Mapüleeitpa ayaawataa saaʼu Nünüiki Maleiwa
«Waaʼinrüin tü kasa anasükat sutuma tü nünüikikat Maleiwa.» (HEB. 4:12, TNM)
JAYEECHI: 37, 116
1. (1) ¿Kasa nuluwataaka anain Jeʼwaa Adán? (2) ¿Kasa naainjaka na wayuu aʼyataakana nümüin Jeʼwaa?
ATÜJASHII waya aashajawaa süka aletüjülüin wakuwaʼipa nutuma Maleiwa nukumajaiwaʼaya waya. Sutuma nütüjain aashajawaa Adán, nuluwataain nia Maleiwa süpüla niʼitaainjatüin sünülia tü mürütkalüirua wanaa sümaa chajachin nia suluʼu tü Paʼaraiisükat; ayatüsüjaʼa naaʼinrüin tü aluwataanakalü anain nia (Gén. 2:19, 20). Soʼujee nukumajüin Jeʼwaa tü wayuukalüirua, aʼwaajünüshi nia natuma na aʼyataakana nümüin sükajee nanüiki ooʼulaka naküjüin sümüin tü wayuukalüirua süchiki tü nukuwaʼipakat Maleiwa. Maaʼulu yaa, alatinnüsü tü Wiwüliakat suluʼu wainma anüikii.
2. (1) ¿Jarat tü apünüinsükat kasa jülüjaka naaʼin na wawalayuukana süpüla nalatirüinjatüin Traducción del Nuevo Mundo? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?
2 Watta saalii tü Wiwülia alatinnakat suluʼu naata anüikii, eesü tü eekai pansaain sümaa tü ashajuushi sümaiwajatkat. Pansaashaatasü tü pütchi ashajünakat suluʼu Traducción del Nuevo Mundo sümaa tü ashajuushi sümaiwajatkat. Na wawalayuu alatirakana tia pütchikat, jülüjasü naaʼin apünüinsü kasa: palajana, ayatüsia nashajüin tü nünüliakat Maleiwa eeinjatüle shia (paashajeʼera Mateo 6:9, TNM). Tü wanee naainjakat shia nalatirüin tü pütchikat waneʼewai sukua müleka shiyaawatünüle aaʼu, shiasaʼa mayaawatujule saaʼu, nashajüin jamaluʼuluin tia pütchikat. Wanee kasa naainjaka shia nashajüin wanee pütchi mapüleekat süpüla aashajeʼennaa otta ayaawatünamaatakalü aaʼu saashajeʼennapa (paashajeʼera Nehemías 8:8, 12).a Maaʼulu yaa, alatüsü suulia 130 anüikii ashajünaka aluʼu tü Wiwüliakat. Na wawalayuu alatirakana tia Wiwüliakalüirua, jülüjasü naaʼin tia apünüinsükalüirua kasa süpüla anashaatainjatüin natuma süshajia tü Wiwüliakat. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain jamüin sukuwaʼipa watuma tia apünüinsükat kasa süpüla walatirüinjatüin Traducción del Nuevo Mundo suluʼu inkülee, müsia neʼe sukuwaʼipa natuma na wawalayuukana suluʼu wanee anüikii naatajatü.
KOJUTÜSÜ NÜNÜLIA MALEIWA SUTUMA
3, 4. (1) ¿Kasaichi sünülia tü karaloukta eere süshajünüin nünülia Maleiwa süka hebreo? (2) ¿Kasa asünneʼennaka suluʼu waneeirua Wiwülia?
3 Suluʼu hebreo, ashajünüsü tü nünüliakat Maleiwa süka pienchisü leetüra. Tü nünüliakat Maleiwa eetüjülia shia suluʼu tü rooyo sümaiwajatkat, eesü shia suluʼu tü Rooyo chajatkat chaa mar Muerto. Eesü shiaʼaya suluʼu sükoopiain tü Wiwüliakat Septuaginta. Aainjünüsü tia koopiakalüirua, 200 juya nüpülapünaa Kürisüto sünainmüinreʼeya tü juyakat 100 nüchikijee Kürisüto. «Wainmatua maʼin süshajünüin tü nünüliakat Maleiwa suluʼu tü ashajuushi sümaiwajatkat», müshii waneeinnua wayuu natüjaapa saaʼu tia.
