Tisienpüroʼu

Eesü kapüleʼewaire wamüin wayaawatüin saaʼu süpüshi tü sümakat tü Wiwüliakat otta eesü naatale neʼe tü naaʼinrakat Jeʼwaa suulia tü wachuntakat nümüin. Suluʼujee tia eesü süpüla wainmajüin waaʼin, eejüinjatpejeʼe waaʼin sünain tia. Müle wakuwaʼipa, eesü süpüla sümalajaain wanoula jee sumojujaain wakuwaʼipa nümaa Jeʼwaa (Sant. 1:7, 8). Otta eesü süpüla nnojoluin katüin woʼu mapeena. Nuʼwanaajireʼerüin chi aluwataaushikai Pablo tü kasa anasü waʼatajapakat sümaa wanee karapin (Heb. 6:19, 20). Wanee karapin sajapuluʼujain tü anuwakat soʼunnaa wanee wawai otta sütaʼülüin shia suulia shiʼyaatuʼulaain sünain ipa. Ayateetpejeʼe sajapuluʼujain tü karapin tü anuwakat müleka ichere maʼin tü kaleena peʼipaajiraaka atuma shia sümaa. Shiasaʼa kachaʼale tia kaleenakat eesü süpüla ittüin shia. Akaataajaʼa neʼe tü wanoulakat, eesü süpüla sümalajaain wainmajüle waaʼin. Jamüshijaʼa niʼrüle müliaa wanee wayuu eekai wainmajüin aaʼin saaʼu nunoula, eesüjaʼa nnojorüle nunoujain sünain nikeraajeerüin Jeʼwaa tü nümakat. Sümalajaalejeʼe tü wanoulakat, nnojoleerü shiimain wamüin tü kasa waʼatapajakat maʼaka nüküjain shia Santiago. Nnojoleerü talatüin naaʼin wanee wayuu müle nukuwaʼipa. w21.02 30 püt. 14, 15

Eesüjaʼa sülatüle suulia 70 nuuyase Abraham wanaa sümaa nukolojooin suluʼujee tü mmakat Ur (Gén. 11:31–12:4). Otta alatüsü suulia 100 juya kepiayaaka oʼu nia kuluulu suluʼupünaa tü mmakat Canaán. Outushi Abraham wanaa sümaa 175 nuuyase (Gén. 25:7). Nnojotsü niʼrüin Abraham naapüin Jeʼwaa namüin na nuuʼuliwoʼukana tü mma nuʼunapuʼukalü aluʼupünaa. Nnojotsü niʼrüin Abraham tü pueulo nüküjakalü achiki paala Jeʼwaa nümüin, tü Nuluwataayakat Maleiwa. Aküjünüsü suluʼu tü Wiwüliakat outuin Abraham laülaapa nia sümaa talatüin maʼin naaʼin süka niʼrüin wainma kasa anasü nutuma Jeʼwaa (Gén. 25:8, TNM). Mayaainjeʼe wainmain tü kasa mojusü alatakat nümüin Abraham, ichesü maʼin nunoula nünain Jeʼwaa otta talatüsü maʼin naaʼin sünain aʼatapaa nikeraajeerüin Jeʼwaa tü nümakat. ¿Jamüsüche nuuntaka nüchecherüin naaʼin soʼunnaa tü alatakat nümüin? Nüchecherüin naaʼin Abraham süka naaʼinmajüin nia Jeʼwaa otta aleewain nia nümaa (Gén. 15:1; Is. 41:8; Sant. 2:22). Maaʼulu yaa, waʼatapüin tü pueulo matüjainkalü ojuttaa maʼaka naʼatapüin shia Abraham (Heb. 11:10, TNM). Nnojotpejeʼe waʼatapüin süikaleʼennüin tia pueulokot süka süikaleʼennüitpain soʼu 1914 otta shiaitpa aluwataaka chaa iipünaa (Alat. Map. 12:7-10). Waʼatapapejeʼe suluwataain saaʼu tü Mmakat. w20.08 4 püt. 11, 12

Nnojoluinjatü yaletüin waaʼin jee nnojoliinjana waya kashapajaaraliin süpüla waapajüin tü nümakat wamüin wanee wayuu. Waaʼinrüinjatü tia sünainjee apünüinsü kasa. Tü palajatkat kasa shia nnojoleerüin mojuin tü jülüjakat waaʼin nüchiki wanee wayuu. Tü piamakat shia watüjaajeerüin saaʼu jamüin makaʼa naaʼin wanee wawala otta jamüin naaʼinrawaika waneirua kasa. Müle shia watuma, amülialaajeerü waaʼin naalin. Tü apünüinkat shia wakaalinjeechin nia süpüla niyaawatüin saaʼu jamüin makaʼa nukuwaʼipa. Eesüjaʼa nnojoleerüle wayaawatüin saaʼu jamüin makaʼa wakuwaʼipa, waneʼereejaʼa yootopa waya süchiki nümaa wanee wayuu. Eeshii na wawalayuu kapüleekana amüin yootoo süchiki tü suluʼukat naaʼin sutuma tü alatapuʼukat namüin, sutuma jalejeʼewaliin naya otta sutuma tü nakuwaʼipakat. Eesü müle nakuwaʼipa na wawalayuukana, eesü nnojorüle naküjamaatüin wamüin tü suluʼukat naaʼin. Nnojoliire kashapajaaraliin waya maʼaka nnojolin kashapajaaralin Jeʼwaa, aneerü naaʼin na wawalayuukana wamaa jee naküjeerü wamüin tü suluʼukat naaʼin. Naainjapa tia, waapaja maʼin tü namakat wamüin. w20.04 15 püt. 6, 7

