Aashajaashi Jeʼwaa wamaa

1-3. (1) Sutuma pülashaatain Maleiwa, ¿kasa nuuntaka naaʼinrüin? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain jooluʼu?

NUKUMALA Maleiwa na aapiee nümaʼanajeejanakana ooʼulaka müsia wayuu süpüshuaʼa. Nukumajüin naya süpüla talatüinjatüin naaʼin wanaa nümaa (Sal. 36:9; 1 Tim. 1:11, TNM). Chi palajaikai nukumajüin Maleiwa nia Jesuu, «Pütchi» münüshi nia (Juan 1:1; Alat. Map. 3:14). Nikirajüin Jeʼwaa Jesuu sünain tü nukuwaʼipakat, nüküjüin nümüin mojule jee anale naaʼin sutuma wanee kasa (Juan 1:14, 17; Col. 1:15). Naashin Pablo, waneʼeya sümüin nanüiki na aapieekana suulia wanüiki (1 Cor. 13:1).

² Niʼraajüin Jeʼwaa sukuwaʼipa tü aapieekalüirua ooʼulaka tü wayuukalüirua süpüshuaʼa. Jamüsüjaʼa suʼuraajüle süpüshuaʼa tü wayuu eekat yaa saaʼu tü mmakat, naapüin Maleiwa sünüiki, jaʼitasü naatajatüin nanüiki woulia. Wanaa sümaa yalain Maleiwa sünain aapajaa sünüiki wayuu oʼuraajüsü, yalashi nia aashajaain namaa na aapieekanaya. Nuuntüin naaʼinrüin Maleiwa süpüshuaʼa tia süka pülashaatain nia (paashajeʼera Isaías 55:8, 9). Aashajaashi Maleiwa wamaa süka tü pütchi watüjakalü apüleerua.

³ Aashajaashi Maleiwa sümaa tü wayuu sümaiwajatkat süka tü pütchi natüjakalü apüleerua. Akaataajaʼa neʼe maaʼulu yaa, ayatsia müin sukuwaʼipa nutuma. Shia wekirajaainjatka anain tia jooluʼu.

AASHAJAASHI MALEIWA SÜMAA WAYUU

4. (1) ¿Kasaichi sünülia tü pütchi naashajaakalü aka Jeʼwaa nümaa Moisés, Samuel otta David? (2) ¿Kasa ashajünaka suluʼu tü Wiwüliakat?

⁴ Aashajaapuʼushi Jeʼwaa nümaa Adán süka tü pütchi hebreo sümaiwajatkat. Mapuʼusia neʼe sukuwaʼipa nutumaya naashajaapa nümaa Moisés, Samuel otta David. Naashajaapa Maleiwa namaa, nanaajaain suluʼu nekii tü nünüikikat, nashaja namüsia tia süka tü nanüikipalakat. Eesü nüküjüle Maleiwa namüin tü nashajüinjatkat. Ashajüshii joo naya süchiki tü alatakat sümüin tü nupueulosekat Maleiwa. Suluʼu tü Wiwüliakat, ashajünüsü nüchiki chi eekai aipüralin wayuu, ashajünüsü nüchiki chi aaʼinrakai kasa mojusü. Aamasü maʼin wamüin süpüshuaʼa tia pütchikat maaʼulu yaa (Roma 15:4).

5. ¿Jamüshi nnojoika naashajaain Maleiwa süka pütchi hebreo namaa na israeliitakana?

⁵ Kakalia mapa, aashajaashi Maleiwa namaa na israeliitakana süka tü pütchikat arameo. ¿Jamüshi nnojoika naashajaain Maleiwa süka pütchi hebreo namaa na israeliitakana? Shia süka wattain naalii na aashajaakana arameo. Natüja apüleerua tia süka chajanain naya kakaliain chaa Babilonia. Eesüjaʼa shiale nüshajirüin aaʼujee Jeʼwaa süpüshi tü Nünüikikat suluʼu arameo. Nuluwataain sünain aaʼinraa tia Daniel, Jeremías otta Esdras (piirakaa sümüin tü noota suluʼukat Esdras 4:8 otta 7:12, Jeremías 10:11 otta Daniel 2:4).