4 Tü nünüliakat Maleiwa ayatüinjatia shia ashajünüin suluʼu tü Wiwüliakat, eekajasaʼa natuma waneeinnua alatirülii pütchi, nasünneʼerüin shia suluʼujee tü Wiwüliakat. Jamüsüjaʼa soʼu tü juyakat 1901, eejatü wanee Wiwülia American Standard Version sünülia, suluʼu tia Wiwüliakat, ashajünüsü tü nünüliakat Maleiwa. Soʼu tü juyakat 1950, akumajünüsü Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas suluʼu inkülee, ashajünüsü tü nünüliakat Maleiwa sünain. Soʼu juyakat 1952, aʼwanajaanüsü waneeirua pütchi suluʼu tü Wiwüliakat American Standard Version, otta süsünneʼennaka tü nünüliakat Maleiwa suluʼujee. ¿Jamüsü süsünneʼennaka nünülia Maleiwa? Mojusü süpüla süshajünüin naashin na alatirakana tia Wiwüliakat. Asünneʼennüsü tü nünüliakat Maleiwa suluʼu waneeirua Wiwülia eekat suluʼu inkülee, müsia neʼe sukuwaʼipa suluʼu waneeirua Wiwülia eekat suluʼu waneeirua anüikii.
5. ¿Kasapülajatü nüshajiraka Maleiwa tü nünüliakat suluʼu tü Wiwüliakat?
5 Nülatirüinjachire wanee wayuu wanee karaloukta suluʼu wanee anüikii naatajatü, acheküsü nütüjaainjatüin aaʼu palajana kasapülajatüin nüshajaka shia chi wayuu kakumalakai tü karalouktakat. Nünüiki Maleiwa tü pütchi suluʼukat tü Wiwüliakat. Nüshajirüin Maleiwa tü nünüliakat suluʼu tü Wiwüliakat süpüla shiʼraajüinjachin nia wayuu süpüshuaʼa otta kojutüinjatüin namüin tü nünüliakat (Éx. 3:15; Sal. 83:18; 148:13; Is. 42:8; 43:10; Juan 17:6, 26, TNM; Aluw. 15:14). Kojutüshaatasü nümüin Maleiwa tü nünüliakat, müsüjeseʼe nüshajirüin shia wainmatua suluʼu tü ashajuushi sümaiwajatkat (paashajeʼera Ezequiel 38:23). Mojutsai Maleiwa namüin na asünneʼerakana nünülia suluʼujee tü Wiwüliakat.
6. ¿Jamüsü süshajünaka nünülia Maleiwa 7.216 sukua suluʼu Traducción del Nuevo Mundo eeka suluʼu inkülee?
6 Maaʼulu yaa, watüjaaitpa aaʼu sünain shiimain süshajünüinjatüin tü nünüliakat Maleiwa suluʼu tü Wiwüliakat. Müsüjeseʼe süshajünüin tü nünüliakat Maleiwa 7.216 sukua suluʼu Traducción del Nuevo Mundo eeka suluʼu inkülee, 7.210 sümaiwa paala. Maaʼulu yaa, ashajünüsü jaʼraisü sooʼomüin suluʼu tü karalouktakat 1 Samuel. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu sünain yalainjatüin süshajünüin? Shia süka eein tia nünüliakat Maleiwa suluʼu tü Rooyo chajatkat chaa mar Muerto, tia Rooyokot, eiwaʼalajatia eeʼiyatünaa sümüin wayuu.b Tü wanee ashajünakalü aluʼu nünülia Maleiwa shia tü karalouktakat Jueces. Süpüla sütüjaanüin aaʼu sünain yalainjatüin shia, ekirajaana anainrü palajana waneeirua ashajuushi sümaiwajatka.c
7, 8. ¿Jamaluʼulu tü nünüliakat Maleiwa?