Eesü jourüle tü jimekat eere anain süpüla otta eere keküleuin shia. Jülüjainjatü naaʼin jalapüshin anain olojoo. Naashin wanee wawala kepiakai sotpaʼa tü palaakat chaa Pacífico, nütüjaa aaʼu jalapüshin joulujaain tü jimekat. Soʼu wanee kaʼi nuunejaain wanee misioneero sünain olojoo jime nümaa, «antiraajeena waya wattaʼa la nueve watta maalü», nümaka chi misioneerokai nümüin. Nusoutaka chi wawalakai nümüin: «Nnojoleena waya kasirüin woʼunule anashiipa shia wamüin, aluʼujasaʼa woʼunule shikapa oʼu tü jimekat». Müsia neʼe tü naaʼinrapuʼukat na nikirajüinkana Jesuu, aküjawaishii naya pütchi eere jouluin wayuu otta soʼu tü oora anashiikalü oʼu. Jamüshiijaʼa naya, aküjawaishii naya pütchi suluʼu tü aʼwaajüleekat Maleiwa, suluʼu tü ekirajüleekat na judíokana, nepialuʼu na wayuukana otta metkaaraluʼu (Aluw. 5:42; 17:17; 18:4). Müinjatia neʼe sukuwaʼipa watuma, jülüjainjatü waaʼin eere wainmain wayuu otta jalapüshin jimataka oʼu naya nepialuʼu süpüla waküjain pütchi namüin (1 Cor. 9:19-23). w20.09 4 püt. 8, 9

Wanee kasa waaʼinrajatka süpüla aleewain waya nümaa Jesuu shia woonooinjanain sümaa tü sümakat wamüin nupueulose Jeʼwaa. Woonoole sümaa tü naneekakat na wawalayuu laülaakana wapüleerua, na aaʼinmajakana waya, aleeweena maʼin waya nümaa Jesuu, chi wekiipüʼükai (Éf. 4:16). Jamüsüjaʼa tü nupueulosekat Jeʼwaa, süneeküin nalateʼennajanain waneinnua wawalayuu naʼakamüin waneinnua. Tia süpülajatü nnojoluinjatüin sukumajünüin sooʼomüin Piichi Outkajaalee. Suluʼujee tia, nnojotsü wainmain tü nneerü oʼunakat sünain tü kasa choʼujaakat. Wainma na wawalayuu ekiʼralaakana eemüinre naluwataanüin. Eesüjaʼa kapüleere namüin nalataain süka kakaliainnain naya namaa na noutkajaapuʼukana amaa jee kiʼrainnain naya namaa. Talatakajasaʼa maʼin naaʼin Jesuu süka noonooin na wawalayuukana sümaa tü münakat namüin. w20.04 24 püt. 14

Ayatüshia paʼünüüwajiraain chi aluwataai palaajeʼewaikai nümaa chi aluwataai uuchijeʼewaikai shiiʼiree kojutuinjanain maʼin naya atumawaa sainküin mmakat. Jamüsüjaʼa süchikijee tü kanüliakat Segunda Guerra Mundial, alaülaajaasü Unión Soviética otta na sümaajanakana saaʼu waneirua mma chaa Europa. Shiasaʼa suluʼujee tia, chi aluwataai uuchijeʼewaikai asakaajiraashi nia sümaa waneirua mma süpüla nakaalinjiraain eepa wanee atkawaa. Naikaleʼeraka sukuwaʼipa tü kanüliakat OTAN. Eejiraashii maʼin naya piamashiikana aluwataalii. Müsüjeseʼe wattain maʼin saalii tü nneerü nojutakat süpülamüin nakumajüin wainma naʼapüla. Jamüsüjaʼa eere wanee kasachiki suluʼu wanee mma, nnojoishii paaʼinwain naya piamashiikana aluwataalii. Eeshi chi wanaawakai aaʼin nümaa chi sülaülakai mma otta chi wane, wanaawasü naaʼin namaa na niʼipolokana chi sülaülakai mma. Shiaʼaya naaʼinraka tia chaa África, Asia otta América Latina. Aliʼrajiraashi chi aluwataai palaajeʼewaikai nümaa chi uuchijeʼewaikai sünainjee tü programa nakumajakat suluʼu computador süpüla sümuloulin nanneetse otta sumojujaain sukuwaʼipa aluwatawaa natuma. Maʼaka nüküjain shia Daniel, ayatüsia müliain nupueulose Maleiwa nutuma chi aluwataai palaajeʼewaikai (Dan. 11:41). w20.05 13 püt. 5, 6

Anuu nünüiki Jeʼwaa sümüin tü nupueulosekat soʼu nükalia Isaías: «¿Eesüche wayuu ayüülajaka wanee süchon joʼuuyüikai sümaa nnojoluin sümülialaain naalin? Jaʼitashi shiyüülajüin nia, nnojoireejaʼa taya süpüla tayüülajüin pia» (Is. 49:15). Soʼu tia nuʼwanaajireʼerüin Jeʼwaa nukuwaʼipa sümaa sukuwaʼipa wanee wayuu eekai kachooin, naaʼinrüin tia süpüla nüküjain alin maʼin nüpüla na aʼyataashiikana nümüin maʼaka alin maʼin süpüla süchon wanee wayuu. Wainma na wayuu makana anüiki maʼaka saaʼin sünüiki tü wawalakat Jasmín, anuu sünüiki: «Sutujeʼerüle süchon wanee wayuu aireeshia maʼin nia süpüla». Nütüjaa aaʼu Jeʼwaa nuuʼulaale suulia aküjaa pütchi wanee wawala jee nuuʼulaale suulia oʼunaa sünain tü outkajawaakat. Noʼutku naya wawalayuukana aleʼejüshii naya nachikuaʼa naʼakamüin na wawalayuukana otta talatüshii waya namaa. Nücheka achikit Jeʼwaa naleʼejüin nachikuaʼa. Müshiʼiya wayakana, wacheka achikit tia (1 Ped. 2:25). w20.06 18 püt. 1-3

Tü kasa kojutuleekat maʼin shia tü kasa meʼrujusatkat. Soʼu chajachin Jesuu ekirajüin saaʼu wanee namüna, aashajaashi nia süchiki waneirua kasa nümaʼanajeejatkat Maleiwa. Alanaʼaleesia sujutu suulialeʼeya tü kasa sümaʼanakat wayuu. Jee nümaka: «Shieerü jülüjaka paaʼin waneepia tü kasa kojutukat pümüin» (Mat. 6:19-21, TNM). Shieerü kachiiruaka maʼin waaʼin tü kasa kojutukat wamüin. Meerü wainmakai saaʼin kasa wamaʼana chaa iipünaa anale wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa jee talatüle naaʼin wamaa. Tia, matüjainsat ajaʼttinnaa otta matüjainsat aʼluwajünaa naashin Jesuu. Naashin Pablo, shia jülüjainjatka waaʼin tü kasa nümaʼanajeejatkat Maleiwa nnojotka weʼrüin (2 Cor. 4:17, 18, TNM). Soʼutku tü kasa nnojotkat weʼrüin, shia tü kasa anasü eejeetkat nutuma Maleiwa suluʼu tü mma jeketü nüküjakalü achiki. ¿Weeʼiyatüinche kojutuin tia wamüin? w20.05 26 püt. 1, 2