6. ¿Jamüsü süshajünaka tü Wiwüliakat suluʼu griego?

⁶ Kakalia mapa, eetaalashi wanee wayuu griego, Alejandro Magno nünülia, watta saalii tü mma nimeraakalü aaʼu. Tü wayuu sulujutkat tia mmakalüirua, atüjashii naya mapa aashajawaa griego; akaʼaya noʼutku na judíokanaya. Müsüjeseʼe süshajünüin mapa tü Wiwüliakat suluʼu griego süka wainmashaatain na aashajaakana tia pütchikat. Tia shia tü palajatkaʼaya Wiwülia alatinnaka suluʼu wanee anüikii naatajatü, Septuaginta münüsü shia; anashaatasü maʼin tia Wiwüliakat. 72 wayuu ashajakana tia Wiwüliakat naashin na ekirajaakana süchiirua tia.a Kojutapejeʼe shia namüin na judío aashajaakana griego süka shiain tü Nünüikikat Maleiwa, kojutüsü shia namüin na anoujashii namaiwajanakana.

7. ¿Jarat tü pütchi naashajaapuʼukalü aka Jesuu namaa na nikirajüinkana?

⁷ Eesü süpüla naashajaapuʼuin Jesuu hebreo namaa na nikirajüinkana yaaiwaʼaya nia Mmapaʼa (Juan 19:20; 20:16; Aluw. 26:14). Eeshijaʼa süpüla naashajaain arameo. Suluʼu tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa, naashajeʼerawalin na judíokana tü Nünüikikat Maleiwa uatua süpüla semaanakat; naapajawalin Jesuu tia pütchikat müshijeseʼe nütüjain süpüleerua hebreo sümaiwajatkat, tü nütüjakalü apüleerua Moisés namaa na nünüikimaajanakana Maleiwa (Luc. 4:17-19; 24:44, 45; Aluw. 15:21). Wanaa sümaa yaajachin Jesuu yaa mmapaʼa, aashajaasü wayuu griego ooʼulaka latín. Nnojotpejeʼe aküjünüin suluʼu tü Wiwüliakat naashajaale Jesuu tia pütchikat.

8, 9. (1) ¿Jamüsü süshajünaka suluʼu griego süpüshi tü karaloukta suluʼukat tü Wiwüliakat? (2) ¿Kasa kojutüka nümüin Jeʼwaa?

⁸ Na nikirajüinkana Jesuu aashajaapuʼushii hebreo. Mapa, wainma na wayuu anoujakana nünain Maleiwa süchikijee ouktüin Jesuu, naya wayuukana aashajaashii süka anüikii naatajatü (paashajeʼera Aluwataaushikana 6:1). Kakalia mapa, awainmalaashii na anoujashii aashajaakana griego, müsüjeseʼe süshajünüin süka griego tü karalouktakat Mateo, Marcos, Lucas otta Juan.b Tü karaloukta nüshajakat Pablo, nüshajüin shia suluʼu griego, müsia neʼe waneeirua pütchi eeka suluʼu tü Wiwüliakat.

⁹ Na alatirakana tü pütchikat hebreo suluʼumüin griego, nayuʼlüin tü pütchikat suluʼujee tü Wiwülia Septuaginta münakat süka süshajuushin süka griego tia Wiwüliakat. Tü pütchi nalatirakat naya wayuukana shia tü eekat wamaʼana maaʼulu yaa suluʼu tü Wiwüliakat. Sükajee tia, niiʼiyatüin Jeʼwaa sünain kojutüin nümüin süpüshuaʼa tü anüikiikat ooʼulaka kojutüsü nümüin sukuwaʼipa wayuu süpüshuaʼa (paashajeʼera Aluwataaushikana 10:34).

10. ¿Jamüsü sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süpüla naashajaain wamaa?

