EKIRAJAAYA 10
Kojutusü nümüin aʼwaajaa Jeʼwaa
1, 2. (1) ¿Jamüshii nalatitka maʼin müliaa na israeliitakana? (2) ¿Jaralii na antakana eemüin tü wutaikat Carmelo?
NIʼRÜIN Elías, kapüleein maʼin namüin na israeliitakana oʼunaa suwalapaʼa tü wutaikat Carmelo. Jaʼyasü naaʼu nalatirüin müliaa, malaaka joo maʼitüin tü juyakat soʼu apünüin juya shiatapünaamüin.
2 Alata müshiijaʼa na 450 sacerdoote nümaajanakana Baal naʼakapünaa na wayuukana sümaa pülain maʼin naaʼin. Jaʼyasü naaʼu üttüin naaʼin nünain Elías sümaa noʼuteein naaʼin. Mayaainjeʼe wainmainnain nünüikimaajana Maleiwa suʼutakana aaʼin Jezabel, ayatshia Elías nnojoluin nücheküin nuʼwaajünüin Baal. ¿Jameetche nukuwaʼipa mapa? «Nnojoleechi eejiraain wamaa süka waneeshiain nia», eesüjaʼa müle naaʼin na nünüikimaajanakana Baal (1 Rey. 18:4, 19, 20). Antüshi joo chi aluwataashikai Acab suluʼu neʼejena, nnojotsü anain nüshoʼu Elías nümüin.
3, 4. (1) ¿Jamüsüche eeka süpüla mmoluin naaʼin Elías? (2) ¿Jarat tü pütchi wasouteetkalü eʼipajee?
3 Eesü wanee kasa anashaatasü niʼrüinjatka joo Elías. Antiraainjatü tü anoujaa shiimainkat sümaa tü anoujaa alawaakat, nnojotsü alatüirüin wanee kasa eekai müin aka tia. ¿Jamüsüche naaʼin Elías sutuma tia alatajatkat? Saashin tü Wiwüliakat, müshi Elías maʼaka «waaʼin wayakana wapüshua» otta eeshijaʼa mmorüle nia (paashajeʼera Santiago 5:17). Yalajachijaʼa Elías nümüiwaʼa naʼaka sacerdoote mojulaashii otta naʼaka wayuu nnojoluinnapaka aʼwaajüin Jeʼwaa. Aʼwaajüshii neʼe naya maleiwayaasü wanaa nümaa chi aluwataaikai. Niaʼala neʼe Elías aʼwaajaka Jeʼwaa saʼakajee tia wayuukalüirua (1 Rey. 18:22).
4 ¿Jamüsü mojuka maʼin nakuwaʼipa na israeliitakana soʼu tia? ¿Kasa watüjaka sünainjee tia alatakat? Wekirajaa süchiki sukuwaʼipa nunoula Elías chi nünüikimaajachikai Maleiwa otta jamüin aneetka wakuwaʼipa sutuma tia.
Wanee atkawaa kakaliairü
5, 6. (1) ¿Kasa tü mojusü naaʼinrakat na israeliitakana? (2) ¿Kasa mojusü naaʼinraka Acab nümüin Jeʼwaa?
5 Mojupuʼusü naaʼin Elías waneepia süka niʼrüin mojutuin natuma na israeliitakana tü aʼwaajaakat chi Maleiwa shiimainshikai. Kakaliainna naya ooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin Maleiwa süpüleerua naʼwaajüin sümaleiwase wayuu kepiaka naʼütpünaa. Atüjaana aaʼu nükalioʼu Elías jaralüin tü anoujaa shiimainsükat.
6 Mojutsai maʼin Jeʼwaa nutuma chi aluwataaikai Acab süka kasaalüin nia sümaa Jezabel, tü nüchonkat chi aluwataaikai saaʼu Sidón. Keeʼireesü saaʼin shiakalia sajaʼlajeʼerüin tü aʼwaajaakat Jeʼwaa otta nia aʼwaajüneeka sutuma Baal chaa Israel. Oonooshi maʼin Acab sümaa tü nuʼwayuusekat, nukumajirüinjeseʼe wanee aʼwaajülee nümüin Baal. Mojusü maʼin tü naaʼinrakat Acab suʼupala tü pueulokot süka nüsapainkain nia sünain aʼwaajaa maleiwayaasü (1 Rey. 16:30-33).
