυγο ο οποίος δεν λατρεύει τον Ιεχωβά. Για παράδειγμα, μια αδελφή, η Κριστίν,b λέει: «Ο σύζυγός μου ήταν καλός πατέρας και καλός οικογενειάρχης, αλλά δεν μου επέτρεπε επ’ ουδενί να αναθρέψω τα παιδιά μας ως Μάρτυρες του Ιεχωβά. Έκλαιγα πολύ εκείνα τα χρόνια, αγωνιώντας για το αν τα παιδιά μου θα γίνονταν ποτέ λάτρεις του Ιεχωβά».

5. Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

⁵ Αν είστε Χριστιανή μητέρα, μπορείτε να τα καταφέρετε όπως η Ευνίκη. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε πώς μπορείτε να μιμηθείτε το παράδειγμά της διδάσκοντας τα παιδιά σας με όσα λέτε και με όσα κάνετε. Θα δούμε επίσης πώς θα σας βοηθήσει ο Ιεχωβά.

ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΜΕ ΟΣΑ ΛΕΤΕ

6. Όπως δείχνουν τα εδάφια 2 Τιμόθεο 3:14, 15, πώς έγινε Χριστιανός ο Τιμόθεος;

⁶ Όταν ο Τιμόθεος ήταν μικρός, η μητέρα του έκανε το καλύτερο που μπορούσε για να του διδάξει «τα άγια συγγράμματα», όπως τα κατανοούσαν οι Ιουδαίοι. Βέβαια, η γνώση της ήταν περιορισμένη επειδή δεν ήξερε τίποτα για τον Ιησού Χριστό. Εντούτοις, τα όσα έμαθε ο Τιμόθεος από τις Γραφές τού έδωσαν μια καλή βάση ώστε να μπορεί να δεχτεί τη Χριστιανοσύνη. Θα τη δεχόταν όμως; Μεγαλώνοντας, είχε το δικαίωμα να επιλέξει αν θα ζήσει ως Χριστιανός. Αναμφίβολα, ο Τιμόθεος “πείστηκε να πιστεύει” την αλήθεια για τον Ιησού εν μέρει χάρη στις προσπάθειες της μητέρας του. (Διαβάστε 2 Τιμόθεο 3:14, 15) Πόσο ευγνώμων πρέπει να ήταν η Ευνίκη για το ότι κατάφερε να διδάξει τον γιο της για τον Ιεχωβά παρά τις δυσκολίες! Πραγματικά, κέρδισε τη νίκη, όπως λέει και το όνομά της, το οποίο βγαίνει από το ρήμα «νικώ».

7. Πώς θα μπορούσε η Ευνίκη να βοηθήσει τον γιο της να προοδεύσει μετά το βάφτισμά του;

⁷ Το βάφτισμα ήταν σημαντικό βήμα στη ζωή του Τιμόθεου, αλλά οι έγνοιες της Ευνίκης δεν είχαν τελειώσει. Πώς θα χρησιμοποιούσε ο γιος της στο εξής τη ζωή του; Θα έμπλεκε με κακές παρέες; Μήπως θα πήγαινε για σπουδές στην Αθήνα και θα δεχόταν τις διδασκαλίες των ειδωλολατρών φιλοσόφων εκεί; Θα υπηρετούσε ως δούλος τα πλούτη, σπαταλώντας τον χρόνο, τις δυνάμεις και τα νιάτα του; Η Ευνίκη δεν μπορούσε να πάρει αποφάσεις για λογαριασμό του Τιμόθεου, αλλά μπορούσε να τον βοηθήσει. Πώς; Συνεχίζοντας να καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες για να ενσταλάξει στο παιδί της βαθιά αγάπη για τον Ιεχωβά και ευγνωμοσύνη για τον Γιο Του. Δυσκολίες δεν αντιμετωπίζουν μόνο εκείνοι που ζουν σε θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό. Ακόμα και όταν είναι και οι δύο γονείς στην αλήθεια, μπορεί να είναι δύσκολο να αγγίξουν την καρδιά των παιδιών έτσι ώστε να γίνουν πιστοί υπηρέτες του Ιεχωβά. Τι μπορούν να μάθουν οι γονείς από το παράδειγμα της Ευνίκης;

