ΑΡΘΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ 31
ΥΜΝΟΣ 111 Λόγοι για να Χαιρόμαστε
Έχετε «Μάθει το Μυστικό» της Αυτάρκειας;
«Έχω μάθει να είμαι αυτάρκης ανεξάρτητα από τις περιστάσεις μου».—ΦΙΛΙΠ. 4:11.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ
Μάθετε να είστε αυτάρκεις καλλιεργώντας ευγνωμοσύνη, μένοντας ισορροπημένοι και ταπεινοί, καθώς και κάνοντας στοχασμούς γύρω από την ελπίδα μας για το μέλλον.
1. Τι σημαίνει αυτάρκεια, και τι δεν σημαίνει;
ΕΙΣΤΕ αυτάρκης; Ο άνθρωπος που είναι αυτάρκης βρίσκει χαρά και ειρήνη εστιάζοντας στις τωρινές του ευλογίες. Δεν νιώθει πικρία ή θυμό για αυτά που δεν έχει. Βέβαια, η αυτάρκεια δεν πρέπει να συγχέεται με τον εφησυχασμό. Για παράδειγμα, είναι καλό να αναζητάει ένας Χριστιανός ευκαιρίες για να επεκτείνει την υπηρεσία του. (Ρωμ. 12:1· 1 Τιμ. 3:1) Αλλά αν είναι αυτάρκης, δεν χάνει τη χαρά του αν τα προνόμια υπηρεσίας δεν έρχονται όσο γρήγορα ανέμενε.
2. Γιατί είναι τόσο επικίνδυνη η έλλειψη αυτάρκειας;
2 Η έλλειψη αυτάρκειας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες. Εκείνοι που δεν είναι ποτέ ικανοποιημένοι με όσα έχουν ίσως εργάζονται πάρα πολλές ώρες για να αποκτήσουν υλικά πράγματα που δεν χρειάζονται πραγματικά. Δυστυχώς, κάποιοι Χριστιανοί έφτασαν στο σημείο να κλέψουν χρήματα και άλλα πράγματα που επιθυμούσαν. Ίσως είπαν στον εαυτό τους “το αξίζω”, “αρκετά περίμενα” ή “θα επιστρέψω τα χρήματα αργότερα”. Ωστόσο, κάθε είδους κλοπή δυσαρεστεί και ατιμάζει τον Ιεχωβά. (Παρ. 30:9) Άλλοι απογοητεύτηκαν τόσο πολύ που δεν έλαβαν κάποιο προνόμιο υπηρεσίας ώστε έπαψαν εντελώς να υπηρετούν τον Ιεχωβά. (Γαλ. 6:9) Πώς θα μπορούσε ένας αφιερωμένος λάτρης του Ιεχωβά ακόμα και να σκεφτεί κάτι τέτοιο; Το πρόβλημα ίσως είναι ότι το συγκεκριμένο άτομο έπαψε να καλλιεργεί αυτάρκεια.
3. Ποια καθησυχαστική αλήθεια μαθαίνουμε στα εδάφια Φιλιππησίους 4:11, 12;
3 Όλοι μπορούμε να καλλιεργούμε αυτάρκεια. Ο απόστολος Παύλος έγραψε ότι είχε “μάθει να είναι αυτάρκης ανεξάρτητα από τις περιστάσεις του”. (Διαβάστε Φιλιππησίους 4:11, 12) Όταν έγραψε αυτά τα λόγια, ήταν φυλακισμένος. Ωστόσο, δεν είχε χάσει τη χαρά του. Είχε «μάθει το μυστικό» της αυτάρκειας. Αν δυσκολευόμαστε να νιώθουμε αυτάρκεις, τα λόγια και οι εμπειρίες του Παύλου μάς διαβεβαιώνουν ότι μπορούμε να καλλιεργήσουμε το αίσθημα της αυτάρκειας. Δεν πρέπει να αναμένουμε ότι θα μας βγαίνει φυσικά να νιώθουμε ικανοποιημένοι με τις περιστάσεις μας. Πρέπει να μάθουμε να είμαστε αυτάρκεις. Πώς γίνεται αυτό; Ας εξετάσουμε κάποιες ιδιότητες που θα μας βοηθήσουν να μάθουμε το μυστικό της αυτάρκειας.
ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΤΕ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ
4. Πώς μας βοηθάει το πνεύμα ευγνωμοσύνης να είμαστε αυτάρκεις; (1 Θεσσαλονικείς 5:18)
4 Το πνεύμα ευγνωμοσύνης τροφοδοτεί το αίσθημα αυτάρκειας. (Διαβάστε 1 Θεσσαλονικείς 5:18) Για παράδειγμα, όταν είμαστε αληθινά ευγνώμονες για τα αναγκαία της ζωής, είναι λιγότερο πιθανό να ανησυχούμε υπερβολικά για τα πράγματα που θέλουμε αλλά δεν έχουμε. Όταν συλλογιζόμαστε με εκτίμηση τα προνόμια υπηρεσίας που απολαμβάνουμε τώρα, θα εστιάζουμε στο να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε σε αυτούς τους διορισμούς αντί να μας γίνεται έμμονη ιδέα το να λάβουμε ένα νέο προνόμιο. Να γιατί οι Γραφές μάς προτρέπουν να περιλαμβάνουμε και ευχαριστίες προς τον Ιεχωβά στις προσευχές μας! Το πνεύμα ευγνωμοσύνης μάς βοηθάει να νιώθουμε την «ειρήνη του Θεού η οποία υπερβαίνει κάθε κατανόηση».—Φιλιπ. 4:6, 7.
5. Για ποιους λόγους όφειλαν να είναι ευγνώμονες οι Ισραηλίτες; (Βλέπε επίσης εικόνα.)
5 Σκεφτείτε την περίπτωση των Ισραηλιτών. Επανειλημμένα παραπονέθηκαν στον Ιεχωβά ότι δεν είχαν τα τρόφιμα που απολάμβαναν στην Αίγυπτο. (Αριθ. 11:4-6) Ομολογουμένως, η ζωή στην έρημο δεν ήταν εύκολη. Τι θα τους βοηθούσε να νιώθουν αυτάρκεις; Όφειλαν να συλλογίζονται με ευγνωμοσύνη τα όσα είχε ήδη κάνει ο Ιεχωβά για αυτούς. Στην Αίγυπτο, όπου ήταν δούλοι και τους μεταχειρίζονταν βάναυσα, ο Ιεχωβά επέφερε δέκα πληγές στους δυνάστες τους. Όταν αφέθηκαν ελεύθεροι, πήραν από τους Αιγυπτίους τόσο πολλά ασημένια και χρυσά αντικείμενα, καθώς και ρούχα, ώστε η αφήγηση λέει πως τους «λεηλάτησαν». (Έξοδ. 12:35, 36) Όταν βρέθηκαν κυνηγημένοι μπροστά στην Ερυθρά Θάλασσα, ο Ιεχωβά χώρισε θαυματουργικά τα νερά. Και όταν οδοιπορούσαν στην έρημο, τους έτρεφε καθημερινά με το μάννα. Τότε ποιο ήταν το πρόβλημα; Οι Ισραηλίτες δεν ένιωθαν αυτάρκεις, όχι επειδή τους έλειπε η αναγκαία τροφή, αλλά επειδή δεν ήταν ευγνώμονες για όσα ήδη είχαν.
Γιατί έπαψαν οι Ισραηλίτες να νιώθουν αυτάρκεις; (Βλέπε παράγραφο 5)
6. Ποιοι είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να καλλιεργούμε ευγνωμοσύνη;
6 Πώς μπορείτε λοιπόν να καλλιεργείτε ευγνωμοσύνη; Πρώτον, να βρίσκετε κάθε μέρα χρόνο για να σκέφτεστε τα καλά πράγματα που απολαμβάνετε. Θα μπορούσατε μάλιστα να γράφετε δυο τρία πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες. (Θρ. 3:22, 23) Δεύτερον, να εκφράζετε την ευγνωμοσύνη σας. Να παίρνετε την πρωτοβουλία να ευχαριστείτε τους άλλους για όσα κάνουν για εσάς. Πάνω από όλα, να ευχαριστείτε τακτικά τον Ιεχωβά. (Ψαλμ. 75:1) Τρίτον, να επιλέγετε ως στενούς σας φίλους άτομα που δείχνουν ευγνωμοσύνη. Η ευγνωμοσύνη είναι μεταδοτική, όπως και η αχαριστία. (Δευτ. 1:26-28· 2 Τιμ. 3:1, 2, 5) Αν αναζητούμε ευκαιρίες να εκφράζουμε ευγνωμοσύνη για όσα έχουμε, θα είναι λιγότερο πιθανό να μας βασανίζουν αισθήματα δυσαρέσκειας για όσα δεν έχουμε.