7. (1) ¿Jamüsü kashüülaka maʼin tü aainjünakat süpüla nuʼwaajünüin Baal? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu pansaain sünüiki tü Wiwüliakat süchiki jeʼrainjatüin sükalia maʼitüin tü juyakat? (Paashajeʼera tü pütchi süttakat).
7 ¿Jamüsü kashüülaka maʼin tü aainjünakat süpüla nuʼwaajünüin Baal? Shia sutuma nnojoluin nuʼwaajünüin chi Maleiwa shiimainshikai natuma na israeliitakana. Wanee shia sutuma kashüülain maʼin tü naaʼinrakat na aʼwaajakana Baal; eejana tooloyuu otta jieyuu amaʼüjiraakana nakuwaʼipa nümülatuʼu Baal otta aʼajapuʼushii naya tepichi. Nuluwataainjeseʼe Jeʼwaa Elías eemüin Acab süpüla nüküjain süchiki kakaliainjatüin maʼitüin tü juyakat waneʼereʼeya nüküjapa Elías shiʼitajatüin süchikuaʼa (1 Rey. 17:1). Alatüsü maʼaka jeʼra juya süpüla naashajaain Elías nüchikuaʼa nümaa chi aluwataaikai, naaʼinrüin tia süpüla nuutkajeʼerüinjatüin tü pueulokot otta na sacerdoote nümaajanakana Baal eere tü wutaikat Carmelo.a
Ayatüsia aainjünüin maʼin maaʼulu soʼutku tü aainjünapuʼukat süpüla nuʼwaajünüin Baal
8. ¿Jamüsü choʼujaaka watüjaain saaʼu tü aküjünakat süchiki aʼwaajaa Baal?
8 ¿Wanainpünaasüche tia atkawaakat? ¿Jamüsü choʼujaaka watüjaain saaʼu tü sünainpünaakat aʼwaajaa Baal? Nnojoluichipa aʼwaajünüin maaʼulu Baal otta nnojotsü eein piichi eere nuʼwaajünüin. Nnojotpejeʼe alawaain tü aküjünakat nüchiki (Roma 15:4). Tü pütchikat baal «sülaülajana» otta «laama» maluʼulu. Nuchuntapuʼuin Jeʼwaa namüin na israeliitakana naneeküin nia süpüla niainjachin «nalaülajanain» maʼaka naaʼin suʼwayuuse wanee jiet sümüin (Isa. 54:5). Maaʼulu yaa, wainma wayuu kamaleiwaseyaakana, nnojoishi niain naʼwaajüin chi Maleiwa pülashikai maʼin. Naya wayuukana müshii naneekakai jee naʼwaajakai aaʼin tü nneetkat, tü naʼyataainkat, tü ashaitaakat, tü amaʼüjirawaakalü akuwaʼipa otta müsia waneirua (Mat. 6:24; paashajeʼera Roma 6:16). Tü naaʼinrakat na aʼwaajakana maleiwayaasü maaʼulu müsü aka saaʼin tü naaʼinrapuʼukat na aʼwaajakana Baal. Jülüjale waaʼin wanaa sümaa nütkaainka Jeʼwaa nümaa Baal, sükaaliinjeena waya süpüla watüjaain saaʼu jaralüin waʼwaajüin maaʼulu yaa.
¿Jamaluʼulu piamain sukuwaʼipa nanoula na israeliitakana?
9. (1) ¿Jamüsü anaka tü wutaikat Carmelo süpüla shiiʼiyatünüin nnojoluin kasain anain apüla aʼwaajaa Baal? (Paashajeʼera tü nootakat). (2) ¿Jamüsü nünüiki Elías namüin na israeliitakana?
9 Anashaatasü maʼin eirakawaa süraloʼujee tü wutaikat Carmelo, niʼrüin wayuu chejee tü palaa Miyoʼusükat (Mediterráneo) otta tü nasapüshii kanüliakat Cisón; palaajeeruʼu, jaʼyasü tü uuchikat Líbano.b Shiʼipaʼaya niweetüin chi Kaʼikai, shia neʼe eʼnnaka juluin maʼin tü wunuʼuliakalüirua. Nnojoluitpa anain tü mma naapakat Jeʼwaa namüin na nuuʼuliwoʼukana Abraham otta jaʼishaatasü maʼin kaʼikat chayaa. Nayajaʼa kasitka na nupueulosekana Maleiwa süpüla müinjatüin shia. Nümaka joo Elías namüin na israeliita yalajanakana jutkatüin: «Jiakana piamakana akuwaʼipa junoula, jüneeka jümaala jaralinjachin jiʼyataain amüin. Niale Jeʼwaa chi Maleiwa shiimainshikai jee niale Baal» (1 Rey. 18:21).