Anasü naaʼin otta sükatchinrüin nanoula na israeliitakana tü nikirajakalü anain Moisés. Süka müin aka shia wanee juya meemataka saaʼu mojuui. ¿Kasache waaʼinrajatka süpüla wayaawatüin saaʼu anain naaʼin na waneinnua sutuma tü wekirajakalü anain naya? Wojuʼitapa sünain aküjaa pütchi sainküin miichi jee shiale eein joouluin wayuu, waküja namüin sükajee tü Wiwüliakat Jeʼwaain nünülia Maleiwa. Eesü süpüla waküjain pütchi namüin süka tü karaloʼuta eekat wamaʼana, weeʼiyatüin video namüin jee waküjain namüin eein süpüla nanaʼlüin suluʼu jw.org. Waaʼinrüle tia, kojuteechi Jeʼwaa sükajee süpüshuaʼa tia. Chale waya waʼyataaleruʼu, koleejialuʼu jee woʼunajaale, wachajaa maʼin sukuwaʼipa süpüla yootuin waya namaa na wayuukana nüchiki Maleiwa otta süchiki tü nukuwaʼipakat. Waküja namüin süchiki tü kasa anasü keeʼireekat naaʼin Maleiwa wapüleerua jee süchiki anainjatüin tü Mmakat nutuma. Naapapa na wayuukana süchiki tia, eesüjaʼa süpüla nayaawatüin saaʼu alin maʼin waya nüpüla Maleiwa. Wekirajapa na wayuukana sünain tü shiimainkat nüchiki Jeʼwaa, kojuteechi nia atumawaa otta nayaawateerü aaʼu alawaain neʼe tü kasa mojusü ekirajünakalü nüchiki. Nnojotsü eein wanee kasa anaka maʼin atuma naaʼin na wayuukana maʼaka saaʼin tü pütchi waküjakat namüin suluʼujee tü Wiwüliakat (Is. 65:13, 14). w20.06 10 püt. 8, 9

¿Jamüinjatü wakuwaʼipa süpüla wakaalinjain na aleʼejeekana nachikuaʼa nünainmüin Jeʼwaa? Wekirajaa süchiki tü watüjakat sünainjee tü aküjünakat nüchiki chi emüliee maaʼinsai naashajaakai achiki Jesuu (Luc. 15:17-24). Aleʼejüshi nüchikuaʼa nipialuʼumüin chia jimaʼaikai niyaawajaapa naaʼin. Nuwataaka chi nüshikai nüpanapa jee nukoʼojooko nünain süpüla niiʼiyatüin nümüin ayatayülinya alin nia nüpüla. Mojusü maʼin naaʼin chia jimaʼaikai saalinjee tü kasa naaʼinrakat. «Nnojoi mata müin aka taya wane püchon», müshi nia nümüin chi nüshikai. Ojutuusü naaʼin chi nüshikai saalinjee tü nümakat chi nüchonkai otta niʼrüin mojuin maʼin naaʼin. Naainjiraka wanee miʼiraa nüntia. «Jüsaaja jümata tü tasheʼin anashaatasükat maʼi süpüla jaʼatüinjatüin nünain», nümakalaka chi nüshikai namüin na nüchepchiakana. Naaʼinrüin tia süpüla niiʼiyatüin naalin nüpüla. Müsü nukuwaʼipa Jeʼwaa maʼaka saaʼin nukuwaʼipa nüshi chia jimaʼaikai. Aishii maʼin nüpüla na wawalayuu akayalaakana nuulia otta keeʼireesü naaʼin naleʼejüin nachikuaʼa. Washatüle nukuwaʼipa, wakaalinjeena naya wawalayuukana süpüla naleʼejüin nachikuaʼa. Wounteerü tia nnojorüle wakulajaain aaʼin namaa. Amülialaainjatü waaʼin naalin otta alinjana naya wapüla. w20.06 25 püt. 8, 9

Naashin Jesuu, eejeena na aapaakana sümaa tü shiimainkat sümaa «talataa aaʼin». Eejeenapejeʼe na amalajaakana anoula suuʼulakünapa naaʼin (Mat. 13:3-6, 20, 21). Eesü nnojorüle natüjaain saaʼu neʼreenain müliaa sünainjee noushikajaain nüchiirua Jesuu (Mat. 16:24). Eesü jülüjale naaʼin nnojoleerüin kasain alatüin namüin süka nanoujain. Eepejeʼe sülatalaʼa sümeerüle wanee kasa wamüin. Eesüjaʼa mojeerüle waaʼin sutuma tia (Sal. 6:6; Ecl. 9:11). Wainma na wawalayuu atüjaakana saaʼu shiimain tü nanoujakalü anain. Nnojotsü amalajaain tü nanoulakat sünainjee tü kasa mojusü aainjünakat namüin jee neʼrüle kaainjalain wanee wawala (Sal. 119:165). Jamüsüjaʼa sülatüle wanee kasa mojusü namüin, nnojotsü amalajaain tü nanoulakat, akatchinraasü maʼin (Sant. 1:2-4). Eesü süpüla katchin tü wanoulakat. w20.07 8 püt. 1; 9 püt. 4, 5

Anashii wachuntule nümüin Jeʼwaa süpülapünaa waashajeʼerüin tü Wiwüliakat. Waaʼinrüin tia süpüla jaloulinjatüin wamüin tü waashajeʼerüinjatkat. Jamüsüjaʼa wachajaale wanee pütchi anouteʼerüinjatka wanee kasa alataka wamüin, wachunta nümüin Jeʼwaa süpüla wousütüin sünain tü pütchi akaalinjüinjanakat waya (Filip. 4:6, 7). Eeshii süpüla müin weʼrakai saaʼin tü waashajeʼerakat süka alejanainya waya nutuma Jeʼwaa. Süpüla müin shiimüinkai saaʼin wamüin tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Wiwüliakat, maa chakai waaʼin waashajeʼerapa süchiki nukuwaʼipa wanee wayuu nümaiwajachi, maa weʼrakai saaʼin tü niʼrakat jee maa sülatakai wamüin tü alatakat nümüin. Süchikijee jülüjainjatü waaʼin tü waashajeʼerakat jee tü watüjakat sünainjee. Waaʼinrüle tia, wayaawateerü aaʼu kasain maʼin aashajaanüin achiki. Waashajeʼerüle tü Wiwüliakat sümaa nnojoluin jülüjain waaʼin shia, meena waʼlakajaakai aaʼin sümaa nnojoluin kasain wejitüin saʼaka wotse süpüla jemetüinjatüin shia. Wayaawateerü aaʼu wanee kasa jülüjale waaʼin tü sünainpünaakat. w21.03 15 püt. 3-5