7. Πώς καλλιέργησε ευγνωμοσύνη η Άτσι, και με ποιο αποτέλεσμα;
7 Προσέξτε τι συνέβη στην Άτσι, η οποία ζει στην Ινδονησία. Η Άτσι παραδέχεται: «Στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, άρχισα να συγκρίνω τις περιστάσεις μου με τις περιστάσεις των ομοπίστων μου. Ως αποτέλεσμα, έπαψα να είμαι ικανοποιημένη με όσα είχα». (Γαλ. 6:4) Τι τη βοήθησε να αλλάξει τρόπο σκέψης; Η Άτσι λέει: «Άρχισα να μετράω τις ευλογίες που λάβαινα κάθε μέρα και να συλλογίζομαι τα πολλά καλά πράγματα που έχω χάρη στο ότι ανήκω στην οργάνωση του Θεού. Έπειτα, εξέφραζα την ευγνωμοσύνη μου στον Ιεχωβά. Ως αποτέλεσμα, άρχισα να νιώθω πραγματική ικανοποίηση». Αν σας κατακλύζουν αρνητικές σκέψεις, μήπως θα μπορούσατε να κάνετε παρόμοια βήματα για να αποκτήσετε ξανά πνεύμα ευγνωμοσύνης;
ΝΑ ΜΕΝΕΤΕ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΙ
8. Σε ποια παγίδα έπεσε ο Βαρούχ;
8 Ο Βαρούχ, ο γραμματέας του προφήτη Ιερεμία, έπεσε προσωρινά σε μια παγίδα. Είχε τον δύσκολο διορισμό να στηρίζει τον Ιερεμία καθώς εκείνος μετέδιδε ένα ισχυρό άγγελμα σε ένα αχάριστο έθνος. Κάποια στιγμή, ο Βαρούχ έχασε την ισορροπία του. Αντί να επικεντρώνεται σε αυτό που ο Ιεχωβά ήθελε από εκείνον, προφανώς άρχισε να σκέφτεται υπερβολικά τον εαυτό του και τα όσα ήθελε ο ίδιος να κάνει. Μέσω του Ιερεμία, ο Ιεχωβά είπε στον Βαρούχ: «Ζητάς μεγάλα πράγματα για τον εαυτό σου. Πάψε να τα ζητάς». (Ιερ. 45:3-5) Με άλλα λόγια, του είπε: «Να είσαι ικανοποιημένος με τις τωρινές σου περιστάσεις». Ο Βαρούχ δέχτηκε τη διόρθωση και συνέχισε να έχει την επιδοκιμασία του Ιεχωβά.
9. Σύμφωνα με τα εδάφια 1 Κορινθίους 4:6, 7, τι θα μας ωθεί η ταπεινοφροσύνη να αναγνωρίζουμε; (Βλέπε επίσης εικόνες.)
9 Κάποιες φορές, ένας Χριστιανός ίσως πιστεύει ότι δικαιούται ένα συγκεκριμένο προνόμιο υπηρεσίας. Μπορεί να είναι πολύ ταλαντούχος, εργατικός ή έμπειρος, ή ίσως να διαθέτει και τα τρία αυτά προσόντα. Ωστόσο, ίσως άλλοι λαβαίνουν το προνόμιο που θα ήθελε να έχει. Τι θα τον βοηθήσει να έχει ισορροπημένη άποψη σε αυτό το ζήτημα; Θα μπορούσε να συλλογιστεί τα όσα έγραψε ο απόστολος Παύλος στα εδάφια 1 Κορινθίους 4:6, 7. (Διαβάστε) Κάθε προνόμιο που λαβαίνουμε και κάθε ταλέντο που έχουμε προέρχονται από τον Ιεχωβά. Δεν μπορούμε να κερδίσουμε αυτά τα δώρα με την αξία μας. Είναι όλα εκφράσεις της παρ’ αξίαν καλοσύνης του Ιεχωβά.—Ρωμ. 12:3, 6· Εφεσ. 2:8, 9.