7 Choʼujaashaatasü natüjaainjatüin saaʼu na anoujashii shiimainshiikana jamaluʼuluin tü nünüliakat Maleiwa. «Chi Ekeraajakai tü Nümakat waneepia» maluʼulu shia.d Sümaiwa paala, süküjünüinjatüle jamaluʼuluin tü nünüliakat Maleiwa, shiapuʼusü aküjünaka tü pütchi suluʼukat tü noota sünainkat Éxodo 3:14. «Taainjeerü süpüshuaʼa tü süchekakat Taaʼin» müsü sünain tü nootakat. Saashin Traducción del Nuevo Mundo ojuʼitakat soʼu juyakat 1984 suluʼu inkülee, naainjeerü Jeʼwaa tü keeʼireekat naaʼin süpüla nikeraajüinjatüin tü nümakat.e Saashin Traducción del Nuevo Mundo ojuʼitaka soʼu 2013, naainjeerü Jeʼwaa tü keeʼireekat naaʼin süpüla nikeraajüinjatüin tü nümakat otta nikeraajeerü shiaʼaya sükajee tü kasa nukumajakat. (Paashajeʼera tü poyeetokot «Guía para el estudio de la Palabra de Dios», süpana 5.)
8 Naainjeerü Jeʼwaa tü keeʼireekat naaʼin sükajee tü kasa nukumajakat, ¿jamüsü sukuwaʼipa tia nutuma? Jamüshijaʼa Noé, nukumajüin wanee anua süka nükaaliinjain nia Jeʼwaa, akaʼaya neʼe Bezalel, watta saalii kasa nukumajaka süka nükaaliinjain nia Jeʼwaa. Nükanalüin Gedeón na nüʼünüükana süka nükaaliinjain nia Jeʼwaa. Aküjüshi pütchi Pablo wattapünaa maʼin süka nükaaliinjain nia Jeʼwaa. Kojutüshaatasü tü nünüliakat Jeʼwaa namüin na wayuu anoujakana nünain, müsüjeseʼe nashajüin shia na wawalayuu alatirakana Traducción del Nuevo Mundo.
9. ¿Jamüsü sülatinnaka Traducción del Nuevo Mundo suluʼu wainma anüikii?
9 Maaʼulu yaa, watta maʼin saalii Wiwülia eere süsünneʼennüin tü nünüliakat Maleiwa. Nnojotsü «Jeʼwaa» müin natuma na alatitkana shia suluʼu wanee anüikii naatajatü, «Senyotkai» müsü neʼe natuma, eesü neʼitaale nünülia wanee maleiwayaashi. Tü keeʼireekat naaʼin na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjüliikana Pütchi sainküin Mma, shia shiʼraajünüinjatüin tü nünüliakat Maleiwa suluʼu anüikiikat süpüshuaʼa. Müsüjeseʼe sülatinnüin Traducción del Nuevo Mundo suluʼu wainma anüikii (paashajeʼera Malaquías 3:16). Maaʼulu yaa, kojutüsü atumaa tü nünüliakat Maleiwa, süka jamüin, sülatüin suulia 130 anüikii ashajünaka aluʼu Traducción del Nuevo Mundo.
PANSAASÜ TÜ PÜTCHIKAT OTTA MAPÜLEESAT SHIA
10, 11. ¿Jamüsü kapüleeka alatiraa suluʼu waneeirua anüikii Traducción del Nuevo Mundo eeka suluʼu inkülee?
10 Tü Traducción del Nuevo Mundo eekat suluʼu inkülee, eesü kapüleere shia süpüla sülatinnüin suluʼu waneeirua anüikii. Eesü wanee pütchi süka hebreo «Seol» münüsü. Ashajünüsü tia suluʼu Traducción del Nuevo Mundo ojuʼitakat 1984 suluʼu inkülee, ayuʼnnüsü tia pütchikat suluʼujee Eclesiastés 9:10. Eesü tia pütchikat suluʼu waneeirua Wiwülia. Shiasaʼa sülatinnapa suluʼu wanee anüikii naatajatü, nnojotsü ayaawatünüin aaʼu jamaluʼuluin shia, nnojotsü shia suluʼu diccionarioyaa. Naashajeʼerapa tia pütchikat waneeinnua wayuu, shia neʼe antajaaka suluʼu nekii sünain sünüliain wanee mma tia. Sutuma müitpain sukuwaʼipa tia, aʼwanajaanüsü jekenainka tü pütchikat «Seol» otta «Hades». Maaʼulu yaa, «Eemüinjachire Nojoitünüin» müsü sülatiria. Pansaasü tia pütchikat otta atüjaana aaʼu jamaluʼuluin shia.
