«Aküjülii jia pütchi tachiki»
«Aküjülii jia pütchi tachiki –müsü nünüiki Jeʼwaa –.» (IS. 43:10, NM)
1, 2. (1) ¿Kasa wayuu chi aküjüikai pütchi saashin wanee diccionario? (2) ¿Kasa tü nnojotkat pansaain sutuma tü periódicokat, raawia otta telewisoot? (3) ¿Jamüshi ayateechikaʼa niʼraajünüin Jeʼwaa?
SAASHIN wanee diccionario, chi aküjüikai pütchi, nia wanee wayuu aküjakai süchiki wanee kasa eekai sülatüin niʼrüin jee shiale nusouktüin shiʼipajee wanee kasa eekai nütüjaain aaʼu. Jamüsüjaʼa chaa Sudáfrica eere tü mma kanüliakat Pietermaritzburg, eesü wanee periódico maka anülia: The Witness (El Testigo), alatüsü suulia 160 juya sünain aküjaa süchiki kasa eekai sülatüirüin. Tü keeʼireekat naaʼin na wayuu ashajakana tia periódicokat, shia pansaainjatüin natuma tü aküjünakat suluʼu. Müsüjeseʼe shiʼitaanüin tü sünüliakat The Witness. Naashin chi wayuu keʼitaalakai shikii tia periódicokat, aküjüneerü tü shiimainkat waneepia suluʼu.
2 Nnojotpejeʼe aküjünüin tü shiimainkat waneepia süchiki wanee kasa suluʼu tü periódicokat, suluʼu tü telewisootkat otta suluʼu tü raawiakat. Müsia neʼe sukuwaʼipa atumaa tü pütchi nümakat Jeʼwaa nümüin Ezequiel, tü makat mayaa: «Natüjaajeerü aaʼu na wayuukana sünain tayain chi Jeʼwaakai anülia». Anujünnüsü süchi tü nünüliakat Jeʼwaa suulia tü wayuukalüirua jee eesü süküjünüle neʼe alawaa süchiki (Ezeq. 39:7, NM). Ayateechipajaʼa eʼraajünüin Jeʼwaa, jaʼitaichi nnojolin nüküjünüin achiki suluʼu periódico, raawia otta telewisoot. Süka jamüin, wainmain na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, eetaashii maʼaka oocho miyoone. Naküjüin jaralin Jeʼwaa, kasain naainjüin maaʼulu otta kaseerüin naainjüin mapeena napüleerua na wayuukana. Naya aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, naküjüin kaseerüin naainjüin Jeʼwaa süpüla naapüin wainma kasa anasü wamüin. Weʼitaale palajana sünain wakuwaʼipa tia aʼyatawaakat, weeʼiyateerü sünain shiimain waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa. Müsü Isaías 43:10: «Aküjülii jia pütchi tachiki –müsü nünüiki Jeʼwaa–, otta müshia chi aʼyataaikai tamüin chi taneekajalakai».
3, 4. (1) ¿Joujana aküjülii pütchi nüchiki Jeʼwaa namünüin na Ekirajaaliikana sünain tü Wiwüliakat? ¿Jamüsü naaʼin sutuma naküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 19.) (2) ¿Jarat tü pütchi wekirajaainjatkalü anain?
3 Kojutüinjatü wamüin waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa süka matüjüin ouktaa nia. Müshi nia wamüin: «Tüü, shia tü tanüliakat, süpülajatü tü kaʼikat süpüshuaʼa otta süpülajatü sotuinjachin jaaʼin taya waneepia namaa na juuʼuliwoʼukana» (1 Tim. 1:17; Éx. 3:15, NM; puʼwanaajireʼera sümaa Eclesiastés 2:16). Soʼu juyaka 1931, oʼttüshii sünain aküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa na Ekirajaaliikana sünain tü Wiwüliakat. Soʼujeʼereʼeya juyakat tia, ashajünüsü suluʼu tü rewiisütakalüirua tü nanüikikat na wawalayuukana sünain naapüin tü analuʼutkat saaʼu naküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa. Müsü nanüiki waneeinnua wawalayuu chejeʼewalii Canadá: «Talatüsü maʼin waaʼin sutuma waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa. Ayateerü weeʼiyatüin sünain shiimain waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa».
4 ¿Kasa waainjüinjatka süpüla weeʼiyatüinjatüin sünain shiimain waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa? ¿Jamüsü süpüla waküjüin süchiki tü sümakat tü Wiwüliakat eere saapaaushin nanülia na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa? Wekirajaa sünain pütchikalüirua tüü.