8. Πώς μπορεί μια μητέρα να βοηθάει τον ομόπιστο σύζυγό της να φροντίζει για τις πνευματικές ανάγκες των παιδιών τους;

⁸ Να μελετάτε τη Γραφή με τα παιδιά σας. Αδελφές, αν ο σύζυγός σας είναι στην αλήθεια, ο Ιεχωβά θέλει να τον βοηθάτε να φροντίζει για τις πνευματικές ανάγκες των παιδιών σας. Ένας τρόπος με τον οποίο μπορείτε να το κάνετε αυτό είναι υποστηρίζοντας τακτικά την Οικογενειακή Λατρεία. Να μιλάτε θετικά για αυτή τη διευθέτηση, και να σκέφτεστε τι μπορείτε να κάνετε για να δημιουργείτε θερμή και ευχάριστη ατμόσφαιρα. Ίσως μπορείτε να βοηθήσετε τον σύζυγό σας να σχεδιάσει κάποια δραστηριότητα ή να επιλέξει κάποιο θέμα για τη μελέτη της Γραφής. Επιπρόσθετα, αν κάποια από τα παιδιά είναι αρκετά μεγάλα ώστε να ωφεληθούν από μια προσωπική Γραφική μελέτη με το βιβλίο Ευτυχισμένη Ζωή για Πάντα!, ίσως μπορείτε να συνεργαστείτε με τον σύζυγό σας για να παρέχετε την αναγκαία βοήθεια.

9. Πού μπορεί να βρει βοήθεια μια μητέρα που έχει μη ομόπιστο σύζυγο;

⁹ Μερικές μητέρες χρειάζεται να αναλαμβάνουν οι ίδιες την ευθύνη να μελετούν τη Γραφή με τα παιδιά τους, είτε επειδή τα μεγαλώνουν μόνες τους είτε επειδή ο σύζυγός τους δεν είναι ομόπιστος. Αν αυτό ισχύει και στην περίπτωσή σας, μην ανησυχείτε υπερβολικά. Ο Ιεχωβά θα σας βοηθήσει. Να χρησιμοποιείτε τα αποτελεσματικά εργαλεία διδασκαλίας που έχει παράσχει μέσω της οργάνωσής του για να μελετάτε με τα παιδιά σας. Θα μπορούσατε να συμβουλευτείτε άλλους έμπειρους γονείς ώστε να πάρετε καινούριες ιδέες για το πώς να χρησιμοποιείτε αυτά τα εργαλεία στην οικογενειακή λατρεία.c (Παρ. 11:14) Ο Ιεχωβά μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να επικοινωνείτε με τα παιδιά σας. Ζητήστε του να σας βοηθήσει να ανασύρετε ό,τι έχουν στον νου και στην καρδιά τους. (Παρ. 20:5) Μια απλή ερώτηση όπως: “Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζεις στο σχολείο;” μπορεί να οδηγήσει σε μια παραγωγική συζήτηση.

10. Με ποιον άλλον τρόπο μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να μάθουν για τον Ιεχωβά;

¹⁰ Να δημιουργείτε ευκαιρίες για να διδάσκετε τα παιδιά σας σχετικά με τον Ιεχωβά. Να μιλάτε για τον Ιεχωβά και για τα πολλά καλά πράγματα που έχει κάνει για εσάς. (Δευτ. 6:6, 7· Ησ. 63:7) Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν δεν μπορείτε να μελετάτε τακτικά με τα παιδιά σας στο σπίτι. Η Κριστίν λέει: «Οι ευκαιρίες για να συζητάμε πνευματικά πράγματα ήταν τόσο λίγες ώστε εκμεταλλευόμουν την κάθε στιγμή. Πηγαίναμε για περπάτημα ή μπαίναμε σε ένα κανό και απομακρυνόμασταν λίγο από την όχθη ώστε να συζητήσουμε για τη θαυμαστή δημιουργία του Ιεχωβά και για πολλά πνευματικά πράγματα. Μόλις η ηλικία των παιδιών μου το επέτρεπε, τα πρότρεπα να μελετούν τη Γραφή μόνα τους». Επιπρόσθετα, να μιλάτε θετικά για την οργάνωση του Ιεχωβά και για τους αδελφούς και τις αδελφές σας. Μην επικρίνετε τους πρεσβυτέρους. Από αυτά που λέτε για τους πρεσβυτέρους μπορεί να εξαρτηθεί το αν τα παιδιά σας θα στρέφονται σε εκείνους όταν χρειάζονται βοήθεια.