11 Akaataajaʼa neʼe tü pütchikat hebreo néfesch otta pütchikat griego psykjé, kapüleesü süpüla alatinnaa suluʼu waneeirua anüikii. Sülatinnapa tia pütchikat suluʼu waneeirua anüikii jee naashajeʼerapa shia na wayuukana, shia neʼe antajaaka suluʼu nekii sujuʼitüin tü naaʼinkat wanee wayuu ouktapa nia, eesü shiale tü niyalujaasekat wanee wayuu naashin. Süka kapüleein tia, «anasü jülatirüle tia pütchikat wanaapünaa sümaa tü aashajaanakalü achiki suluʼu tü Wiwüliakat», münüshii na wawalayuu alatirüliikana pütchi maaʼulu yaa. Suluʼu apéndice 4A sünainka Biblia con referencias, aashajaanüsü süchiki jamüinjatüin sülatiria tia pütchikalüirua. Suluʼu tü Wiwülia ojuʼitakat soʼu 2013 suluʼu inkülee, eʼitaanüsü wanee noota eere süküjünüin jamaluʼuluin wanee pütchi ashajünaka sünainjee hebreo jee sünainjee griego.
12. ¿Jarat tü pütchi aʼwanajaanakat suluʼu Traducción del Nuevo Mundo ojuʼitakat 2013?
12 Eesü pütchi nnojotka nayaawatüin aaʼu na wawalayuu alatirakana Traducción del Nuevo Mundo suluʼu waneeirua anüikii, nasakirawalinjeseʼe anain jamaluʼuluin tia pütchikat. Sünainjee tia, nayaawata aaʼu na wawalayuukana suʼwanajaanüinjatüin waneeirua pütchi suluʼujee tü Wiwüliakat. Settienpüroʼu soʼu 2007, na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjüliikana Pütchi sainküin Mma, naluwataain na wawalayuu alatirüliikana pütchi sünain nanoukteʼerüinjatüin waneeirua pütchi suluʼu Traducción del Nuevo Mundo eeka suluʼu inkülee. Na wawalayuu eʼitaanakana ajapuluʼu tia aʼyatawaakat, naashajeʼerüin palajana watta saalii karaloukta naluwataakalü paala na wawalayuu alatirakana Traducción del Nuevo Mundo suluʼu waneeirua anüikii, naaʼinrüin tia süpüla natüjaainjatüin aaʼu jaralüin tü pütchi aʼwanajaanajatkat. Naʼwanajaain na wawalayuukana tü pütchi kapüleekat süka wanee eekai mapüleein. Ayatüsia pansaain tü pütchi suluʼukat tü Wiwüliakat mayaapejeʼe suʼwanajaanüin waneeirua pütchi. Anaʼleeitpaʼaya maʼin tü Wiwülia eekat suluʼu inkülee sutuma nakaaliinjain waya na wawalayuu alatirakana tü Wiwüliakat suluʼu waneeirua anüikii (Prov. 27:17).
TALATÜSHII MAʼIN NA WAWALAYUUKANA
13. ¿Jamüsü nanüiki na wawalayuukana saapünapa namüin tü Wiwülia ojuʼitakat soʼu 2013 suluʼu inkülee?
13 ¿Jamüsü nanüiki na wawalayuukana saapünapa namüin tü Wiwülia ojuʼitakat soʼu 2013 suluʼu inkülee? Talatashaatashii na wawalayuukana, aluwataashii naya karaloukta Weteet chakat Brooklyn (Nueva York), naapüin analuʼut namüin na wawalayuukana saaʼu tia Wiwüliakat. Anuu sünüiki wanee wawala: «Suluʼu wanee woʼuut, wainma korolo kojutüsü suluʼu, saʼakajee tia korolo kojutsükat, eesü tü ipa eekai anachoin sünoʼu sümaa jorottüin maʼin. Akaataajaʼa neʼe tü Wiwülia jeketkalia, taashajeʼerapa shia, anashaatasü tü pütchi suluʼukat. Teʼraajashaataichipa Jeʼwaa sutuma mapüleein tü pütchi eekat suluʼu tü Wiwülia jeketkat. Taashajeʼerapa shia, müshi yaakaijaʼa naaʼin Jeʼwaa tamaa sünain nukoʼojooin tanain ooʼulaka anasü taaʼin sutuma nünüiki».
14, 15. ¿Jamüsü nanüiki na wawalayuu eekana amaʼana Traducción del Nuevo Mundo jeketkat?