AKÜJÜLII PÜTCHI NÜCHIKI JEʼWAA NAMAIWAJANNUU
5, 6. (1) ¿Jamüshii aküjülii pütchi nüchiki Jeʼwaa namünaka na israeliitakana? (2) ¿Kasa amaa aluwataanaka anain na israeliita kachonniikana? (3) ¿Jamüshii nekirajüinjanaka nachonnii na anoujüshiikana maaʼulu yaa?
5 Soʼu nükalia Isaías, «aküjülii» pütchi nüchiki Jeʼwaa na israeliitakana waneʼewai nakua otta napüshuaʼa nayakana, nia «chi aʼyataaikai» nümüin Maleiwa nümakai amüin Isaías (Is. 43:10, NM). Wanee kasa naainjaka na israeliita kachonniikana, shia nekirajüin na nachonniikana süchiki tü kasa naainjakat Jeʼwaa napüleerua na natuushinuukana. Jamüsüjaʼa wanaa sümaa süküjünüin namüin tü naaʼinrajatkat sünain tü Pascuakat, aküjünüsü namüin wanee pütchi makat mayaa: «Shiasaʼa namapa na jüchonniikana jümüin: ‹¿Kasapülajatü shikeraajünaka tü pascuakat?›, meerü jünüiki namüin: ‹Chi anneetchon oʼutünakai aaʼin nümüin Jeʼwaa sünain tü Pascuakat, süpülajatü nnojoliinjanain ouktüin nachonnii na israeliitakana wanaa sümaa ouktüin nachonnii na egipciokana. Naaʼinmajüin Jeʼwaa na wachonniikana› » (Éx. 12:26, 27, NM). Na israeliita kachonshiikana eeshiijaʼa süpüla nakuentajüin namüin na nachonniikana tü alatakat suʼunna nümüin faraón nümüin Moisés: «¿Jaraisaʼa maʼin Jeʼwaa toonooinjachika sümaa nünüiki?». Tia nakuentajakat na wayuukana namüin nachonnii, shia suʼunnaa nnojoluin nüjüteein faraón na israeliitakana chaa anoouishii sünain aʼwaajaa Jeʼwaa (Éx. 5:2, NM). Eesüjaʼa süpüla naküjüin süchiki tü poloosükat kasa naainjaka Jeʼwaa namüin na egipciokana jee wanaa sümaa nalatüin tü palaa Ishosükat. Niiʼiyatüin Jeʼwaa nümüin faraón sünain Pülashaatain maʼin nia. Nayaawata aaʼu na israeliitakana, sünain niain Jeʼwaa chi Maleiwa shiimainshikai sümaa nikeraajüin süpüshuaʼa tü kasa nümakat.
6 Na israeliita kojutükana amüin naküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa, nekirajüin na nachonniikana otta na nnojoliikana israeliitain süchiki tü kasa anasü naainjakat Jeʼwaa. Nekirajüinjanaʼaya na nachonniikana sünain wuleinjatüin tü nakuwaʼipakat noʼuluʼu Jeʼwaa. Müshi Jeʼwaa namüin: «Wuleinjatü tü jukuwaʼipakat maʼaka wulein tü takuwaʼipakat tayakai Jeʼwaa, chi Jümaleiwasekai» (Lev. 19:2, NM; Deut. 6:6, 7). Maʼaka nekirajüin na israeliitakana na nachonniikana süchiki tü kasa naainjakat Jeʼwaa, müinjatia shia natuma na anoujüshiikana maaʼulu yaa. Nekirajüinjana na nachonniikana sünain wuleinjatüin tü nakuwaʼipakat noʼuluʼu Jeʼwaa otta kojutüinjatüin namüin naküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa ( paashajeʼera Proverbios 1:8a otta Éfeso 6:4).
Nekirajüle nachonnii na wayuukana nüchiki Jeʼwaa, neeʼiyatüin sünain kojutüin namüin Jeʼwaa (Paashajeʼera tü pütchikat 5 otta 6)
7. (1) Wanaa sümaa noonooin na israeliitakana nümaa Jeʼwaa, ¿kasa natüjaaka aaʼu na wayuu kepiakana naʼütpaʼa? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süka waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa?