11. Σύμφωνα με το εδάφιο Ιακώβου 3:18, γιατί είναι σημαντικό να προάγετε την ειρήνη στο σπίτι;

¹¹ Να προάγετε την ειρήνη στο σπίτι. Να εκφράζετε τακτικά την αγάπη σας για τον σύζυγό σας και τα παιδιά σας. Να μιλάτε για τον σύζυγό σας με καλοσύνη και σεβασμό, και να μαθαίνετε στα παιδιά σας να κάνουν το ίδιο. Όταν ενεργείτε έτσι, δημιουργείτε μια ειρηνική ατμόσφαιρα η οποία βοηθάει τα παιδιά να μαθαίνουν για τον Ιεχωβά. (Διαβάστε Ιακώβου 3:18) Σκεφτείτε το παράδειγμα του Γιόζεφ, ο οποίος υπηρετεί ως ειδικός σκαπανέας στη Ρουμανία. Στην παιδική του ηλικία, ήταν δύσκολο για εκείνον, τη μητέρα του και τα αδέλφια του να υπηρετούν τον Ιεχωβά λόγω της εναντίωσης του πατέρα του. Ο Γιόζεφ λέει: «Η μητέρα μου προσπαθούσε σκληρά να δημιουργεί ειρηνική ατμόσφαιρα στο σπίτι μας. Όσο πιο σκληρά φερόταν ο πατέρας μου, τόσο πιο καλοσυνάτα φερόταν η μητέρα μου. Όταν παρατηρούσε ότι δυσκολευόμασταν να δείχνουμε σεβασμό και υπακοή στον πατέρα μας, συζητούσε μαζί μας τα εδάφια Εφεσίους 6:1-3. Έπειτα, μας μιλούσε για τις καλές ιδιότητες του πατέρα μας και μας βοηθούσε να καταλάβουμε γιατί έπρεπε να τον αγαπάμε. Με αυτόν τον τρόπο, εκτόνωνε πολλές φορές την ένταση».

ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ΜΕ ΟΣΑ ΚΑΝΕΤΕ

12. Σύμφωνα με το εδάφιο 2 Τιμόθεο 1:5, πώς επέδρασε το παράδειγμα της Ευνίκης στον Τιμόθεο;

¹² Διαβάστε 2 Τιμόθεο 1:5. Η Ευνίκη έθεσε καλό παράδειγμα για τον Τιμόθεο. Πιθανότατα τον δίδαξε ότι η αληθινή πίστη περιλαμβάνει πράξεις. (Ιακ. 2:26) Ο Τιμόθεος αναμφίβολα μπορούσε να διακρίνει ότι οι πράξεις της μητέρας του υποκινούνταν από την ισχυρή της αγάπη για τον Ιεχωβά. Ασφαλώς έβλεπε ότι η υπηρεσία του Ιεχωβά έκανε τη μητέρα του ευτυχισμένη. Πώς επέδρασε το παράδειγμα της Ευνίκης στον Τιμόθεο; Όπως σχολίασε ο απόστολος Παύλος, ο Τιμόθεος ανέπτυξε πίστη σαν της μητέρας του. Αυτό δεν συνέβη τυχαία. Ο Τιμόθεος είχε παρατηρήσει το παράδειγμά της και υποκινήθηκε να το μιμηθεί. Παρόμοια, πολλές μητέρες σήμερα έχουν αγγίξει την καρδιά μελών της οικογένειάς τους «χωρίς λόγια». (1 Πέτρ. 3:1, 2) Μπορείτε και εσείς να κάνετε το ίδιο. Πώς;

13. Γιατί πρέπει μια μητέρα να κάνει προτεραιότητά της τη σχέση της με τον Ιεχωβά;

¹³ Κάντε προτεραιότητά σας τη σχέση σας με τον Ιεχωβά. (Δευτ. 6:5, 6) Όπως οι περισσότερες μητέρες, έτσι και εσείς κάνετε πολλές θυσίες. Θυσιάζετε χρόνο, χρήματα, ύπνο και άλλα πράγματα ώστε να φροντίζετε για τις υλικές ανάγκες των παιδιών σας. Αλλά δεν πρέπει ποτέ να είστε τόσο απασχολημένες με τη φροντίδα αυτών των αναγκών ώστε να θυσιάζετε τη σχέση σας με τον Ιεχωβά. Να αφιερώνετε τακτικά χρόνο για κατ’ ιδίαν προσευχή, για προσωπική μελέτη της Γραφής και για τις συναθροίσεις. Με αυτόν τον τρόπο, θα ενισχύετε πνευματικά τον εαυτό σας και θα δίνετε το καλό παράδειγμα στην οικογένειά σας καθώς και σε άλλους.