14 Na wawalayuu nnojoliikana atüjain inkülee, talatashaatashii naya süka eein Traducción del Nuevo Mundo suluʼu tü anüikii natüjakalü apüleerua. Anuu nünüiki wanee wawala chejeʼewaikai Bulgaria: «Anashaatasü maʼin tü Wiwülia jeketkat, wanaa sümaa taashajeʼerüin shia, tayaawata aaʼu tü pütchi suluʼukat». Anuu sünüiki wanee wawala chejeʼewatkat Albania: «Pounuataayaai neʼe tü pütchi suluʼukat tü Wiwüliakat albanés. Anashaatasü maʼin süka naashajaain Jeʼwaa wamaa suluʼu wanüiki».
15 Suluʼu waneeirua mma, paliʼirü neʼe na wayuu kamaʼanakana tü Wiwüliakat süka kojutüin maʼin shia otta alin shiiʼiree. Jamüsüjaʼa chaa Ruanda, nnojotsü kooʼomüinyaain nanoula na wayuu nekirajakana na wawalayuukana, süka jamüin, nnojoluin Wiwülia namaʼana. Eesiaajeʼe waneeirua Wiwülia oikkaanaka, kojutpejeʼe maʼin shia sümaa matüjaajuuin aaʼu tü pütchi suluʼukat. Wanaa sümaa sülatinnüin Traducción del Nuevo Mundo suluʼu nanüiki na wayuu chejeʼewaliikana Ruanda, talatashaatashii maʼin naya. Anuu nünüiki wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse: «Waapüin analuʼut nümüin Jeʼwaa jee nümüin chi achepchieekai saaʼu nasülajüin wamüin tü Wiwülia jeketkat. Sümaiwa paala, nnojotpuʼusü Wiwülia wamaʼana süka kojutüin maʼin shia. Maaʼulu yaa, eeitpa shia namaʼana na pienchishiikana wachonnii otta tamaʼana tayakai sümaa taʼwayuuse. Sutuma kojutüin wamüin tü naainjakat Jeʼwaa wapüleerua, waashajeʼerüin tü Wiwüliakat weinshi».
16, 17. (1) ¿Kasa keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa wapüleerua? (2) ¿Kasa waaʼinrüinjatka kojutüle wamüin tü Wiwüliakat?
16 Tü Wiwüliakat Traducción del Nuevo Mundo, alatinneerü shia mapa suluʼu waneeirua anüikii. Tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa wapüleerua shia wayaawatüinjatüin saaʼu tü pütchi suluʼukat tü Wiwüliakat. Ayateeria ekeraajüin tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa mayaapejeʼe nüchajaain Satanaa sukuwaʼipa süpüla nnojoluinjatüin saainjünüin tia (paashajeʼera Isaías 30:21). Soʼu palit kaʼi, shiʼraajeechi Jeʼwaa wayuu süpüshuaʼa sainküin mmakat süpüshuaʼa (Is. 11:9).
17 Kojuta wamüin süpüshuaʼa tü kasa nüsülajakat Jeʼwaa wamüin maʼaka saaʼin tü Wiwüliakat. Waashajeʼera shia waneepia süpüla waaʼinrüin tü nuluwataakalü anain waya Jeʼwaa. Waaʼinrüle tia, naapeerü wanüiki Jeʼwaa woʼuraajapa nümüin. Weʼraajeechi maʼin nia otta aijeechi maʼin nia wapüla (Juan 17:3, TNM).
«¡Anashaatasü maʼin süka naashajaain Jeʼwaa wamaa suluʼu wanüiki!»
a Paashajeʼera tü pütchikat «Cómo escoger una buena traducción de la Biblia», ojuʼitüsü suluʼu Aapiria Wayuu maayoʼu 1 soʼu 2008 (alijunaikiruʼu).
b Tü Rooyo chajatkat chaa mar Muerto, eetüjülia shia 1.000 juya süpülapünaa tü rooyo hebreo alatinnakalü aluʼujee Traducción del Nuevo Mundo eeka suluʼu inkülee.
c Ashajünüsü sooʼomüin nünülia Maleiwa suluʼu 1 Samuel 2:25, 6:3, 10:26, 23:14, 16 otta Jueces 19:18.
d Müsia neʼe nanüiki waneeinnua wayuu ekirajaakana süchiirua tia.
e Paashajeʼera apéndice 1A suluʼu Biblia con referencias, süpana 1559, «El nombre divino en las Escrituras Hebreas» makalü anülia.