Κάθε χάρισμα που έχουμε είναι έκφραση της παρ’ αξίαν καλοσύνης του Ιεχωβά (Βλέπε παράγραφο 9)b
10. Πώς μπορούμε να καλλιεργούμε ταπεινοφροσύνη;
10 Μπορούμε να καλλιεργούμε ταπεινοφροσύνη κάνοντας βαθιές σκέψεις γύρω από το παράδειγμα που μας έδωσε ο Ιησούς. Σκεφτείτε τι συνέβη το βράδυ που ο Ιησούς έπλυνε τα πόδια των αποστόλων του. Ο απόστολος Ιωάννης έγραψε: «Ο Ιησούς λοιπόν, γνωρίζοντας [1] ότι ο Πατέρας είχε δώσει τα πάντα στα χέρια του και [2] ότι είχε έρθει από τον Θεό και [3] πήγαινε στον Θεό, . . . άρχισε να πλένει τα πόδια των μαθητών». (Ιωάν. 13:3-5) Ο Ιησούς θα μπορούσε να θεωρεί ότι δικαιούται να του πλύνουν οι άλλοι τα πόδια. Αλλά στη διάρκεια της επίγειας ζωής του, ποτέ δεν θεωρούσε ότι άξιζε πιο πλούσια και άνετη ζωή. (Λουκ. 9:58) Ο Ιησούς ήταν ταπεινός. Ήταν αυτάρκης. Έθεσε τέλειο υπόδειγμα για εμάς.—Ιωάν. 13:15.
11. Πώς βοηθάει η ταπεινοφροσύνη τον Ντένις να νιώθει αυτάρκης;
11 Ο Ντένις από την Ολλανδία προσπαθεί να ακολουθεί το υπόδειγμα ταπεινοφροσύνης του Ιησού, αλλά αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Ο ίδιος λέει: «Μερικές φορές, διακρίνω ότι εμφανίζονται μέσα μου αισθήματα υπερηφάνειας ή δυσαρέσκειας, λόγου χάρη όταν κάποιος άλλος λαβαίνει ένα προνόμιο υπηρεσίας. Όταν συμβαίνει αυτό, μελετώ το θέμα της ταπεινοφροσύνης. Στην εφαρμογή JW Library®, έχω βάλει ετικέτα σε ορισμένα εδάφια σχετικά με την ταπεινοφροσύνη για να μπορώ να τα βρίσκω γρήγορα και να τα ξαναδιαβάζω. Επίσης, έχω κατεβάσει στο κινητό μου κάποιες ομιλίες με θέμα την ταπεινοφροσύνη και τις ακούω συχνά.a Έχω μάθει πως όλο το έργο που κάνουμε γίνεται για να δοξαστεί ο Ιεχωβά, όχι εμείς. Ο καθένας από εμάς παίζει έναν μικρό ρόλο στα όσα επιτελεί ο Ιεχωβά». Αν αρχίσετε να μη νιώθετε ικανοποιημένοι με την κατάστασή σας, κάντε ενέργειες για να καλλιεργήσετε ταπεινοφροσύνη. Αυτό θα ενισχύσει τη φιλία σας με τον Ιεχωβά και θα σας βοηθήσει να νιώθετε αυτάρκεις.—Ιακ. 4:6, 8.
ΝΑ ΣΤΟΧΑΖΕΣΤΕ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ ΣΑΣ
12. Ποια ελπίδα για το μέλλον μάς βοηθάει να είμαστε ικανοποιημένοι με ό,τι έχουμε τώρα; (Ησαΐας 65:21-25)
12 Νιώθουμε πιο ικανοποιημένοι με όσα έχουμε τώρα αν στοχαζόμαστε τη θαυμάσια ελπίδα που έχουμε μπροστά μας. Στο προφητικό βιβλίο του Ησαΐα, ο Ιεχωβά αναγνωρίζει πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η ζωή σήμερα και μας διαβεβαιώνει ότι θα απαλείψει αυτές τις δυσκολίες. (Διαβάστε Ησαΐας 65:21-25) Θα ζούμε σε ασφαλή και άνετα σπίτια. Θα έχουμε εργασία γεμάτη νόημα και θα τρώμε υγιεινές και νόστιμες τροφές. Ποτέ πια δεν θα ανησυχήσουμε μήπως κάποιοι κίνδυνοι απειλήσουν εμάς ή τα παιδιά μας. (Ησ. 32:17, 18· Ιεζ. 34:25) Το μέλλον μας είναι θαυμάσιο και εξασφαλισμένο.