14, 15. Τι μαθαίνετε από το παράδειγμα της Λιάν, της Μαρίας και του Ζουάου;

¹⁴ Προσέξτε μερικά παραδείγματα νεαρών ατόμων που έμαθαν να αγαπούν τον Ιεχωβά και να εμπιστεύονται σε εκείνον παρατηρώντας τη μητέρα τους. Η κόρη της Κριστίν, η Λιάν, λέει: «Δεν μπορούσαμε να μελετάμε φανερά. Αλλά η μητέρα μου ήταν πολύ πιστή όσον αφορά την παρακολούθηση των συναθροίσεων. Το παράδειγμά της και η πεποίθησή της αναπλήρωναν οποιεσδήποτε ελλείψεις είχαμε σε γνώση. Ξέραμε ότι αυτή ήταν η αλήθεια πολύ προτού αρχίσουμε να πηγαίνουμε στις συναθροίσεις».

¹⁵ Η Μαρία, της οποίας ο πατέρας μερικές φορές τιμωρούσε την οικογένεια όταν πήγαιναν στη συνάθροιση, λέει: «Η μητέρα μου είναι μια από τις πιο θαρραλέες αδελφές που γνωρίζω. Όταν ήμουν μικρή, μερικές φορές αρνούμουν να κάνω κάποια πράγματα επειδή φοβόμουν τι θα έλεγαν οι άλλοι. Βλέποντας όμως πόσο θαρραλέα ήταν εκείνη και πώς έβαζε πάντα τον Ιεχωβά στην πρώτη θέση στη ζωή της, κατάφερα να υπερνικήσω τον φόβο του ανθρώπου». Ο Ζουάου, του οποίου ο πατέρας απαγόρευε τις πνευματικές συζητήσεις στο σπίτι, λέει: «Ίσως αυτό που με άγγιξε περισσότερο ήταν το ότι η μητέρα μου ήταν διατεθειμένη να θυσιάσει τα πάντα​—εκτός από την αγάπη της για τον Ιεχωβά—​προκειμένου να ευχαριστήσει τον πατέρα μου».

16. Πώς μπορεί να επηρεάσει τους άλλους το παράδειγμα μιας μητέρας;

¹⁶ Μητέρες, να θυμάστε ότι το παράδειγμά σας επηρεάζει άλλους. Πώς; Σκεφτείτε πώς επηρέασε το παράδειγμα της Ευνίκης τον απόστολο Παύλο. Εκείνος αναγνώρισε ότι η ανυπόκριτη πίστη του Τιμόθεου «κατοίκησε πρώτα μέσα . . . [στην] Ευνίκη». (2 Τιμ. 1:5) Πότε παρατήρησε για πρώτη φορά ο Παύλος την πίστη της Ευνίκης; Πιθανότατα γνώρισε τη Λωίδα και την Ευνίκη στα Λύστρα κατά την πρώτη ιεραποστολική του περιοδεία και ίσως τις βοήθησε να γίνουν Χριστιανές. (Πράξ. 14:4-18) Σκεφτείτε: Όταν ο Παύλος έγραψε στον Τιμόθεο​—περίπου 15 χρόνια αργότερα—​θυμόταν ακόμα τις πράξεις πίστης της Ευνίκης και την ανέφερε ως παράδειγμα άξιο μίμησης! Προφανώς, η Ευνίκη είχε εντυπωσιάσει βαθιά τον απόστολο Παύλο, πιθανώς δε και πολλούς άλλους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα. Αν ανατρέφετε τα παιδιά σας χωρίς σύντροφο ή σε θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό, να είστε βέβαιη ότι το πιστό σας παράδειγμα ενισχύει και υποκινεί τους γύρω σας.