«Nnojoishije püreesain taya ayatüle taya sünain tü tanoujapuʼukalü anain», eesüjaʼa maa sümüle naaʼin chi aluwataaushikai Pablo. Eeshijaʼa süpüla jashichin nia namüin na wayuu chajanakana Asia saaʼujee napütüin nia nümüiwaʼa jee nnojoire nunoujain nanüiki na naʼaleewainyuukana sutuma tia aaʼinnaka nümüin. Nnojotpejeʼe naaʼinrüin tia. Mayaainjeʼe nütüjaain saaʼu nuʼutunajachin aaʼin, nnojotsü motuin naaʼin shiain alanaʼaleein nuʼwaajünüinjachin Jeʼwaa. Nüchajaainya sukuwaʼipa süpüla nütütüleʼerüin naaʼin na waneinnua jee oʼuraajüshi nia nümüin Jeʼwaa sümaa niʼitaain naaʼin nünain. Nnojotsü jülüjakuʼu müin naaʼin nüpütünüin nümüiwaʼa natuma na waneinnua. Tü naaʼinrakat shia naapüin analuʼut namüin naʼaleewainyuu saaʼu alin nia napüla jee nakaalinjain nia. Ayatüshia nia ekirajaain sünain nünüiki Maleiwa (2 Tim. 3:16, 17; 4:13). Nütüjaa aaʼu Pablo alin nia nüpüla Jeʼwaa nümaa Jesuu. w21.03 18 püt. 17, 18

Süchikijee tü juyakat 100, ekerotushii naʼakamüin na anoujashiikana na ekirajüliikana sünain alawaa, nnojoishii naya ekirajüin sünain tü nünüikikat Maleiwa. Yalejeechiki sünainmüinreʼeya tü juyakat 1870, walakatüshii na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa sainküin tü mmakat. Awainmalaashii na anoujayaakana nünain Jesuu, na makana aka saaʼin süʼü mojuui keimüsesü. Sünainjee tia, kapüleeitpa ayaawataa saaʼu jaraliin na anoujashii shiimainshiikana (Mat. 13:36-43). ¿Kasa wayaawataka aaʼu sünainjee tia? Saashin karaloʼutaka Daniel kapiitulo 11 nnojoishi niain chi aluwataai palaajeʼewaikai otta chi aluwataai uuchijeʼewaikai na sülaülakana mma otta tü sukuwaʼipakat aluwatawaa natuma soʼujee tü juyakat 100 sünainmüinreʼeya tü juyakat 1870. Soʼu tia, walakatüshii na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa otta kapüleesü ashutaa naaʼu. Shiasaʼa süchikijee tü juyakat 1870, eeʼiyalaashi nüchikuaʼa chi aluwataai palaajeʼewaikai otta chi aluwataai uuchijeʼewaikai. w20.05 3 püt. 5

Nüküjain Joel sushutunuinjatüin aaʼu Israel sutuma wainma kaashapa, ajaʼttamaatüsü pünajüt sutuma (Joel 1:4). Sümaiwa paala, shiyaawaseyaa waaʼinruʼu nupueulose Jeʼwaa tü kaashapa aküjünakalü achiki, süka jamüin, nnojoluin kasain ataʼülüin sukuwaʼipa suulia aküjaa pütchi. Tü kasa aikat namüin na wayuu suluʼukana tü iküleesiakalüirua, shiayaa waaʼinruʼu tü pütchi waküjakat namüin. Akaajasaʼa waashajeʼerüle süpüshuaʼa tü nüküjakalü achiki Joel, wayaawateerü aaʼu wapansaajüinjatüin tü jülüjapuʼukat waaʼin süchiki tia pütchikat. Jülüja waaʼin tü nüküjakat Jeʼwaa suluʼu tü karaloʼutakat Joel 2:20, tü makat: «Teʼikajaajeerü wattamüin juulia tü sejetkat palaajee [tü kaashapakat]». Eepejeʼe wamüle: «Nayaleje na Aküjaliikana pütchi na kaashapa aashajaanakana achiki, ¿jamakaʼa neʼikajaanüinjanaka wattamüin nutuma Jeʼwaa sümaa naküjain pütchi jee nekirajüin wayuu maʼaka nuluwataain Jesuu?» (Ezeq. 33:7-9; Mat. 28:19, 20). Watüjaa aaʼu nnojoliin süpüla niʼikajaain Jeʼwaa wattamüin na aʼyataaliikana nümüin, naya niʼikajaaka wattamüin na mojulaakana sümüin nupueulose. w20.04 2 püt. 3-5

¿Kasache waaʼinrajatka müleka nnojoire müin nusoutamaatakai aaʼin Jeʼwaa shiʼipajee tü wachuntakat nümüin? Naashin Santiago, ayatüinjana waya achuntuin sooʼopünaa tia nümüin. Nnojoleechi nia aashichijaain wamüin sünainjee tia otta nnojoleena waya niyoujain sünainjee achuntaa nümüin. Kekiijeena waya nutuma chi Washi iipünaajachikai wachuntule shia nümüin, nnojoleerü naʼalijirüin shia woulia (Sal. 25:12, 13). Nütüjaa aaʼu Jeʼwaa tü kasa alatakat wamüin. Mojusü naaʼin saalinjee müliain waya jee nükaalinjeeshaatain waya. Talatüsü maʼin waaʼin sutuma tia. ¿Kasakaʼa naaʼinrüin Jeʼwaa süpüla kekiinjanain waya nutuma? Kekiishii waya sükajee tü nümakat suluʼu tü Wiwüliakat (Prov. 2:6). Süpüla wountuin tia, choʼujaasü waashajeʼerawalinjatüin tü Wiwüliakat jee tü karaloʼuta ayuʼluushikat suluʼujee. Nnojotpejeʼe neʼe watüjainjatüin neʼe süpüleerua tü sümakat, choʼujaasü waaʼinrüinjatüin shia. Anuu nünüiki Santiago: «Joonoo jümata sümaa nünüiki Maleiwa sünain jaaʼinrüin süpüshua tü sümakat. Nnojo müin aka jia naaʼin chi eekai talatüin naaʼin saaʼu aapajülin neʼe nünüiki» (Sant. 1:22). Waaʼinrüle tü nümakat Jeʼwaa, nnojoleena waya aʼülüjiraain namaa na wawalayuukana, anamieena waya namüin otta amülialaajeerü waaʼin naalin neʼrüle müliaa (Sant. 3:17). Müle shia watuma, wachechereerü waaʼin soʼunnaa weʼrüin müliaa sümaa talatüin waaʼin. w21.02 29 püt. 10, 11