10. ¿Jamüsüche piamaka sukuwaʼipa nanoula na israeliitakana? ¿Kasa wayu tü nnojotkat jülüjain naaʼin?
10 ¿Jamüshi «jiakana piamakana akuwaʼipa junoula» nümaka Elías? Shia süka nnojoluin nayaawatüin saaʼu naya wayuukana waneeshinjachin neʼe chi naʼwaajakai, niale Baal jee niale Jeʼwaa. Naaʼinruʼu nayakana, talatüinjatü naaʼin Baal natuma sükajee tü kasa kashüülasü naaʼinrakat sümaa nachuntuin kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa. Eesüjaʼa shiale jülüjain naaʼin aneerüin nutuma Baal naʼttia sümaa namüʼlüin otta müshia Jeʼwaa, niainjachi akaaliinjaka naya sünain ayamülaa naʼünüü naküjainruʼu (1 Sam. 17:45). Eesü wanee kasa nnojotka jülüjain naaʼin otta nnojotka jülüjain naaʼin watta naalii wayuu maaʼulu yaa, niyoutuin Jeʼwaa nuʼwaajünüin wanee maleiwa naata nuulia. Nuchuntuin Jeʼwaa niainjachin neʼe aʼwaajünüin nümüiwaʼa. Nnojotsü nücheküin waʼwaajüle nia sümaa waʼwaajataalain maleiwayaasü, mojushaatasü nümüin tia (paashajeʼera Éxodo 20:5).
11. ¿Kasa sükaaliinjaka anain waya tü nümakat Elías saaʼu tü wutaikat Carmelo?
11 Oʼunushii na israeliitakana süchiirua piamasü akuwaʼipaa, müshii aka naaʼin chi wayuu oʼuneekai suluʼupünaa piamasü wopu. Maaʼulu yaa, watta naalii na wayuu makana akuwaʼipa süka jülüjain naaʼin wanee kasa akayaleʼeraka naya nuulia Maleiwa. Tü nümakat Elías namüin na israeliitakana, sükaaliinjain waya süpüla jülüjain waaʼin sukuwaʼipa wanoula jee süpüla watüjaain saaʼu kasain wayuu tü kojutukat maʼin wamüin.
¿Kasapülajatü saainjünaka tia?
12, 13. (1) ¿Kasa naaʼinraka Elías otta na nüʼünüükana süpüla sütüjaanüin aaʼu jaralin chi Maleiwa shiimainshikai? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka weʼitaale waaʼin nünain Jeʼwaa maʼaka saaʼin nutuma Elías?
12 Nüküjaka Elías namüin na sacerdoote aʼwaajakana Baal tü naaʼinrajatkat, mapüleechonsü tü nümakat namüin. Akumajüinjana wanee aʼajülee mürüt nümüin chi namaleiwasekai otta achuntajana nümüin süpüla niainjachin achuwajaain sukua tü mürüt aʼajünajatkat nümüin. Akaʼaya Elías, naaʼinrüinjatü tia nümüin Jeʼwaa. ¿Kasapülajatü tia aainjünajatkat? Naashin Elías, süpülajatü sütüjaanüin aaʼu niain chi Maleiwa shiimainshikai chi eekai nuchuwajeʼerüin tü sikikat. Nütüjaapejeʼe aaʼu Elías jaralin chi Maleiwa shiimainshikai. Süka katsüin nunoula, nuuʼulaain nayain oʼttüin palajana na nüʼünüükana. Nayajaʼa aneekaka palajana chi paaʼa naʼajüinjachikai nümüin Baal jee oʼuraajüshii naya nümüin (1 Rey. 18:24, 25).c
13 Mayaapejeʼe nnojoluin naaʼinrüin Jeʼwaa kasa pülasü maaʼulu yaa maʼaka tü naaʼinrakat nükalioʼu Elías, nnojotsü aʼwanajaain tü nukuwaʼipakat, müsüjeseʼe weʼitaainjatüin waaʼin nünain maʼaka saaʼin nutuma Elías. Jamüshijaʼa wantiraale nümaa wanee wayuu nnojoikai anoujain sünüiki tü Wiwüliakat, nnojoishii waya mmoluinjanain seema nünüiki. Washateein nukuwaʼipa Elías, wooʼulaa niain Jeʼwaa akumajüin sukuwaʼipa tia. ¿Suluʼu jamüin? Shiainjatü waashajeʼeraka sümüin wayuu tü sümakat tü Wiwüliakat süka naapünüin shia Jeʼwaa wamüin süpüla waloʼirüin sukuwaʼipa wanee kasa, nnojotsü shiainjatüin waküjain tü pütchi waleʼeruʼujeejatkat neʼe (2 Tim. 3:16).