17. Τι πρέπει να κάνετε αν φαίνεται πως το παιδί σας δεν ανταποκρίνεται στην εκπαίδευσή σας;

¹⁷ Τι γίνεται αν φαίνεται πως το παιδί σας δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειές σας; Να θυμάστε ότι η εκπαίδευση ενός παιδιού θέλει χρόνο. Όπως δείχνει η εικόνα, όταν φυτεύετε έναν σπόρο, ίσως αναρωτιέστε μερικές φορές αν θα βλαστήσει και θα καρποφορήσει. Παρότι δεν μπορείτε να ελέγξετε το αποτέλεσμα, συνεχίζετε να τον ποτίζετε ώστε να έχει όσο το δυνατόν περισσότερες πιθανότητες να αναπτυχθεί. (Μάρκ. 4:26-29) Παρόμοια, ως μητέρα, μπορεί μερικές φορές να αναρωτιέστε αν αγγίζετε την καρδιά των παιδιών σας. Δεν μπορείτε να ελέγξετε το αποτέλεσμα. Αν όμως συνεχίζετε να κάνετε όλα όσα μπορείτε για να τα εκπαιδεύετε, θα έχουν όσο το δυνατόν περισσότερες πιθανότητες να αναπτυχθούν πνευματικά.​—Παρ. 22:6.

ΝΑ ΣΤΗΡΙΖΕΣΤΕ ΣΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ

18. Πώς μπορεί ο Ιεχωβά να βοηθήσει τα παιδιά σας να αναπτυχθούν πνευματικά;

¹⁸ Από τους Βιβλικούς χρόνους μέχρι και σήμερα, ο Ιεχωβά έχει βοηθήσει αμέτρητα νεαρά άτομα να γίνουν φίλοι του. (Ψαλμ. 22:9, 10) Μπορεί να βοηθήσει και τα δικά σας παιδιά να αναπτυχθούν πνευματικά αν το επιθυμούν. (1 Κορ. 3:6, 7) Ακόμα και αν φαίνεται πως τα παιδιά σας λοξοδρομούν, ο Ιεχωβά θα συνεχίσει να τα παρατηρεί με αγάπη. (Ψαλμ. 11:4) Όταν υπάρξει και η παραμικρή ένδειξη ότι έχουν «τη σωστή διάθεση», εκείνος θα είναι εκεί, έτοιμος να τα βοηθήσει να τον πλησιάσουν. (Πράξ. 13:48· 2 Χρον. 16:9) Ίσως σας βοηθήσει να πείτε το κατάλληλο πράγμα την κατάλληλη στιγμή​—όταν τα παιδιά σας θα έχουν περισσότερη ανάγκη να το ακούσουν. (Παρ. 15:23) Ή μπορεί να ωθήσει έναν στοργικό αδελφό ή αδελφή στην εκκλησία να ενδιαφερθεί ιδιαίτερα για αυτά. Ακόμα και αφού τα παιδιά σας μεγαλώσουν, ο Ιεχωβά μπορεί να επαναφέρει στον νου τους κάτι που τα διδάξατε στο παρελθόν. (Ιωάν. 14:26) Δίνετε στον Ιεχωβά πολλά να ευλογήσει όταν συνεχίζετε να εκπαιδεύετε τα παιδιά σας με τα λόγια και με το παράδειγμά σας.

19. Γιατί μπορεί μια μητέρα να είναι βέβαιη ότι έχει την επιδοκιμασία του Ιεχωβά;

¹⁹ Η αγάπη του Ιεχωβά για εσάς δεν εξαρτάται από τις επιλογές που κάνουν τα παιδιά σας. Σας αγαπάει επειδή εσείς τον αγαπάτε. Αν είστε μεμονωμένη μητέρα, ο Ιεχωβά υπόσχεται να είναι Πατέρας για τα παιδιά σας και Προστάτης για εσάς. (Ψαλμ. 68:5) Δεν μπορείτε να ελέγξετε το αν τα παιδιά σας θα κάνουν τη σωστή επιλογή ή όχι. Αν όμως συνεχίσετε να στηρίζεστε στη βοήθεια του Ιεχωβά και κάνετε το καλύτερο που μπορείτε, θα κερδίσετε την επιδοκιμασία του.