Choʼujaasü wakaalinjain na ekirajaakana sünain tü Wiwüliakat süpüla kooʼomüin nanoula jee woutiisain naya. Eeshii süpüla wakaalinjain napüshuaʼa na jekenakana sünain anoujaa. Anuu sünüiki wanee pürekutsoot: «Saashin wayuu, eʼreechi miyoʼuwaa wanee jintüi nükaalinjünüle natuma na kepiakana pejepünaa nünain. Müsia neʼe sukuwaʼipa wekirajapa wayuu sünain tü Wiwüliakat, wakaalinjainjachi nia süpüla nunoujainjachin wanaa wamaa». Jamüshijaʼa wanee jintüi, ekirajünüshi natuma nüpüshi, natuma na naʼaleewainyuukana jee na profesorkana. «Maaʼaya pia tachonchee», münawalinjachi amüin otta choʼujaasü nikirajünüin süpüla nütüjain süpüleerua nukuwaʼipa. Shiainjatü naaʼinraka tia na wawalayuukana süpüla nakaalinjain chi wayuu ekirajaakai sünain tü Wiwüliakat süpüla woutiisain nia. Aashajaanawalinjachi amaa, «anasü tü paainjakat», münawalinjachi amüin jee anainjatü nakuwaʼipa na wawalayuukana nuʼupala (Prov. 15:22). ¿Jamüsü nnojoluinjatka mojushiin wamüin nakaalinjeere na wawalayuukana na wekirajüinkana? Shia süka eein süpüla nakaalinjain na wekirajüinkana süpüla kooʼomüinjatüin tü nanoulakat. w21.03 8 püt. 1-3

Jaʼitashii laülaayuuin jee tepichijain waya, eesü napüleeruale waaʼin na wayuukana shiiʼiree waaʼinreein kasa mojusü ojuunaa. Wayoutuinjatpejeʼe tia. Naashin chi aluwataaushikai Juan, eejüinjatü waaʼin suulia waaʼinrüin kasa mojusü sümaa waʼyataataain nümüin Jeʼwaa (1 Juan 1:6). Aneere wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa maaʼulu jee mapeena, anainjatü tü kasa waaʼinrakat, süka jamüin, niʼrüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü kasa waaʼinrakat jaʼitasü wounjulajüin tia (Heb. 4:13). Nnojotsü anainjatüin wamüin tü kasa mojusü anakat noʼuluʼu na manoujainsaliikana. Nükalioʼu Juan, naküjapuʼuin na ekirajüliikana sünain alawaa, eein süpüla naaʼinrüin wanee wayuu tü kasa mojukat naashin Maleiwa sümaa ayatüin nia aleewain nümaa. Müsia neʼe tü jülüjakat saaʼin wayuu maaʼulu yaa. Watta naalii na wayuu anoujakana nünain Maleiwa naashin, naaʼinrapejeʼe neʼe tü mojukat nümüin otta anashiisü namüin nümaʼüjiraale nukuwaʼipa wanee wayuu. Anasü tü naaʼinrakat naashin mayaainjeʼe mojuin shia noʼuluʼu Jeʼwaa. w20.07 22 püt. 7, 8

¿Asoutawaishiiche waya naaʼu na wawalayuu jieyuukana? Jülüjataa waaʼin tüü, eesü wanee wawala, manoujainsai chi suʼwayuusekai, antawaisü shia suʼttapa tü outkajawaakat otta oʼunamaatüsü shia sujutaapa, eeshii nnojoliire sümaʼawalin na süchonniikana sünain tü outkajawaakat. Makalaka shiyoujunuin natuma na wawalayuukana. Ayatapejeʼe tü wawalakat sünain tü outkajawaakat mayaainjeʼe kapüleein shia sümüin, nnojotsü laülaain shia saaʼu sukuwaʼipa, nia laülaaka chi suʼwayuusekai naaʼu na süchooinkana. Watütüleʼerüle saaʼin tü wawalakat otta waküjale namüin na waneinnua süchiki tü kasa anasü saaʼinrakat, nnojoleerü ayoujunuin shia. Natüjaa aaʼu na laülaashiikana anain nümüin Jeʼwaa nakaalinjünüle na wawalayuu jieyuukana (Sant. 1:27). Nashatüin nukuwaʼipa Jesuu, amülialaasü naaʼin naalin na wawalayuukana otta nnojoishii müliain naya natuma (Mat. 15:22-28). Jamaamasü naaʼin na wawalayuu jieyuukana nakaalinjünüle natuma na laülaashiikana. w20.09 24 püt. 17-19

Daniel chi nünüikimaajachikai Maleiwa, nuʼunirüin nukuwaʼipa waneepia sükajee tü nümakat Jeʼwaa nümüin. Jamüsüjaʼa wanaa sümaa nüküjain jamaluʼuluin nüʼlapüin Nabucodonosor, «taya kakajeejachika tia» nnojoishi müin nia. Nüküjain niain Jeʼwaa kaküjalain tia (Dan. 2:26-28). ¿Kasa watüjaka sünainjee tia? Anale maʼin namüin na wawalayuukana tü pütchi wekirajakalü anain jee anale wakuwaʼipa sünain aküjaa pütchi, soteesü waaʼin niainjachin Jeʼwaa kojutuin watuma sükajee tia. Wayaawateerü aaʼu isainjee wachiki wountuin tia nnojorüle nükaalinjain waya Jeʼwaa (Filip. 4:13). Waaʼinrüle tia, washatüinya nukuwaʼipa Jesuu. Nüküjain Jesuu niain Jeʼwaa akaalinjain nia süpüla nuuntuin wanee kasa (Juan 5:19, 30). Nnojotsü nüchajaain achiki Jesuu süpüla niainjachin alanaʼaleein akuwaʼipa nuulia chi Nüshikai. Saashin Filipos 2:6 «nnojotsü kachiiruain naaʼin laülawaa wanaa nümaa». Niyaawata aaʼu Jesuu nukuwaʼipa otta kojutushaatasü nümüin niain Jeʼwaa laülaain naaʼu. w20.08 11 püt. 12, 13