¹⁰ Aashajaashi Jeʼwaa wamaa süka tü pütchi watüjakalü apüleerua. Nikirajüin waya Jeʼwaa sünain nünüiki jee sünain tü kasa anasü naaʼinreetkat mapeena, naaʼinrüin tia suluʼu tü anüikii watüjakalü apüleerua (paashajeʼera Zacarías 8:23 otta Alateetkat Mapeena 7:9, 10). Naashajaapa Maleiwa namaa waneeinnua wayuu, nanaajaain suluʼu nekii tü nünüikikat, nashaja namüsia tia süka tü nanüikipalakat.

TÜ EEKAT ATUMA TÜ WIWÜLIAKAT MAAʼULU YAA

11. ¿Jamüsü sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süpüla naashajaain sümaa wayuu süpüshuaʼa?

¹¹ Aashajaashi Maleiwa sümaa wayuu süpüshuaʼa, jaʼitasü waneejatüin tü pütchi natüjakalü apüleerua. ¿Jamüsü sukuwaʼipa nutuma? Aashajaashi nia namaa sükajee tü Wiwüliakat. Jamüsüjaʼa tü nünüikikat Jesuu, nnojotsü ooʼulaanüin neʼe suluʼu tü pütchi naashajaakalü aluʼu paala sümaiwa. Eeʼeraasü neʼe maʼaka jeʼrasü tü ashajünakat suluʼu tü Wiwüliakat (Mat. 27:46; Mar. 5:41; 7:34; 14:36, TNM). Makaʼa eein tü Wiwüliakat maaʼulu yaa, shia süka nuluwataain Jeʼwaa na judíokana ooʼulaka na anoujashii namaiwajanakana süpüla nakopiaajüin shia kojuyatua. Shiasaʼa tia koopiakalüirua, alatinnüsü shia suluʼu wainma anüikii. Naashin John Chrysostom, alatinnüsü tü nünüikikat Jesuu suluʼu tü pütchi natüjakalü apüleerua na chejeʼewaliikana Siria, Egipto, India, Persia otta Etiopía; aainjünüsü tia 400 juya süchikijee ouktüin Jesuu.

12. ¿Kasa mojusü alatsüinkaka süpüla sülatinnüin tü Wiwüliakat?

¹² Wainma maʼin tü kasa mojusü alatsüinkakat süpüla sülatinnüin tü Wiwüliakat suluʼu anüikii naatajatü. Eejachinka wanee wayuu sülaülashi mma chejeʼewai Roma, naʼajirüin wainma Wiwülia, alatüsü tia 300 juya süchikijee ouktüin Jesuu. 1.200 juya mapa, eejachi wanee wayuu ashajakai tü Wiwüliakat suluʼu inkülee, William Tyndale nünülia. «Kasataalejeseʼe katüin toʼu nutuma chi Maleiwakai, tashajeerüje tü Wiwüliakat süpüla nütüjashaatainjachin süpüleerua wanee jimaʼai wünaʼapejeʼewai nuulia wanee sacerdoote», müsüinka nünüiki William Tyndale. Achajaana achikichi nia natuma na shikiipüʼükana tü iküleesiakalüirua süpüla noʼutüinjatüin naaʼin, müshijeseʼe nuʼluwataain William Tyndale Inglaterramüin. Kettaasü nutuma tü Wiwüliakat chayaa ooʼulaka niʼinpürimiijirüin shia. Wainma na wayuu aashajeʼerakana tia Wiwüliakat mayaapejeʼe saʼajünüin süpüshi natuma naya shikiipüʼükana tia iküleesiakalüirua. Aülünüshi William Tyndale, naʼajünakalaka. Shiasejeʼe sünainjee tü Wiwülia nüshajakat, ayuʼnnüsü wanee Wiwülia King James Version münüsü (Versión del Rey Jacobo) (paashajeʼera 2 Timoteo 2:9).

13. ¿Jamüsü anaka tü Wiwülia wamaʼanakat?