7 Wanaa sümaa noonooin na israeliitakana nümaa Jeʼwaa, anasü nakuwaʼipa nutuma. Shiasaʼa sutuma tia, natüjaa aaʼu na wayuu kepiakana naʼütpaʼa sünain naaʼinmajüin Jeʼwaa tü nupueulosekat (Deut. 28:10). Akanasaʼa nnojoliin ayatüin naya sünain oonowaa nümaa Jeʼwaa. Kojuyatua naya sünain naʼwaajüin maleiwayaasü. Naʼwaajüin namaleiwase na kananeokana. Mojulaashii maʼin na israeliitakana maʼaka mojulaain na maleiwayaashii naʼwaajakana. Noʼuta aaʼinchii na nachonniikana otta müliashii maʼin natuma na nnojoliikana kasain namaʼanain. Nnojoluinjatü washatüin nakuwaʼipa na wayuukana. Nia washatüinjachika akuwaʼipa Jeʼwaa, wuleinjatü wakuwaʼipa maʼaka naaʼin niakai otta kojutüinjachi nia watuma.
JEKETEERÜ TATUMA SÜCHIKUAʼA
8. (1) ¿Kasa aluwataanaka anain Isaías nutuma Jeʼwaa? (2) ¿Jamüsü nünüiki Isaías saaʼujee tia?
8 Nüküjatüjülia Jeʼwaa süchiki taashinjanain nutuma na israeliitakana suulia püreesaa (Is. 43:19). Suluʼu Isaías kapiitulo waneesia sünainmüin kapiitulo aipirua, aküjünüsü süchiki tü kasa alatüinjatkat namüin na wayuu kepiakana Jerusalén müleka ayatüle macheʼein naya namaa na kepiakana naʼütpünaa. Mayaapejeʼe nütüjaain aaʼu Jeʼwaa nnojoliinjanain nayaawajaain na israeliitakana suulia naainjala, ayatüshia nuluwataain Isaías sünain naapirüin naya süchiki tü kasa alatajatkat namüin. Nütüjawee aaʼu Isaías joujeenain noonooin na israeliitakana nümaa Jeʼwaa. Nusouktaka Jeʼwaa shiʼipajee tü nüsakirakalü anain Isaías, tü makat mayaa: «Sajaʼttaleepa tü pueulokot, nnojorüleepa wayuu suluʼu jee nnojorüleepa wayuu suluʼu piichi otta wulereepa tü mmapaʼakat» ( paashajeʼera Isaías 6:8-11, NM).
9. (1) ¿Joujatü ekeraajüin tü nüküjatüjütkalia Isaías süchiki Jerusalén? (2) ¿Kasa tü eejüinjatkat oulia waaʼin maaʼulu yaa?
9 Aluwataanüshi Isaías nutuma Jeʼwaa sünain aapiraa na israeliitakana soʼutpünaa juyaka 778 süpülapünaa wakalia, wanaa sümaa sülüʼülüin süpüla keraain nuluwataaya Uzías. Eetaashi maʼaka pienchi shikii aipiruamüin juya Isaías sünain nünüikimaajachin nia Maleiwa, ooʼulaʼaleeshia nia suulia suʼunnaa tü juyakat 732, nuluwataapa Ezequías. Alatüsü tia, 125 juya süpülapünaa sajaʼttinnüin Jerusalén soʼu tü juyakat 607. Maʼaka wekirajaainnapain, aapinnatüjülia na israeliitakana süchiki tü kasa alatüinjatkat namüin. Müsia neʼe maaʼulu yaa, aapinnüshii waya nutuma Jeʼwaa süchiki tü eeinjatkat nutuma mapeena. Eetaairü maʼaka 135 juya sünain süküjünüin suluʼu tü rewiisütakat Aapiria Wayuu, sajaʼttinneerüin tü nuluwataayakat Satanaa otta shiainjatüin tü Nuluwataayakat Maleiwa aluwataain saaʼu wayuu sainküin tü mmakat (Alat. Map. 20:1-3, 5, 6).
10, 11. ¿Jarat tü pütchi nüküjatüjütkalia paala Isaías ekeraajaka wanaa sümaa püreesain na israeliitakana chaa Babilonia?
10 Na judío oonookana nümaa Jeʼwaa, nnojoishii oʼutünüin aaʼin wanaa sümaa sajaʼttinnüin Jerusalén, amaanüshii neʼe naya atumawaa chaa Babiloniamüin süpüla püreesainjanain naya (Jer. 27:11, 12). Sülatapa maʼaka setenta juya süchikijee tia, ekeraajüsü tü pütchi aküjünatüjütkalia paala namüin na israeliitakana, tü makat mayaa: «Müshi Jeʼwaa, chi aʼyalajakai jia jüchikuaʼa: ‹Tashutireerü aaʼu Babilonia jaaʼujee jiakana otta taasheena jia suulia püreesaa› » (Is. 43:14, NM).