Eeshii wawalayuu shapaakana aaʼin. Nnojotsü watüjaain aaʼu jamüin makaʼa nakuwaʼipa otta nnojotsü wayaawatüin aaʼu jamüin makaʼa naaʼin. Kapüleesü ayaawataa saaʼu tü alatakat namüin. Isale wachiki waaʼinrüin tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa jee nnojorüle jaralüin ayaawatüin saaʼu tü alatakat wamüin, katsüinjeerü waaʼin waashajeʼerüle tü ashajünakat nüchiki Mefibóset (2 Sam. 4:4). Masaʼasai nia, mojusü nünüiki David nüchiki jee naaʼinrüin wane kasa mojusü nümüin. Talatüsü naaʼin sümaa tü kasa eejatkat nümaʼana. Kojutusü nümüin tü naaʼinrakat David nüpüleerua sümaiwa paala (2 Sam. 9:6-10). Wanaa sümaa mojuin pütchi nüchiki nutuma David, nnojoishi jashichijaain Mefibóset, nnojoishi jashichikuʼu müin nia jee nnojoishi niʼitaain Jeʼwaa saaʼu tü naaʼinrakat David. Shia jülüjaka naaʼin nükaalinjain David, chi aluwataai nüneekajalakai Maleiwa (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30). Nüshajirüin Jeʼwaa suluʼu tü Wiwüliakat süchiki nukuwaʼipa Mefibóset süpüla sükatsüinrüin waaʼin maaʼulu (Roma 15:4). w20.04 26 püt. 3; 30 püt. 18, 19

Eeshii wawalayuu aneekünaka süpüla misioneeroin naya, süpüla pürekutsoolin pesiaat naya jee pürekutsoolin rekulaat naya. Wawalayuukana naainnua, naneeküin naʼyataainjanain waneepia nümüin Jeʼwaa sünain aküjaa pütchi otta sünain ekirajaa wayuu. Mayaainjeʼe palitchon tü kasa namaʼanakat naya wawalayuukana, wainma kasa naapaka Jeʼwaa namüin (Mar. 10:29, 30). Talatüsü waaʼin süka eein naya wawalayuukana suluʼu tü nupueulosekat Jeʼwaa. ¿Nayache kojutuka neʼe nümüin Jeʼwaa na wawalayuu nüneekakana otta na aʼyataakana waneepia nümüin? Nnojo, kojutushii nümüin Jeʼwaa napüshuaʼa na wawalayuukana jee kojutushiʼiya naya wamüin (Roma 10:15, TNM; 1 Cor. 3:6-9). Tü naaʼinmaainjatkat maʼin na wawalayuukana shia nekirajüin wayuu süpüla noushikajaainjanain süchiirua nukuwaʼipa Kürisüto (Mat. 28:19, 20; 1 Tim. 2:4). Napüshuaʼa na wawalayuukana jaʼitaina woutiisain jee nnojoluin woutiisain naya, nachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla naaʼinmaainjatüin tia aʼyatawaakat (Mat. 24:14). w20.08 21 püt. 7, 8

Maʼaka süküjain tü pütchi süpülajatkat soʼukai, nükatchinrüin waaʼin Jesuu soʼunnaa tü alatakat wamüin. ¿Jamüsü sükatchinraajeetka waaʼin sutuma tü nümakat Jesuu? Jamüshijaʼa nünaajaale wanee wapüshi, mojusü waaʼin waneepia nüchiirua, laülaale wanee wayuu müliasü naaʼin sutuma laülawaa, eetaashii joo na mojukana aaʼin waneepia. Mayaainjeʼe sülatüin tia wamüin, akatchinraasü waaʼin süka watüjaain saaʼu eein Jesuu waneepia wamaa jaʼitakajeʼe soʼunnaa müliain maʼin waaʼin (Mat. 11:28-30). Aküjünüsü suluʼu tü Wiwüliakat nükaalinjeenain waya Jeʼwaa nakajee na aapieekana (Heb. 1:7, 14). Jamüshiijaʼa waküjale pütchi, nakaalinjain waya na aapieekana süpüla waküjainjatüin tü pütchi anasükat süchiki nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa «sümüin eʼirukuukat süpüshua sainküin mmakat süpüshua» (Mat. 24:13, 14; Alat. Map. 14:6). w20.11 13 püt. 6, 7

Keeʼireesü waaʼin nayaawatüin saaʼu na wekirajüinkana suluʼujeejatüin tü Wiwüliakat tü wekirajakalü anain naya (1 Tes. 2:13). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla nayaawatüin saaʼu tia? Waashajaa namaa süpüla naküjain wamüin süchiki tü kasa natüjakalü apüleerua. Nnojo waküjain namüin waneepia jamaluʼuluin wanee wetsiikulo, wasakira naya süpüla naküjain wamüin süka naaʼin namüiwaʼa jamaluʼuluin tia wetsiikulokot. Wakaalinja naya süpüla nayaawatüin saaʼu aneerüin nakuwaʼipa sünainjee tü nekirajaakalü anain suluʼujee tü Wiwüliakat. Naashajeʼerüle wanee wetsiikulo suluʼujee tü Wiwüliakat wasakira naya süpüla nayaawatüin saaʼu tia pütchikat jee süpüla naküjain wamüin tü jülüjakat naaʼin süchiki (Luc. 10:25-28). Eesü süpüla müin wanüiki namüin: «¿Kasa piyaawataka aaʼu süchiki nukuwaʼipa Jeʼwaa sünainjee tü sümakat wetsiikulokot tüü?», «¿Kasa anasü piʼreetka paaʼinrüle tü sümakat türa pütchikat?», «¿Jamüsü saaʼin pümüin tü sümakat türa wetsiikulokot?». Nnojotsü choʼujaain natüjainjanain maʼin na wekirajüinkana, tü choʼujaakat maʼin shia kojutuinjatüin namüin tü nekirajaakalü anain jee naaʼinrajatüin shia. Wooʼulaa shiain ekirajüin tü Wiwüliakat. Pütüjeere ekirajaa wayuu nnojotsü yaletüinjatüin paaʼin. w20.10 15 püt. 5, 6