¹³ Wayakana ekirajaakana sünain tü Wiwüliakat, watüjaa aaʼulu sünain shiain nünüikin Jeʼwaa tü Wiwülia wamaʼanakat maaʼulu yaa (Is. 40:8).c Tü Wiwülia wamaʼanakat maaʼulu yaa, ashatünüsü shia sünainjee waneeirua sükoopiain Wiwülia sümaiwajatkat. Naashin na süpüʼüyakana tü Wiwüliakat, anasü tü Wiwülia wamaʼanakat süka süshajünüin süpüshuaʼa tü pütchi sulujutkat tü koopia sümaiwajatkat.

14. ¿Jeʼrasü anüikii ashajünakalü aluʼu tü Wiwüliakat?

¹⁴ Maaʼulu yaa, alatüsü suulia 2.800 anüikii eeka aluʼu tü Wiwüliakat. Watta saalii Wiwülia sainküin mmakat süpüshuaʼa, mayaainjeʼe wainmain wayuu manoujainka nünain Maleiwa. Eesü Wiwülia nnojotkai pansaakai saaʼin sümaa tü sükoopiainkat tü Wiwülia sümaiwajatkat, ayatapejeʼe ashajünüin suluʼu tia Wiwüliakalüirua tü kasa anasü naainjeetkat Maleiwa soʼu palit kaʼi. Tia pütchikat shieerü kateetka atuma soʼu wayuu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa.

TÜ CHOʼUJAAKAT NAMÜIN NA WAWALAYUUKANA

15. (1) ¿Kasa aainjünaka 1919 sünainmüinreʼeya maaʼulu yaa? (2) ¿Jamüsü washajaka tü karalouktakalüirua palajana suluʼu inkülee?

¹⁵ Soʼu tü juyakat 1919, aneekünüshii nutuma Jeʼwaa noʼutku na wayuu ekirajaakana sünain tü Wiwüliakat süpüla niainjachin chi achepchieekai (Mat. 24:45, TNM). Sümaiwa paala, ekirajünapuʼusü tü nupueulosekat Maleiwa süka inkülee. Maaʼulu yaa, alatüsü suulia 700 anüikii ashajünakalü aluʼu tü karalouktakalüirua. Makaʼa washajüin palajana tü karalouktakalüirua suluʼu inkülee shia süka shiain tü sütüjakalü maʼin apüleerua tü koleejiasükalüirua ooʼulaka tü aʼyataannuukalüirua otta eʼraajünüsü maʼin shia sainküin mmakat. Mapa, walatirüin shia suluʼu tü wanee anüikiikalüirua.

16, 17. (1) ¿Kasa choʼujaaka namüin na wawalayuukana? (2) ¿Kasa aainjünaka süpüla sukumajünüin tü Wiwüliakat? (3) ¿Kasa keeʼireeka naaʼin chi wawalakai Knorr?

¹⁶ Tü pütchi wekirajaakalü anain suluʼu tü karalouktakalüirua, suluʼujeejatü shia tü Wiwüliakat. Tü Wiwülia wekirajaakalü maʼin anain paala sümaiwa shia King James Version suluʼu inkülee. Kakalia mapa, nnojotsü jaralüin ayaawatüin saaʼu tü pütchi sulujutkat tia Wiwüliakat süka sünüikipalain shia wayuu sümaiwajatü. Tia Wiwüliakat, aainjuushi soʼu tü juyakat 1611. Nnojotsü ashajünüin wainmatua nünülia Maleiwa suluʼu tia Wiwüliakat maʼaka süshajünüin suluʼu tü koopia sümaiwajatkat, eesü pütchi nnojotka wanaawain sümaa tü ashajuushi sümaiwajatkat. Wainma tü Wiwülia makat suluʼu inkülee.