13. Υπό ποιες συνθήκες ίσως χρειάζεται ιδιαίτερα να εστιάζουμε στην ελπίδα μας;
13 Τώρα περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να εστιάζουμε στην ελπίδα μας. Γιατί; Επειδή ζούμε στις «τελευταίες ημέρες» και όλοι έχουμε δύσκολα προβλήματα. (2 Τιμ. 3:1) Ο Ιεχωβά μάς βοηθάει καθημερινά να υπομένουμε δίνοντάς μας την καθοδηγία, τη δύναμη και τη στήριξη που χρειαζόμαστε. (Ψαλμ. 145:14) Επιπρόσθετα, η Χριστιανική μας ελπίδα μάς στηρίζει σε δύσκολους καιρούς. Ίσως δυσκολεύεστε να καλύπτετε τις υλικές ανάγκες της οικογένειάς σας. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο αγώνας σας για επιβίωση θα συνεχίζεται για πάντα; Κάθε άλλο! Ο Ιεχωβά έχει υποσχεθεί ότι στον Παράδεισο θα σας δίνει ό,τι χρειάζεστε και με το παραπάνω. (Ψαλμ. 9:18· 72:12-14) Ίσως ταλαιπωρείστε από χρόνιο πόνο, από την κατάθλιψη ή από κάποιο άλλο εξουθενωτικό πρόβλημα υγείας. Άραγε αυτή θα είναι η ζωή σας από εδώ και μπρος, χωρίς ελπίδα ανακούφισης; Σε καμία περίπτωση. Οι αρρώστιες και ο θάνατος θα εξαλειφθούν στον νέο κόσμο του Θεού. (Αποκ. 21:3, 4) Αυτή η ελπίδα μάς βοηθάει να νιώθουμε αυτάρκεις, ικανοποιημένοι τώρα—χωρίς να γεμίζουμε θυμό και πικρία. Μπορούμε να νιώθουμε έτσι όταν αντιμετωπίζουμε αδικίες ή απώλειες, όταν υπομένουμε αρρώστιες ή περνάμε οποιαδήποτε άλλη δοκιμασία. Γιατί; Επειδή όσο δύσκολα και αν είναι τα τωρινά μας προβλήματα, ξέρουμε ότι «η θλίψη είναι στιγμιαία» και ότι σύντομα ο νέος κόσμος θα φέρει μόνιμη ανακούφιση.—2 Κορ. 4:17, 18.
14. Πώς μπορούμε να ενισχύουμε την ελπίδα μας;
14 Εφόσον η ελπίδα είναι αναγκαία για να νιώθουμε αυτάρκεις, πώς μπορούμε να την ενισχύουμε; Όπως ένα άτομο ίσως χρειάζεται να φορέσει γυαλιά για να δει πιο καθαρά κάποια πράγματα που βρίσκονται σε απόσταση, έτσι και εμείς ίσως χρειάζεται να κάνουμε κάποιες ενέργειες για να ενισχύσουμε την ελπίδα μας ώστε να βλέπουμε πιο καθαρά τον μελλοντικό Παράδεισο. Όταν μας τρώει η ανησυχία για τα οικονομικά μας, μπορούμε να οραματιζόμαστε πώς θα είναι η ζωή μας όταν τα χρήματα, τα χρέη και οι οικονομικές ανισότητες θα ανήκουν στο παρελθόν. Αν στενοχωριόμαστε για προνόμια υπηρεσίας που δεν έχουμε λάβει ακόμα, μπορούμε να σκεφτόμαστε πόσο ασήμαντες θα είναι αυτού του είδους οι ανησυχίες όταν θα έχουμε φτάσει στην τελειότητα και θα έχουμε ήδη υπηρετήσει τον Ιεχωβά επί χιλιάδες χρόνια. (1 Τιμ. 6:19) Αρχικά, ίσως μας είναι δύσκολο να στοχαζόμαστε το μέλλον αντί να ανησυχούμε για το παρόν. Με τον καιρό όμως, το να αποβλέπουμε στο μέλλον που έχει υποσχεθεί ο Ιεχωβά θα είναι κάτι που θα μας βγαίνει φυσικά.