Nütüjaa aaʼu Elías nnojoluin kasain anain apüla aʼwaajaa Baal otta keeʼireesü naaʼin sütüjaanüin aaʼu tia sutuma wayuu
14. ¿Jamüsü nünüiki Elías namüin na sacerdoote aʼwaajakana Baal soʼu nimeeʼerainpalain naya? ¿Jamüshii nimeeʼerainpalaka naya?
14 Na sacerdoote aʼwaajakana Baal, neʼitaain saaʼu tü aʼajüleekat chi paaʼa naʼajüinjachikai otta müshii naya: «Baalkalee, pusouta shiʼipajee wanüiki». Wainmatua müin nanüiki, kamaʼa naya sünain achuntaa. Eeyaai neʼe jaralüin asoutayaain namüin. Kaleʼupa kaʼi naaʼu, nimeeʼerainpalashii naya Elías, naashin niakai, eeshijaʼa kupaale Baal makaʼa nnojoluin nusoutuin, eeshijaʼa nuwunaʼapajüle jee nutunkule, choʼujaasü nümüin nüchijireʼennüin. «Emetut jünüiki», müshi Elías namüin na sacerdoote aʼwaajakana Baal. Nütüjaa aaʼu Elías nnojoluin kasain anain apüla aʼwaajaa Baal otta keeʼireesü naaʼin sütüjaainjatüin saaʼu wayuu süpüshuaʼa tia (1 Rey. 18:26, 27).
15. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu amülaʼalüin neʼe shiyoutuin wayuu Jeʼwaa süpüleerua aʼwaajaa maleiwayaasü?
15 Shiasaʼa naapapa na sacerdoote aʼwaajakana Baal nünüiki Elías, emetutsü nekiisa sünain aʼwaataa otta oʼyonoojiraashii naya nata süka rüi, shottoʼotsü neʼe tü nashakat natuma, naaʼinrawalin tia süpüla naʼwaajüin namaleiwase. Amülaʼatpejeʼe neʼe naaʼinrüin tia, nnojotsü jaralüin kachipünaain aaʼin naya (1 Rey. 18:28, 29). Nnojoishi eein Baal; naʼalain neʼe Satanaa tia süpüla nükaaʼinrüin wayuu nuulia Jeʼwaa. ¿Kasa shikirajaka anain waya tia alatakat? Shikirajüin waya niain neʼe Jeʼwaa anain süpüla waʼyataain amüin otta chi eekai nuʼwaajüin wanee maleiwayaashi, eʼreechi nümüliala jee eʼreechi japülii (paashajeʼera Salmo 25:3 otta 115:4-8).
Tü atüjaanakat aaʼu sünainjee tia
16. (1) ¿Kasa sotoka naaʼin na israeliitakana wanaa sümaa nukumajüin Elías tü aʼajüleekat mürüt? (2) ¿Kasa naaʼinraka Elías sutuma niʼitaashaatain naaʼin nünain Jeʼwaa?
16 Motsopa kaʼika, naʼajüin Elías tü mürüt naapüinjatkat nümüin Jeʼwaa. Nukumajüin palajana wanee aʼajülee mürüt nümüin Jeʼwaa nasoʼlojoka paala na aʼwaajakana maleiwayaasü. Nüpaʼüwajüin 12 ipa, eesüjaʼa naaʼinrüle tia süpüla sotuinjatüin naaʼin na polookana eʼirukuu Israel naaʼinrüinjatüin tü sümakat tü Pütchi naapakat Jeʼwaa namüin na polookana piamamüin eʼirukuu. Shiasaʼa süchikijee, niʼitaain Elías tü mürüt naʼajüinjatkat saaʼu tü aʼajüleekat sümaa nüchüʼttüin shia. Eeshijaʼa najaʼitüle wüin shirokujee tü palaakat Mediterráneo. Nupotuin Elías saʼatoʼupünaa tü aʼajüleekat otta nipirajüin shia wüin. Wainma kasa kapüleeka aaʼujee suchuwajaain tü mürüt naʼajüinjatkat Elías, niʼitaashaatainjeseʼe naaʼin sünain pülashin maʼin Maleiwa (1 Rey. 18:30-35).