Watüjaa aaʼu wooʼulaajeenain suulia aküjaa pütchi «kettaasü yaapünaa» nümapa Jeʼwaa wamüin. Sünainjee tü alatakat soʼu nükalia Noé, watüjaa aaʼu naaʼinreerüin Jeʼwaa tü nümakat soʼu tü kaʼi nüneekakalü oʼu shia. Nüküjatüjülia Jeʼwaa maʼaka saaʼin 120 juya shiʼitajatüin wanee juya miyoʼushaata. Kojuya juya süchikijee tia, aluwataanüshi Noé nutuma Jeʼwaa sünain akumajaa wanee anuwa. Nukumajüin Noé tia anuwakat soʼunnaa 40 jee shiale 50 juya, aʼyataashi maʼin nia sünain tia. Mayaainjeʼe nnojoluin soonooin wayuu sümaa tü pütchi nüküjakat, ayatüshia nia sünain aaʼinraa tia. Ooʼulaashi nia suulia nuluwataanapa nutuma Jeʼwaa sünain ekerotaa suluʼumüin tü anuwakat. Anta müsüjaʼaya tü kaʼi nüneekakat Jeʼwaa süpüla nüsülajaain soʼu tü anuwakat (Gén. 6:3; 7:1, 2, 16). Alüʼütsü tü kaʼi nüneekakat Jeʼwaa süpüla «kettaasü yaapünaa» nümüin wamüin suulia tü aküjaakat pütchi otta süpüla najaʼttirüin tü kasa nuluwataakalü aaʼu Satanaa. Nüntireerü wanee mma jeketü eere kepiainjanain na wayuu oonoojeenakana nümaa Jeʼwaa. Sümaʼinruʼu süntüin tia kaʼikat, washata nukuwaʼipa Noé otta waneinnua anoujashii waneepiakana nümaa Maleiwa, ayatüshiʼiya naya sünain aküjaa pütchi. Ayataʼaya waya sünain waaʼinmaain tü aküjaakat pütchi, nnojo washapajaain, katchin wanoula nünain Jeʼwaa otta sünain tü nümakat. w20.09 13 püt. 18, 19

Nnojoire eein wanee laülaakai waaʼu, mojujiraashiijeʼe waya otta nnojotsüjeʼe lotuin sukuwaʼipa tü kasa aainjünakat, nnojotsüjeʼe jaralüin atüjaain saaʼu jaralinjachin aneeküin wanee kasa napüleerua na waneinnua. Nialejeʼe Jeʼwaa keʼitaalain shikii laülaainjachin wanee wayuu saaʼu nuʼwayuuse, ¿jamakaʼa müliaka maʼin saaʼin wanee wayuu nutuma suʼwayuuse? Shia süka eein na wayuu nnojoliikana aaʼinrüin tü nümakat Jeʼwaa, shia neʼe nashataka nakuwaʼipa na wayuu kepiakana naʼütpünaa. Eesü müliale nutuma nuʼwayuuse süpüla anainjatüin neʼe naaʼin nümüiwaʼa. Eeshi chi wayuu müliakai maʼin atuma nuʼwayuuse «toolokaiche aaʼin chira wayuukai», shiiʼiree nümüin. Eesüjaʼa jülüjale naaʼin nnojoleechin alin nia süpüla nuʼwayuuse nüpüleeruale saaʼin, niimolojopejeʼe shia süpüla nnojolinjachin suuʼulaain nia. Chi wayuu jülüjakai aaʼin tia jee aaʼinrakai wanee kasa eekai müin aka saaʼin tia, nnojotsü anain tü naaʼinrakat. Nnojotsü kojutuin wanee jierü nümüin otta niyouta achikit Jeʼwaa tia naaʼinrakat (Éf. 5:25, 28). w21.02 3 püt. 6, 7

Jamaameerü paaʼin puʼuraajüle waneepia nümüin Jeʼwaa soʼunnaa sülatüin kasa mojusü pümüin. Anuu tü aapüneetkat wamüin nutuma Maleiwa saashin tü Wiwüliakat: «Aapüneerü wane anaa jümüin nütüma. Isasü wachiki wayaawatüin saaʼu tia anaa naapakat wamüin, saaʼu wayuuin neʼe waya» (Filip. 4:6, 7). Naapeechi wamüin Jeʼwaa chi naaʼinkai süpüla nnojoluin shapaain maʼin waaʼin (Gal. 5:22). Puʼuraajapa nümüin Jeʼwaa, püküja süpüshuaʼa tü suluʼukat paaʼin. Püküja nümüin tü alatakat pümüin otta jamüin paaʼin sutuma. Kepire tia, puchunta kekiiwaa nümüin süpüla sunoutaainjatüin jee katchin paaʼin süpüla paaʼinrajatüin tia. Mepire tü alatakat pümüin, puchunta nümüin Jeʼwaa kaalinwaa, süpüla nnojoluin shapaain maʼin paaʼin sutuma. Waküjale nümüin Jeʼwaa tü alatakat wamüin, wayaawateerü aaʼu mapa nusoutuin shiʼipajee wanüiki. Nnojo piyüülajaain nnojorüle nusoutamaatüin pümüin, shia nüchekaka achiki puʼuraajüin nümüin waneepia (Luc. 11:8-10). w21.01 3 püt. 6, 7