15. Τι μαθαίνετε από τα σχόλια της Κρίστα;
15 Προσέξτε πώς έχει βοηθήσει η ελπίδα την Κρίστα, τη σύζυγο του Ντένις. Η ίδια λέει: «Έχω μια εκφυλιστική μυϊκή ασθένεια η οποία με αναγκάζει να χρησιμοποιώ αναπηρικό αμαξίδιο και να μένω στο κρεβάτι το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Πονάω κάθε μέρα. Πρόσφατα, ο γιατρός μου μού είπε ότι δεν υπάρχουν προοπτικές βελτίωσης. Αλλά εγώ αμέσως σκέφτηκα: “Αυτός δεν βλέπει το μέλλον όπως εγώ”. Είμαι προσηλωμένη στην ελπίδα μου, και αυτό μου δίνει ειρήνη διάνοιας. Αν και σήμερα υπομένω δυσκολίες σε αυτόν τον κόσμο, θα απολαύσω πλήρως τον νέο κόσμο!»
«ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΤΟΝ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΔΕΝ ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ ΤΙΠΟΤΑ»
16. Γιατί μπορούσε ο βασιλιάς Δαβίδ να γράψει ότι εκείνοι που φοβούνται τον Ιεχωβά «δεν στερούνται τίποτα»;
16 Ένας αυτάρκης υπηρέτης του Ιεχωβά δεν εξαιρείται από τα προβλήματα. Ο βασιλιάς Δαβίδ έχασε τουλάχιστον τρία από τα παιδιά του. Κατηγορήθηκε άδικα, προδόθηκε και έζησε κυνηγημένος για χρόνια. Ωστόσο, κάποια φορά που υπέμενε μια σφοδρή δοκιμασία, είπε σχετικά με τον Ιεχωβά: «Εκείνοι που τον φοβούνται δεν στερούνται τίποτα». (Ψαλμ. 34:9, 10) Γιατί μπορούσε να το πει αυτό; Επειδή, αν και ως λαός του Ιεχωβά δεν αναμένουμε μια ζωή χωρίς προβλήματα, είμαστε βέβαιοι ότι ποτέ δεν θα μας λείψει ό,τι έχουμε πραγματικά ανάγκη. (Ψαλμ. 145:16) Είμαστε επίσης βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θα μας στηρίζει σε όλες μας τις δοκιμασίες. Μπορούμε να νιώθουμε αυτάρκεις.
17. Γιατί είστε αποφασισμένοι να μάθετε το μυστικό της αυτάρκειας;
17 Ο Ιεχωβά θέλει να νιώθετε αυτάρκεις, ικανοποιημένοι. (Ψαλμ. 131:1, 2) Γι’ αυτό, προσπαθήστε να μάθετε το μυστικό της αυτάρκειας. Αν εργάζεστε σκληρά για να καλλιεργείτε ευγνωμοσύνη, να μένετε ισορροπημένοι και ταπεινοί, καθώς και να ενισχύετε την ελπίδα σας, θα είστε σε θέση να πείτε: «Ναι, είμαι ικανοποιημένος».—Ψαλμ. 16:5, 6.
ΥΜΝΟΣ 118 «Δώσε μας Περισσότερη Πίστη»
a Για παράδειγμα, παρακολουθήστε τα προγράμματα Πρωινής Λατρείας Ο Ιεχωβά Φροντίζει τους Ταπεινούς και Η Υπερηφάνεια Προηγείται της Συντριβής στον ιστότοπο jw.org.
b ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΚΟΝΩΝ: Ένας αδελφός κάνει εργασίες συντήρησης σε κάποιες θεοκρατικές εγκαταστάσεις, μια αδελφή που έχει μάθει τη νοηματική γλώσσα δίνει συνέντευξη σε μια συνέλευση περιοχής και ένας αδελφός εκφωνεί δημόσια ομιλία.