Soʼu nuʼuraajüin Elías niiʼiyatüin sünain jülüjain naaʼin na israeliitakana otta keeʼireesü naaʼin nükaaliinjain naya Jeʼwaa süpüla nayaawajaain aaʼin
17. ¿Kasa nüküjaka Elías nuʼuraajapa? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Elías woʼuraajapa?
17 Oʼuraajaa müshijaʼa Elías, nüküjainjaʼa tü shapaakalü atuma naaʼin. Nüküjain keeʼireeshaatain naaʼin sütüjaanüin aaʼu niainjachin neʼe Jeʼwaa aʼwaajünüin natuma na israeliitakana, nnojoishi niainjachin aʼwaajünüin Baal. Tü wane kasa keeʼireekat naaʼin shia sütüjaanüin aaʼu niʼyataalin neʼe nümüin Jeʼwaa jee nnojoishi niainjachin aʼwaajünüin sutuma tü kasa pülasü naaʼinrakat Jeʼwaa. Jee müsia, shapaasü naaʼin Elías naaʼu na israeliitakana otta keeʼireesü naaʼin nayaawajaain suulia naainjala (1 Rey. 18:36, 37). Ayatüshii alin naya nüpüla Elías mayaapejeʼe wainmain kasa alataka namüin saaliijee manoulain naya. ¿Jaʼyasüche saaʼu wanüiki woʼuraajapa sünain kojutuin wamüin nünülia Maleiwa, nnojoluin yaletüin waaʼin jee sümülialaain waaʼin naalin na choʼujaakana amüin kaaliinwaa?
18, 19. (1) ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa kettaapa nünüiki Elías sünain oʼuraajaa? (2) ¿Kasa nuluwataaka anain Elías na wayuukana? ¿Jamüsü nnojotka sümülialaainjatüin saaʼin wayuu naalin na sacerdootekana?
18 Nuʼuraajapa Elías, eesüjaʼa süpüla nasakireʼerüin naaʼin na wayuu yalajanakana müleka müinjatüle nukuwaʼipa Jeʼwaa maʼaka naaʼin Baal, nnojoika kasain anain apüla namüin na aʼwaajakana nia. Shiʼrüinjaʼa wayuu nukuwaʼipa Jeʼwaa kettaapa nünüiki Elías sünain oʼuraajaa. Saashin tü Wiwüliakat, ashakatüsü wanee sikoʼu chejee eejee Jeʼwaa otta jotoleesia sutuma tü mürüt yalajatkat saaʼu tü aʼajüleekat, ajaʼttaleesia tü sikikat sutuma, tü ipakalüirua jee tü sümamülakat mma otta josoleesia sutuma tü wüin eejatkat saʼatoʼupünaa (1 Rey. 18:38). Anashaatasü maʼin tü naaʼinrakat Jeʼwaa soʼu tia. ¿Kasaka naaʼinrüin na wayuukana sutuma tia?
Ashakatüsü wanee sikoʼu chejee eejee Jeʼwaa.
19 Aʼwaatüsü tü wayuukalüirua sünain maa: «Niaʼaya Jeʼwaa chi Maleiwa shiimainshikai, niaʼaya Jeʼwaa chi Maleiwa shiimainshikai» (1 Rey. 18:39). Sütüjaakalaka saaʼu wayuu tü shiimainkat. Nnojoliipejeʼe kanoulain naya sutuma neʼe natüjaain saaʼu niain Jeʼwaa ashakatirüin wanee sikoʼu iipünaajee. Nüküjakalaka Elías namüin na wayuukana tü naaʼinrajatkat süpüla neeʼiyatüin sünain kanoulain naya. Naashin Elías, shia naaʼinrüinjatka tü sümakat tü Pütchi naapakat Jeʼwaa nümüin Moisés. Sünain tü Pütchikat aküjünüsü namüin na israeliitakana noʼutuinjanain naaʼin na nünüikimaajanayaakana Jeʼwaa jee na aʼwaajakana maleiwayaasü (Deut. 13:5-9). Nüʼünüü Jeʼwaa na sacerdoote aʼwaajakana Baal otta shia naaʼinmaaka nnojoluin saainjünüin tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa. Nnojotsü amülialaainjatüin saaʼin wayuu naalin naya sacerdootekana, ¿jalasü sümülialaayain naaʼin naalin na tepichi naʼajakana nümüin Baal katashiiroʼu? (Paashajeʼera Proverbios 21:13; Jer. 19:5). Oʼutuinjanaʼaya neʼe waneepia naya sacerdootekana saaʼu naainjala. Müshijeseʼe nuluwataain Elías na wayuukana süpüla noʼutuinjanain naaʼin na sacerdootekana jee naaʼinrüin tia na wayuukana (1 Rey. 18:40).