¹⁷ ¿Kasa choʼujaaka namüin na wawalayuukana? Wanee Wiwülia eekai pansaain sümaa tü pütchi sümaiwajatkat jee eekai mapüleein shikirajaanapa anain. Müshiijeseʼe naneekünüin waneeinnua wawalayuu süpüla nakumajüinjatüin wanee Wiwülia eekai pansaain sünüiki sümaa tü pütchi sümaiwajatkat. Na alatirakana tü Traducción de la Biblia del Nuevo Mundo münüshii naya. Nashajüin tü Wiwüliakat suluʼu aipiruain shiʼipapaʼa, oʼttüshii naya sünain tia soʼu juyakat 1950 sünainmüin 1960. Aapünüsü tü palajatkat karaloukta sünain tü outkajawaakat miyoʼu aainjünaka akoosütoʼu 2 soʼu 1950. Naashin chi wawalakai Knorr, choʼujaasü maʼin wanee Wiwülia eekai pansaain sümaa tü ashajuushi sümaiwajatkat jee müsia eekai mapüleein. Natüjaajeerü aaʼu nüchiki Maleiwa na wawalayuukana sükajee tia Wiwüliakat. Mapüleeinjatü shia naashajeʼerapa shia jee nekirajaapa sünain, müinjatü aka saaʼin tü nashajakat na nikirajüinkana Kürisüto. Tü keeʼireekat naaʼin chi wawalakai Knorr shia shikirajaainjatüin wayuu süpüshuaʼa nüchiki Jeʼwaa sükajee tü Wiwüliakat Traducción del Nuevo Mundo.

18. ¿Kasa aainjünaka süpüla sülatinnüinjatüin tü Wiwüliakat suluʼu wanee anüikii?

¹⁸ Soʼu tü juyakat 1963, eejatü tü Wiwüliakat Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas suluʼu alijunaiki, alemán, francés, holandés, italiano otta portugués. Ekeraajüsü tü keeʼireekat naaʼin chi wawalakai Knorr. Na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjüliikana Pütchi sainküin Mma, naneeküin waneeinnua wawalayuu süpüla nakaaliinjain na wawalayuu alatirakana tü Wiwüliakat, naaʼinrüin tia soʼu tü juyakat 1989. Naluwataain na Laülaashiikana sülatinnüinjatüin tü Wiwüliakat suluʼu tü anüikii eekalü aluʼu tü rewiisütakat Aapiria Wayuu. Naluwataain tia soʼu juyakat 2005. Maaʼulu yaa, alatüsü suulia 130 anüikii eeka aluʼu tü Wiwüliakat Traducción del Nuevo Mundo.

19. (1) ¿Kasa aainjünaka soʼu juyakat 2013? (2) ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain tü wanee ekirajaayakat?

¹⁹ Alatüirü 60 juya süchikijee sülatinnüin Traducción del Nuevo Mundo suluʼu inkülee. Anoukteʼennüsü tü Wiwüliakat suluʼu inkülee süka eein pütchi nnojotka nayaawatüin aaʼu na wayuu aashajaakana inkülee. Eejatüinka wanee outkajawaa sutuma Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania oʼutuupüroʼu 5 otta 6 soʼu 2013, tia outkajawaakat aainjünawaisü uatua süpüla juyakat; tia makat, shia tü outkajawaakat 129. Alatüshii suulia 1.400.000 na eʼrajakana sukua tia, suluʼujeejana naya 31 mma. Eeshii na chajanakana eejatüle saainjünüin tia outkajawaakat, eetaalashii joo na eʼrajakana shia suluʼupünaa Internet. Sünain tia outkajawaakat, aapünüsü namüin na wawalayuukana tü Wiwülia jeketkat Traducción del Nuevo Mundo suluʼu inkülee. Eejachi wanee wawala aküjakai sünain eeitpain tia Wiwüliakat, chia wawalakai nia noʼutku na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjüliikana Pütchi sainküin Mma. Talatashaatashii na wawalayuu aapünakana amüin tü Wiwüliakat, eeshii eekai naʼyalajüin. Soʼu kaʼikat tia, na wawalayuu ekirajakana, shia nekirajaka aka tia Wiwüliakat. Süka mapüleein tü pütchi aashajeʼennakat suluʼujee tia Wiwüliakat, nayaawatamaata aaʼu na wawalayuukana tü aashajeʼennakat. Sünain tü wanee ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain jamüin sukuwaʼipa atumawaa süpüla sunoukteʼennüinjatüin tia Wiwüliakat ooʼulaka müsia wekirajaajeerü anain sülatinnüin suluʼu anüikii naatajatü.