11 Soʼu juyaka 539 süpülapünaa wakalia soʼu kashika oʼutuupüroʼu, ekeraajüsü tü nümakat Jeʼwaa. Süka jamüin, süshutünüin aaʼu Babilonia natuma na Medokana otta na Persakana. Aʼwaajaʼattaashii namaleiwase jee asaʼalaashii apülawaa namaa na namaajanakana. Shia nasaʼalaaka aluʼu tü iita naʼluwajakat suluʼujee tü aʼwaajüleekat Maleiwa chaa Jerusalén. Maʼaka saaʼin piama juya süchikijee, ajütünüshii na judíokana nutuma Ciro Jerusalénmüin süpüla nakumajüinjatüin tü aʼwaajüleekat Maleiwa. Tia nüküjatüjülia Isaías paala. Tü wanee nüküjatüjütkalia Isaías shia, naaʼinmajeenain Jeʼwaa na israeliitakana ayaawajaakana suulia naainjala naleʼejapa nachikuaʼa Jerusalénmüin. Müshijeseʼe nümüin Maleiwa namüin: «Taneeküin jia süpüla tapueuloseinjanain, jüküjüinjatü süchiki tü kasa anasü taainjakat jümüin» (Is. 43:21, NM; 44:26-28). Wanaa sümaa naleʼejüin nachikuaʼa na israeliitakana Jerusalénmüin otta nakumajüin süchikuaʼa tü aʼwaajüleekat Maleiwa, nayaawata aaʼu nikeraajüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü nümakat.
12, 13. (1) ¿Jamüsü anaka nakuwaʼipa na wayuu nnojoliikana israeliitain sutuma nuʼwaajünüin Jeʼwaa nüchikuaʼa? (2) ¿Kasa akaaliinjünaka anain na chainjanakana iipünaa natuma na wayuu wattakana maʼin aaliin? (3) ¿Kasa naainjüinjatka na wayuu wattakana maʼin aaliin, nuluwataapa Jesuu?
12 Süchikijee naleʼejüin na israeliitakana Jerusalénmüin, anoujüshii mapa nünain Jeʼwaa na wayuu nnojoliikana israeliitain sutuma tü kasa neʼrakat (Esd. 2:58, 64, 65; Est. 8:17). Maaʼulu yaa, akaaliinjünüshii na chainjanakana aluwataain iipünaa nümaa Jesuu natuma na wayuu wattakana maʼin naalii (Alat. Map. 7:9, 10; Juan 10:16; Gal. 6:16, NM). Na chainjanakana aluwataain iipünaa nümaa Jesuu, nia «chi aʼyataaikai» nümüin Maleiwa nümakai amüin Isaías. Na wayuu wattakana maʼin aaliin jee na anoujüshii chainjanakana iipünaa, naya na «aküjülii» pütchi nüchiki Jeʼwaa nümakana amüin Isaías.
13 Nuluwataapa Jesuu soʼu tü Miitkat juya, na wayuu wattakana maʼin aaliin, naküjeerü namüin na asoʼiraainjanakana aaʼin, naküjüliipuʼuin pütchi nüchiki Jeʼwaa wanaa sümaa sülüʼülüin süpüla sajaʼttüin tü kasakat süpüshuaʼa. Tia, naainjeerü müleka kojutüle namüin naküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa otta ayatüle naya sünain wulein tü nakuwaʼipakat noʼuluʼu Maleiwa. Kaainjaralii naya, nachuntüinjatü nümüin Jeʼwaa waneepia süpüla motuinjatüin naaʼin tü naainjalakat. Süka jamüin, naküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa ( paashajeʼera 1 Juan 1:8, 9).
¿JAMALUʼULU TÜ ANÜLIEEKAT JEʼWAA?
14. ¿Jamaluʼulu tü anülieekat Jeʼwaa?
14 Süpüla kojutüinjatüin wamüin waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa, watüjaainjatü aaʼu jamaluʼuluin tü anülieekat Jeʼwaa. Tü nünüliakat Maleiwa, sünainjeejatü wanee pütchi hebreo otta süka wayuunaiki müsü mayaa: «chi ekeraajakai tü nümakat waneepia». ¿Jamaluʼulu tü anülieekat Jeʼwaa? Nikeraajeerü süpüshuaʼa tü nüküjakalü achiki otta naainjeerü süpüshuaʼa tü keeʼireekat naaʼin, maluʼulu tia. Pütchikat tüü, süküjüin wamüin niain Jeʼwaa kakumajalain süpüshuaʼa tü kasa yaakat saaʼu tü Makat otta tü kasa chakat iipünaa jee müsia süküjüin nikeraajeerüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü nümakat wamüin. Nikeraajeerü Jeʼwaa süpüshuaʼa tü kasa nümakat, jaʼitairü nüchajaain Satanaa sukuwaʼipa süpüla nnojoluin nikeraajüin shia.