Suluʼu tü outkajaaleekat, eeshii na wawalayuu kaʼwayuusekana, na kachooinkana otta eetaashii na nnojotkana kaʼwayuusein. ¿Kojutuinjanache wamüin na wawalayuu maʼwayuusekana? Kojutushii naya nümüin Jesuu. Jamüshijaʼa nia wanaa sümaa yaajachin saaʼu tü mmakat, nnojoishi nia kaʼwayuusein. Maʼwayuusesai nia süka shiain naaʼinmaain maʼin tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Nnojotsü nüküjain Jesuu choʼujaain nümüin wanee anoujashi kaʼwayuuseinjachin nia jee maʼwayuuseinjachin nia. Nüküjapejeʼe Jesuu wayainjanain aneeküin tia süka waaʼin wamüiwaʼa (Mat. 19:12). Kojutushii nümüin Jesuu na wayuu maʼwayuusesaliikana. Nnojotsü jülüjain naaʼin anaʼleein maʼin nakuwaʼipa na kaʼwayuusekana noulia na maʼwayuusekana. Jamüshijaʼa chi aluwataaushikai Pablo maʼwayuusesai nia maʼaka naaʼin Jesuu. Shia naaʼinmaaka maʼin tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Nnojotpejeʼe nüküjain Pablo mojuin kaʼwayuusere wanee anoujashi. Nüküjain nüneeküinjachin wanee wayuu süka naaʼin nümüiwaʼa kaʼwayuuseinjachire nia. w20.08 28 püt. 7, 8

Eʼrüshi miyoʼuwaa chi aluwataaushikai Juan otta watta saalii kasa anasü niʼrakat. Wainma tü kasa alatakat nümüin eeka süpüla amojujeʼerüin nunoula. Nüchajaapejeʼe maʼin sukuwaʼipa süpüla noonooinjachin sümaa tü nuluwataakalü anain Jesuu maʼaka saaʼin alinjanain nüpüla na nuwalayuukana. Suluʼujee tia, niyaawata aaʼu Juan alin nia nüpüla Jeʼwaa, Jesuu otta nakatchinreerüin naaʼin süpüla nülatajachin süchikumüin tü kasa mojusü alatakat nümüin (Juan 14:15-17; 15:10). Nnojoishi kasakain Juan nutuma Satanaa jee natuma na nümaajanakana, ayatüshiʼiya alin nüpüla na nuwalayuukana. Naaʼinrüin tia sükajee tü nümakat namüin otta tü kasa naaʼinrakat napüleerua. Nia Satanaa aluwataaka saaʼu tü mmakat otta maalinsat wayuu nüpüla maʼaka saaʼin nükalioʼu Juan (1 Juan 3:1, 10). Shia keeʼireeka naaʼin maaliinjanain wapüla na wawalayuukana, nnojotpejeʼe nuunteerüin tia nnojorüle wanaawain waaʼin nümaa. Müshiijeseʼe alinjanain wapüla na wawalayuukana otta weeʼiyatüinjatüin naalin wapüla sükajee tü wamakat namüin jee tü waaʼinrakat napüleerua. Waaʼinrüle tia, talateerü maʼin waaʼin süka suluʼuin waya nupueulose Jeʼwaa otta talateerü maʼin waaʼin süka kateerüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (1 Juan 4:7). w21.01 13 püt. 18, 19

Eesü kapüleere maʼin wamüin tü wakuwaʼipainjatkat jee eesü isale wachiki watüjaain saaʼu tü waaʼinrüinjatkat, jama niain Satanaa aluwataain saaʼu tü mmakat (2 Tim. 3:1). Nnojotpejeʼe shapaainjatüin waaʼin jee mmoluin waya. Nütüjaa aaʼu Jeʼwaa tü alatakat wamüin. Choʼujaale wamüin kaalinwaa, nüküjain Jeʼwaa wamüin sünain ayateenain nükaalinjain waya süka pülashin nia (Is. 41:10, 13). Watüjaa aaʼu nikeraajeerüin Jeʼwaa tü nümakat. Jaʼitairü kasain alatüin wamüin aneerü wakuwaʼipa waaʼinrüle tü sümakat tü Wiwüliakat. Sünain tü videokalüirua, tü pütchi aapajünajatkat suluʼujee tü Wiwüliakat otta sünain tü pütchi kanüliakat «Washata sukuwaʼipa nanoula», watüjaajeerü aaʼu nachiki waneinnua wayuu saashajaaka achiki tü Wiwüliakat katchinjeetka atuma wanoula. Süpülapünaa wanajüin, waapajüin jee waashajeʼerüin tia pütchikat, wachunta nümüin Jeʼwaa nükaalinjain waya süpüla wousütüin anain wanee pütchi jalouikat wamüin. Maa chakai waaʼin suluʼu tü mma eejachire chi wayuu wekirajaakai achiki, wasakireʼera waaʼin sünain tü naaʼinrakat jee sünain tü naaʼinrakat Jeʼwaa süpüla nükaalinjain nia otta süpüla nüchecherüin naaʼin soʼunnaa sülatüin kasa mojusü nümüin. Waaʼinra tü wekirajaakalü anain. Waapa analuʼutka nümüin Jeʼwaa saaʼu nükaalinjain waya jee watütüleʼera naaʼin na waneinnua otta wakaalinja naya. w21.03 19 püt. 22, 23

Kachonweere jia, jüsakira jaaʼin sünain tüü: «¿Aishiche wapüla Jeʼwaa jee nnojotsüche yaletüin waaʼin? ¿Anasüche wakuwaʼipa noʼuluʼu Jeʼwaa süpüla wepijain wanee joʼuu?» (Sal. 127:4). Kachonle pia, püsakira paaʼin sünain tüü: «¿Tekirajüinche tachonnii süpüla tütüin naya sünain aʼyatawaa?» (Ecl. 3:12, 13). «¿Tachajaainche sukuwaʼipa süpüla taaʼinmajüin naya suulia jamajüin naya jee suulia naaʼinrüin tü kasa yarüttüsü naaʼinrakat na nuluwataakana aaʼu Satanaa?» (Prov. 22:3). Eesü waneirua kasa nnojoleenaka paaʼinmajüin oulia naya. Yapainjanapejeʼe naya putuma süpüla nachecherüinjatüin naaʼin suulia naaʼinrüin tia. Pikirajüinjana naya süpüla naaʼinrüinjatüin tü sümakat tü Wiwüliakat (Prov. 2:1-6). Jamüshijaʼa nuuʼulaale suulia anoujaa wanee püpüshi, püküja namüin püchonnii tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki jamüin waneepiainjanaka naya nümaa Jeʼwaa (Sal. 31:23). Nünaajaale wanee püpüshi, paashajeʼera namüin püchonnii waneirua wetsiikulo süpüla nachecherüin naaʼin soʼunnaa tü alatakat namüin jee süpüla anainjatüin naaʼin (2 Cor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16). w20.10 27 püt. 7