20. ¿Jamüsü nnojotka pansaain tü namakat na mojushiikana amüin tü alatakat saaʼu tü wutaikat Carmelo?
20 Maaʼulu yaa, eeshii na mojushiikana amüin tü alatakat chaa saaʼu tü wutaikat Carmelo. Eeshii eekai wainmajüin naaʼin sutuma eein süpüla nashatüin tia na suluʼukana waneirua iküleesia. Shiimainya eein maaʼulu yaa na atkaakana saaʼu tü nanoujakalü anain jee oʼutushii saaʼin wainma wayuu. Nnojotpejeʼe müin nukuwaʼipa Elías. Oonooshi Elías nümaa Jeʼwaa, nuluwataainjeseʼe na wayuukana sünain oʼutaa naaʼin naya sacerdootekana saaʼu mojulaain maʼin naya. Natüjaapejeʼe saaʼu na anoujashii shiimainshiikana nnojoluin süpüla noʼutuinjanain naaʼin na mojulaashiikana. Shia jülüjaka naaʼin tü nümakat Jesuu nümüin Pedro, müshi nia: «Piʼitaa püchajaruutse süchikua suluʼu süta. Chi eekai nütkaweein süka chajaruuta, shiimüin sünain oukteechin nia sütüma tü atkawaakat» (Mat. 26:52). Soʼuweena wanee kaʼi, nieechi Jeʼwaa süsalaka atuma naainjala na mojulaashiikana, naaʼinreerü tia nükajee Jesukürisüto, chi Nüchonkai.
21. ¿Jamüsü anaka ashataa sukuwaʼipa nunoula Elías?
21 Na anoujashii shiimainshiikana, neeʼiyatüinjatü sükajee nakuwaʼipa sünain kanoulain naya (Juan 3:16, TNM). Niʼitaain Elías wapüleerua tü wakuwaʼipainjatkat sünain anoujaa. Jamüshijaʼa nia, nuʼwaajüin neʼe Jeʼwaa nümüiwaʼa otta nütütüleʼerüin naaʼin na wayuukana süpüla naaʼinrüin tia. Nüküjain Elías nnojoluin kasain anain apüla aʼwaajaa Baal, nia keʼinaajalaka Satanaa sukuwaʼipa tia süpüla nükayaleʼerüin wayuu nuulia Jeʼwaa. Süpüla niiʼiyatüin Elías sümüin wayuu alawaain tia, niʼitaain naaʼin nünain Jeʼwaa. Nüchajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla nuʼwaajünüinjachin Jeʼwaa. Anashaatasü maʼin süpüla washatüin sukuwaʼipa nunoula Elías.
a Paashajeʼera tü pütchikat «¿Jeʼra kaʼi maʼitüin juyakat?».
b Wüitapuʼusü maʼin wunuʼulia saaʼu tü wutaikat Carmelo sutuma süsamala tü palaakat. Meemetüsü waneepia sümaa shiʼitapuʼuin maʼin juya chayaa. Chapuʼushi aʼwaajünüin Baal süka niain eʼitirüin juya naashin na aʼwaajakana nia. Shiasaʼa sutuma juluitpain maʼin wunuʼulia sümaa mojuin tü mmakat chayaa, anashaatasü süpüla sütüjaanüin aaʼu nnojoluin kasain anain apüla aʼwaajaa Baal.
c «Nnojotsü suchuwajaainjatüin sukua», müshi Elías namüin na sacerdoote aʼwaajakana Baal. Naashin noʼutku na ekirajaakana süchiirua tia alatakat, eesü nakumajüle na aʼwaajapuʼukana maleiwayaasü wanee koʼushii suupünaa tü aʼajüleekat süpüla nachuwajaain shia sujuuna wayuu süpüla nanoujirüin naya sünain suchuwajaain sutuma nüpülain chi namaleiwasekai.