15. ¿Kasa nüküjaleeka Jeʼwaa nümüin Moisés wanaa sümaa nuluwataain nia sünain ayuʼlaa tü nupueulosekat Egiptojee? (Paashajeʼera tü pütchikat: Wainma kasa sünainpünaaka nünülia Jeʼwaa.)
15 Wanaa sümaa nuluwataanüin Moisés nutuma Jeʼwaa sünain niyuʼlüinjatüin tü nupueulosekat Egiptojee, nüküjaleein Jeʼwaa nümüin Moisés jamaluʼuluin tü nünüliakat. Müshi chi Maleiwakai nümüin Moisés: « ‹Taainjeerü tü keeʼireekat taaʼin süpüla shikeraajüinjatüin tü tamakat›. Nümaka süchikijee: ‹Tüü, shia tü pümüinjatkat sümüin Israel: «Aniireʼe taya antüin jünainmüin nutuma Chi ekeraajakai tü nümakat» › » (Éx. 3:14, NM, noota). Naainjeeria Jeʼwaa waneepia tü nümakat, nnojoleechi jaralüin ooʼuleʼerüin nia suulia. Namüin na israeliitakana, nia Jeʼwaa chi aaʼinmajakai naya, taashikai atuma naya, oʼunirakai naya otta chi aapakai tü kasa choʼujaakat namüin jee sümüin nanoula.
WEEʼIYATA KOJUTÜIN WAMÜIN WAKÜJÜLIIN PÜTCHI NÜCHIKI JEʼWAA
16, 17. (1) ¿Kasa waainjüinjatka süpüla weeʼiyatüin sünain kojutüin wamüin waküjüliin pütchi nüchiki Jeʼwaa? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain tü wanee ekirajaayakat?
16 Ayatayülia nikeraajüin Jeʼwaa tü nümakat wamüin, naainjüin shia sükajee naapüin tü kasa choʼujaakat wamüin jee sümüin tü wanoulakat. Nnojotsü eein wanee kasa nnojotka süpüla nikeraajüin Jeʼwaa, nikeraajüin shia süpüshuaʼa. Nikeraajüinya Jeʼwaa tü keeʼireekat naaʼin sükajee süpüshuaʼa tü kasa nukumajakat. Jamüshijaʼa nia, nuluwataain na aküjüliikana pütchi süpüla nekirajüin wayuu nüchiki niakai. Sutuma wayain nüneeküin süpüla tia makat, wachajaainjatü sukuwaʼipa süpüla kojutüin Jeʼwaa amüinyüü. Kåre, shia wanee aküjüt pütchi nüchiki Jeʼwaa, 84 suuyase otta akaratshi shikii juya sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa. Chejeʼewat shia Noruega, müsü shia: «Talatüsü maʼin taaʼin sutuma taʼyataain nümüin Jeʼwaa, chi Aluwataakai süpüla kaʼikat süpüshuaʼa otta talatüsü taaʼin sutuma nayaawatüin saaʼu na wayuukana tü tekirajakalü anain naya süchiki tü sümakat tü Wiwüliakat. Wanee kasa talataka atuma taaʼin shia sutuma tekirajüin na wayuukana süchiki naapajiraain nikii Jesuu waaʼu otta katüinjatüin soʼu wayuu waneepia suluʼu tü Mma jeketüinjatkat nutuma Maleiwa».
17 Nnojotsü wainmain maʼin wayuu ekirajaweeka nüchiki Maleiwa, paliʼirü neʼe na wayuu ekirajaakana. Washatüinjatü tü saaʼinrakat tü wawalakat Kåre, talatüinjatü waaʼin sutuma wekirajüin na wayuukana nüchiki Jeʼwaa. Jülüjüinjatpajaʼa waaʼin tüü: ¿Jamüshii süpüla waküjüliinjanain pütchi nüchiki Jeʼwaa sümaa waküjüliinjanain pütchi nüchiki Jesuu? Tia, wekirajaajeerü anain sünain tü wanee ekirajaayakat.
a Proverbios 1:8 (NM): «Poonoo sümaa nünüiki püshi otta nnojo piyouktüin tü suluwataakat anain pia tü püikat.»